Podemos και στην Ανδαλουσία

«Η αλλαγή συνεχίζεται και στην Ανδαλουσία», είπε μεταξύ άλλων η 33χρονη Τερέσα Ροδρίγκεζ στη συγκλονιστική ομιλία της αμέσως μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων της 22ης Μάρτη. Πράγματι πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία του Podemos και του κόσμου την Ανδαλουσίας, που κατάφερε από το μηδέν να πάρει ένα 14,84% των ψήφων και να κατακτήσει την τρίτη θέση στο Ανδαλουσιανό κοινοβούλιο. Έτσι για πρώτη φορά μετά τις ευρωεκλογές και την επιτυχία του σε αυτές, αλλά και δύο μήνες μετά την μεγάλη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, 15 βουλευτές-ινες  του Podemos θα βρίσκονται στο τοπικό κοινοβούλιο την Ανδαλουσίας, επιχειρώντας να «κάνουν πολιτική με άλλο τρόπο». Σπουδαία λεπτομέρεια αποτελεί το γεγονός ότι το Podemos πήρε  την πρωτιά (28%) στην πόλη Κάδιζ, την γενέτειρα της Τερέσας, με τους σοσιαλιστές και τη δεξιά να ακολουθούν.

Οι συγκεκριμένες εκλογές ήταν το πρώτο τεστ για το Podemos. Ακολουθούν οι δημοτικές εκλογές στα τέλη Μαίου και οι εθνικές το φθινόπωρο, με το Podemos να έχει βάλει στόχο την κυβέρνηση.

Η Ανδαλουσία, ο νότος της Ισπανίας, είναι φτωχός και έχει διπλάσια ποσοστά ανεργίας από τη χώρα των Βάσκων και την Μαδρίτη. Συγκεκριμένα η ανεργία βρίσκεται σττο 34% ενώ ξεπερνάει το  60% στους νέους. Στα συγκλονιστικά νούμερα περιλαμβάνονται και 140,000 παιδιά που υποσιτίζονται.

Δυστυχώς στην τόσο ταλαιπωρημένη Ανδαλουσία, τις εκλογές κέρδισαν για άλλη μια φορά οι Σοσιαλιστές (PSOE) πέφτοντας  όμως από το 40% στο 35% και καταφέρνοντας να κρατήσουν τις 47 από τις 109 συνολικά έδρες του κοινοβουλίου. Το σοσιαλιστικό κόμμα, που κυβερνά στην Ανδαλουσία τα τελευταία 33 χρόνια κατάφερε να διατηρήσει δυνάμεις, χωρίς όμως να έχει,  όπως ήθελε, την απόλυτη πλειοψηφία. Οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών είναι το δεξιό, λαικό κόμμα (P.P) που καταβαραθρώθηκε,  μια και από το το 40,6% έπεσε στο ιστορικά χαμηλότερο ποσοστό του 26,7% κρατώντας μόνο 33 έδρες.

Μετά το Podemos ακολουθεί το επίσης κερδισμένο νέο κόμμα Ciudadanos που σημαίνει πολίτες, με 9,28% και 9 έδρες. Οι Ciudadanos που ξεκίνησαν από την Καταλωνία, μοιάζουν σε πολλά με το ελληνικό Ποτάμι, αφού αποτελούν την «εναλλακτική» πρόταση του συστήματος.

Τελευταία και καταϊδρωμένη η Ενωμένη Αριστερά (I.U), με 6,89%, από το  11,34% του 2012, με 5 βουλευτές. Η Ενωμένη Αριστερά, σε ανακοίνωσή της αναγνωρίζει «ότι η προηγούμενη κυβερνητική της συμμαχία με τους σοσιαλιστές, της στοίχισε», μια και ο κόσμος την κατέταξε στις συστημικές δυνάμεις.

Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει κάνοντας απλά τη  μαθηματική πράξη, είναι πως ο δικομματισμός έχασε 17 έδρες και το 20% των δυνάμεών του. Το δεύτερο είναι ότι το Podemos κατέκτησε σε ένα πολύ σκληρό και εχθρικό περιβάλλον την τρίτη θέση, χωρίς ωστόσο να κατορθώσει τη μεγάλη ανατροπή, που θα ήταν τουλάχιστον η δεύτερη θέση. Podemos και Ενωμένη Αριστερά, μαζί ξεπερνούν σε ψήφους το δεξιό κόμμα, ωστόσο βρίσκονται πολύ μακρυά το ένα από το άλλο, μια και η Ενωμένη Αριστερά, συμμετείχε κανονικά στην κυβέρνηση που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την φτώχεια και τη διαφθορά που επικρατεί στην Ανδαλουσία.

Το μεγάλο ενδιαφέρον βρίσκεται στο νέο κόμμα Ciudadanos, αφού είναι πια προφανές ότι και στην Ισπανία όπως και στην Ελλάδα το σύστημα θα σχεδιάζει και θα κατασκευάζει συνειδητά καινούρια κόμματα με «διαφορετικά» χαρακτηριστικά από τα παραδοσιακά, που θα  διατηρούν όμως όλον τον συντηρισμό στην ουσία των προγραμμάτων τους και που δεν θα έχουν κανένα λαικό έρεισμα. Αντιλαμβανόμενοι τη δυναμική που μπορεί να έχουν «καινούρια» λαϊκά εγχειρήματα όπως το Podemos προσπαθούν να τα αντιγράψουν, αφαιρώντας τους φυσικά το ριζοσπαστισμό και τη συμμετοχικότητα που τα χαρακτηρίζει.

Τις μέρες που ακολούθησαν τις εκλογές η Ισπανία συζητάει όπως έγινε και στην Ελλάδα, το ζήτημα των συμμαχιών. Οι σοσιαλιστές και ολόκληρο το πολιτικό κατεστημένο, πιέζουν την αριστερά να σχηματίσει κυβέρνηση συμμαχίας. Μέχρι στιγμής όλοι αρνούνται και ενδεχομένως το σοσιαλιστικό κόμμα, να κυβερνήσει μόνο του  όπως και το 1995,  χωρίς να έχει την πλειοψηφία επιχειρώντας να κερδίσει επιμέρους συμφωνίες κατά τη διάρκεια ψήφισης των διαφόρων νόμων.

Μια διαφορετική εκλογική καμπάνια

Η εκλογική καμπάνια του Podemos στην Ανδαλουσία ήταν αρκετά διαφορετική από ότι έχουμε συνηθίσει. Σε μεγάλο βαθμό αυτό καθορίστηκε από την ίδια την υποψήφια και πρώην ευρωβουλευτίνα Τερέσα Ροδρίγκεζ ή αλλιώς την «δικιά μας  Τέρε» όπως την αποκαλούν οι σύντροφοι και ο κόσμος που την στήριξε. Η Τερέσα έχει κρατήσει την βαριά ανδαλουσιανή προφορά και την αμεσότητα του νότου, σπάζοντας το κυρίαρχο πρότυπο των «σοβαρών» και «κυριλέ» πολιτικών». Αυτό που κάνει τη διαφορά, πέρα από την ίδια την Τερέσα, είναι η συλλογικότητα στην οποία ανήκει, η πολιτική οργάνωση Anticapitalistas, που είναι και η μοναδική αριστερή και με μαρξιστικές αναφορές δύναμη μέσα στο Podemos. Η Τερέσα και οι αγωνιστές που συμμετείχαν στην εκλογική μάχη, έδωσαν μεγάλη έμφαση στο να δημιουργήσουν ένα λαϊκό και ριζοσπαστικό πρόγραμμα αιτημάτων. Στα άμεσα αιτήματα που πρότειναν ήταν η απαγόρευση των εξώσεων, γενναία μέτρα για την αντιμέτωπιση της ανεργίας, προώθηση συνεργατικών εγχειρημάτων κλπ. Ωστόσο σε πολλά σημεία το πρόγραμμα παρέμενε θολό.

Επίσης μεγάλη έμφαση δόθηκε στα ζητήματα δημοκρατίας και συμμετοχής με την Τερέσα να επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους ότι οι 15 έδρες ανήκουν στο λαό της Ανδαλουσίας και ότι το αγωνιστικό κλίμα του δρόμου πρέπει να μεταφερθεί στο κοινοβούλιο. Αυτό αποτυπώθηκε και στο ίδιο το ψηφοδέλτιο, που αποτελούνταν από δασκάλους, άνεργους, δικηγόρους από το κίνημα κατά των εξώσεων, απολυμένους από τη δημόσια τηλεόραση, ιστορικούς. Φυσικά οι 15 βουλευτές έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα κρατούν ένα πολύ μικρό μέρος του μισθού τους, το αναγκαίο για να ζήσουν.

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η καμπάνια εκτυλίχθηκε σε δύσκολες συνθήκες, με πολύ μικρή προβολή από τα ΜΜΕ και την ίδια την Τερέσα να αρνείται τη συμμετοχή της στο παραδοσιακό τηλεοπτικό Debate.  Ήταν μια καμπάνια του δρόμου και των κοινωνικών δικτύων. «Τη νίκη την πετύχαμε με τα χέρια μας, ξεκινώντας με 100 ευρώ και στηριζόμενοι στις εισφορές του κόσμου», ανέφερε η Τερέσα Ροδρίγκεζ στην μετεκλογική ομιλία της. Πραγματικά ακόμα και ο ίδιος ο Ιγκλέσιας μόνο προς το τέλος της προεκλογικής καμπάνιας  έστρεψε την προσοχή του στην Ανδαλουσία. Το αποτέλεσμα στην Ανδαλουσία ήταν αποτέλεσμα της αριστεράς από κάθε άποψη, αν και δεν έφτασε στα ποσοστά που θα μπορούσε.

Το επόμενο διάστημα, οι εξελίξεις στην Ισπανία και οι επόμενες εκλογικές μάχες, θα είναι στενά συνδεδεμένες με τις εξελίξεις στην Ελλάδα και την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Το σίγουρο είναι πως η ελπίδα έρχεται σε ολόκληρη την Ευρώπη.