Ναζισμός ≠ κομμουνισμού ≠ σταλινισμού ≠ ναζισμού

Στον «Ημεροδρόμο», ο δημοσιογράφος Ν. Μπογιόπουλος, παρέθεσε πληθώρα στοιχείων για το πώς στη διοργανώτρια χώρα Εσθονία, τιμώνται ακόμη μέχρι σήμερα τα εσθονικά τάγματα των SS που έδρασαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των αντίστοιχων γερμανικών.

Μάλιστα σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ στα συμπεράσματα του συνεδρίου που δημοσιεύονται στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου Δικαιοσύνης της Εσθονίας και τα οποία υπογράφονται από τις αντιπροσωπείες των 8 ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν, ουδεμία αναφορά γίνεται στα εγκλήματα του ναζισμού,  παρότι υποτίθεται ότι ήταν το θέμα  του συνεδρίου, αλλά γίνονται μόνο καταγγελίες κατά πρώην κομμουνιστικών καθεστώτων.

Η αποτυχία του συνεδρίου που διοργάνωνε η εσθονική προεδρία της ΕΕ ήταν μια σχεδόν «προαναγγελθείσα» εξέλιξη, αφού με τον τρόπο που διατυπώνονταν οι στόχοι του συνεδρίου, άνοιγαν τον ασκό του Αιόλου: Μπορεί οι διοργανωτές να ήθελαν να εξισώσουν τον κομουνισμό με τον ναζισμό, δηλ. τη κεντρική θεωρία και πρακτική της κοινωνικής απελευθέρωσης (η οποία στο «εσθονικό επεισόδιο» ταυτίζεται με τον σταλινισμό), με την ιδεολογία και πρακτική της ακραίας κοινωνικής υποδούλωσης, αλλά αυτό άνοιγε το δρόμο για εξίσωση και με άλλες εκδοχές και φαινόμενα της αστικής κυριαρχίας: Αν υπάρχει ευαισθησία για τα θύματα του Στάλιν, γιατί να μην υπάρχει ευαισθησία για εκατομμύρια θύματα, παγκοσμίως, του αγγλικού, του γαλλικού, του βελγικού, του ολλανδικού και φυσικά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού; Ο αριθμός τους είναι σίγουρα πολλαπλάσιος από τα θύματα του Γεωργιανού δικτάτορα. Γιατί όχι και για τα θύματα κάθε αποικιοκρατίας; Γιατί όχι και για τα εκατομμύρια θύματα όλων των ευρωπαϊκών εθνικισμών εντός του ευρωπαϊκού εδάφους; Γιατί όχι για τα θύματα της εφαρμοσμένης νεοφιλελεύθερης πολιτικής σε μια σειρά χώρες του πλανήτη;

Γι’ αυτό πιθανότατα, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν οι μεγάλες δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, κι όχι από κάποια ευαισθησία και ιστορική ευθιξία απέναντι στην εξίσωση ναζισμού- κομμουνισμού.

Ωστόσο εδώ είναι που πρέπει να γίνουν πολλά ξεκαθαρίσματα απέναντι στη σύγχυση που καλλιεργείται από πολλές πλευρές.

Κομμουνισμός

Πρώτον, η καταγγελία της βίας της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία είναι παντελώς ανιστόρητη: η επανάσταση του Οκτώβρη ήταν σχεδόν αναίμακτη και μόνον όταν άρχισαν οι παράνομες παραστρατιωτικές δράσεις των μοναρχικών, αλλά και η εισβολή 14 στρατιών των καπιταλιστικών χωρών (της Ελλάδας περιλαμβανομένης) ξέσπασε η βία και ο εμφύλιος. Μάλιστα, επειδή ήταν ταγμένοι στην υπόθεση της ειρήνης και του ανθρωπισμού, οι μπολσεβίκοι, υπό την ηγεσία του Λένιν και του Τρότσκι, παρέδωσαν το ένα τρίτο των καλλιεργήσιμων εδαφών της Ρωσίας στη Γερμανία προκειμένου να συναφθεί ειρήνη και να σταματήσει το σφαγείο του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου. Έδωσαν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση σε λαούς που στέναζαν κάτω από την τσαρική μπότα και τον μεγαλορώσικο εθνικισμό. Άφησαν ελεύθερους τους Φιλανδούς να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα, άσχετα αν αυτό σήμανε αργότερα τη σφαγή των Φινλανδών κομμουνιστών από το νέο καπιταλιστικό φινλανδικό καθεστώς.

Σταλινισμός

Δεύτερον, είναι ανιστόρητη, αυθαίρετη και προκλητική η ταύτιση του σταλινισμού με τον κομμουνισμό, δηλ. με την θεωρητική και πρακτική πολιτική παράδοση, του Μαρξ, του Ένγκελς, του Λένιν, της Λούξεμπουργκ, του Τρότσκι, του Γκράμσι, αλλά και των μπολσεβίκων που αναφέραμε παραπάνω. Ο Στάλιν δεν είναι μια εκδοχή του κομουνισμού, αλλά η άρνησή του. Επικράτησε πάνω στα ερείπια της επανάστασης ως ο ηγέτης μιας τάξης, της γραφειοκρατίας, που αναδύθηκε στις ιδιαίτερες ρωσικές συνθήκες όπου το προλεταριάτο είχε μεν ηττηθεί αλλά που δεν υπήρχε η παλιά αστική τάξη για να παλινορθώσει η ίδια την εξουσία της. Όταν ο Στάλιν σταθεροποίησε την εξουσία του (με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με τις δίκες της Μόσχας) στα τέλη της δεκαετίας του 1930, όλη η ηγεσία των μπολσεβίκων πλην του Λένιν (που είχε πεθάνει) και του Μολότοφ, είχε εκκαθαριστεί με εκτέλεση ή «εξαφάνιση». Μια ατέλειωτη σειρά νομοθετημάτων της επανάστασης του Οκτώβρη, που αφορούσαν π.χ. τις γυναίκες, τους ομοφυλόφιλους, την αντιμετώπιση του εθνικισμού, καταργήθηκαν και επανήλθε η «ομαλότητα». Για να χρησιμοποιήσουμε ως μέτρο και πάλι τη Φινλανδία, σε αντίθεση με τους μπολσεβίκους, ο στρατός του Στάλιν εισέβαλε στη χώρα αυτή το 1939.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα κομμουνιστικά κόμματα ανά τον κόσμο είναι τα ίδια με τα σταλινικά καθεστώτα. Παρότι σταλινικά στη θεωρία, συσπειρώνουν στις γραμμές τους χιλιάδες ανθρώπους ταγμένους στο όραμα της κοινωνικής απελευθέρωσης. Ωστόσο, οι σύντροφοι αυτοί βάζουν στον εαυτό τους ένα ακατόρθωτο καθήκον: να υπερασπίσουν τον κομουνισμό, την προοπτική της παγκόσμιας κοινωνικής χειραφέτησης κάθε καταπιεσμένου, υπερασπίζοντας ταυτόχρονα τα πεπραγμένα του σταλινισμού. Κι αυτό δίνει επιχειρήματα στην άλλη πλευρά, στη δεξιά, στους νεοφιλελεύθερους, στην ακροδεξιά και στους φασίστες να ουρλιάζουν για τα εγκλήματα του… κομουνισμού.

Ναζισμός

Υπάρχει όμως ένα πολύ σημαντικό τρίτο και πολύ κρίσιμο σημείο που χρήζει διευκρίνισης: Ούτε ο σταλινισμός δεν μπορεί να ταυτιστεί με τον ναζισμό και το φασισμό.

Μπορεί και οι δύο να φύονται πάνω στο έδαφος μεγάλων ηττών του εργατικού κινήματος και της Αριστεράς, ωστόσο δεν αποτελούν ίσης τάξης φαινόμενα και ίσης τάξης κίνδυνο για την ανθρωπότητα.

Οι ναζί και οι φασίστες είναι μικροαστικά κινήματα που έχουν την υποστήριξη όλων των μεγάλων καπιταλιστικών επιχειρήσεων, των τραπεζιτών, των στρατηγών κ.λπ., ακριβώς γιατί στόχος τους είναι η με κάθε τρόπο επιβίωση του εθνικού καπιταλισμού, ενάντια σε κάθε εσωτερικό ή εξωτερικό εχθρό ή «εχθρό». Ιδεολογία τους είναι καθαρότητα της φυλής και η ανάγκη εκκαθάρισης από τα «μιάσματα». Δεν υπάρχει έδαφος συμβιβασμού, έστω μέσω απόλυτης υποταγής, για εκατομμύρια ανθρώπους που τυγχάνει να είναι εβραίοι, τσιγγάνοι, «μικτοί», ομοφυλόφιλοι και –σήμερα πια– μουσουλμάνοι. Αυτοί είναι καταδικασμένοι στην εξόντωση. Την ίδια τύχη έχουν και όσοι επιμένουν να μην αποποιούνται τον κομουνισμό, το σοσιαλισμό, τον συνδικαλισμό, ακόμη και την αστική δημοκρατία.

Για να πετύχει τα «ιδανικά» του ο ναζισμός αναδεικνύει τα πιο ζωώδη ένστικτα των ανθρώπων και χρησιμοποιεί όλον τον κοινωνικό αλλά και ποινικό υπόκοσμο. Η ιστορία της Χρυσής Αυγής είναι πολύ κοντά μας.

Αλλά ο ναζισμός-φασισμός δεν αφορούν μόνον το εσωτερικό της χώρας: εκφράζουν με τον πιο συνεπή τρόπο την ιμπεριαλιστική φάση του παγκόσμιου καπιταλισμού καθιερώνοντας μια ιδεολογία και -ακόμη χειρότερα- μια πρακτική ιμπεριαλιστικής επέκτασης. Η ιστορία της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας είναι πολύ διδακτικές.

Διαφορά

Ο σταλινισμός, από την άλλη, έχει κάνει εγκλήματα, πρώτα και κύρια ενάντια στην ίδια την εργατική τάξη της Ρωσίας, την Αριστερά, τους τροτσκιστές και χιλιάδες άλλους που εκτελέστηκαν ως «τροτσκιστές» ή με άλλες ανάλογες κατηγορίες (φυσικά οι εμπνευστές του συνεδρίου του Τάλιν ποσώς ενδιαφέρονται γι’ αυτά τα εγκλήματα). Επίσης ο σταλινισμός είναι υπεύθυνος για εθνικές εκκαθαρίσεις, για τη λιμοκτονία στην Ουκρανία κ.λπ.

Ωστόσο, υπάρχει μια τεράστια διαφορά. Ο σταλινισμός «ντρέπεται» για τα εγκλήματά του: είτε τα αποκρύβει συστηματικά είτε τα φτιασιδώνει για να μοιάζουν δίκαια. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, π.χ. ήταν άγνωστα επί δεκαετίες. Οι εκτελέσεις των μπολσεβίκων ηγετών ήταν εκτελέσεις «Γερμανών πρακτόρων». Η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία και η καταστολή της Άνοιξης της Πράγας ήταν «υποστήριξη της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας ενάντια σε αντιδραστικό πραξικόπημα». Εν ολίγοις ο σταλινισμός δεν έκανε τίποτε περισσότερο απ’ ότ,ι κάνουν τα άλλα μεγάλα καπιταλιστικά κράτη που επίσης «ντρέπονται» για τα εγκλήματά τους και τα φτιασιδώνουν για να μοιάζουν δίκαια: η Χιροσίμα, το Ναγκασάκι και ο βομβαρδισμός της Δρέσδης ήταν «αναγκαίο κακό» για να τελειώσει ο πόλεμος. Σήμερα, οι θάνατοι δεκάδων χιλιάδων αμάχων στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και την Υεμένη είναι είτε εκτελέσεις «τρομοκρατών» είτε «παράπλευρες απώλειες». Οι εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί των αμερικανοκίνητων πραξικοπημάτων ήταν «προληπτικά χτυπήματα ενάντια στον σοβιετικό κομμουνισμό». Οι εκατοντάδες δολοφονίες μαύρων Αμερικανών από την αστυνομία των ΗΠΑ είτε «δεν υπάρχουν» είτε αποτελούν μια «μικρή παρεκτροπή» από τη νομιμότητα.

Αντίθετα από τον σταλινισμό και τις δυτικές δημοκρατίες, ο ναζισμός-φασισμός όχι μόνον δεν ντρέπεται για τα εγκλήματά του αλλά τα κρατάει ως τρόπαια. «Δεν κάναμε κάτι λάθος, δεν αναγκαστήκαμε να κάνουμε κάτι που δεν θέλαμε, αλλά αυτό που κάναμε είναι ακριβώς αυτό θέλαμε και στο οποίο στοχεύαμε». Αυτό λένε οι ναζί είτε αναφέρονται στα Άουσβιτς είτε αναφέρονται στις ιμπεριαλιστικές εκστρατείες, είτε στις επιθέσεις στο Πέραμα ή στις δολοφονίες μεταναστών (μόνον σήμερα επειδή δεν θέλουν να έχουν απέναντί τους το ισραηλινό λόμπι προσπαθούν να «αποδείξουν» ότι το Ολοκαύτωμα δεν έγινε ποτέ).

Κοντολογίς, ο ναζισμός-φασισμός αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για το εργατικό κίνημα και για όσους μάχονται για κοινωνική πρόοδο, αλλά ταυτόχρονα αποτελούν την κορυφαία πολιτική απειλή για την ανθρωπότητα, όπως δυστυχώς έχει δείξει η ευρωπαϊκή ιστορία. Μια απειλή ασύγκριτα μεγαλύτερη από το σταλινισμό, ένα φαινόμενο περιορισμένο ιστορικά και σε κάθε περίπτωση όχι χειρότερο από άλλες μορφές καπιταλιστικής δικτατορίας που επικράτησαν σε πλειάδα χωρών της Δύσης και του Νότου.  

Έτσι κι αλλιώς το μεγαλύτερο μεμονωμένο έγκλημα που έχει γίνει επί σοβιετικού εδάφους, έχει διαπραχθεί από τους ναζί: Στις 29 Σεπτεμβρίου 1941 τα Ζόντερκομμάντο, υπό τις διαταγές του συνταγματάρχη των SS Πάουλ Μπλόμπελ και με τη συνδρομή της ουκρανικής αστυνομίας, οδήγησαν στην χαράδρα Μπάμπι Γιαρ, έξω από Κίεβο, 100.000 ανθρώπους: άνδρες, γυναίκες, παιδιά, μωρά, βρέφη, 35.000 από αυτούς Εβραίοι και οι υπόλοιποι Ρομά, Σίντε και Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου. Σε ομάδες των 10 ατόμων, οδηγούνταν στο άκρο της χαράδρας, όπου και εκτελούνταν με πυρά αυτόματων όπλων και πολυβόλων. Η σφαγή διήρκεσε τέσσερα εικοσιτετράωρα, μέχρι τις 3 Οκτωβρίου.