Παρίσι: Εργασιακοί νόμοι στην Ευρώπη-παρόμοια μέτρα, κοινοί αγώνες!

“LOIS TRAVAIL” EN EUROPE: mêmes réformes, mêmes combats! Meeting-débat organisé par la Commission "Europe" de Nuit Debout République, Jeudi 30 juin, Paris  

Ο στόχος αυτής της συνάντησης ήταν η ανταλλαγή εμπειριών αγώνων των ευρωπαίων εργαζόμενων ενάντια στην επίθεση του κεφάλαιου που, εδώ και πολλά χρόνια πια, πασχίζει σε όλη την Ευρώπη να καταστρέψει τις κοινωνικές κατακτήσεις των εργαζόμενων.

Η συγκέντρωση ήταν πολύ πετυχημένη τόσο από από άποψη πλήθους όσο και και ποιότητας συμμετοχής.

Έγινε κινηματογράφηση και απευθείας μετάδοση στο διαδίκτυο από το κανάλι TV Debout.

https://www.youtube.com/watch?v=k7gWeiMkAZg

https://www.facebook.com/EuropeDebout/

Μετά από μια σύντομη εισήγηση που έκαναν οι Αλέξης Κουκιέ (Alexis Cukier) και Βιρζινί Λενκ (Virginie Lenk) από την επιτροπή «Ευρώπη» και την εισήγηση του Αντουάν από την επιτροπή «Πολιτική Οικονομία», το λόγο έλαβαν αγωνιστές και αναλυτές από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Ακολουθεί τμήμα της παρέμβασης του Μανώλη Κοζαδίνου (ολόκληρη είναι στο τέλος) και ανταπόκριση από τη σημαντική αυτή συζήτηση:

Με κεντρική ιδέα ΑΣ ΕΝΩΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΟΥΜΕ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ξεκίνησε αναφέροντας ειρωνικά τη δήλωση του υπουργού Εργασίας Κατρούγκαλου πως «η Ελλάδα πρέπει στο θέμα των εργασιακών να είναι ο καθρέφτης της Ευρώπης» και κατόπιν ανέφερε τις προτροπές του τελευταίου ευρωπαϊκού εξάμηνου «να επεκτείνει τις νομοθετικές δράσεις της ευρωπαϊκής Επιτροπής σε όλα τα κράτη-μέλη αντλώντας θετική εμπειρία από τα παραδείγματα της Ελλάδας και της Κύπρου». Υπενθύμισε τις καταστροφικές επιπτώσεις των πολιτικών που επιβλήθηκαν από την Τρόικα (ΕΚΤ, ΔΝΤ, Επιτροπή) στην Ελλάδα: μαζική ανεργία, ερείπωση της οικονομίας, πλατειά φτωχοποίηση του λαού. Παρουσίασε τους ειδικούς εργασιακούς άξονες των πολιτικών που έχουν γίνει γνωστές ως «μνημόνιο» και που σήμερα ξαναβαφτίζονται «βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές». Αυτοί είναι: η μεγάλη μείωση όλων των μισθών, η διευκόλυνση των απολύσεων, η παρεμπόδιση της συνδικαλιστικής δράσης, η ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και της διαιτησίας. Καταδίκασε τη μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ και προειδοποίησε για το νέο κύμα αντεργατικών μέτρων που αναγγέλλεται για αυτό το φθινόπωρο. Οι αγώνες αντίστασης των εργαζόμενων και του λαού της Ελλάδας θα είναι νικηφόροι αν εμπνευστούν από εκείνους των τελευταίων ετών που οδήγησαν στην πτώση δυο μνημονιακών κυβερνήσεων. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη νίκη είναι η επανίδρυση της πολιτικής και κοινωνικής Αριστεράς.

Η Βερβέν Ανζελί (Verveine  Angeli,  Solidaires – Attac) ανέπτυξε τους κινδύνους για το κοινωνικό κράτος και για τη Δημοκρατία που αντιπροσωπεύει η αποδιάρθρωση του Εργατικού Δικαίου, που προωθείται από τους σημερινούς εργασιακούς νόμους στην Ευρώπη, ειδικότερα στη Γαλλία από τον νόμο Ελ Κομρί. Επέμεινε σχετικά με τις αντιδημοκρατικές διαδικασίες και την αστυνομική καταστολή που συνοδεύουν την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων προσανατολισμών στον κοινωνικό και εργατικό τομέα. Αναφέρθηκε επίσης στον αντεργατικό νόμο Πέτερς, που προωθείται στο Βέλγιο και στο περιεχόμενο του: ελαστικοποίηση του ωραρίου με δυνατότητα εργασίας ως και 45 ώρες την εβδομάδα ή 9 ώρες την ημέρα χωρίς υπερωριακή αμοιβή, εισαγωγή των συμβάσεων μηδενικών ωρών, κατάργηση της υπερωριακής αμοιβής για τους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, τυπική μεταμφίεση των συμβάσεων προσωρινής απασχόλησης σε αορίστου χρόνου.

Ο νόμος αυτός, συγγενής του γαλλικού νόμου Ελ Κομρί, έχει ξεσηκώσει χιονοστιβάδα κινητοποιήσεων στις οποίες συμμετέχουν ενωτικά όλες οι συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες του Βελγίου.     

Η Κριστίν Πουπέν (Christine Poupin – συνδικαλίστρια CGT) παρουσίασε με ολοζώντανο τρόπο τις συζητήσεις που υπάρχουν μέσα στο γαλλικό εργατικό κίνημα, που αγωνίζεται μήνες τώρα ενάντια στο γαλλικό αντεργατικό νόμο. Αυτός ο αγώνας γέννησε κινητοποιήσεις πρωτοφανούς μαζικότητας και αγωνιστικότητας και εμφύσησε στις εργαζόμενες και εργαζόμενους γάλλους ένα εκπληκτικό πνεύμα αλληλεγγύης. Ελπιζουμε πως η έκβαση του σημερινού αγώνα θα είναι νικηφόρα, όμως όποια και να ‘ναι αυτή, πρέπει να θεωρήσουμε πως το γαλλικό εργατικό κίνημα σημείωσε αποφασιστικά βήματα, το σημαντικότερο από τα οποία είναι η σύγκλιση με άλλους τομείς και κινήματα της κοινωνίας που εκφράστηκε και στις πλατείες όλης της χώρας μέσα από το φαινόμενο Nuit Debout.

Ο Τιερί Λαμπικά (Thierry Labica – ερευνητής, ειδικός της Βρετανίας) παρουσίασε τη δυσμενή για την εργασία κατάσταση που επικρατεί και επιδεινώνεται στη Βρετανία εδώ και πολλά χρόνια, με αρχή αυτής την αντιμεταρρύθμιση της Θάτσερ. Τα αντεργατικά μέτρα εδραιώθηκαν και διευρύνθηκαν από τη λεγόμενη «εργατική» κυβέρνηση του Τόνι Μπλέρ και όλες τις κυβερνήσεις που άσκησαν διαδοχικά εξουσία. Η πλέρια απορρύθμιση του χρόνου εργασίας, της οποίας οι «συμβάσεις μηδενικών ωρών» αποτελούν την πιο ακραία μορφή, η χωρίς περιορισμούς απελευθέρωση των απολύσεων, τα δρακόντεια νομικά εμπόδια στην άσκηση του δικαιώματος απεργίας και συνδικαλιστικής δράσης είναι οι στυλοβάτες της νεοφιλελεύθερης πολιτικής στην Μεγάλη Βρεταννία στον εργασιακό τομέα. Το χαμηλό επίσημο ποσοστό ανεργίας στη Βρεταννία (5,6%) είναι πλασματικό γιατί δεν λαμβάνει υπ’όψιν την πολύ μεγάλη υπο-απασχόληση που οφείλεται στην πλατειά διαδεδομένη επισφάλεια, ούτε και τη διαγραφή πολλών ανέργων από τις επίσημες στατιστικές με διάφορα τεχνάσματα. Κατ’αντιστοιχία η μεγάλη φτώχεια των εργαζόμενων είναι ενδημικό φαινόμενο. Το ζήτημα του Brexit δεν αναλύθηκε γιατί είναι μάλλον ουδέτερο ως προς την άμεση τύχη των βρετανών εργαζόμενων. Εξάλλου, πολλά βρετανικά συνδικάτα κράτησαν ουδέτερη στάση, καλώντας πάντως τα μέλη τους να πάνε στις κάλπες.

Ο Βέρνερ Ρίγκεμερ (Werner  Rügemer – γερμανός δημοσιογράφος και συνδικαλιστής) αναφέρθηκε στη κατάσταση της εργασίας στη Γερμανία, η οποία επιδεινώθηκε πάρα πολύ μετά τα εργασιακά μέτρα της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης του Γκέρχαρτ Σρέντερ. Οι περιορισμοί στο δικαίωμα απεργίας και στη συνδικαλιστική δράση, η μεγάλη μείωση της υποστήριξης του κράτους στους άνεργους και η θέσπιση υποχρέωσης των ανέργων να δέχονται οποιαδήποτε εργασία, ιδίως όμως η πολύ επισφαλής εργασία (« Kurzarbeit » ) αποτελούν τους άξονες της νεοφιλελεύθερης εργασιακής πολιτικής στην Γερμανία. Αυτές οι κατευθύνσεις υποστηρίζονται τόσο από τους χριστιανοδημοκράτες, όσο και από τους σοσιαλδημοκράτες. Όπως και στη Βρεταννία, το χαμηλό ποσοστό επίσημης ανεργίας δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.   

Ο Σάντρο ντε Τσέκο (Sandro de Cecco – γαλλοϊταλός πολιτικός ακτιβιστής) παρουσίασε το ιστορικό της κατάστασης της εργασίας στην Ιταλία. Χάρη στους ιστορικούς αγώνες των ιταλών εργζόμενων, η γειτονική μας χώρα είχε ένα προστατευτικό για την εργασία πλαίσιο. Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του ιταλικού Συντάγματος η Ιταλία θεωρείται Δημοκρατία που θεμελειώνεται πάνω στην εργασία. Πυλώνας αυτού του πλαίσιου ήταν ο νόμος της 20 Μάη 1970, το άρθρο 18 του οποίου πρόβλεπε την επαναπρόσληψη των εργαζόμενων σε περίπτωση αδικαιολόγητης απόλυσης. Η εγγύηση του άρθρου 18, ενώ είχε ήδη αποδυναμωθεί από νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης Μόντι, ακυρώθηκε τελείως από τον νόμο-πλαίσιο 183/2014 ( γνωστό και ως «Jobs Act») του Ματέο Ρέντσι. Η επαναπρόσληψη μετά από αποδειγμένα καταχρηστική οικονομική απόλυση δεν είναι πια δυνατή. Οι αποζημιώσεις απόλυσης, εξαιτίας του πλαισίου βαθμιαίας προστασίας (tutele crescenti) που θεσμοθετεί το «Jobs Act», ξεκινούν δε από μηδενικές τα τρία πρώτα χρόνια της εργασιακής σύμβασης. Ο νόμος Ρέντσι δεν προβλέπει τίποτε ουσιαστικό για το επισφαλές εργασιακό καθεστώς των «vouchers» και μάλλον ευνοεί την επέκτασή του. Αν και επικοινωνιακά έχει προβληθεί ως νόμος που μειώνει την επισφάλεια, ο νόμος Ρέντσι στη ουσία τη διαιωνίζει. Η μείωση της ανεργίας που διαπιστώθηκε στην Ιταλία τον πρώτο χρόνο της εφαρμογής του οφείλεται στα νέα οικονομικά κίνητρα υπέρ των επιχειρήσεων που προσλαμβάνουν και όχι στις ειδικές ρυθμίσεις του νόμου. Κατ’αυτήν την έννοια πρέπει να θεωρηθεί απατηλή και είναι σίγουρα πρόσκαιρη. Ο τρόπος έγκρισης του νόμου Ρέντσι, με παράκαμψη της κοινοβουλευτικής συζήτησης, θυμίζει την ανάλογης αντιδημοκρατικότητας διαδικασία που ακολούθησε ο Βαλς στην Γαλλία (άρθρο 49-3) καθώς και τα γνωστα αντιδημοκρατικά ήθη της μνημονιακής Ελλάδας.   

Ο Χοσέ Καλντερόν (Jose Calderon – κοινωνιολόγος, Ισπανία) μίλησε για τις επιθέσεις του νεοφιλελευθερισμού ενάντια στην εργασία στην Ισπανία, αλλά και για τους αγώνες του ισπανικού λαού. Οι Ισπανοί κινητοποιήθηκαν και μέσα από τα συνδικάτα, κυρίως όμως μέσα από πλατειά κινήματα πολιτών που πήραν το όνομα «Mareas» (παλιρροϊκά κύματα) που συχνά ξεπέρασαν τα συνδικάτα σε ετοιμότητα κινητοποίησης και αγωνιστικότητα. Στην Ισπανία, χώρα όπου το σύστημα κοινωνικής προστασίας στηριζόταν στις αρχές του δημοκρατικού Συντάγματος του 1978, υπήρξαν διαδοχικά κύματα μέτρων απορρύθμισης της εργασίας που προωθήθηκαν από τις κυβερνήσεις τόσο της Δεξιάς όσο και των σοσιαλιστών. Το αποκορύφωμα της αντεργατικής πολιτικής πραγματοποιήθηκε με τα μέτρα του Μαριάνο Ραχόι το 2012. Τα μέτρα αυτά είναι συνοπτικά τα παρακάτω: διευκόλυνση των απολύσεων και μείωση των αποζημιώσεων, προτεραιότητα στην επιχειρησιακή σύμβαση, δυνατότητα ομαδικών απολύσεων στο δημόσιο τομέα για λόγους «ανταγωνιστικότητας», δυνατότητα πλέριας μεταβολής των όρων εργασίας των εργαζόμενων με μονομερή εργοδοτική απόφαση, ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών απασχόλησης. Η προβαλλόμενη ως αποτέλεσμα των απορρυθμίσεων αυτών μείωση του ποσοστού ανεργίας δεν απαντάει ικανοποιητικά στα προβλήματα της κοινωνίας. Παρατηρείται μόλις 3 χρόνια μετά την ψήφιση των μέτρων και μέσα σε ένα χρόνο φαίνεται ήδη να εξαντλείται. Επίσης οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στα οικονομικά κίνητρα που δόθηκαν στις επιχειρήσεις, ενώ οι νέες θέσεις εργασίας είναι προσωρινές και αφορούν σε μεγάλο βαθμό μια νέα φούσκα οικοδομικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερα πρέπει να σημειωθεί το χαμηλό επίπεδο αμοιβών που έχει ως αποτέλεσμα πάνω από 22% ισπανικών νοικοκυριών να ζουν κοντά στο όριο της φτώχειας, ενώ η ανεργία παραμένει πάνω από το 20%.          

salle_croizat_01.jpg

Μετά από αυτές τις παρεμβάσεις η αίθουσα πήρε το λόγο για να θέσει μια σειρά ζητήματα.

Η αντιπαραβολή όλων των παρουσιάσεων δημιουργεί την καθαρή εντύπωση πως οι νομοθεσίες που προωθούνται σε όλες σχεδόν τις χώρες της ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν κοινούς στόχους: διευκόλυνση των απολύσεων, αποδυνάμωση των συλλογικών συμβάσεων, μείωση των μισθών, παρεμπόδιση της συνδικαλιστικής δράσης. Η ομοιογένειά τους υποβάλλει την ιδέα της κοινής επεξεργασίας τους από ένα κοινό κέντρο αποφάσεων, την ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εξαρτημένες από αυτήν υπηρεσίες. Ωστόσο η πολιτική ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων παραμένει ακέραια, αφού αυτές είναι που νομοθετούν και εφαρμόζουν τους νόμους. Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού κεφάλαιου (τράπεζες κλπ.) ανακινήθηκε στη συζήτηση καθώς, ως πιστωτής των επιχειρήσεων αλλά και των κρατών, είναι σε θέση να ασκήσει πιέσεις για την επιβολή πολιτικών επιλογών σε θέματα εργασίας.

Μια παρέμβαση είχε σαν θέμα τις αλλαγές στην εργατική τάξη των τελευταίων χρόνων και στην ανάγκη δημιουργίας μορφών οργάνωσης που να αντιστοιχούν σε αυτές. Ο μεγάλος αριθμός εργαζόμενων σε κατάσταση επισφάλειας, μεταναστών και άνεργων μας επιβάλλει να ξανασκεφτούμε τη δράση μας, ώστε να συμμετέχουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι στα κινήματα διεκδίκησης. 

Έγινε παρέμβαση σχετικά με την κατάσταση στην Ιταλία για να τονίσει πως εξαιτίας του μεγάλου αριθμού εργαζόμενων σε επισφάλεια, μη δηλωμένων εργαζόμενων και εργαζόμενων που είναι εικονικά αυτοαπασχολούμενοι (μπλοκάκι), οποιοσδήποτε εργασιακός νόμος θα έχει περιορισμένα αποτελέσματα καθώς δεν θα αγγίζει αυτές τις κατηγορίες.

Άλλη τοποθέτηση έβαλε το ζήτημα των επιχειρήσεων εύρεσης προσωρινής εργασίας και όλων των επιχειρήσεων που δρουν υπεργολαβικά, για να πει πως σε αυτούς τους χώρους παραβιάζονται συστηματικά τα δικαιώματα των εργαζόμενων και πως τα συνδικάτα θα πρέπει να ασχοληθούν.

Τέλος, το μεγαλύτερο μέρος των ερωτήσεων-παρεμβάσεων της αίθουσας αφορούσαν τη στρατηγική και τακτική του εργατικού κινήματος. Το θέμα είχε ανακοινωθεί πως θα ήταν στο κέντρο του προγράμματος της εκδήλωσης.

Πώς θα μπορούσε το κίνημα να κερδίσει απέναντι σε έναν αντίπαλο που φαίνεται τόσο ισχυρός;

Και πώς ακόμη θα μπορούσε να προχωρήσει πέρα από τις απλές διεκδικήσεις και την απλή αντίσταση σε σχέδια που θέλουν να επιβάλλουν οι κυβερνήσεις;

Το μέσο αγώνα που θα μπορούσε να ανατρέψει τον συσχετισμό δυνάμεων είναι η γενική απεργία διαρκείας, όμως, για την πραγμάτωσή της ίσως να χρειάζονται περισσότερες δυνάμεις από αυτές που είναι σήμερα διαθέσιμες.

Ακόμη, δεδομένου πως οι πολιτικές που στοχοποιούν σήμερα τα δικαιώματα των εργαζόμενων πηγάζουν από ένα υπερεθνικό κέντρο, η κοινή δράση όλων των εργαζόμενων της Ευρώπης είναι ένα απαραίτητο στάδιο του αγώνα. Στα πρόσφατα χρόνια δεν έχει υπάρξει παράδειγμα επιτυχημένης διεθνούς απεργίας, παρά τις ευχές και επιθυμίες μας. Όμως έχουν υπάρξει πιο περιορισμένης κλίμακας διεθνείς δράσεις όπως οι διαδηλώσεις στα γαλλο-βελγικά σύνορα ή βρετανο-γαλλικές δράσεις υποστήριξης των μεταναστών στο Καλέ. Τέτοιες δράσεις είναι παραδειγματικές και μπορούν να γίνουν ο σπόρος ενός πλατειού διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης.    

Στη σημερινή κατάσταση μπορούμε να θεωρήσουμε πως ο συνδικαλισμός είναι επαναστατικό ή ρεφορμιστικό σχέδιο;

Ο συνδικαλισμός είναι ρεφορμιστικός με την έννοια πως μάχεται για συγκεκριμένες κατακτήσεις στα πλαίσια του υπάρχοντος συστήματος, όμως οι αξίες και τα ιδανικά που κινητοποιούν την δράση του, η αλληλεγγύη, η αδελφοσύνη, η δημοκρατία είναι αυτά τα ίδια επαναστατικά.

Πέρα από αυτά, θα μπορούσε ένα πραγματικά επαναστατικό διεθνιστικό σχέδιο να γίνει επίκαιρο τα επόμενα χρόνια;

Για να υπάρξει πρόοδος στην κατεύθυνση ενός μεγάλου λαϊκού κινήματος κοινωνικού μετασχηματισμού πρέπει να λειτουργήσει μια νέα φαντασιακή απεικόνιση του κόσμου, στον αντίποδα της λογικής του «ο καθένας για τον εαυτό του» και του γενικευμένου ανταγωνισμού που προωθεί ο νεοφιλελευθερισμός.    

Παρατίθεται ολόκληρη η παρέμβαση του Μανώλη Κοζαδίνου  από την Ένωση Πολιτών Grèce France  Résistance & ΛΑΕ Παρισιού.

Η εργασία στην Ελλάδα των μνημονίων 2010-2016

 Le travail dans la Grèce des Mémorandums 2010-2016

«η Ελλάδα πρέπει στο θέμα των εργασιακών να είναι ο καθρέφτης της Ευρώπης»

Για να καταλάβει κανείς την σιβυλλική αυτή φράση του σημερινού έλληνα υπουργού Εργασίας, μέλους του ΣΥΡΙΖΑ, Κατρούγκαλου, πρέπει να ανακαλέσει το ιστορικό των 6 τελευταίων χρόνων της ελληνικής τραγωδίας της εργασίας, γνωστής με το όνομα «μνημόνιο» και πιο πρόσφατα ακόμη με το όνομα «βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές».

Πρέπει εδώ να αναφερθούν τα συμπεράσματα του «ευρωπαϊκού εξάμηνου άνοιξης 2016» όπου μπορούμε να διαβάσουμε πως: «Η Υπηρεσία Υποστήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (…) συμβάλλει ήδη στην αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, με βάση την εμπειρία της στην Κύπρο και την Ελλάδα. Εξετάζεται σήμερα (…) μια νομοθετική πρόταση (…) για όλα τα κράτη μέλη, με στόχο την κατάρτιση ενός προγράμματος (…) το οποίο θα επιτρέπει την κινητοποίηση τεχνικής βοήθειας για ευρύ φάσμα βασικών τομέων μεταρρυθμίσεων.»

Ποια είναι άραγε η εμπειρία που αποκτήθηκε στην Ελλάδα και ποιες είναι αυτές οι «βέλτιστες πρακτικές»;

Οι ιστορικοί αγώνες της ελληνικής εργατικής τάξης είχαν επιτρέψει, παρά την ήττα του εμφύλιου και μια επταετία στρατιωτικής δικτατορίας, την ύπαρξη ενός προστατευτικού για την εργασία νομικού πλαίσιου και την ανάπτυξη ενός σημαντικού παραγωγικού δημόσιου τομέα.

Κατόπιν, κατά την δεκαετία 1990 και με τη διακυβέρνηση του «σοσιαλιστικού» ΠΑΣΟΚ, η τάση αντιστρέφεται και αυξάνεται η επισφαλής και αδήλωτη εργασία, που την εποχή εκείνη αφορούσε κυρίως τους νέους και μετανάστες εργαζόμενους.

Είναι αυτή επίσης εποχή ιδιωτικοποιήσεων.

Ο ελληνικός συνδικαλισμός, έχοντας διαβρωθεί από τα παραδοσιακά κόμματα, αντί για έκφραση της πάλης των τάξεων γίνεται μηχανισμός διαβίβασης της κεντρικής εξουσίας και τακτοποιήσεων, με την κάλυψη της σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας περί «κοινωνικών εταίρων». Οι συμβολικές δράσεις των Συνομοσπονδιών δεν εξασφαλίζουν την νόμιμη άμυνα των εργαζόμενων και, εξαιτίας της αναποτελεσματικότητάς των, οδηγούν στην πτώση της μαζικότητας του ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα.

Η κρίση του ελληνικού χρέους, αποτέλεσμα της αποφορολόγησης του κεφαλαίου, των υψηλών επιτοκίων, της ανακεφαλαιοποίησης των ιδιωτικών τραπεζών, οδηγεί την κυβέρνηση Παπανδρέου στην υπογραφή το Μάιο του 2010 μιας δανειακής σύμβασης κάτω από την αιγίδα ενός πρωτόγνωρου θεσμικού πλαισίου, εκείνου της «Τρόικας» της ΕΚΤ, της Κομισιόν και του ΔΝΤ. Αυτή η σύμβαση συνοδεύεται από ένα πακέτο μέτρων λιτότητας που επιβάλλονται στην Ελλάδα και που περιλαμβάνονται σε ένα «μνημόνιο συνεννόησης». Θα είναι το πρώτο μα όχι το τελευταίο της σειράς.

Οι επιπτώσεις αυτών των μέτρων, που πάρθηκαν για να μειωθεί η υπερχρέωση της Ελλάδας και για να αποκατασταθεί η λεγόμενη «ανταγωνιστικότητα», είναι μια αθροιστική ύφεση -25%, η αύξηση της ανεργίας από το 9% στο 27% (90% μη επιδοτούμενη), μια πτώση της βιομηχανικής παραγωγής κατά -35%.

Οι μισθωτοί, οι άνεργοι και οι συνταξιούχοι πληρώνουν το πιο βαρύ τίμημα. Σήμερα κοντά στο ένα τρίτο του πληθυσμού ζει κοντά στο όριο της φτώχειας, 20% αδυνατεί να καλύψει τις βασικές ανάγκες και οι δαπάνες των νοικοκυριών, υψηλότερες από το διαθέσιμο εισόδημα, καλύπτονται από την ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων που έχουν απομείνει.

Ο εφαρμοστικός νόμος του 1ου μνημόνιου, που εκδόθηκε τον Δεκέμβρη του 2010, θα καθιερώσει τη μείωση του ελάχιστου μισθού, την αύξηση του επιτρεπόμενου στις επιχειρήσεις ποσοστού απολύσεων, την νόμιμη απαγόρευση των αυξήσεων μισθών και την επιμήκυνση της περιόδου δοκιμής για τους εργαζόμενους από 2 σε 12 μήνες.

Αυτή η κατρακύλα θα συνεχιστεί με τον νόμο του Οκτώβρη 2011 που ψηφίστηκε κάτω από την πίεση των δανειστών.

Η υπερίσχυση της σύμβασης επιχείρησης σε σχέση με την κλαδική και η κατάργηση της ευνοϊκότερης ρήτρας εγκαθιδρύονται με αυτόν τον  τρόπο, καθώς επίσης ο περιορισμός ισχύος των συλλογικών συμβάσεων στα μέλη μόνο των εργατικών και εργοδοτικών ενώσεων που τις υπογράφουν. Η δυνατότητα προσφυγής στην διαιτησία από τους εργαζόμενους καταργείται.

Επιβάλλεται ένα καθεστώς διαθεσιμότητας με περιορισμένες αποδοχές στους εργαζόμενους των δημόσιων φορέων που θα καταργηθούν. Η μεγαλύτερη διάρκεια για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου αυξάνεται στα 3 χρόνια, ενώ ο ελάχιστος μισθός των νέων ελαττώνεται κατά 20%.

Η αλλαγή του πτωχευτικού δικαίου θα απαλλάξει τους εργοδότες από την υποχρέωση να εκπληρώνουν τα χρέη τους απέναντι στους εργαζόμενους.

Η αμοιβή των υπερωριών υπόκειται σε προϋποθέσεις, τα χρονοεπιδόματα παγώνουν απεριόριστα και η «ενοικίαση» εργαζόμενων επιτρέπεται ως και 3 χρόνια.

Τα χρονικά περιθώρια της προειδοποίησης για απόλυση μικραίνουν και οι αποζημιώσεις για απόλυση ελαττώνονται.

Μόνο η εθνική συλλογική σύμβαση εργασίας μένει υποχρεωτική όμως ο ελάχιστος μισθός ελαττώνεται κι άλλο το 2013, στα 586 ευρώ μεικτά, 427 ευρώ για τους νέους.

Τα κύματα μέτρων λιτότητα, ειδικότερα αυτά που αφορούν τα εργασιακά, προκάλεσαν στην Ελλάδα μεγάλες κινητοποιήσεις από το 2010 μέχρι σήμερα.

Οι καταλήψεις δημόσιων πλατειών εναλλάσσονται με γενικές απεργίες και διαδηλώσεις. Την περίοδο αυτή απαριθμούνται στην Ελλάδα περισσότερες από 35 γενικές απεργίες, εκατοντάδες κλαδικές και τοπικές απεργίες, πάνω από 20.000 μικρές και μεγάλες διαδηλώσεις.

Αν δεν κατάφεραν να ανατρέψουν την λιτότητα οι κινητοποιήσεις οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου το Νοέμβρη του 2011 και κατόπιν, τον Απρίλη του 2012 της κυβέρνησης Παπαδήμου που τη διαδέχτηκε.

Εμφανίστηκαν νέες μορφές κινητοποίησης: συνελεύσεις επιχειρήσεων, οριζόντιοι συντονισμοί σωματείων βάσης, μορφές σύγκλισης με τα κινήματα πολιτών, καταλήψεις χώρων εργασίας και αυτοδιαχειριστικά εγχειρήματα.

Το πολιτικό τοπίο αναστατώθηκε στις εκλογές του 2012 με την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ που έκανε προεκλογική εκστρατεία ενάντια στη λιτότητα.

Στα εργασιακά θέματα, το πρόγραμμα με το οποίο  ΣΥΡΙΖΑ ψηφίστηκε για να κυβερνήσει τον Γενάρη του 2015 πρόβλεπε: την αποκατάσταση της προστασίας της εργασίας, της υπερίσχυσης των κλαδικών συμβάσεων, την επέκταση της μετενέργειας, την αποκατάσταση της διαιτησίας, την απαγόρευση των ομαδικών απολύσεων και της «ενοικίασης» εργαζόμενων. Τη αύξηση του ελάχιστου μισθού στα 750 ευρώ για όλους. Αυτά έλεγε το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.

Οι προεκλογικές αυτές υποσχέσεις εξανεμίστηκαν όταν η κυβέρνηση Τσίπρα υπόκυψε στις απαιτήσεις των δανειστών ενάντια στην λαϊκή θέληση, όπως αυτή είχε εκφραστεί στο δημοψήφισμα και στους δρόμους.

Αυτή η συνθηκολόγηση έγινε με τίμημα την διαλυτική έκρηξη του ΣΥΡΙΖΑ και την εγκατάσταση στους πολίτες αισθήματος βαθειάς πικρίας και απόγνωσης.

Ο νόμος επικύρωσης του 3ου μνημόνιου (4336/14-08-2015), που ψηφίστηκε  Αύγουστο στα κλεφτά, αναφέρεται και στα εργασιακά θέματα. Επιβεβαιώνει και επιβραβεύει τις αντεργατικές πολιτικές της περιόδου 2010-2015, καταργεί τα μέτρα που είχε πάρει η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, δεσμεύει τις αρχές να διευκολύνουν τις ομαδικές απολύσεις, να παρεμποδίσουν περισσότερο την συνδικαλιστική δράση, να κάνουν αδύνατη την επιστροφή στο προηγούμενο σύστημα, να υποτάξουν την εργασιακή πολιτική στις γνωματεύσεις ανεξάρτητης αρχής εμπειρογνωμόνων. Καταργεί επίσης την κυριακάτικη αργία.

Η συγκεκριμένη εφαρμογή αυτών των κατευθύνσεων αναμένεται για αυτό το φθινόπωρο με πλαίσιο διαπραγματεύσεις χωρίς περιθώρια με τους δανειστές. Στην ημερήσια διάταξη: η υπογραφή συμπληρωματικού μνημόνιου, η πλέρια απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, η εγκατάλειψη του νομικά καθορισμένου ελάχιστου μισθού, η εναρμόνιση με την αγορά εργασίας των Βαλκανίων, η απαίτηση δημοψηφίσματος εργαζόμενων και η επιμήκυνση του χρόνου προειδοποίησης για την κήρυξη απεργίας, η άρση της προστασίας των συνδικαλιστών, η νομιμοποίηση της ανταπεργίας (lock-out, cierre patronal).

Απέναντι στην θύελλα που μαστίζει τους εργαζόμενους της Ελλάδας χρειάζεται δράση χωρίς αναβλητικότητα.

Οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν στην Ελλάδα ενάντια στην καταπίεση και στην οικονομική βία της λιτότητας και ενάντια στην νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ορισμένα από τα συνδικαλιστικά στελέχη του οποίου συνδράμουν ήδη τις παλιές συνήθειες του κρατικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού. Σημείο κορύφωσης των πιο πρόσφατων κινητοποιήσεων ήταν η γενική απεργία της 4ης Φλεβάρη  2016 ο αντίλαλος της οποίας ακούστηκε την ίδια μέρα στην πλατεία Ρεπουμπλίκ, στο Παρίσι, μέσα από την αλληλέγγυα συγκέντρωση που διοργανώσαμε. 

Η ανασύνταξη στο πολιτικό και συνδικαλιστικό επίπεδο προχωρεί στην προοπτική δημιουργίας μιας νέας δύναμης Αριστερής αντιπολίτευσης, ενός μετώπου ταξικής πάλης για την ανατροπή των πολιτικών νεοφιλελεύθερης λιτότητας και του καθεστώτος νεοαποικιακής υποταγής στους δανειστές και στο διεθνές κεφάλαιο.

Μια ειδική μάχη πρέπει να δοθεί στην Ελλάδα ενάντια στις σκληρές για τους εργαζόμενους σημερινές συνθήκες, για μια βιώσιμη για τον ελληνικό λαό πολιτική λύση. Αυτή η μάχη πρέπει όμως να συγκλίνει με τους αγώνες των εργαζόμενων της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου.

Αν χάσαμε μια μεγάλη μάχη, είμαστε πάντα σε πόλεμο, που ελπίζουμε νικηφόρο για τις δυνάμεις της εργασίας και για ολόκληρο το λαό.

Βιβλιογραφία

Εαρινή δέσμη μέτρων για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2016, στα ελληνικά:

http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-1724_el.htm

Πρώτο μνημόνιο (MEMORANDUM OF ECONOMIC AND FINANCIAL POLICIES) , Δεκέμβρης 2010, στα αγγλικά:

https://www.imf.org/external/np/loi/2010/grc/080610.pdf

"Memorandum of Understanding", Δεύτερο μνημόνιο, Αύγουστος 2012, στα αγγλικά:

http://www.tovima.gr/files/1/2012/11/12/DRAFT1.pdf

"Memorandum of Understanding", Τρίτο μνημόνιο, Αύγουστος 2015, στα αγγλικά:

http://ec.europa.eu/economy_finance/assistance_eu_ms/greek_loan_facility/pdf/01_mou_20150811_en.pdf

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας – ILO, “Assessing the impact of the memoranda on Greek labour market”, 2013, στα αγγλικά:

http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---dialogue/documents/publication/wcms_232796.pdf

Νόμος επικύρωσης του τρίτου μνημόνιου (4336/2015), Αύγουστος 2015, στα ελληνικά:

http://www.minfin.gr/sites/default/files/financial_files/N.4336.pdf

Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, στα γαλλικά:

https://blogs.mediapart.fr/boudinovitch/blog/240515/le-programme-de-thessalonique  

Παρατίθεται η συμβολή από την Ελλάδα, για την εκδήλωση “LOIS TRAVAIL” EN EUROPE mêmes réformes, mêmes combats!

Θοδωρής Πατσατζής (ΚΟΚΚΙΝΟ ΔΙΚΤΥΟ εργαζομένων)

Κατερίνα Γιαννούλια (συνδικαλίστρια του ΜΕΤΑ Δημοσίου-ΜΕτωπο Ταξικής Ανατροπής)

Τα μεγάλα χτυπήματα των μνημονίων στα εργασιακά δικαιώματα

6 χρόνια και πλέον έχουν περάσει, από τη στιγμή που ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας, Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωνε την είσοδο της Ελλάδας σε μηχανισμό στήριξης από το ΔΝΤ και την ΕΕ. Οι ντόπιοι καπιταλιστές αποφάσισαν να διαβούν αυτό το δρόμο, ώστε σε συνεννόηση με τους «θεσμούς», να επιβάλλουν πλήρως το νεοφιλελεύθερο μονόδρομο.

Ένα μονόδρομο για τη διάσωση των τραπεζών, των μεγαλοεπιχειρηματιών. Ένα μονόδρομο μέσα από την υπογραφή των μνημονίων και των εφαρμοστικών νόμων, η εφαρμογή των οποίων, από τις κυβερνήσεις, Παπανδρέου, Παπαδήμου, Σαμαρά και Τσίπρα, φέρνει σε όλο και μεγαλύτερη εξαθλίωση τον λαό και ιδιαίτερα την εργατική τάξη. Αν δεν υπήρχαν οι μεγάλες αντιστάσεις και της τριετίας 2010-2013 και οι έστω και πιο άμαζες και ανοργάνωτες κινητοποιήσεις που γίνονται τα τελευταία τρία χρόνια (με ελάχιστες εξαιρέσεις), είναι δεδομένο ότι τα χτυπήματα θα είχαν ακόμη πιο σκληρό χαρακτήρα.

Μόνιμος στόχος άλλωστε των ντόπιων καπιταλιστών, ήταν η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ), η μείωση των μισθών σε επίπεδα Βουλγαρίας, η απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, το χτύπημα κάθε εργασιακού δικαιώματος, η θέσπιση της εργασιακής ζούγκλας με ενοικιαζόμενους ή μερικά απασχολούμενους, κακοπληρωμένους και χωρίς δικαιώματα εργαζόμενους.

Τι έχει αλλάξει στον εργασιακό χάρτη από το 2010 μέχρι σήμερα;

1.Απολύσεις

Μια μανιώδεις προσπάθεια των καπιταλιστών και των κυβερνήσεων τους στην Ελλάδα, ήταν και παραμένει, το δικαίωμα στις απολύσεις. Με τους νόμους των μνημονίων, αυτό που έχουν καταφέρει ως τώρα, δεν είναι να κερδίσουν το αίτημά τους να μπορούν να απολύουν ομαδικά όσους εργαζόμενους θέλουν, αν και αυτό αναμένεται να είναι από τα βασικά αιτήματά τους για το φθινόπωρο που μας έρχεται. Και σε αυτή τη συζήτηση είναι υποχρεωμένη να μπει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με βάση τα όσα υπέγραψε στη συμφωνία με τους δανειστές και την ΕΕ τον Αύγουστο του 2015.

Αυτό που έχουν κερδίσει όμως οι καπιταλιστές, είναι η μείωση της αποζημίωσης για όσους εργαζόμενους απολύονται. Μάλιστα σύμφωνα με τα όσα ισχύουν από τους νόμους που ψήφισε η κυβέρνηση Σαμαρά το 2013, εργαζόμενος που απολύεται κατά το πρώτο έτος της εργασίας του δεν δικαιούται καθόλου αποζημίωση. Και αυτό γιατί η δοκιμαστική περίοδος εργασίας από τις 2 εβδομάδες ανέβηκε στον ένα χρόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι εργαζόμενος που το 2010, εργαζόταν για 15 έτη στην ίδια επιχείρηση, αποζημιωνόταν σε περίπτωση απόλυσης με 60 ημερομίσθια εφάπαξ, ενώ έπρεπε να είχε ειδοποιηθεί για την απόλυσή του 11 μήνες νωρίτερα. Με το νόμο που ψήφισε ο Σαμαράς το 2013, ένας εργαζόμενος σήμερα με τον ίδιο χρόνο δουλειάς, εάν είχε ειδοποιηθεί ότι θα απολυθεί 5 μήνες νωρίτερα από την ημερομηνία απόλυσης, θα αποζημιωνόταν με 30 ημερομίσθια και αυτά μπορεί ο εργοδότης του να τα καταβάλει σε μηνιαίες δόσεις διάρκειας ως και 6 μηνών.

Ο  ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ

2.Χτύπημα στις σχέσεις εργασίας

Η προσπάθεια να καταργηθούν οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας περνάει μέσα από μια σειρά μέτρων που στην ουσία καταργούν τις υπάρχουσες συλλογικές συμβάσεις, θέτοντας τες σε κατώτερη μοίρα από τις ατομικές συμβάσεις που μπορεί να υπογράψουν οι εργαζόμενοι. Κάτι που δεν ίσχυε παλιότερα, καθώς και στις ατομικές συμβάσεις και στις επιχειρησιακές συμβάσεις υπήρχε υποχρεωτικά όρος ότι δεν μπορούσαν να έχουν δικαιώματα κατώτερα από αυτά που υπήρχαν στις συλλογικές συμβάσεις ενός κλάδου.

Με τους μνημονιακούς νόμους δόθηκαν στους εργοδότες και αφαιρέθηκαν από τους εργαζόμενους μια σειρά δικαιωμάτων όπως:

1) Να υπογράφουν ατομικές συμβάσεις για  εκ περιτροπής εργασία (εργασία δηλαδή ακόμη και μιας ημέρας μόνο ανά εβδομάδα) για διάστημα 6 μηνών.

2) Να θέτουν σε διαθεσιμότητα το προσωπικό έως 3 μήνες  το χρόνο.

3) Να μετατρέπουν  το 8ωρο  δηλαδή  θέση πλήρους απασχόλησης σε  4ωρο  δηλαδή θέση μερικής απασχόλησης. ΠΡΟΣΟΧΗ! Αυτό γίνεται  με ή και χωρίς τη συμφωνία του εργαζόμενου.

4)  Εφαρμογή   ελαστικού ωραρίου εργασίας με λιγότερες ώρες ή και ημέρες απασχόλησης, αν υπάρχει   πτώση στη ζήτηση.

5) Επιμηκύνεται  ο χρόνος μετατροπής μιας σύμβασης ορισμένου χρόνου από 18 σε 36 μήνες

6) Η μεγαλύτερη διάρκεια των συλλογικών συμβάσεων εργασίας είναι  3 έτη.

7) Ο χρόνος της μετενέργειας  υποχωρεί από τους έξι στους τρεις μήνες. Η μετενέργεια είναι ο χρόνος κατά τον οποίο εξακολουθεί να ισχύει μια συλλογική σύμβαση, αν δεν έχει υπάρξει συμφωνία για νέα σύμβαση ανάμεσα σε εργαζόμενους και εργοδότη.

8) Μονομερής προσφυγή στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας καταργείται. Στο εξής  απαιτείται η σύμφωνη γνώμη εργοδότη και εργαζομένου.

9) Η κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας για τους εργαζόμενους στο εμπόριο, με τα εμπορικά καταστήματα να είναι υποχρεωτικά ανοιχτά 8 Κυριακές το χρόνο (από 2 που ίσχυε πριν και μάλιστα, με αργία τότε σε άλλη ημερομηνία), χωρίς να κλείνουν κάποια άλλη μέρα και χωρίς να δίνεται αύξηση στους εργαζόμενους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία έκθεση του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, του κρατικού συστήματος που έχει φτιαχτεί για να μετράει τις αλλαγές στο ισοζύγιο της απασχόλησης στην Ελλάδα, αναφέρεται ότι πλέον μόνο το 49,6% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα απασχολείται με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου πλήρους (8ωρης δηλαδή) απασχόλησης. Ενώ το 50,36% εργάζεται είτε με συμβάσεις μερικής (4ωρης) απασχόλησης είτε με εκ περιτροπής εργασία.

3. Χτύπημα στους μισθούς

Ένας βασικός μοχλός για τη φτωχοποίηση χιλιάδων εργαζομένων στην Ελλάδα ήταν το χτύπημα στον κατώτατο μισθό. Έτσι από 14-2-2012 με την κυβέρνηση Παπαδήμου,  έως ότου  ολοκληρωθεί  η εποχή της λιτότητας, που κανένας δεν ξέρει πότε θα γίνει αυτό, μειώθηκαν όλοι οι μισθοί που ίσχυαν μέχρι τις 15-7-2010, κατά 22% και για τους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών κατά 32%. Ο βασικός κατώτατος μισθός  από τα 751,39€ για άγαμο υπάλληλο χωρίς τέκνα και χωρίς προϋπηρεσία  πάει στα 586,08€ μεικτά! Καθαρό ποσό  476€ και για τους κάτω των 25 ετών σε 426,64€ . Ταυτόχρονα καταργήθηκαν μια σειρά επιδομάτων που είχαν κατακτηθεί μέσα από σκληρούς αγώνες, όπως το επίδομα γάμου.

Η μείωση των μισθών, επέφερε και άλλες συνέπειες, όπως η μείωση των συντάξεων (καθώς μέχρι και πριν ένα μήνα για το ποσό της σύνταξης υπολογιζόταν ο μέσος όρος των μισθών της τελευταίας πενταετίας και πλέον υπολογίζεται ο μέσος όρος των μισθών όλης της διάρκειας που εργάστηκε ένας εργαζόμενος). Επίσης επέφερε και τη μείωση του επιδόματος ανεργίας, από τα  από 461€ σε 360€, καθώς αυτό υπολογίζεται στο 75% του κατώτατου μισθού.

Ένα ακόμη δικαίωμα αύξησης του μισθού που χάθηκε με εκείνο το πολυνομοσχέδιο, ήταν αυτό των τριετιών και της πολυετούς εργασίας στον ίδιο εργοδότη. Κάθε εργαζόμενος δικαιούταν μια αύξηση 10% για κάθε τρία χρόνια εργασίας που συμπλήρωνε. Έτσι ένας άγαμος εργαζόμενος, χωρίς παιδιά, μπορούσε να αυξάνει το μισθό του και αν στα πρώτα 3 χρόνια εργασίας έπαιρνε 751,39€ μικτά, κλείνοντας τα 3 χρόνια ο μισθός γινότανε 826, 53€ μικτά. Το δικαίωμα αυτό έχει παγώσει, όπως και η αύξηση 3% για την πολυετή εργασία στον ίδιο εργοδότη (από τα 5 χρόνια και μετά ανά 5ετία). Θα ξεπαγώσουν όταν η ανεργία πέσει στο 10% (τώρα είναι στο 24,4% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία). Δηλαδή έχουμε πάνω από 1.200.000 ανέργους και με τα λουκέτα που μπαίνουν η ανεργία είναι αδύνατο όσο εφαρμόζεται η νεοφιλελεύθερη πολιτική των μνημονίων να μειωθεί στο 10%.

4. Όλα για τους εργοδότες

Το ίδιο διάστημα που οι εργαζόμενοι χάνουν το ένα δικαίωμα μετά το άλλο, οι εργοδότες, τουλάχιστον οι πιο ισχυροί που δεν οδηγούνται σε λουκέτα λόγω της κρίσης, κερδίζουν συνεχώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μείωση στις εισφορές τους προς τα ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων, τουλάχιστον κατά 4% τα τελευταία χρόνια, που έχει οδηγήσει σε απώλειες ύψους 3 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ για τα υπό κατάρρευση, σύμφωνα με τους νεοφιλελεύθερους αναλυτές, δημόσια ασφαλιστικά ταμεία.

Από τα τελευταία δώρα που έκανε η κυβέρνηση Σαμαρά, στους εργοδότες, είναι η δυνατότητα να κηρύσσουν πτώχευση, χωρίς να αποζημιώνουν τους εργαζόμενους. Για την ακρίβεια ως το 2014 μια επιχείρηση που πτώχευε ήταν υποχρεωμένη να εκποιήσει την περιουσία της και να αποζημιώσει πρώτα τους εργαζόμενους και μετά όλους τους άλλους πιστωτές της. Από το 2014 και μετά αυτό άλλαξε και οι εργαζόμενοι είναι οι τελευταίοι που αποζημιώνονται σε τέτοια περίπτωση. Και λόγω της πτώσης των τιμών με την οικονομική κρίση είναι πλέον ζήτημα αν θα υπάρξουν αυτά τα χρήματα ποτέ. Καθώς είναι βέβαιο ότι και ο μεταχειρισμένος εξοπλισμός και τα ακίνητα οποιασδήποτε επιχείρησης θα πωληθούν εξαιρετικά φτηνά.

Άλλωστε τα μνημόνια δεν έχουν φέρει ανάπτυξη. Μια ματιά στα λουκέτα επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια είναι αρκετή για να καταλάβουμε τι γίνεται. Από τον Ιανουάριο του 2016 ως το τέλος Μαΐου έγιναν 12.538 εγγραφές επιχειρήσεων αλλά και 15.448 διαγραφές, δημιουργώντας έτσι μια «τρύπα» 2.910 επιχειρήσεων, που σημαίνει νέες προσθήκες ανέργων και απώλεια θέσεων εργασίας. Εκτός βέβαια από τις μικρές επιχειρήσεις, υπάρχει και το κλείσιμο μεγάλων επιχειρήσεων που δεν μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό, είτε λόγω του υπερδανεισμού τους από τις τράπεζες, είτε λόγω της αδυναμίας (με τη μείωση της ζήτησης λόγω της μείωσης των μισθών και της υπερφορολόγησης) να αντέξουν στον σκληρό ανταγωνισμό.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις των τελευταίων χρόνων:

ΑΤΛΑΝΤΙΚ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ

Ένα από τα πρώτα μεγάλα λουκέτα μετά την είσοδο της χώρας στο Μνημόνιο ήταν τα σούπερ μάρκετ Ατλάντικ. Έκλεισαν οριστικά το 2011. Στα χρόνια που «μεσουρανούσε» απασχολούσε 3.500 εργαζόμενους και είχε συνεργασία με πάνω από 2.000 προμηθευτές.

SPRIDER STORES

H εταιρεία το 2010 έφθασε να αριθμεί πάνω από 110 καταστήματα εντός και εκτός Ελλάδας. Την ίδια περίοδο, η διαχείριση των δανείων έγινε υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα. Η χρηματοδότηση της αλματώδους επέκτασης των δραστηριοτήτων εντός και εκτός Ελλάδος, τα ανοίγματα σε προμηθευτές και το υψηλό κόστος λειτουργίας είχε ως αποτέλεσμα οι υποχρεώσεις του ομίλου να εκτιναχθούν από τα 48 εκατ. ευρώ το 2007, σε περίπου 97 εκατ. ευρώ το 2013 που έκλεισε.

ΑΓΝΟ

Η ιστορική γαλακτοβιομηχανία ΑΓΝΟ «κατέβασε ρολά», μετά από χρόνια υπολειτουργίας και πάνω από 300 εργαζόμενοι έμεινα στον δρόμο

NEOSET

Τον Μάρτιο του 2014 πτώχευσε οριστικά η εταιρεία, με 300 εργαζόμενους να υπολογίζεται ότι έχασαν τη δουλειά τους. Η επιπλοβιομηχανία είχε σταματήσει να ικανοποιεί τις υποχρεώσεις της προς εργαζομένους, πιστωτές και προμηθευτές, ενώ το εργοστάσιό της κατασχέθηκε.

SHELMAN

Η άλλοτε κραταιά εταιρεία στο χώρο του ξύλου με εφαρμογές στην οικοδομή, την επιπλοποιία, τα πατώματα και τη ναυπηγική κήρυξε πτώχευση το 2014. Η Shelman διέθετε δύο εργοστάσια σε Χαλκίδα και Κομοτηνή, η αξία των οποίων είχε αποτιμηθεί παλαιότερα σε 60 εκατομμύρια ευρώ το καθένα, αλλά η μεγάλη πτώση της εγχώριας ζήτησης για προϊόντα ξυλείας λόγω της καθίζησης της οικοδομής και οι αθρόες εισαγωγές την οδήγησαν στη χρεοκοπία.

SOFTEX (ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ)

Η ιστορική χαρτοβιομηχανία Softex, που σε έναν χρόνο θα συμπλήρωνε 80 χρόνια ζωής, έβαλε οριστικά λουκέτο. Στις αρχές του 2016 η διοίκηση της «Αθηναϊκής Χαρτοποιίας» ανακοίνωσε, ότι κλείνει οριστικά το εργοστάσιο της οδού Χαρτεργατών. Στις 14 Ιανουαρίου 2016 ανακοινώθηκε και επίσημα από τους εκπροσώπους της «Bolton Group» στην Ελλάδα, ότι το εργοστάσιο θα κλείσει οριστικά αφήνοντας στον δρόμο τους 130 εργαζόμενους.

ΠΥΡΣΟΣ SECURITY

Άλλα 800 άτομα προστίθενται στη λίστα των ανέργων μετά το «λουκέτο» στην εταιρεία Pyrsos Security τον Μάιο, με δραστηριότητα στον κλάδο υπηρεσιών παροχής ασφάλειας, η οποία διένυε την 22η οικονομική χρήση.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Τον Απρίλιο του 2016, η εταιρεία έβαλε «λουκέτο» μετά από 66 χρόνια λειτουργίας. Υπολογίζεται ότι περίπου 450 εργαζόμενοι έμειναν στον δρόμο.

ΑTHENS LEDRA

Τo τελευταίο μεγάλο λουκέτο που έσκασε στην αγορά. Η εταιρεία προχωράει σε πλειστηριασμό του ξενοδοχείου, τα χρέη του οποίου αγγίζουν τα 40 εκατ. ευρώ. Από την περασμένη Τρίτη το Ledra σταμάτησε να δέχεται νέους πελάτες, ενώ εκείνοι που ήδη διέμεναν στο ξενοδοχείο αποχώρησαν και κατευθύνθηκαν σε άλλες μονάδες. Οι εργαζόμενοι είναι ήδη σε επίσχεση, καθώς είναι απλήρωτοι από τα μέσα Μαρτίου, ενώ ξεπερνούν τους 150.

ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ

Η γνωστή αλυσίδα σούπερ μάρκετ, έκανε εχθές (28/6/16), αίτηση για ένταξη στον πτωχευτικό κώδικα, αδυνατώντας να πληρώσει χρέη σε προμηθευτές και μισθούς σε εργαζόμενους. Οδεύει προς το κλείσιμο μετά από 54 χρόνια λειτουργίας. Θα είναι το μεγαλύτερο μέχρι στιγμής λουκέτο, καθώς στα καταστήματα και τις αποθήκες της υπολογίζεται ότι εργάζονται σε όλη τη χώρα περίπου 12.500 εργαζόμενοι.

Επίλογος ή νέα ευκαιρία αντίστασης;

Τα χτυπήματα για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα δεν είναι τα μόνα. Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο είναι επίσης θύματα των θυσιών για το τρύπιο βαρέλι του χρέους, που δημιουργήθηκε από τους τραπεζίτες και τους καπιταλιστές, αλλά τρέφεται από τη σάρκα της εργατικής τάξης. Μείωση μισθών που φτάνει ή ξεπερνάει (μαζί με την περικοπή των επιδομάτων αδείας, Χριστουγέννων και Πάσχα) το 40%, κατάργηση οργανικών θέσεων με τη δημιουργία νέων οργανισμών σε φορείς και υπηρεσίες του δημοσίου, κινητικότητα, «αξιολόγηση» μετρώντας ατομική απόδοση και στοχοθεσία υπαλλήλων και σκανδαλώδη εκχώρηση αντικειμένων δουλειάς στον ιδιωτικό τομέα! Κλεισίματα νοσοκομείων και συγχωνεύσεις και κλεισίματα σχολείων. Πράξεις υπαγορευμένες από τα μνημόνια που οδηγούν σε περαιτέρω αύξηση της ανθρωπιστικής κρίσης και βέβαια στην απώλεια θέσεων εργασίας. Επιπλέον, οι απολύσεις στο δημόσιο και η περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων αποτελεί πάντα στόχο για τις μνημονιακές κυβερνήσεις και τους κάθε τύπου εργοδότες και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα ακολουθήσει και σε αυτό το πεδίο την ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική, που εφαρμόζεται μέσω των μνημονίων και κατ’ επιβολήν του ΣΕΒ, της ΕΕ, του ΔΝΤ, των εγχώριων και ξένων τραπεζιτών.

Ακόμη και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που προεκλογικά ευαγγελιζόταν ότι θα λύσει έστω τα ζητήματα της ανθρωπιστικής κρίσης, ολοκληρώνει τα χτυπήματα με τους νόμους του μνημονίου 3 που ψήφισε πέρσι τον Αύγουστο. Θέσπισε με νόμο τις ατομικές συμβάσεις στο δημόσιο (ειδικά για τα νοσοκομεία), κάτι που αναμένεται να χειροτερέψει τις συνθήκες εργασίας μέσα στα νοσοκομεία, όπου θα υπάρχουν εργαζόμενοι χωρίς δικαίωμα σε άδειες και άλλα ασφαλιστικά δικαιώματα και χωρίς εξασφάλιση των θέσεων εργασίας τους. Στο ζήτημα της ανεργίας το μόνο που κάνει είναι να προσλαμβάνει εργαζόμενους με πεντάμηνες συμβάσεις, οι οποίοι παίρνουν επίσης χαμηλούς μισθούς, 496 ευρώ και μετά το πέρας του πενταμήνου δεν έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν ξανά στον ίδιο φορέα ή σε άλλο του δημόσιου θέση εργασίας, ούτε αυτή προσμετράται ως προϋπηρεσία.

Ο καρκίνος δεν θεραπεύεται με ασπιρίνες και τα μνημόνια δεν θεραπεύονται με ημίμετρα. Η εφαρμογή του μνημονίου είναι δίχως επιστροφή για όποιον την υλοποιεί και έχει ταξική μονομέρεια υπέρ των καπιταλιστών. Αυτοί όμως που τα τελευταία χρόνια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για να ανατραπεί το σκηνικό, ήταν οι αγώνες των εργαζομένων. Από το 2010 ως και το 2013, έγιναν στην Ελλάδα πάνω από 32 γενικές απεργίες. Ενώ και οι κλαδικές κινητοποιήσεις ακόμη και οι καταλήψεις δημόσιων χώρων και κτιρίων ήταν στην ημερήσια διάταξη. Αυτό το κύμα αγώνων, δεν σταμάτησε τα μνημόνια. Κατόρθωσε όμως να ρίξει με τις κινητοποιήσεις του 2 κυβερνήσεις (Παπανδρέου και Παπαδήμου) και κυρίως κατόρθωσε να απονομιμοποιήσει τα μνημόνια και να κάνει τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας να αναζητήσει απαντήσεις και ανατροπές από την Αριστερά, σε πολιτικό επίπεδο.

Ήταν αυτό το κύμα των χιλιάδων κόσμου που συμπαραστάθηκε στους εργαζόμενους της ΕΡΤ και επέβαλλε την επαναλειτουργία της στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν αυτές οι χιλιάδες κόσμου που πίστεψαν στο σταμάτημα της λιτότητας μέσα από την ύπαρξη μιας αριστερής κυβέρνησης και επέβαλλαν μέσα από την εκλογική λύση, την επαναπρόσληψη των απολυμένων καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών (υπήρξαν απολύσεις στο δημόσιο με τα τεχνάσματα των «εφεδρειών» και της «διαθεσιμότητας»). Ήταν κομμάτι αυτού του κόσμου που δεν άφησε την κυβέρνηση Σαμαρά να περάσει τη δήθεν αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, του τότε υπουργού και νυν αρχηγού της ΝΔ, Κ. Μητσοτάκη, που θα οδηγούσε σε περαιτέρω απολύσεις στο δημόσιο. Ήταν αυτός ο κόσμος που ψήφισε μαζικά όχι στα μνημόνια της 5ης Ιουλίου 2015, ένα χρόνο πριν και προδόθηκε από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό το δυναμικό, που μετά το περσινό δημοψήφισμα, ξαναεκφράστηκε ως ένα βαθμό, στη Γενική Απεργία της 4 Φλεβάρη, ενάντια στο Ασφαλιστικό, δεν έχει ακόμη τελειώσει με την εφαρμογή του μνημονίου. Είναι βέβαιο ότι έχει υποστεί ένα σοκ μεγατόνων από τη διάψευση των προσδοκιών του. Είναι βέβαιο όμως ότι περιμένει ακόμη από την Αριστερά να του δώσει προτάσεις και λύσεις. Προτάσεις δράσης που μπορούν να οδηγήσουν σε αποτελεσματικούς και μαζικούς αγώνες. Λύσεις για τη λιτότητα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ εξακολουθεί να εφαρμόζει επαχθέστερα και από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Περιμένει η Αριστερά να βάλει μπροστά ως αιτήματά της, τα δικά του αιτήματα. Τα αιτήματα για αυξήσεις στους μισθούς, για προσλήψεις, για μείωση της δικής του φορολογίας.

Περιμένει από την Αριστερά να επιβάλλει ένα μνημόνιο βαριάς φορολόγησης των πλουσίων, εθνικοποιώντας τις τράπεζες, κάνοντας στάση πληρωμών τους χρέους, επανακρατικοποιόντας τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και τα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες που ξεπουλιούνται σε μεγαλοκαρχαρίες ιδιώτες. Περιμένει από την Αριστερά να συγκρουστεί αποφασιστικά με όσους επιβάλλουν τις πολιτικές του νεοφιλελεύθερου δήθεν μονόδρομου για να τελειώνει με τη λιτότητα. Να συγκρουστεί με την πολιτική δηλαδή της ΕΕ & του ΔΝΤ, που εξυπηρετεί συγχρόνως και τα συμφέροντα των ντόπιων εργοδοτών. Να οδηγηθεί ακόμη και σε έξοδο από αυτούς τους θεσμούς αν χρειαστεί, προκειμένου να σώσει την εργατική τάξη.

Με αυτό τον προσανατολισμό να γίνεται εντονότερος ολοκληρώθηκε πριν λίγες μέρες το συνέδριο της Λαϊκής Ενότητας. Και αυτός ο προσανατολισμός δεν έμεινε στα λόγια του συνεδρίου. Την Τετάρτη 29 Ιούνη συνδικαλιστές και μέλη της ΛΑΕ συμπαραστάθηκαν στον αγώνα των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία και στην συγκέντρωσή τους. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας στελέχη της ΛΑΕ μαζί με μέλη τοπικών επιτροπών αγώνα, σταμάτησαν πλειστηριασμούς σπιτιών στο Περιστέρι. Την Πέμπτη 30/6 αντιπροσωπεία της ΛΑΕ θα βρεθεί στο κεντρικό κατάστημα των σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος στην Ομόνοια για να δηλώσει έμπρακτα τη συμπαράστασή της στους εργαζόμενους που κινδυνεύουν να χάσουν τις θέσεις εργασίας τους.

Με τέτοιες πρωτοβουλίες χρειάζεται να συνεχίσουμε μέσα στα συνδικάτα και τις γειτονιές το επόμενο διάστημα, για να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη του κόσμου, για να του μεταφέρουμε την έμπνευση από τους αγώνες των εργαζομένων στη Γαλλία, για να του ξαναδώσουμε έμπνευση και προσανατολισμό, τον αγώνα για την ανατροπή της λιτότητας και των μνημονίων, για το χτίσιμο μιας άλλης κοινωνίας με κέντρο τις ανάγκες του, για το σοσιαλισμό.

1* Τα στοιχεία για τα λουκέτα (εκτός των στοιχείων για την αλυσίδα σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος) είναι από άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ΜΕΤΑ, ergasianet.gr, στις 6 Ιουνίου 2016: http://www.ergasianet.gr/menu-epikairotita/menu-epik-erg-oikonomia/21090-meta060616-21090