Τελευταία από δυνάμεις του κατεστημένου, γίνεται προσπάθεια να φέρουν σε δύσκολη θέση το ΣΥΡΙΖΑ προβάλλοντας το δίλημμα: «μονομερείς ενέργειες» ή «διαπραγματεύσεις» στην κατάργηση του Μνημονίου και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του Χρέους. Στόχος να ενοχοποιηθεί κάθε προσπάθεια άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων και αμφισβήτησης του νεοφιλελεύθερου πλαισίου της ευρωζώνης και υποταγής τελικά στους όρους των πιστωτών.
Τι λένε οι επίσημες θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ
Τόσο στις συνεδριακές αποφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και στην πρόσφατη ευρω-εκλογική διακήρυξη, τονίζεται ρητά ότι στόχος του είναι: «η ακύρωση του Μνημονίου και της πολιτικής λογικής που τα επιβάλλει, καθώς η αντιμετώπιση του χρέους… Χωρίς διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του αποκλείεται να ανασάνει η χώρα….. Η διαδικασία αναδιαπραγμάτευσης θα ξεκινήσει άμεσα και θα απαιτηθεί η ακύρωση των επαχθών όρων και συμβάσεων. Για την επίτευξη των στόχων θα αξιοποιηθούν στην περίπτωση εκβιασμών, όλα τα όπλα: η διακοπή πληρωμών, η καταγγελία και πρόκληση ζημιάς στη χώρα με στόχο τη διάσωση του ευρώ και των ιδιωτικών τραπεζών, ….κά. Εμείς θέλουμε να σώσουμε τη χώρα μέσα στο ευρώ και όχι με πρόσχημα τη σωτηρία του ευρώ να οδηγήσουμε τη χώρα στην καταστροφή. Όπως συμπυκνώνει το σύνθημα «καμιά θυσία για το ευρώ», απόλυτη προτεραιότητα για το ΣΥΡΙΖΑ είναι η αποτροπή της ανθρωπιστικής καταστροφής και η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι η υποταγή σε υποχρεώσεις που ανέλαβαν άλλοι υποθηκεύοντας τη χώρα…»
«Μαξιμαλισμοί» και βιωσιμότητα χρέους;
Το παραπάνω πλαίσιο, ανεξάρτητα από επί μέρους επιφυλάξεις ή ερωτήματα που μπορεί κάποιος να έχει, χαράσσει το γενικότερο πλαίσιο του στρατηγικού στόχου και της τακτικής επίτευξης του. Η ακύρωση της λιτότητας (Μνημόνιο), η διαγραφή μεγαλύτερου μέρους του χρέους και εξόφληση υπόλοιπου με ρήτρα ανάπτυξης, καθώς ο δημόσιος-κοινωνικός έλεγχος των τραπεζών, αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για προώθηση της παραγωγικής ανασυγκρότησης και προοδευτικής έξοδο από την κρίση με ανοικτό τον ορίζοντα της σοσιαλιστικής προοπτικής. Δεν πρόκειται για «μαξιμαλισμό» αλλά «αναγκαία και ικανή συνθήκη» να βγει η οικονομία και κοινωνία από την κρίση με κυβέρνηση της Αριστεράς. Η βιωσιμότητα (εξοφλησιμότητα) του χρέους είναι αντικειμενική ανάγκη και όχι «φαντασίωση» αριστερών «μαξιμαλιστών». Αντίθετα η υποτίμηση ή αποδοχή μικρής ελάφρυνσης (επιμήκυνση, οριακή μείωση επιτοκίων ή «πάγωμα», κά), παρά τα όποια θετικά, δεν επιλύει το πρόβλημα της βιώσιμης εξόδου από την κρίση σε προοδευτική κατεύθυνση. Πρακτικά, στο υποθετικό σενάριο της αύξησης του ΑΕΠ 3% (ή 5,4 δις €), ο επιμερισμός για στοιχειώδη ανακούφιση του λαού, στήριξη ανάπτυξης, εξυπηρέτηση χρέους, δεν μπορεί να ξεπερνά τα 1,8-2 δις € κατά περίπτωση. Δηλαδή οι δαπάνες για τοκοχρεολύσια από το «πραγματικό πλεόνασμα», δεν μπορούν να υπερβαίνουν 1,5-2 δις το χρόνο. (Αν γινόταν δικαιότερη κατανομή φορολογικών βαρών ίσως να διατίθετο κάτι περισσότερο).! Ωστόσο το 2014 τα τοκοχρεολύσια ανέρχονται σε 31 δις, το 2015 σε 22 δις, το 2016 σε 13,5 δις και συνεχίζουν στο ίδια περίπου ύψος ως το 2020, ενώ μετά κάνουν άλμα σε 28 δις 2021, σε 33 δις 2022, σε 29 δις 2023, διατηρούμενα στα 16-17 δις το χρόνο ως το 2030. Από εδώ πηγάζει η ανάγκη διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους για να αποφύγουμε «διαχρονική λιτότητα» και όχι λόγω αριστερών «μαξιμαλισμών», όπως ισχυρίζονται ορισμένοι.!
Ποιες θεωρούνται μονομερείς ενέργειες;
Το αίτημα της διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, ασφαλώς δεν είναι ιδέα που αρέσει στους πιστωτές. Το ζήτημα έχει τεθεί στην «τρόϊκα» από τον πρ. υπουργό οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, αλλά η απάντηση του Β.Σόϊμπλε ήταν η γνωστή φράση: «forget it Yiannis» (ξέχνα το Γιάννη).! Το πρώτο ερώτημα είναι αν η συγκεκριμένη απάντηση αποτελεί ή όχι μονομερής ενέργεια; Και πότε θεωρείται τέτοια; Μόνο όταν προέρχεται από τους οφειλέτες ή και τους πιστωτές; Δεν ήταν άραγε μονομερής η ενέργεια ένταξης στο ΔΝΤ, η επιβολή της «τρόϊκας» και του Μνημονίου στη χώρα; Γιατί η χρήση κυριαρχικού δικαιώματος και η επίκληση του διεθνούς δικαίου από μια χώρα («κατάσταση ανάγκης», «απεχθές χρέος» κά) θεωρείται «μονομερής ενέργεια»; Η παραβίαση ευρωπαϊκών συνθηκών (Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, κά) δεν είναι μονομερής ενέργεια;
Χρειάζεται κατά συνέπεια να δούμε το ζήτημα τόσο από νομική, όσο οικονομική, κοινωνική και πολιτική άποψη. Από νομική άποψη η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων μιας χώρας, δε καμιά περίπτωση δεν είναι μονομερής ενέργεια. Σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, η απαίτηση διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, πηγάζει από αντικειμενικά δεδομένα (διάλυση οικονομίας, βύθιση μεγάλου μέρους ελληνικού λαού στη φτώχεια και περιθωριοποίηση). Πέρα από τις ευθύνες των κομμάτων της συγκυβέρνησης, υπάρχουν ταυτόχρονα μεγάλες ευθύνες της τρόϊκας (με τις «συνταγές σωτηρίας») και του οικοδομήματος της ΟΝΕ (με τις ανισότιμες σχέσεις μεταξύ ισχυρών και αδύναμων χωρών). Αυτό που πρέπει να δούμε είναι η ουσία της πολιτικής διαπραγμάτευσης και τα αποτελέσματα της. Οι αποφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ δίνουν το πλαίσιο για τη στάση στο τελικό «δια ταύτα» των διαπραγματεύσεων. Η ουσιαστική άρνηση επίλυσης του χρέους, μια κυβέρνηση της Αριστεράς με στήριξη του λαού, πρέπει «να πράξει τα δέοντα», ώστε να δοθεί βιώσιμη λύση και να ανοίξει ο δρόμος μιας ελπιδοφόρας προοπτικής, με βάση τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και όχι υποχώρηση σε ανεδαφικά διλήμματα ή προσχηματικά εμπόδια, που εξυπηρετούν τελικά, άμεσα ή έμμεσα, τους δανειστές.
