Η κλιμάκωση στη Λιβύη απειλεί με ανάφλεξη όλη τη Μεσόγειο

Η Μεσόγειος έχει γεμίσει από θερμά μέτωπα, στα οποία εμφύλιες ή τοπικές διαμάχες διεθνοποιούνται στα πλαίσια του μεγάλου ανταγωνισμού και απειλούν ανά πάσα στιγμή με ακόμα μεγαλύτερη ανάφλεξη αλλά και πιο γενικευμένες συρράξεις.

Η Λιβύη έχει βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Η «Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας» (GNΑ) υπό τον Σάρατζ, κατόρθωσε να αποκρούσει την πολιορκία της Τρίπολης από τις δυνάμεις του επίδοξου «στρατάρχη» Χαφτάρ. Με την συνδρομή της Τουρκίας, η πλάστιγγα έγειρε υπέρ των πιστών στον Σάρατζ δυνάμεων που έχουν εξαπολύσει μια αντεπίθεση ανακατάληψης εδαφών, φτάνοντας έξω από την Σύρτη.

Η αλλαγή του συσχετισμού στο έδαφος έγινε εμφανής από τον προβληματισμό που εμφανίστηκε στις γραμμές όσων υποστήριξαν (λιγότερο ή περισσότερο) τον Χαφτάρ. Οι ΗΠΑ (που είχαν δώσει επισήμως «κάλυψη» στην επίθεση στην Τρίπολη), η Γαλλία (που υπήρξε και παραμένει πολύ πιο στενά συνδεδεμένη με τον «στρατάρχη»), η Ρωσία (που «παίζει» μαζί του, χωρίς να ταυτίζεται απόλυτα), η Αίγυπτος (βασικός σύμμαχος-σπόνσορας του Χαφτάρ από όταν αυτός πρωτοεκδήλωσε τις προθέσεις του να γίνει ο «Σίσι της Λιβύης»), όλοι αυτοί έχουν στραφεί στις επίμονες εκκλήσεις για εκεχειρία.

Η κυβέρνηση Σάρατζ δεν έδειχνε (προς ώρας) διάθεση να ανακόψει την στρατιωτική προέλασή της, σε μια συγκυρία που είχε το πάνω χέρι -υπενθυμίζοντας ότι ο πειρασμός της «ένοπλης διαπραγμάτευσης» είναι πάντα παρών και δυσκολεύει κάθε «ειρηνευτική πρωτοβουλία» στις διάφορες συγκρούσεις που μαίνονται στην περιοχή, ακόμα κι αυτές που είναι ομολογημένο ότι δεν μπορούν να κριθούν αμιγώς στρατιωτικά, αλλά θα χρειαστεί «πολιτική λύση» στο τέλος της ημέρας.

Αυτή η εξέλιξη όμως, προκάλεσε αντιδράσεις και από τις περιφερειακές δυνάμεις που έχουν επενδύσει πολύ περισσότερα στον Χαφτάρ σε σύγκριση με τις μεγάλες διεθνείς υπερδυνάμεις. Ο δικτάτορας Σίσι ανακοίνωσε ότι «η Σύρτη είναι κόκκινη γραμμή για την Αίγυπτο» (!) και έθεσε σε ετοιμότητα τις ένοπλες δυνάμεις του για εισβολή. Οι άνθρωποί του στη Λιβύη (το «κοινοβούλιο» του Τομπρούκ και ο LNA του Χαφτάρ) έσπευσαν να καλωσορίσουν μια τέτοια εξέλιξη. Μετά την τοποθέτηση της «σιδερένιας γροθιάς» του Σίσι, ήρθαν και οι απειλές των μεγάλων χορηγών της: τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία υποστήριξαν το αιγυπτιακό «τελεσίγραφο».

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς το Ριάντ να προαναγγέλει κινήσεις χωρίς επαφές με την Ουάσινγκτον, ή τον LNA να μην παίρνει υπόψη του το Παρίσι. Αλλά το στίγμα που εκπέμπουν ως τώρα οι Μεγάλες Δυνάμεις παραμένει στο έδαφος της «έκκλησης για εκεχειρία». Ίσως οι απειλές είναι κομμάτι της προσπάθειας να επιβληθεί στον Σάρατζ και την Τουρκία η ανακοπή της προέλασης των δυνάμεων της GNΑ, αλλά τα φαινόμενα «απειθαρχίας» κι «αυτονόμησης» των περιφερειακών παικτών χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Αν και αξίζει να σημειώσουμε τον οξύ αντιτουρκικό τόνο του Μακρόν, που έδειξε «κατανόηση» στις «ανησυχίες» του Σίσι…

Σε κάθε περίπτωση, στο λιβυκό έδαφος εκφράζεται και παροξύνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ του μπλοκ Τουρκίας-Κατάρ (σε πιο «φιλικό» κλίμα με το Ιράν) και του μπλοκ Σαουδικής Αραβίας-Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων-Αιγύπτου.

Αυτή η σύγκρουση μαίνεται για χρόνια (από τις εξεγέρσεις του 2011, μεταξύ των υποστηρικτικών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που επιχείρησε να αναδειχθεί ως «διάδοχη κατάσταση» και των υπερασπιστών του «ancient regime»). Στη Λιβύη, τα πετροδόλαρα των Σαούντ και των Εμίρηδων των ΗΑΕ, όπως και η υλικοτεχνική στήριξη του Σίσι λειτουργούσαν ήδη υπέρ του Χαφτάρ. Με τον Ερντογάν να «σηκώνει το γάντι» και να παρέχει αντίστοιχες διευκολύνσεις στον Σάρατζ, το αντίπαλο «μπλοκ» ζυγίζει μια νέα σοβαρή κλιμάκωση άμεσης επέμβασης. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της απειλής, αυτό το μπλοκ «επενέβη άμεσα» και στην Υεμένη και οι καταστροφικές συνέπειες είναι γνωστές… Πέρα από τα δεινά που μπορεί να προκληθούν στην ίδια τη Λιβύη, το προηγούμενο της Υεμένης υπενθυμίζει και έναν άλλο κίνδυνο: να δημιουργηθεί μία ακόμα εστία που θα απειλεί να σύρει σε απευθείας σύγκρουση μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις. Αν η εισβολή και η ισοπέδωση της Υεμένης, «εμπλέκει» και το Ιράν (που στηρίζει την κυβέρνηση των Χούθι), μια αντίστοιχη κλιμάκωση στη Λιβύη θα «εμπλέκει» και την Τουρκία…

Στην Αθήνα, αυτές τις μέρες, δείχνει να πρυτανεύει η αναδίπλωση σε αυτό το μέτωπο. Το ελληνικό κράτος ανήκει κι αυτό σε όσους επένδυσαν στον «στρατάρχη» και την «επερχόμενη πτώση της Τρίπολης» και σήμερα υποχρεούνται να λουφάζουν ή να ελίσσονται διπλωματικά. Τα ζόρια στο μέτωπο των ΑΟΖ  έχουν παρουσιαστεί μετά τις επαφές με Ιταλία και Αίγυπτο.

Αλλά αυτό δεν ακυρώνει την «συνενοχή» της ελληνικής κυβέρνησης σε όσα συμβαίνουν στην περιοχή. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο που ενίσχυσε  τη σημερινή κλιμάκωση-διεθνοποίηση («τσιγκλώντας» το αντίπαλο μπλοκ) υπήρξε απότοκο των ελληνικών προσπαθειών απομόνωσης της Τουρκίας. Απαντώντας σε αυτήν την κίνηση Ερντογάν, το ελληνικό υπ. Εξ. ανήκει σε αυτούς που «έδωσαν θάρρος» στον Χαφτάρ, καλώντας τον με τιμές στην Αθήνα και εξουσιοδοτώντας τον να «εκπροσωπήσει τα ελληνικά συμφέροντα» στις διεθνείς διασκέψεις για το λιβυκό.

Στο φόντο αυτών των διπλωματικών δυσκολιών, ο Μητσοτάκης βρήκε ασφαλές καταφύγιο στο ιδιαίτερα φιλόξενο για Έλληνες πρωθυπουργούς Ισραήλ. Διαφημίστηκε ως ο πρώτος του προορισμός «μετά την πανδημία», ειπώθηκαν ανιστόρητες προκλητικές χυδαιότητες (όπως «η κοινή πάλη ενάντια στο ρατσισμό»!!!!), έκλεισαν νέες μπίζνες και ο «κόσμος το ’χει τούμπανο» (όπως προκύπτει και από τη σχετική σιωπή Μητσοτάκη για το θέμα) ότι η Ελλάδα θα αναλάβει (για άλλη μια φορά τα τελευταία χρόνια) τον ρόλο του «διαμεσολαβητή» του Ισραήλ στην ΕΕ -που διστάζει να αποδεχθεί το σχέδιο προσάρτησης του 30% της Δυτικής Όχθης.

Σε αυτό το φόντο, ο Παλαιστίνιος Πρέσβης στην Άγκυρα, περιγράφοντας την γενική πρόθεση για συνολική εμβάθυνση των σχέσεων της Παλαιστινιακής Αρχής με την Άγκυρα, δήλωσε θετικός στην προοπτική «χάραξης ΑΟΖ με την Τουρκία», υπενθυμίζοντας τη μεγάλη ληστεία που περιλαμβάνουν οι «Χάρτες» που έχει δώσει το Ισραήλ στη δημοσιότητα και με τους οποίους «πολιτεύεται» και ο ελληνικός εθνικισμός.

Το παιχνίδι του Ερντογάν με το παλαιστινιακό (στα πλαίσια της διαμάχης με το Ισραήλ, αλλά και της φιλοδοξίας να διεισδύσει τον αραβικό κόσμο, διαλύοντας την αραβική αντιτουρκική καχυποψία μέσω της υπεράσπισης του «μουσουλμανικού» κόσμου) είναι γνωστό, όπως και η αύξηση της δημοφιλίας του στον παλαιστινιακό λαό (στα πλαίσια της διεθνούς απομόνωσής του, με την εξαίρεση του Ιράν και του Κατάρ). Διαφορετικής φύσης, αλλά αντίστοιχο παιχνίδι παίζει στη Λιβύη. Αλλά αυτό δεν ακυρώνει μια ντροπιαστική πραγματικότητα για τον τρόπο με τον οποίο απαντά το ελληνικό κράτος: Στοιχιζόμενο στο πλευρό των μεγαλύτερων καθαρμάτων της περιοχής (Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Αίγυπτος του Σίσι, Χαφτάρ) σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα μιας περιφερειακής σύγκρουσης που απειλεί να μεταφέρει τον πόλεμο παντού…

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά