Σενάρια εκβιασμών και συμφωνίας Τσίπρα-Ζάεφ

Για άλλη μια φορά δια­φαί­νε­ται προ­ο­πτι­κή συμ­φω­νί­ας με­τα­ξύ Ελ­λά­δας και Δη­μο­κρα­τί­ας της Μα­κε­δο­νί­ας (ΔτΜ) για το όνομα της δεύ­τε­ρης, ώστε η χώρα αυτή να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ τον Ιού­λιο και αρ­γό­τε­ρα μέλος και της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης. Όπως έχουν δια­μη­νύ­σει όλες οι βο­ρειο­α­τλα­ντι­κές και ευ­ρω­παϊ­κές ηγε­σί­ες, αν η μικρή αυτή χώρα των Βαλ­κα­νί­ων δεν τα βρει με την Ελ­λά­δα στο ζή­τη­μα του ονό­μα­τος, δεν έχει ελ­πί­δες να γίνει δεκτή στους δύο αυ­τούς ορ­γα­νι­σμούς.

Την ώρα που γρά­φο­νταν αυτές οι γραμ­μές, τα ΜΜΕ πα­ρου­σί­α­ζαν ως πολύ πι­θα­νή κά­ποιου εί­δους συμ­φω­νία στη συ­νά­ντη­ση που θα έχουν ο Τσί­πρας με τον Ζάεφ στις 17 Μαΐου στη Σόφια, στο πε­ρι­θώ­ριο του Συμ­βου­λί­ου της ΕΕ με τις χώρες των δυ­τι­κών Βαλ­κα­νί­ων. Μά­λι­στα είχαν και πάλι… βρει το όνομα, που θα είναι, λέει, με­τα­ξύ του Nova Makedonija και του Gorna Makedonija. Αυτές οι εναλ­λα­γές προ­τά­σε­ων σε μη­νιαία σχε­δόν βάση από τους επί­δο­ξους νο­νούς κα­θι­στά προ­φα­νές ότι κα­νείς βέ­βαια στην Ελ­λά­δα ή τη διε­θνή κοι­νό­τη­τα δεν εν­δια­φέ­ρε­ται για την εθνι­κή συ­νεί­δη­ση αυτού του λαού –και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο δεν εν­δια­φέ­ρο­νται οι Έλ­λη­νες οπα­δοί του εθνι­κι­σμού. Οι εθνι­κές συ­νει­δή­σεις χτί­ζο­νται μέσα σε βάθος ετών και δεν μπο­ρούν να αλ­λά­ζουν στη βάση μιας δια­πραγ­μά­τευ­σης κά­ποιων εντε­ταλ­μέ­νων. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι πολ­λοί λίγοι στην Ελ­λά­δα ξέ­ρουν πώς προ­φέ­ρε­ται, ούτε πώς θα γρά­φε­ται αυτό το όνομα: Στα λα­τι­νι­κά ή στα κυ­ριλ­λι­κά; Θα ζη­τή­σει η Ελ­λά­δα να αλ­λά­ξει και το αλ­φά­βη­το της γει­το­νι­κής χώρας; Και πα­ρό­τι δεν τα ξέ­ρουν όλα αυτά, σχε­δόν όλα τα με­γά­λα κόμ­μα­τα στην Ελ­λά­δα απαι­τούν το νέο όνομα της γει­το­νι­κής χώρας να είναι erga omnes, δη­λα­δή και για εσω­τε­ρι­κή και για διε­θνή χρήση. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό του βά­θους της γε­λοιό­τη­τας ότι, σύμ­φω­να με δη­μο­σιεύ­μα­τα, το Gorna Mekedonija «χά­λα­σε», επει­δή η Αθήνα ζη­τού­σε το όνομα να είναι μόνο στα σλα­βι­κά, ενιαίο και αμε­τά­φρα­στο (Γκορ­να­μα­κε­ντό­νι­για), ενώ τα Σκό­πια απο­δέ­χο­νταν να είναι δύο λέ­ξεις και να με­τα­φρά­ζε­ται.

Και δεν είναι μόνο το όνομα της χώρας: Υπό δια­πραγ­μά­τευ­ση βρί­σκο­νται ακόμα το δι­καί­ω­μα βέτο, οι εγ­γυ­ή­σεις και το νο­μι­κό πλαί­σιο της συμ­φω­νί­ας, καθώς και οι ρή­τρες από­συρ­σης των δύο πλευ­ρών. Ανοι­χτό, ως προς τις δια­τυ­πώ­σεις που θα χρη­σι­μο­ποι­η­θούν, πα­ρα­μέ­νει το όνομα της εθνό­τη­τας, της ιθα­γέ­νειας και της γλώσ­σας (άραγε μα­κε­ντόν­σκι, νο­βο­μα­κε­ντόν­σκι, νο­βο­μα­κε­ντόν­σκι­κη;).

Αλ­λα­γή Συ­ντάγ­μα­τος

Η ελ­λη­νι­κή πλευ­ρά, όπως είναι γνω­στό, ζητά συ­νταγ­μα­τι­κή κα­το­χύ­ρω­ση, με το επι­χεί­ρη­μα ότι μπο­ρεί η επό­με­νη κυ­βέρ­νη­ση στη ΔτΜ να ακυ­ρώ­σει τη συμ­φω­νία.

Από την άλλη, η άρ­χου­σα τάξη της ΔτΜ έχει κάνει την επι­λο­γή της για εί­σο­δο στο ΝΑΤΟ και είναι δια­τε­θει­μέ­νη να κάνει ό,τι μπο­ρεί γι’ αυτό το στόχο μέσω της εντε­ταλ­μέ­νης της κυ­βέρ­νη­σης των σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τών, δηλ\αδή του πά­μπλου­του επι­χει­ρη­μα­τία Ζ. Ζάεφ. Μά­λι­στα προ­κει­μέ­νου να «πε­ρά­σει» το ζή­τη­μα του ονό­μα­τος, ο πρω­θυ­πουρ­γός φέ­ρε­ται να σχε­διά­ζει να «ξε­χά­σει» τη δέ­σμευ­σή του για δη­μο­ψή­φι­σμα και να οδη­γή­σει τη χώρα σε εκλο­γές, θέ­το­ντας ως κε­ντρι­κό δί­λημ­μα την έντα­ξη ή όχι στις ευ­ρω­α­τλα­ντι­κές δομές: αφού η κυ­ρί­αρ­χη προ­πα­γάν­δα έχει πεί­σει εδώ και δε­κα­ε­τί­ες την πλειο­νό­τη­τα του πλη­θυ­σμού ότι η έντα­ξη στον ιμπε­ρια­λι­στι­κό ορ­γα­νι­σμό θα ση­μά­νει ασφά­λεια και ει­ρή­νη για τη χώρα, ο πο­νη­ρός Ζάεφ σκέ­φτε­ται να θέσει ο ίδιος τον λαό στο δί­λημ­μα: Θέ­λε­τε ΝΑΤΟ; Πάει πα­κέ­το με την αλ­λα­γή ονό­μα­τος.

Ασφα­λώς συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση δεν μπο­ρεί να γίνει στο πι και φι, όπως ζη­τά­νε συλ­λή­βδην τα ελ­λη­νι­κά κόμ­μα­τα. Σύμ­φω­να με τις δη­μο­σιο­γρα­φι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες, η πλευ­ρά της ΔτΜ δε­σμεύ­ε­ται ότι η δια­δι­κα­σία θα ολο­κλη­ρω­θεί σε διά­στη­μα δύο ετών, επει­δή δεν υπάρ­χει χρό­νος (ούτε κυ­βερ­νη­τι­κή πλειο­ψη­φία) για να αλ­λά­ξει το Σύ­νταγ­μα. Όσα κόμ­μα­τα στην Ελ­λά­δα κά­νουν από δεξιά κρι­τι­κή στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ξε­χνούν πόσο καιρό έχει πάρει η πολύ πιο «ελα­φριά» ανα­θε­ώ­ρη­ση του ελ­λη­νι­κού Συ­ντάγ­μα­τος. Αν μά­λι­στα φα­ντα­ζό­ταν κα­νείς ότι η ανα­θε­ώ­ρη­ση θα αφο­ρού­σε το ζή­τη­μα της αλ­λα­γής του ονό­μα­τος της Ελ­λά­δας, θα κα­τα­λά­βαι­νε τη ση­μα­σία του ζη­τή­μα­τος του χρό­νου.

Σε αυτές τις συν­θή­κες η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση σχε­διά­ζει να δέσει αλ­λιώς τον γάι­δα­ρό της: Επι­διώ­κει ρητή δέ­σμευ­ση ότι η συμ­φω­νία αυτή θα έρθει στους διε­θνείς ορ­γα­νι­σμούς (ΟΗΕ, ΝΑΤΟ και ΕΕ), οι οποί­οι θα την «εγ­γυ­η­θούν». Ψά­χνει, με άλλα λόγια, δια­σφα­λί­σεις ότι η συμ­φω­νία θα κα­τα­στεί πλή­ρης, νο­μι­κά δε­σμευ­τι­κή, ισχυ­ρή και... πο­λι­τι­κά δια­χει­ρί­σι­μη σε διε­θνές επί­πε­δο.

Υπο­χώ­ρη­ση

Όπως το­νί­ζει ο υπε­ρά­νω κάθε υπο­ψί­ας για διε­θνι­σμό δη­μο­σιο­γρά­φος Στ. Λυ­γε­ρός, ο Ζ. Ζάεφ υπο­χώ­ρη­σε αρ­κε­τά βή­μα­τα απέ­να­ντι στην Ελ­λά­δα, όταν δια­πί­στω­σε ότι ΕΕ και ΝΑΤΟ δεν προ­χώ­ρη­σαν σε καμία πίεση προς την Αθήνα για επί­λυ­ση του ζη­τή­μα­τος (αντί­θε­τα, σύμ­φω­να με δη­μο­σιεύ­μα­τα του ελ­λη­νι­κού Τύπου, εκεί­νος που έγινε απο­δέ­κτης των πιέ­σε­ων της «διε­θνούς κοι­νό­τη­τας» ήταν ο Χρ. Μι­τσκό­τσκι, ο αρ­χη­γός της αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης στη ΔτΜ, δηλ. του VMRO, το οποίο με­τρί­α­σε τους εθνι­κι­στι­κούς τό­νους). Έτσι τώρα η πλευ­ρά της ΔτΜ ζητά αυτή τη διετή πε­ρί­ο­δο «χά­ρι­τος» κατά την οποία ο Ζάεφ θα κα­τα­φέ­ρει να πε­ρά­σει τη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση.

Όμως κι αυτό δεν ικα­νο­ποιεί τους εθνι­κι­στι­κούς κύ­κλους στην Αθήνα, που πλέον έχουν δια­πι­στώ­σει ότι μπο­ρούν να ζη­τή­σουν κι άλλα. Και δεν μι­λά­με για πε­ρι­θώ­ριο. Η στάση των ΑΝΕΛ είναι σαφής (ο κυ­βερ­νη­τι­κός εταί­ρος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχει δη­λώ­σει ξε­κά­θα­ρα πως αλυ­τρω­τι­σμό θε­ω­ρεί το ίδιο το συ­νταγ­μα­τι­κό όνομα της ΔτΜ). Εθνι­κι­στι­κή στάση κρατά και η Νέα Δη­μο­κρα­τία του (νέο)φι­λε­λεύ­θε­ρου Μη­τσο­τά­κη. Αντί­στοι­χα φαί­νε­ται να κι­νεί­ται και η Δη­μο­κρα­τι­κή Συ­μπα­ρά­τα­ξη.

Όμως δεν είναι μόνον αυτοί. Ο θε­μα­το­φύ­λα­κας των αστι­κών αρχών, ο Παυ­λό­που­λος –τον οποίο μόνος του το­πο­θέ­τη­σε ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, στέλ­νο­ντας από τότε το μή­νυ­μα στην άρ­χου­σα τάξη ότι θα πα­ρα­μεί­νει πει­θή­νιος στα κε­λεύ­σμα­τά της– θυ­μί­ζει συχνά τις «κόκ­κι­νες γραμ­μές» του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού. Στις εκ­δη­λώ­σεις για τα 100 χρό­νια από τη Μάχη του Σκρα, ο Παυ­λό­που­λος, αφού θύ­μι­σε σε θερ­μο­πο­λε­μι­κό κλίμα και με εντε­λώς ανι­στό­ρη­το τρόπο πως «η σπου­δαία νίκη στο Σκρα, αλλά και όλοι οι αγώ­νες των Ελ­λή­νων κατά τους Βαλ­κα­νι­κούς Πο­λέ­μους, τεκ­μη­ρί­ω­σαν, ορι­στι­κώς και αμα­χή­τως, την ελ­λη­νι­κό­τη­τα της Μα­κε­δο­νί­ας», έστει­λε τε­λε­σι­γρα­φι­κού χα­ρα­κτή­ρα μή­νυ­μα στη γει­το­νι­κή χώρα: «Ένας τρό­πος υπάρ­χει για να προ­χω­ρή­σει η έντα­ξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ: Πρώ­τον, προη­γού­με­νη ανα­θε­ώ­ρη­ση, προς αυτή την κα­τεύ­θυν­ση, του Συ­ντάγ­μα­τός της […]. Και, δεύ­τε­ρον, συμ­φω­νία που θα εμπε­ριέ­χει όλες τις εγ­γυ­ή­σεις εξά­λει­ψης του αλυ­τρω­τι­σμού».

Οι δυ­νά­μεις στην ΔτΜ

Στην ίδια τη Δη­μο­κρα­τία της Μα­κε­δο­νί­ας εκτός από τους σο­σιαλ­δη­μο­κρά­τες και τους συμ­μά­χους τους (που είναι δια­τε­θει­μέ­νοι να κά­νουν τα πάντα για να μπει η χώρα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ) και τους δε­ξιούς (που είναι δια­τε­θει­μέ­νοι να κά­νουν τα πάντα για να μπει η χώρα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ, εκτός από το να αλ­λά­ξουν το όνομα), υπάρ­χει και μια μικρή Αρι­στε­ρά που στέ­κε­ται τόσο απέ­να­ντι στους ιμπε­ρια­λι­στι­κούς ορ­γα­νι­σμούς όσο και απέ­να­ντι στον εθνι­κι­σμό. Η Λι­λιά­να Ιστά­το­βα, μι­λώ­ντας στην «Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά» εκ μέ­ρους του κόμ­μα­τος Λέ­βι­τσα, το­νί­ζει: «Οι υπο­σχέ­σεις του Ζάεφ πριν να φτά­σει στην εξου­σία, ήταν στα­θε­ρές και ακού­γο­νταν καλές, αλλά μόνο τότε και μόνο ως υπο­σχέ­σεις. Από τη συ­γκρό­τη­ση της κυ­βέρ­νη­σης και μετά δεν υπήρ­χαν και δεν υπάρ­χουν με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που να βελ­τιώ­νουν τη ζωή μας[…]. Ο Μι­τσκό­τσκι βρί­σκει ευ­και­ρία: λέει ότι το όνομα δεν πρέ­πει να αλ­λά­ξει και ότι σί­γου­ρα οι άν­θρω­ποι πρέ­πει να έχουν την τε­λευ­ταία λέξη με δη­μο­ψή­φι­σμα. Λέει ότι εδώ και πολύ καιρό η Μα­κε­δο­νία είναι αυτή που κάνει πα­ρα­χω­ρή­σεις συ­νέ­χεια, αλλά δεν έχει λάβει τί­πο­τα για αντάλ­λαγ­μα». Και προ­σθέ­τει: «Όμως ο πολύς κό­σμος μάλ­λον δεν ασχο­λεί­ται πολύ με το όνομα, μια και αυτή η υπό­θε­ση τρα­βά­ει από το 1992».

Η ίδια ξε­κα­θα­ρί­ζει επί­σης πως το «Λέ­βι­τσα είναι ενά­ντια στην αλ­λα­γή ονό­μα­τος, ενά­ντια για ΝΑΤΟ, και συ­νε­πώς ενά­ντια στην πο­λι­τι­κή του Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος, αλλά φυ­σι­κά ενά­ντια και στη Δεξιά και τον εθνι­κι­σμό».

Όταν τη ρω­τά­με τι θα ήθελε το Λέ­βι­τσα από την ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά, το­νί­ζει ότι το Λέ­βι­τσα είχε και έχει τη στή­ρι­ξη πολ­λών ελ­λη­νι­κών αρι­στε­ρών ορ­γα­νώ­σε­ων και αυτό συ­νε­χί­ζει να ζητά. Ωστό­σο θε­ω­ρεί πως, κάθε υπό­κλι­ση στον εθνι­κι­σμό, εδώ στην Ελ­λά­δα, ση­μαί­νει και ενί­σχυ­ση των εθνι­κι­στών στη Δη­μο­κρα­τία της Μα­κε­δο­νί­ας.

Κα­τα­λή­γο­ντας το­νί­ζει: «Πρέ­πει να στα­μα­τή­σουν οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για το όνομα, καθώς αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τα συμ­φέ­ρο­ντα της ερ­γα­τι­κής τάξης ή την ευ­η­με­ρία των λαών στις δύο χώρες. Καθώς ο εθνι­κι­σμός ανα­πτύσ­σε­ται στα Βαλ­κά­νια, η απά­ντη­σή μας πρέ­πει να είναι μια διε­θνής και αμοι­βαία συ­νερ­γα­σία της ερ­γα­τι­κής τάξης με βάση το σε­βα­σμό του δι­καιώ­μα­τος της αυ­το­διά­θε­σης όλων των εθνών. Τον μόνο που εξυ­πη­ρε­τεί η διά­σπα­ση της ερ­γα­τι­κής τάξης είναι τον κοινό μας εχθρό».

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά