Πόσο «εθνική» είναι η συνταγματική αναθεώρηση;

Ο Άμπρο­ουζ Μπιρς υπήρ­ξε δη­μο­σιο­γρά­φος, δι­η­γη­μα­το­γρά­φος, τυ­χο­διώ­κτης πρώ­της γραμ­μής, αιχ­μη­ρός αρ­θρο­γρά­φος και σα­τι­ρι­κός συγ­γρα­φέ­ας, αυ­τό­πτης μάρ­τυ­ρας του Αμε­ρι­κα­νι­κού Εμ­φυ­λί­ου Πο­λέ­μου και αιώ­νια αγνο­ού­με­νος στα βουνά του επα­να­στα­τη­μέ­νου Με­ξι­κού το 1914. Έμει­νε επί­σης διά­ση­μος για ορι­σμέ­νους (αφ)ορι­σμούς του, που ανα­φέ­ρο­νταν στους πο­λι­τι­κούς και κοι­νω­νι­κούς θε­σμούς των ΗΠΑ. Σε έναν από αυ­τούς, ο Μπιρς έγρα­φε: «Συ­νταγ­μα­το­λό­γος είναι αυτός που μπο­ρεί να σου υπο­δεί­ξει 1.000 τρό­πους για να πα­ρα­βιά­σεις το Σύ­νταγ­μα της χώρας σου».

Αν και αυτός ο ορι­σμός του Μπιρς δεν συ­νο­δεύ­τη­κε ποτέ για πα­ρά­δειγ­μα από μια φω­το­γρα­φία του Ευάγ­γε­λου Βε­νι­ζέ­λου, είναι φα­νε­ρό ότι ται­ριά­ζει γάντι σε πολ­λούς συ­νταγ­μα­το­λό­γους και «συ­νταγ­μα­το­λό­γους», που θα αρ­χί­σουν να πλημ­μυ­ρί­ζουν τη δη­μό­σια σκηνή, πολύ σύ­ντο­μα, εξαι­τί­ας του εναρ­κτή­ριου λα­κτί­σμα­τος για τη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, το οποίο έχει ήδη δώσει ο πρω­θυ­πουρ­γός (και η «Κα­θη­με­ρι­νή»- μην χάσει...) τις τε­λευ­ταί­ες μέρες.

Σε ένα από τα πιο πρό­σφα­τα επει­σό­δια του σί­ριαλ, που θα τα­λαι­πω­ρή­σει τα μάτια και τα αυτιά μας σε πρώτη φάση έως τις 24 Ιου­λί­ου, ο υπουρ­γός τύ­ποις Ερ­γα­σί­ας ου­σια­στι­κά Ανερ­γί­ας, κα­θη­γη­τής Συ­νταγ­μα­τι­κού Δι­καί­ου ο ίδιος, αρ­χι­συ­ντά­κτης ως φαί­νε­ται της αλά ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ανα­θε­ώ­ρη­σης, Γιώρ­γος Κα­τρού­γκα­λος μας πλη­ρο­φό­ρη­σε από τις στή­λες της εφη­με­ρί­δας RealNews ότι η συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση μπο­ρεί να υπο­βλη­θεί στην κρίση του λαού μέσω δη­μο­ψη­φί­σμα­τος, σαν «κρί­σι­μο, εθνι­κό θέμα». Για την ακρί­βεια, μπο­ρεί, κατά τη γνώμη του, να υπο­βλη­θεί «η ανά­τα­ξη και η επα­νεκ­κί­νη­ση του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος», με άλλα λόγια προϊ­δε­ά­ζει ότι μέρος των προ­τει­νό­με­νων δια­τά­ξε­ων που θα αφο­ρούν το πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα, θα κρι­θούν (και) με δη­μο­ψή­φι­σμα, σύμ­φω­να με το άρθρο 44 παρ. 2 του ισχύ­ο­ντος Συ­ντάγ­μα­τος.

Από τη στιγ­μή, λοι­πόν, που όπως όλα δεί­χνουν από πολύ έγκυ­ρα χείλη, η Όλγα Γε­ρο­βα­σί­λη δεν εξε­τρά­πη από μια υπό­γεια, κυ­βερ­νη­τι­κή γραμ­μή, όταν άφηνε αυτό το εν­δε­χό­με­νο ανοι­κτό, το θέμα που γεν­νά­ται είναι κατά πόσο η συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση ή μέρος της είναι «εθνι­κή υπό­θε­ση», η οποία ση­κώ­νει δη­μο­ψή­φι­σμα και τι τε­λι­κά επι­διώ­κει η κυ­βέρ­νη­ση και ει­δι­κό­τε­ρα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με τη συ­ντή­ρη­ση της συ­ζή­τη­σης αυτής. Προ­τού φθά­σου­με όμως σε αυτό, ας υπεν­θυ­μί­σου­με τη συ­νταγ­μα­τι­κή αλ­φα­βή­τα. 

Τι πραγ­μα­τι­κά προ­βλέ­πε­ται για τη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση και μια ανα­σκό­πη­ση στα 1986/2001/2008

Ο λαός, ως εκλο­γι­κό σώμα, συμ­με­τέ­χει στη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση μέσω της κάλ­πης που με­σο­λα­βεί ανά­με­σα στην πρώτη και τη δεύ­τε­ρη φάση της δια­δι­κα­σί­ας, την πρώτη Βουλή και τη δεύ­τε­ρη Βουλή, κατά τα ορι­ζό­με­να στο άρθρο 110, που ρυθ­μί­ζει κατά τρόπο απο­κλει­στι­κό τα της ανα­θε­ώ­ρη­σης – με άλλα λόγια, δεν υπάρ­χει άλλος, συ­νταγ­μα­τι­κά νό­μι­μος τρό­πος να ανα­θε­ω­ρη­θεί το Σύ­νταγ­μα. Αν ο συ­ντα­κτι­κός νο­μο­θέ­της το 1975, ήθελε να προ­βλε­φθεί ει­δι­κό, συ­νταγ­μα­τι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα, σε οποια­δή­πο­τε φάση, για οποιο­δή­πο­τε μέρος ή το όλον των δια­τά­ξε­ων, θα το είχε προ­βλέ­ψει. Βέ­βαια εδώ αξί­ζει να υπεν­θυ­μί­σου­με ότι συ­ντα­κτι­κός νο­μο­θέ­της το 1975 ήταν μια Βουλή με μια συ­ντρι­πτι­κή κοι­νο­βου­λευ­τι­κή πλειο­ψη­φία της ΝΔ, όπου δέ­σπο­ζε – με όλες τις έν­νοιες του ρή­μα­τος – ο Κων­στα­ντί­νος Κα­ρα­μαν­λής, που δεν τον λες ακρι­βώς και τον πιο προ­ο­δευ­τι­κό ή δη­μο­κρά­τη ή ανοι­κτό σε μορ­φές άμε­σης δη­μο­κρα­τι­κής έκ­φρα­σης πο­λι­τι­κό – παρά και τα όσα απί­θα­να κατά και­ρούς έχει πει ο Τσί­πρας για το πρό­σω­πο του σε διά­φο­ρες εκ­δη­λώ­σεις του ομώ­νυ­μου Ιδρύ­μα­τος... Εξάλ­λου, ο Κα­ρα­μαν­λής (και οι άλλοι συ­ντά­κτες με πρώ­τον τον Τσά­τσο) είχε ακο­λου­θή­σει σχε­δόν πιστά, το 1975, το πρό­τυ­πο των γαλ­λι­κών Συ­νταγ­μά­των και πιο συ­γκε­κρι­μέ­να του τε­λευ­ταί­ου, γκω­λι­κού, και ήταν κοινό μυ­στι­κό ότι θαύ­μα­ζε τον Γάλλο στρα­τη­γό, ει­δι­κά όταν αυτός έπαιρ­νε τις κλί­σεις του προς τα άκρα δεξιά, τα εθνι­κι­στι­κά και τα αυ­ταρ­χι­κά.

Ας επι­στρέ­ψου­με όμως στον πα­ρά­γο­ντα «λαό» όπως συμ­με­τέ­χει στη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, ακρι­βέ­στε­ρα, τον ρόλο που του επι­φύ­λα­ξαν τα κόμ­μα­τα εξου­σί­ας, καθώς έχου­με την εμπει­ρία τριών ανα­θε­ω­ρή­σε­ων από το 1975, το 1986, το 2001 και το 2008.

Οι (εν­διά­με­σες ανά­με­σα στην προ­τεί­νου­σα και την ανα­θε­ω­ρη­τι­κή Βουλή) εκλο­γές του 1985 υπήρ­ξαν ένας θρί­αμ­βος του ΠΑΣΟΚ πάνω στον υπο­τι­θέ­με­νο τερ­μα­τι­σμό της κα­ρα­μαν­λο­κρα­τί­ας, που προ­πα­γάν­δι­ζε τότε με πη­χυαί­ους τί­τλους και η «Αυ­ρια­νή», την ολο­κλή­ρω­ση της Αλ­λα­γής με «ακόμη κα­λύ­τε­ρες μέρες» και την μικρή Αν­νού­λα στο μπαλ­κό­νι της πλα­τεί­ας Συ­ντάγ­μα­τος. Η ανα­θε­ώ­ρη­ση πέ­ρα­σε ελα­φρώς σε δεύ­τε­ρη μοίρα, εξάλ­λου το πο­λι­τι­κά μεί­ζον για το ΠΑΣΟΚ είχε επι­τευ­χθεί – ο Κα­ρα­μαν­λής δεν θα ήταν για δεύ­τε­ρη συ­νε­χό­με­νη θη­τεία ένοι­κος του Προ­ε­δρι­κού Με­γά­ρου και το ξή­λω­μα των «υπε­ρε­ξου­σιών» του Προ­έ­δρου ακο­λού­θη­σε αυτήν την εξέ­λι­ξη.

Το 2000, ο προ­ε­κλο­γι­κός αγώ­νας του πρά­σι­νου και γα­λά­ζιου δι­κομ­μα­τι­σμού πε­ρι­στρά­φη­κε γύρω από την «υγεία» του Χρη­μα­τι­στη­ρί­ου, τον «λαϊκό κα­πι­τα­λι­σμό» των με­το­χών και του δεί­κτη και τη «νέα Με­γά­λη Ιδέα» των Ολυ­μπια­κών Αγώ­νων – το Σύ­νταγ­μα χά­θη­κε σχε­δόν εντε­λώς από τη δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση.

Το 2007, οι εκλο­γές έγι­ναν πάνω στις στά­χτες και τα πτώ­μα­τα των πυρ­κα­γιών στην Πε­λο­πόν­νη­σο και την Εύ­βοια, με πρω­τα­γω­νι­στές τον «στρα­τη­γό άνεμο» και τα τρι­χί­λια­ρα από τα κρα­τι­κά τα­μεία, που μοί­ρα­ζαν, με τα ίδια τους τα χέρια, πο­λι­τευ­τές της ΝΔ στην Ηλεία και την Αχαΐα σε πραγ­μα­τι­κούς και λι­γό­τε­ρο πραγ­μα­τι­κούς πυ­ρό­πλη­κτους – το Σύ­νταγ­μα εξα­φα­νί­στη­κε πίσω από τους κα­πνούς.

Όπως δεί­χνει επο­μέ­νως η πρό­σφα­τη ιστο­ρία, οι ανα­θε­ω­ρή­σεις πέ­ρα­σαν σε δεύ­τε­ρη και τρίτη μοίρα κατά τη διάρ­κεια των αντί­στοι­χων προ­ε­κλο­γι­κών εκ­στρα­τειών, δεν απο­τέ­λε­σαν μέρος της δη­μό­σιας συ­ζή­τη­σης και αντι­πα­ρά­θε­σης, δεν έγι­ναν με τον λαό ενή­με­ρο και κοι­νω­νό για τα όσα σχε­διά­ζο­νταν ή προ­τεί­νο­νταν ή είχαν δρο­μο­λο­γη­θεί – με μια εν­δια­φέ­ρου­σα και δι­δα­κτι­κή, για την Αρι­στε­ρά, εξαί­ρε­ση.

Ο αγώ­νας της γε­νιάς του άρ­θρου 16 – πυ­ξί­δα για το σή­με­ρα της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς μπρο­στά στην ανα­θε­ώ­ρη­ση

Η προ­τει­νό­με­νη ανα­θε­ώ­ρη­ση του άρ­θρου 16 και η πρό­βλε­ψη ίδρυ­σης ιδιω­τι­κών πα­νε­πι­στη­μί­ων πο­λε­μή­θη­κε από το εκ­παι­δευ­τι­κό και φοι­τη­τι­κό κί­νη­μα του 2006-7, στους δρό­μους, τις πο­ρεί­ες και τα αμ­φι­θέ­α­τρα, με απο­τέ­λε­σμα να τερ­μα­τι­στεί εν τη γε­νέ­σει της αυτή η αρ­χι­κώς γα­λα­ζο­πρά­σι­νης από­χρω­σης νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη αντι­με­ταρ­ρύθ­μι­ση. Αυτή η προ δε­κα­ε­τί­ας νίκη, λαϊκή, τα­ξι­κή, νε­α­νι­κή, που υπήρ­ξε πρώτη φάση των νε­ο­λαι­ί­στι­κων κι­νη­μά­των - ακο­λού­θη­σε σχε­τι­κά σύ­ντο­μα ο  Δε­κέμ­βρης του 2008 - και συ­ντε­λέ­στη­κε μέσα σε κλίμα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης υστε­ρί­ας στα ΜΜΕ και άγριας κα­τα­στο­λής από τα ΜΑΤ στις πο­ρεί­ες, μπο­ρεί να απο­τε­λέ­σει πυ­ξί­δα και οδη­γός ενό­ψει της νέας συ­νταγ­μα­τι­κής ανα­θε­ώ­ρη­σης, για τις δυ­νά­μεις της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Και αυτό γιατί από πολ­λές πλευ­ρές προ­οι­κο­νο­μεί­ται και σχε­διά­ζε­ται όχι μόνο η τρο­πο­ποί­η­ση του άρ­θρου 16 και η πλή­ρης ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των ανώ­τα­των εκ­παι­δευ­τι­κών ιδρυ­μά­των, αλλά αφή­νε­ται να εν­νοη­θεί ότι θα επι­χει­ρη­θεί ευ­ρεί­ας κλί­μα­κας πα­ρέμ­βα­ση σε όλο το φάσμα των ατο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών δι­καιω­μά­των – δι­καί­ω­μα του συ­νέρ­χε­σθαι και του συν­δι­κα­λί­ζε­σθαι, δι­καί­ω­μα του απερ­γείν, ελευ­θε­ρία του Τύπου, παι­δεία, πο­λι­τι­σμός, προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος, εν­δε­χο­μέ­νως και στην ιδιο­κτη­σία σαν εκ των υστέ­ρων νο­μι­μο­ποί­η­ση των με­θό­δων πο­λύ­μορ­φης δή­μευ­σης, προ­κει­μέ­νου όλα να κα­τα­τεί­νουν στον προ­σα­να­το­λι­σμό της πάση θυσία των λαϊ­κών τά­ξε­ων οι­κο­νο­μι­κής «ανά­πτυ­ξης».

Οι σχε­δια­σμοί της κυ­βέρ­νη­σης και της ηγε­τι­κής ομά­δας στο Μέ­γα­ρο Μα­ξί­μου για το «συ­νταγ­μα­τι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα»

Η συ­ζή­τη­ση όμως ει­δι­κά για «συ­νταγ­μα­τι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα» συ­ντη­ρεί­ται πια στην επι­φά­νεια από τα πλέον αρ­μό­δια χείλη, από τον συ­νταγ­μα­το­λό­γο (ή... «συ­νταγ­μα­το­λό­γο») Γιώρ­γο Κα­τρού­γκα­λο. Θα πρέ­πει επο­μέ­νως να θε­ω­ρή­σου­με υπαρ­κτό έναν κε­ντρι­κό σχε­δια­σμό, ο οποί­ος εκ­πο­ρεύ­ε­ται από την πρω­θυ­πουρ­γι­κή κα­μα­ρί­λα και βάζει στο πο­λι­τι­κό και επι­κοι­νω­νια­κό πλαί­σιο της συ­νταγ­μα­τι­κής ανα­θε­ώ­ρη­σης και την προ­κή­ρυ­ξη δη­μο­ψη­φί­σμα­τος με αντι­κεί­με­νο «την ανά­τα­ξη του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος», όπως λέει ο Κα­τρού­γκα­λος. Και εδώ έχου­με με­ρι­κά δε­δο­μέ­να:

1ον : Ανά­τα­ξη του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος με τις μέχρι στιγ­μής διαρ­ρο­ές, τα προη­γού­με­να σχέ­δια ανα­θε­ώ­ρη­σης που είχε κα­τα­θέ­σει η ΝΔ το 2011 και το 2014 και τα κατά και­ρούς δη­μο­σιεύ­μα­τα ή τις «από­ψεις», που έχουν κα­τα­τε­θεί στη δη­μό­σια σφαί­ρα, ισο­δυ­να­μεί με αυ­ξη­μέ­νες αρ­μο­διό­τη­τες στον Πρό­ε­δρο της Δη­μο­κρα­τί­ας και εκλο­γή αυτού (σε κά­ποιο στά­διο, άμεσα ή μέσω ει­δι­κού εκλε­κτο­ρι­κού σώ­μα­τος) από τον λαό.

2ον : Ο εφαρ­μο­στι­κός νόμος του άρ­θρου 44, παρ. 2 του Συ­ντάγ­μα­τος, ο ν. 4023/2011 που προσ­διο­ρί­ζει τους όρους διε­ξα­γω­γής του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος, δεν είναι ταυ­τό­χρο­να και ερ­μη­νευ­τι­κός. Δεν προσ­διο­ρί­ζει δη­λα­δή ποιες είναι οι πε­ρι­πτώ­σεις δη­μο­ψη­φί­σμα­τος για «κρί­σι­μο, εθνι­κό θέμα», δεν ερ­μη­νεύ­ει το Σύ­νταγ­μα, δεν κα­θο­ρί­ζει την έν­νοια του «εθνι­κού» - και ανε­ξάρ­τη­τα αν πέ­ρυ­σι εφαρ­μό­στη­κε και ερ­μη­νεύ­τη­κε σωστά ως προς το θέμα του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος για την πρό­τα­ση δα­νεια­κής συμ­φω­νί­ας Γιούν­κερ (διε­θνής συμ­φω­νία και δέ­σμευ­ση της Ελ­λά­δας) και ανε­ξάρ­τη­τα από το απο­τέ­λε­σμα και τη δια­χεί­ρι­ση αυτού από τον πρω­θυ­πουρ­γό μετά την 5η Ιου­λί­ου. Οφεί­λου­με σε αυτό το ση­μείο να επι­ση­μά­νου­με ότι είναι ένα έλ­λειμ­μα του νόμου η απου­σία προσ­διο­ρι­σμών τόσο για το «εθνι­κό» όσο και για το «σο­βα­ρό, κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα». Γε­νι­κά ο ν. 4023/2011 είναι προ­βλη­μα­τι­κός σε πολλά ση­μεία του (όσο προ­βλη­μα­τι­κό είναι και το συ­νταγ­μα­τι­κό άρθρο)  – κάτι που είχε δια­πι­στώ­σει και δια­τυ­πώ­σει ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σαν αντι­πο­λί­τευ­ση το 2011 αν και τον εφάρ­μο­σε (με συ­γκε­κρι­μέ­νες – τε­λευ­ταί­ας στιγ­μής - αλ­λα­γές) το 2015.

3ον : Ότι οτι­δή­πο­τε ανά­γε­ται στη σφαί­ρα του «εθνι­κού» στην Ελ­λά­δα απο­κτά δια­στά­σεις με­τα­φυ­σι­κής πλα­στο­λο­γί­ας, που απο­κρού­ει οποια­δή­πο­τε νη­φά­λια, λο­γι­κή, τεκ­μη­ριω­μέ­νη ή αι­ρε­τι­κή άποψη και προ­σέγ­γι­ση – με άλλα λόγια, μια με­θό­δευ­ση ανα­γω­γής της συ­νταγ­μα­τι­κής ανα­θε­ώ­ρη­σης (ή μέ­ρους της) σε «εθνι­κό ζή­τη­μα» απο­τε­λεί τον πει­ρα­μα­τι­κό σω­λή­να φαλ­κί­δευ­σης των υπαρ­χό­ντων όρων του Συ­ντάγ­μα­τος και επι­βο­λής σιω­πη­τη­ρί­ου σε οποια­δή­πο­τε αντί­θε­ση όχι στο δη­μο­ψή­φι­σμα απλώς, αλλά στα πραγ­μα­τι­κά, με­γά­λα δια­κυ­βεύ­μα­τα που θα έθετε μια απο­νεύ­ρω­ση και ένας «συ­νταγ­μα­τι­κός θά­να­τος» των ατο­μι­κών και κοι­νω­νι­κών δι­καιω­μά­των.

Και μετά τα δε­δο­μέ­να, περ­νά­με στις υπο­θέ­σεις... :

1η: Ο Τσί­πρας έχει προ­α­πο­φα­σί­σει τη διε­ξα­γω­γή δη­μο­ψη­φί­σμα­τος με αντι­κεί­με­νο και ερώ­τη­μα τις αρ­μο­διό­τη­τες και την εκλο­γή του Προ­έ­δρου της Δη­μο­κρα­τί­ας, προ­κει­μέ­νου να απο­διορ­γα­νώ­σει τη ΝΔ και να απευ­θυν­θεί στο δεξιό, κα­ρα­μαν­λι­κό ακρο­α­τή­ριο, προς το οποίο πολ­λές πηγές, κέ­ντρα και πα­ρά­κε­ντρα της εξου­σί­ας υπαι­νίσ­σο­νται ότι ένας ενι­σχυ­μέ­νος ρόλος του Προ­έ­δρου της Δη­μο­κρα­τί­ας θα εν­διέ­φε­ρε σφό­δρα τον Κώστα – Με­γά­λο Σιω­πη­λό της Ρα­φή­νας – Κα­ρα­μαν­λή, έτσι ώστε να επα­νέλ­θει στην κε­ντρι­κή, πο­λι­τι­κή σκηνή, με απο­τέ­λε­σμα να προ­κα­λεί­ται ο ανά­λο­γος πο­νο­κέ­φα­λος στην πλευ­ρά του Κυ­ριά­κου Μη­τσο­τά­κη μπρο­στά σε μια τέ­τοια εξέ­λι­ξη. 

2η: Για τον σκοπό αυτό, θα τρο­πο­ποι­η­θεί, με πρω­το­βου­λία Κα­τρού­γκα­λου και του αρ­μό­διου υπουρ­γού Εσω­τε­ρι­κών, Πα­να­γιώ­τη Κου­ρου­μπλή, ο ν. 4023/2011 ακόμη και την τε­λευ­ταία στιγ­μή, ώστε να ερ­μη­νευ­θεί ο όρος του «εθνι­κού ζη­τή­μα­τος» κατά τρόπο εξαι­ρε­τι­κά δια­σταλ­τι­κό, προ­κει­μέ­νου να εντάσ­σε­ται σε αυτόν και η «ανα­διά­τα­ξη και επα­νεκ­κί­νη­ση του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος».

3η: Ένα τέ­τοιο δη­μο­ψή­φι­σμα θα συ­σπεί­ρω­νε εν­δε­χο­μέ­νως την ΚΟ του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, που ήδη δεί­χνει ση­μά­δια ανα­στά­τω­σης και δυ­σφο­ρί­ας μπρο­στά σε μια συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση που δίπλα σε μια «ανα­διά­τα­ξη του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος» θα έφερ­νε και μια «διά­λυ­ση των υπο­λειμ­μά­των του κοι­νω­νι­κού κρά­τους και των κοι­νω­νι­κών δι­καιω­μά­των». Κυ­ρί­ως όμως ένα δη­μο­ψή­φι­σμα με τέ­τοιο πε­ριε­χό­με­νο, θα επι­χει­ρού­σε να ανα­ζω­ο­γο­νή­σει το επι­κοι­νω­νια­κό και βο­να­παρ­τι­στι­κό προ­φίλ του ηγέτη – πρω­θυ­πουρ­γού, πέρα από τις επι­μέ­ρους δε­σμεύ­σεις και τον οδο­στρω­τή­ρα του τέ­ταρ­του μνη­μο­νί­ου ο οποί­ος ζε­σταί­νει τις μη­χα­νές του το προ­σε­χές φθι­νό­πω­ρο.

Αν όλα αυτά συ­ντρέ­χουν, θα το δια­πι­στώ­σου­με πολύ σύ­ντο­μα. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, ο διά­λο­γος και η ανα­μέ­τρη­ση για το «νέο Σύ­νταγ­μα» δεν πρέ­πει να αφή­σουν αδιά­φο­ρη την ρι­ζο­σπα­στι­κή, αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά, από τη στιγ­μή που επι­χει­ρεί­ται η πλή­ρης και συ­νταγ­μα­τι­κά «κα­θα­ρή» επι­βο­λή του με­τα­δη­μο­κρα­τι­κού, νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου κα­θε­στώ­τος.

Αν πάλι ο κα­βγάς για το «συ­νταγ­μα­τι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα» γί­νε­ται για την Προ­ε­δρία της Δη­μο­κρα­τί­ας, μπο­ρού­με να θυ­μη­θού­με και πάλι τον Άμπρο­ουζ Μπιρς και τον ορι­σμό του για την Προ­ε­δρία των Ηνω­μέ­νων Πο­λι­τειών: Ένα παχύ και ωραίο γου­ρού­νι, που παί­ζει στα κα­τα­πρά­σι­να λι­βά­δια της αμε­ρι­κα­νι­κής πο­λι­τι­κής...