Ένα «βρώμικο» σχέδιο για την καθαριότητα

Με την αξιο­λό­γη­ση, βέ­βαια, το Υπουρ­γείο βρί­σκει, για άλλη μια φορά, ένα  ερ­γα­λείο “πα­ντός και­ρού” προ­κει­μέ­νου να αθω­ώ­σει την πο­λι­τι­κή των απο­λύ­σε­ων και της γε­νι­κευ­μέ­νης επί­θε­σης στους ερ­γα­ζό­με­νους/ες. Στο στό­χα­στρο για το επι­κεί­με­νο κύμα απο­λύ­σε­ων- δια­θε­σι­μό­τη­τας έχουν μπει και οι σχο­λι­κές κα­θα­ρί­στριες/ες, οι οποί­ες ανή­κουν μεν στο Υπουρ­γείο Παι­δεί­ας αλλά μι­σθο­δο­τού­νται από τους δή­μους. Πρό­κει­ται για πε­ρί­που 3.000 ερ­γα­ζό­με­νες αο­ρί­στου χρό­νου, ενώ ακόμη 6.000 υπη­ρε­τούν με συμ­βά­σεις ορι­σμέ­νου χρό­νου ή και ως ωρο­μί­σθιες/οι. Η συ­γκε­κρι­μέ­νη κα­τη­γο­ρία ερ­γα­ζο­μέ­νων είναι ου­σια­στι­κά στον αέρα, καθώς απο­τε­λούν μια εύ­κο­λη λύση για πε­ρι­κο­πές, γε­μί­ζο­ντας τις «δε­ξα­με­νές» των απο­λύ­σε­ων του 2013.

Οι ερ­γα­ζό­με­νες/οι στην κα­θα­ριό­τη­τα των Δη­μό­σιων Σχο­λεί­ων κα­λύ­πτουν πά­γιες και διαρ­κείς ανά­γκες και χρειά­ζε­ται να ερ­γά­ζο­νται, στο σύ­νο­λό τους, κατά τη διάρ­κεια της λει­τουρ­γί­ας του σχο­λεί­ου και μετά το σχό­λα­σμα, με στα­θε­ρές, μό­νι­μες ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις και να αμεί­βο­νται με αξιο­πρε­πείς μι­σθούς. Όπως μαρ­τυ­ρούν οι ίδιες,«αι­σθά­νο­μαι ότι μας κο­ροϊ­δεύ­ουν, δεν είναι οι του­λά­χι­στον 18 αί­θου­σες που πρέ­πει να κα­θα­ρί­σεις, έτσι μόνο θε­ω­ρεί­ται ότι δου­λεύ­εις πλή­ρες ωρά­ριο, έχου­με και τις τουα­λέ­τες, τις σκά­λες, το προ­αύ­λιο, όλοι οι εξω­τε­ρι­κοί χώροι, τρέ­χου­με να προ­λά­βου­με. Ανα­γκα­ζό­μα­στε να δου­λεύ­ου­με μέχρι αργά το βράδυ, έχου­με φύγει ακόμα και στις 11. Και να ήταν αυτό, μπο­ρούν να πε­ρά­σουν ακόμα και τρεις μήνες μέχρι να μας πλη­ρώ­σουν. Χωρίς άδεια, χωρίς δώρο, χωρίς να δι­καιού­μα­στε ασθέ­νεια.  Πολ­λές δου­λεύ­ουν με με­ρι­κή απα­σχό­λη­ση, 3 ώρες, 2 ώρες, με­ρι­κές και μισή ώρα. Το κα­λο­καί­ρι μέ­νου­με χωρίς δου­λειά, με τόσα έξοδα και υπο­χρε­ώ­σεις.Τι να πω, υπάρ­χουν συ­να­δέλ­φισ­σες με οι­κο­γέ­νεια και μικρά παι­διά που δου­λεύ­ουν για 200 ευρώ». Πα­ράλ­λη­λα,  η κυ­βέρ­νη­ση δια­μη­νύ­ει ότι η συ­γκε­κρι­μέ­νη κα­τη­γο­ρία ερ­γα­ζο­μέ­νων μπο­ρεί να αντι­κα­τα­στα­θεί εύ­κο­λα από ιδιω­τι­κά συ­νερ­γεία κα­θα­ριό­τη­τας. Το ¨βρώ­μι­κο¨ σχέ­διο της κυ­βέρ­νη­σης είναι σε πλήρη εξέ­λι­ξη, πε­τώ­ντας στο δρόμο ερ­γα­ζό­με­νες/ους που αμεί­βο­νται με ελά­χι­στα χρή­μα­τα και με ελά­χι­στες πι­θα­νό­τη­τες να βρουν ξανά δου­λειά. Οι κα­θα­ρί­στριες/ες ερ­γά­ζο­νται στις υπη­ρε­σί­ες του δη­μό­σιου τομέα με μια με­γά­λη ποι­κι­λία ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων: συμ­βά­σεις αο­ρί­στου χρό­νου, σχέ­σεις μί­σθω­σης έργου, αμοι­βή με πάγια επι­χο­ρή­γη­ση, σύμ­βα­ση ιδιω­τι­κού δι­καί­ου και άλλα. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, λι­γό­τε­ρο ή πε­ρισ­σό­τε­ρο μό­νι­μες, οι κα­θα­ρί­στριες είναι οι κα­τε­ξο­χήν επι­σφα­λείς ερ­γα­ζό­με­νες του δη­μό­σιου τομέα.  

Σε ερώ­τη­ση βου­λευ­τών του Συ­ρι­ζα για τις κα­θα­ρί­στριες/ες του Υπουρ­γεί­ου Οι­κο­νο­μι­κών, η οποία κα­τα­τέ­θη­κε τον Ιού­λιο ανα­φέ­ρε­ται ότι: « από τον Ια­νουά­ριο του 2013 οι συμ­βά­σεις απα­σχό­λη­σης εκα­το­ντά­δων κα­θα­ρι­στών/ριών των εφο­ριών και άλλων υπη­ρε­σιών του Υπουρ­γεί­ου Οι­κο­νο­μι­κών δεν ανα­νε­ώ­θη­καν με πρό­σχη­μα το δήθεν «υψηλό» τους κό­στος, ενώ όλα τα προη­γού­με­να χρό­νια το ίδιο το Υπουρ­γείο κα­τα­πα­τού­σε κυ­νι­κά και απρο­κά­λυ­πτα στοι­χειώ­δη ερ­γα­σια­κά τους δι­καιώ­μα­τα. Οι εν λόγω ερ­γα­ζό­με­νες/ερ­γα­ζό­με­νοι απα­σχο­λού­νταν με συμ­βά­σεις έργου τε­τρά­ω­ρης απα­σχό­λη­σης και ελάμ­βα­ναν μι­σθούς πεί­νας, ύψους 325 ευρώ! Οι κα­θα­ρί­στριες αυτές – στη με­γά­λη τους πλειο­ψη­φία γυ­ναί­κες με­γά­λης ηλι­κί­ας και με αυ­ξη­μέ­νες οι­κο­γε­νεια­κές υπο­χρε­ώ­σεις - ερ­γά­ζο­νταν αδια­λεί­πτως επί χρό­νια σε ομη­ρία και υπό κα­θε­στώς συ­νε­χούς ανα­σφά­λειας, καθώς ανα­γκά­ζο­νταν να υπο­γρά­φουν συμ­βά­σεις με­ρι­κής απα­σχό­λη­σης, οι οποί­ες είχαν εξαι­ρε­τι­κά πε­ριο­ρι­σμέ­νη χρο­νι­κή διάρ­κεια. Σε πολ­λές μά­λι­στα πε­ρι­πτώ­σεις οι συμ­βά­σεις αυτές διαρ­κού­σαν μόλις ένα μήνα! Στο πε­ριε­χό­με­νό τους ανα­φε­ρό­ταν μά­λι­στα ρητά ότι οι ερ­γα­ζό­με­νες δεν δι­καιού­νται κα­νο­νι­κή άδεια, γο­νι­κή άδεια καθώς επί­σης και δώρα (Χρι­στου­γέν­νων, Πάσχα). Οι Βου­λευ­τές του Συ­ρι­ζα με επα­νει­λημ­μέ­νες κοι­νο­βου­λευ­τι­κές πα­ρεμ­βά­σεις τό­νι­ζαν ότι αυτός ο ερ­γα­σια­κός «με­σαί­ω­νας» έπρε­πε να στα­μα­τή­σει και οι συμ­βά­σεις έργου των εν λόγω κα­θα­ρι­στριών να με­τα­τρα­πούν σε αο­ρί­στου χρό­νου, με ταυ­τό­χρο­νη αύ­ξη­ση της εξευ­τε­λι­στι­κά χα­μη­λής αμοι­βής τους. Υπέρ της δί­και­ης αυτής λύσης συ­νη­γό­ρη­σε και η Γ.Σ.Ε.Ε,

Το Υπουρ­γείο Οι­κο­νο­μι­κών τε­λι­κά, με διά­τα­ξη (άρθρο 23) στο Νόμο 4151/29.04.2013 (ΦΕΚ Α’ 103) προ­χώ­ρη­σε σε ανα­νέ­ω­ση των συμ­βά­σε­ων των κα­θα­ρι­στριών/ων για έναν ακόμα χρόνο, μέχρι τις 31.12.2013. Πα­ρό­λα αυτά, όμως, κι ενώ ο νόμος είναι σε ισχύ από τις 29.04.2013 –εδώ και δύο μήνες δη­λα­δή- οι εν λόγω ερ­γα­ζό­με­νες-δεν έχουν ανα­λά­βει ακόμα υπη­ρε­σία, με απο­τέ­λε­σμα να αντι­με­τω­πί­ζουν ση­μα­ντι­κά προ­βλή­μα­τα επι­βί­ω­σης.»

Και ενώ οι ερ­γα­ζό­με­νες/οι είχαν να αντι­με­τω­πί­σουν αυτό το επι­σφα­λές και απα­ρά­δε­κτο κα­θε­στώς ερ­γα­σί­ας βρί­σκο­νται απο­λυ­μέ­νες. Να ση­μειω­θεί επί­σης ότι είχαν εξαι­ρε­θεί από τα βαρέα και αν­θυ­γιει­νά χι­λιά­δες κα­θα­ρί­στριες/ες με με­ρι­κή απα­σχό­λη­ση αλλά και με πλήρη, στην πε­ρί­πτω­ση που ερ­γά­ζο­νταν στα γρα­φεία δη­μο­σί­ων επι­χει­ρή­σε­ων, στα ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ που ανή­κουν στο κρά­τος, στους Ορ­γα­νι­σμούς Το­πι­κής Αυ­το­διοί­κη­σης Α΄ και Β΄ βαθ­μού και στις επι­χει­ρή­σεις τους. Πα­ρό­λο που είναι γε­γο­νός ότι ο κλά­δος της κα­θα­ριό­τη­τας δια­κρί­νε­ται από την εντα­τι­κο­ποί­η­ση της ερ­γα­σί­ας, την επαφή με χη­μι­κές ου­σί­ες (κα­θα­ρι­στι­κά), την επι­βά­ρυν­ση της υγεί­ας και τους αυ­ξη­μέ­νους επαγ­γελ­μα­τι­κούς κιν­δύ­νους και χωρίς να προ­κύ­πτει από που­θε­νά ότι οι κα­θα­ρί­στριες/ες στις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες, δεν εκτί­θε­νται σε αυ­τούς τους πα­ρά­γο­ντες επαγ­γελ­μα­τι­κού κιν­δύ­νου.

Ο κλά­δος της κα­θα­ριό­τη­τας εμ­φα­νί­ζε­ται ως γυ­ναι­κεί­ος, εφό­σον κατά κύριο λόγο απα­σχο­λού­νται σε αυτόν γυ­ναί­κες. Ο κα­θα­ρι­σμός των δη­μό­σιων χώρων πα­ρα­μέ­νει “αό­ρα­τη” ερ­γα­σία, οι επι­θε­ω­ρη­τές ερ­γα­σί­ας δεν την ανα­φέ­ρουν ποτέ, ενώ οι ερ­γα­τι­κοί νόμοι μέ­νουν ανε­φάρ­μο­στοι.

“Στην Ελ­λά­δα η οι­κια­κή ερ­γα­σία βγαί­νει για πρώτη φορά έξω από το σπίτι και με­τα­τρέ­πε­ται στο επάγ­γελ­μα της κα­θα­ρί­στριας κατά τον Με­σο­πό­λε­μο.

Η εξέ­λι­ξη αυτή συν­δέ­ε­ται με την εξά­πλω­ση και τη δια­φο­ρο­ποί­η­ση των υπη­ρε­σιών, δη­μό­σιων και ιδιω­τι­κών. Ιδίως σε με­γά­λους χώ­ρους ερ­γα­σί­ας, τρά­πε­ζες, δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες, εται­ρί­ες, οι κα­θα­ρί­στριες ανα­λαμ­βά­νουν ερ­γα­σί­ες που πα­λαιό­τε­ρα έκα­ναν οι υπάλ­λη­λοι. Στον Με­σο­πό­λε­μο, οι κα­θα­ρί­στριες ήταν οι πε­ρισ­σό­τε­ρες πα­ντρε­μέ­νες ή χήρες, προ­έρ­χο­νταν από φτωχά στρώ­μα­τα των με­γά­λων πό­λε­ων. Στις δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες, μο­λο­νό­τι υπήρ­χαν ορ­γα­νι­κές θέ­σεις υπη­ρε­τι­κού προ­σω­πι­κού, οι κα­θα­ρί­στριες δεν ήταν μό­νι­μες. Πλη­ρώ­νο­νταν με την ώρα ή την ημέρα. Το αί­τη­μα να μο­νι­μο­ποι­η­θούν δια­τυ­πώ­νε­ται επα­νει­λημ­μέ­να και υιο­θε­τεί­ται από τις φε­μι­νι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις του Με­σο­πο­λέ­μου, αλλά μά­ταια. Οι κα­θα­ρί­στριες μο­νι­μο­ποιού­νται μέσα στην Κα­το­χή, το 1943, με βαθμό και μισθό κλη­τή­ρα. Συ­νε­χί­ζουν ωστό­σο να πλη­ρώ­νο­νται ως ημε­ρο­μί­σθιες, ενώ πολ­λές είναι έκτα­κτες. Δέκα χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, το 1953, χά­νουν την ιδιό­τη­τα του δη­μό­σιου υπαλ­λή­λου και οι ορ­γα­νι­κές τους θέ­σεις κα­ταρ­γού­νται.(Έφη Αβδε­λά: “Η όψιμη ανα­κά­λυ­ψη της επι­σφα­λούς ερ­γα­σί­ας” (Αυγή, 22 Μαρ­τί­ου 2009).

Η αμει­βό­με­νη ερ­γα­σία των γυ­ναι­κών υπήρ­ξε κατά κύριο λόγο ¨επι­σφα­λής¨, ενώ συχνά θε­ω­ρού­νταν ¨εφε­δρι­κή¨, ¨συ­μπλη­ρω­μα­τι­κή¨, ¨βοη­θη­τι­κή¨.Γυ­ναί­κες είναι εκεί­νες που κα­τε­ξο­χήν απα­σχο­λού­νταν και απα­σχο­λού­νται σε επι­σφα­λείς κλά­δους ερ­γα­σί­ας. Πε­ρι­θω­ριο­ποιού­νται και απο­λύ­ο­νται ευ­κο­λό­τε­ρα, ενώ πε­ρισ­σό­τε­ρο “επι­σφα­λείς” και “αό­ρα­τες” είναι εκεί­νες οι ερ­γα­σί­ες που θε­ω­ρού­νται “φυ­σι­κές” για τις γυ­ναί­κες. Τα “γυ­ναι­κεία επαγ­γέλ­μα­τα” ήταν κατά κύριο λόγο κα­κο­πλη­ρω­μέ­να, επί­πο­να και χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νταν συχνά “ανει­δί­κευ­τα”. Η κα­θα­ριό­τη­τα γί­νε­ται ακόμη πιο επι­σφα­λής όταν την ανα­λαμ­βά­νουν με­τα­νά­στριες, οι οποί­ες βιώ­νουν πολ­λα­πλή κα­τα­πί­ε­ση. Αν η κα­θα­ριό­τη­τα είναι μια φορά αό­ρα­τη ερ­γα­σία, η κα­θα­ριό­τη­τα που κά­νουν με­τα­νά­στριες είναι διπλά αό­ρα­τη.

Η πλειο­ψη­φία των ερ­γα­ζο­μέ­νων στον κλάδο της κα­θα­ριό­τη­τας  βρί­σκε­ται σε κα­θε­στώς επι­σφά­λειας, με με­ρι­κή απα­σχό­λη­ση. Σύμ­φω­να με το Σώμα Επι­θε­ώ­ρη­σης Ερ­γα­σί­ας (ΣΕΠΕ), οι συμ­βά­σεις ερ­γα­σί­ας πλή­ρους απα­σχό­λη­σης που με­τα­τρά­πη­καν το πρώτο δί­μη­νο του 2011 σε με­ρι­κή απα­σχό­λη­ση είναι αυ­ξη­μέ­νες κατά πε­ρί­που 200% σε σχέση με το αντί­στοι­χο διά­στη­μα του 2010.

Ο ν. 3846/10 είχε φρο­ντί­σει να επε­κτεί­νε­ται η με­ρι­κή απα­σχό­λη­ση και στις πρώην ΔΕΚΟ, σε φο­ρείς και ορ­γα­νι­σμούς του δη­μο­σί­ου, με συ­νέ­πεια λι­γό­τε­ρες ώρες ερ­γα­σί­ας με χα­μη­λό­τε­ρο μισθό και με λι­γό­τε­ρα ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα.

Σή­με­ρα με δε­δο­μέ­νη την υψηλή ανερ­γία των γυ­ναι­κών που αγ­γί­ζει το 32%, ενώ οι γυ­ναί­κες απο­τε­λούν το 63% των με­ρι­κά απα­σχο­λού­με­νων, η κυ­βέρ­νη­ση απο­φα­σί­ζει να δια­λύ­σει τη κα­θα­ριό­τη­τα στο δη­μό­σιο τομέα. Ανοί­γο­ντας το δρόμο για τα συ­νερ­γεία κα­θα­ριό­τη­τας, όπου εκεί η εκ­με­τάλ­λευ­ση των ερ­γα­ζο­μέ­νων ορ­γιά­ζει. Είναι γνω­στή πρα­κτι­κή ο κα­θα­ρι­σμός δη­μο­σί­ων χώρων και κτι­ρί­ων να δί­νε­ται ως υπερ­γο­λα­βία σε ιδιω­τι­κές εται­ρεί­ες που απα­σχο­λούν τις ερ­γα­ζό­με­νες/ους με μι­σθούς πεί­νας και τις πε­ρισ­σό­τε­ρες φορές χωρίς έν­ση­μα. Πρό­κει­ται για κερ­δο­σκο­πι­κές εται­ρεί­ες, οι οποί­ες για να μειώ­σουν το κό­στος και να αυ­ξή­σουν τα κέρδη τους, κα­τα­κρε­ουρ­γούν τους υπαλ­λή­λους. Πα­ράλ­λη­λα κο­στί­ζουν ακρι­βά στο δη­μό­σιο, αφού στην ουσία το δη­μό­σιο υπε­νοι­κιά­ζει το προ­σω­πι­κό από  εται­ρεί­ες, οι οποί­ες αφού  “πλη­ρώ­σουν” πε­νι­χρά τους ερ­γα­ζό­με­νους/ες, βά­ζουν τα υπό­λοι­πα λεφτά στην τσέπη. Οι κα­θα­ρί­στριες/ες στα ερ­γο­λα­βι­κά συ­νερ­γεία βιώ­νουν την πιο άγρια μορφή της ερ­γο­δο­τι­κής τρο­μο­κρα­τί­ας, απο­λύ­σεις, εκ­φο­βι­σμός, κα­τα­πά­τη­ση των νόμων του ισχύ­ο­ντος ερ­γα­τι­κού δί­καιου. Ενώ το Υπουρ­γεί­ου κω­φεύ­ει στις  δια­μαρ­τυ­ρί­ες και στις ανα­κοι­νώ­σεις των ερ­γα­ζο­μέ­νων στα συ­νερ­γεία κα­θα­ριό­τη­τας, όπως κώ­φευε στις κα­ταγ­γε­λί­ες του σω­μα­τεί­ου (Π.Ε.Κ.Ο.Π) πριν τη δο­λο­φο­νι­κή επί­θε­ση στην Κων­στα­ντί­να Κού­νε­βα. Η κυ­βέρ­νη­ση στην ουσία αυτό το κα­θε­στώς εκ­με­τάλ­λευ­σης επι­διώ­κει να επι­βάλ­λει, στέλ­νο­ντας τις κα­θα­ρί­στριες/ες στα συ­νερ­γεία κα­θα­ρι­σμού για να ζή­σουν, προ­σθέ­το­ντας κι άλλη κα­τα­πί­ε­ση στις πλά­τες των γυ­ναι­κών.

Η κυ­βέρ­νη­ση με τις απο­λύ­σεις - δια­θε­σι­μό­τη­τες επι­λέ­γει την οπι­σθο­δρό­μη­ση, προ­σθέ­τει κι άλλη ανερ­γία, κι άλλη ανέ­χεια. Ό,τι χάνει ένας ερ­γα­ζό­με­νος/η το χά­νουν όλοι και όλες. Όταν η ερ­γα­τι­κή νο­μο­θε­σία γί­νε­ται κου­ρε­λό­χαρ­το για ένα κλάδο, σί­γου­ρα ακο­λου­θούν κι άλλοι. Μόνο με τη στή­ρι­ξη όλων των ερ­γα­ζο­μέ­νων, με μέ­τω­πο αγώνα, για το δι­καί­ω­μα στην μό­νι­μη, στα­θε­ρή ερ­γα­σία, με αξιο­πρε­πείς συν­θή­κες και αμοι­βή, μπο­ρούν αυτές οι πο­λι­τι­κές να ανα­τρα­πούν. Οι ερ­γα­ζό­με­νες/οι στην κα­θα­ριό­τη­τα συμ­με­τέ­χουν στο απερ­για­κό μέ­τω­πο αγώνα στις 18 και 19 του μήνα, ενώ­νο­ντας τη φωνή τους με τα αι­τή­μα­τα όλων των ερ­γα­ζο­μέ­νων, των ανέρ­γων, της νε­ο­λαί­ας, σε μια πο­ρεία νι­κη­φό­ρας τρο­χιάς, σε μια πο­ρεία ανα­τρο­πών.