Οι πρόσφυγες, οι ΜΚΟ και οι τραγικές ευθύνες του κράτους

Υπουργοί, πολιτικά στελέχη και κάθε είδους παρατρεχάμενοι ανακοίνωσαν μέτρα σχετικά με τον έλεγχο των ΜΚΟ και την κατασκευή κλειστών κέντρων για τους πρόσφυγες. Κάπως έτσι η μπάλα ξαναπέφτει στην εξέδρα και όλοι είναι ικανοποιημένοι. Η κυβέρνηση παρουσιάζεται αποφασιστική, ένα μεγάλο κομμάτι στήριξης των προσφύγων στοχοποιείται, οι πρόσφυγες συνεχίζουν να υποφέρουν και το ρατσιστικό αφήγημα αναπαράγεται με νέους τρόπους.

Ακριβοπληρωμένη εξαθλίωση

Τους τελευταίους μήνες η κατάσταση στα νησιά είναι απελπιστική. Χιλιάδες άνθρωποι ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες σε υπερφορτωμένες αριθμητικά δομές, οι οποίες δεν καλύπτουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες. Οι φωτογραφίες με παιδάκια να ζουν μέσα στις λάσπες και τα σκουπίδια, με παράγκες να μπάζουν νερά από τη βροχή, αλλά και ανθρώπους να ζουν κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλο, χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις υγιεινής, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ρουχισμού και διατροφής, αποτελούν μια μαύρη κηλίδα που δεν λέει να σβήσει. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ακροαριστερός ή αλληλέγγυος για να καταλάβει τι συμβαίνει στη Λέσβο και στα υπόλοιπα νησιά. Τα ίδια τα διεθνή δικαστήρια έχουν καταδικάσει πολλάκις τη χώρα για τις απάνθρωπες συνθήκες υπό τις οποίες ζουν χιλιάδες πρόσφυγες. Το ζήτημα όμως είναι ότι αυτές οι πανάθλιες συνθήκες είναι αρκετά ακριβοπληρωμένες.

Η Ελλάδα έχει λάβει τεράστια κονδύλια για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ιούλιος 2019), το ελληνικό κράτος έχει λάβει υπέρογκα ποσά από τρία διαφορετικά ταμεία από το 2015 μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι δόθηκαν στην Ελλάδα 1,03 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Μετανάστευσης, Ασύλου και Ένταξης, 397,6 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Διεθνούς Ασφάλειας και 644,5 εκατομμύρια ευρώ από το Όργανο Έκτακτης Βοήθειας. Η οικονομική βοήθεια της ΕΕ μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 εκτιμάται ότι έχει ανέλθει στα 2,23 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα παραπάνω υπέρογκα ποσά κατανέμονται στις κρατικές αρχές, σε διεθνείς οργανισμούς και σε ΜΚΟ. Οι κρατικές αρχές φέρεται να έχουν λάβει το αστρονομικό ποσό του 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Κι όμως αυτά τα λεφτά δεν φαίνεται να έχουν πάει εκεί που πρέπει.

Κράτος και ΜΚΟ

Το παραπάνω πλαίσιο οικονομικής βοήθειας προϋποθέτει ότι το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα θα έπρεπε να βρίσκεται σε άλλη κατάσταση. Ειδικά επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αναμενόταν από κάποιους να έχουν δαπανηθεί λεφτά για κρατικές ανοιχτές δομές φιλοξενίας και μέριμνας. Αντιθέτως τα περισσότερα από αυτά τα χρήματα δαπανήθηκαν στους φράχτες, στη Frontex και στη διατήρηση των υπερφορτωμένων και απαξιωμένων δομών. Το ίδιο συμβαίνει και επί ΝΔ. Και πάλι όμως φαίνεται να μη βγαίνει ο λογαριασμός. Υπάρχει βαρύ ερωτηματικό για το πού και πώς δαπανήθηκαν τα τεράστια ποσά που έχει λάβει το ελληνικό κράτος για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Παρ’ όλα αυτά, τα εύλογα ερωτήματα θάβονται κάτω από μια έντονη παραφιλολογία για τη δράση των ΜΚΟ, που σε αρκετές περιπτώσεις αγγίζει τις θεωρίες συνωμοσίας. Αντί το ενδιαφέρον να στραφεί στις κυβερνητικές ευθύνες για τις άθλιες συνθήκες όπου ζουν οι πρόσφυγες, για τους πνιγμούς στο Αιγαίο και τις βίαιες απωθήσεις, η συζήτηση αναλώνεται γύρω από τη δράση των ΜΚΟ.

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Νότης Μηταράκης δήλωσε: «Με την τροπολογία που ψηφίσαμε, δημιουργούμε ένα Μητρώο Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), επιδιώκοντας τη μέγιστη διαφάνεια στη λειτουργία τους, αλλά και των προσώπων που εργάζονται ή συνεργάζονται με αυτές». Βέβαια, ο Μηταράκης ξέχασε να αναφέρει ότι το σύνολο των ΜΚΟ παίρνουν μόλις το 8% του συνόλου της ευρωπαϊκής οικονομικής ενίσχυσης για το προσφυγικό. Όπως ξέχασε επίσης να αναφέρει ότι 15 είναι αυτές που χρηματοδοτούνται με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΕ, μεταξύ των οποίων οργανισμοί όπως ο «Ερυθρός Σταυρός» και το «Χαμόγελο του παιδιού». Ακόμη και αν έχουν υπάρξει ατασθαλίες από συγκεκριμένες ΜΚΟ, οι οποίες λογοδοτούν στα ευρωπαϊκά όργανα και όχι στον Μηταράκη, έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία να δούμε το πώς και πού κατανέμονται τα κονδύλια που λαμβάνει το ίδιο το ελληνικό κράτος για τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος και όχι να σφυρίζουμε αδιάφορα.

Κλειστά Κέντρα

Και η απόλυτη παράνοια συνεχίζεται. Η κρατική αδιαφορία από τη μια εγκαταλείπει τους πρόσφυγες κατά χιλιάδες να ζούνε στα νησιά και από την άλλη σπρώχνει μερίδες των τοπικών κοινωνιών στην ακροδεξιά και το ρατσισμό. Δυστυχώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων το καζάνι που βράζει, σκάει στο κεφάλι των πιο αδύναμων. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και τώρα. Μετά τα δακρυγόνα και την καταστολή των ΜΑΤ απέναντι σε πρόσφυγες που εύλογα διαμαρτύρονταν για τις συνθήκες των στρατοπέδων, μετά τα πογκρόμ ακροδεξιών και δημάρχων, μετά τις ανοργάνωτες μεταφορές στην ενδοχώρα και την εγκατάσταση των προσφύγων σε εγκαταλειμμένα μοναστήρια, έρχεται σαν ώριμο φρούτο να πέσει η πρόταση των κλειστών κέντρων κράτησης. Ανάμεσα σε άλλους, υπέρμαχος αυτής της πρότασης είναι ο Άδωνις Γεωργιάδης που δήλωσε σε συνέντευξη στην ΕΡΤ: «Εγώ θέλω Αμυγδαλέζα, να μη βγαίνει ούτε κουνούπι, ποτέ. Κλειστά κέντρα 24 ώρες το 24ωρο (…) αν είναι να είναι μέσα κλεισμένοι, μια χαρά θα γυρίσουν (πίσω στην Τουρκία)». 

Με λίγα λόγια ο αντιπρόεδρος της ΝΔ, και όχι κάποιος τυχαίος, δηλώνει δημόσια ότι πρέπει να κάνουμε το «βίο αβίωτο» στους πρόσφυγες, για να αναγκαστούν να φύγουν ή να σταματήσουν να έρχονται στην Ελλάδα. Τα χρήματα, λοιπόν, που δεν ξοδεύονταν τα προηγούμενα χρόνια για την επαρκή αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, πλέον θα δαπανούνται για τη δημιουργία κλειστών δομών. Βασικός στόχος των κλειστών αυτών κέντρων, σύμφωνα με τον Μηταράκη, είναι η μείωση των προσφυγικών ροών και πιο συγκεκριμένα η επιστροφή 200 ατόμων την ημέρα στην Τουρκία. Φαίνεται πως για τη ΝΔ οι πρόσφυγες είναι απλοί αριθμοί και νούμερα που πάνε και έρχονται και όχι άνθρωποι με δικαιώματα. Μάλιστα σε ένα ακόμη ρατσιστικό κρεσέντο το κείμενο της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, που επιτάσσει ακίνητα και εκτάσεις για τη δημιουργία των κλειστών κέντρων, αναφέρει ότι αυτές γίνονται «προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εξαιρετικά επείγουσα ανάγκη αποφυγής της διακινδύνευσης της δημόσιας τάξης και υγείας».

Απέναντι σε όλα τα παραπάνω χρειάζεται η επαγρύπνηση του αντιρατσιστικού κινήματος. Η Αριστερά από κοινού με τις μεταναστευτικές και αντιρατσιστικές οργανώσεις πρέπει να σταθεί στο πλευρό των προσφύγων και των μεταναστών, φέρνοντας στο προσκήνιο τα δίκαια αιτήματά τους. Η ΝΔ, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον ΣΥΡΙΖΑ, εντείνει ακόμη περισσότερο τις πολιτικές της εξαθλίωσης, της απώθησης και της απέλασης. Η κατάσταση που διαμορφώνεται στα νησιά και στην ενδοχώρα, είναι εκρηκτική. Μόνο οι κοινοί αγώνες ντόπιων και προσφύγων μπορούν να βάλουν φρένο τόσο στη φτώχεια, όσο και στον ρατσιστικό κατήφορο της κυβέρνησης και της ΕΕ.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά