Γαλλία: Μια αποτίμηση του προηγούμενου κύκλου αγώνα, που "φωτίζει" τις τελευταίες εξελίξεις

Ήταν ένα καλό «μέτρημα» για την κατάσταση του απεργιακού κινήματος, μερικές βδομάδες μετά την τελευταία κεντρική-πανεθνική κινητοποίηση στις 17 Δεκέμβρη, αλλά ακόμα απουσιάζει η κρίσιμη είσοδος κι άλλων κλάδων στις απεργίες διαρκείας, για να στηρίξουν τους εργαζόμενους σε τρένα και μετρό.  Εν τω μεταξύ, ο Μακρόν απέσυρε τη διάταξη για την ηλικία-πίβοτ που αυξάνει το όριο συνταξιοδότησης στα 64 χρόνια, αλλά καλεί εργοδότες-συνδικάτα να συζητήσουν «αντισταθμιστικά μέτρα». Πρόκειται για προσπάθεια να διαρραγεί το απεργιακό μέτωπο, αλλά και ήττα της αλαζονικής γραμμής Μακρόν. Αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα δύο άρθρων από τη Γαλλία. Το πρώτο είναι του Λέον Κρεμιέ, συνδικαλιστή και στελέχους του NPA. Απολογίζοντας την κατάσταση που διαμορφώθηκε ως τις 17 Δεκέμβρη, μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε τις δυσκολίες και τις προκλήσεις της συνέχειας, αλλά και να κατανοήσουμε το σημερινό ελιγμό-υποχώρηση του Μακρόν. Το δεύτερο είναι του Τζον Μάλεν, επαναστάτη σοσιαλιστή και υποστηρικτή της Ανυπότακτης Γαλλίας, που ζει στο Παρίσι. Γραμμένο μερικές μέρες αργότερα, συμπληρώνει την εικόνα των κινητοποιήσεων στη Γαλλία και μέσα στη διάρκεια των γιορτών. Οι παρατηρήσεις των δύο συντρόφων για όσα (δεν) έγιναν στον προηγούμενο κύκλο αγώνα, ως τις γιορτές, αναδεικνύουν και όσα χρειάζεται να γίνουν στον κύκλο που άνοιξε ξανά στις 9 Γενάρη…

Να κρατήσουμε τη φλόγα της απεργίας αναμμένη

 Του Λεόν Κρεμιέ

Η κινητοποίηση στις 17 Δεκέμβρη επιβεβαίωσε τη γενική τάση όξυνσης της κοινωνικής σύγκρουσης ενάντια στη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση.

Οι διαδηλώσεις ήταν τεράστιες σε όλη τη χώρα. Σπάνια μικρότερες, συχνά μεγαλύτερες από εκείνες στις 5 Δεκέμβρη, με τον συνολικό αριθμό διαδηλωτών πανεθνικά να ξεπερνά κατά πολύ το ένα εκατομμύριο…

Το γεγονός ότι η CFDT και η UNSA (ΣτΜ: πιο μετριοπαθείς εργατικές συνομοσπονδίες) κάλεσαν στις διαδηλώσεις αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη εναντίωση στα σχέδια του Μακρόν, αν και το κάλεσμά τους δεν μεταφράστηκε σε αξιοσημείωτη παρουσία τους στις πορείες. Οι εργαζόμενοι στην εκπαίδευση συμμετείχαν σε μεγάλους αριθμούς σε κάθε πόλη, με τη συμμετοχή στην απεργία να αυξάνεται σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία (50% και 60%). Υπήρξε μεγάλη «ποικιλία» στη συμμετοχή στις διαδηλώσεις, παρά τη χαμηλή παρουσία μπλοκ του ιδιωτικού τομέα…

Παράλληλα, στις 17 Δεκέμβρη υπήρξε τεράστια συμμετοχή στην απεργία και στις συνελεύσεις στην SNCF και την RATP (ΣτΜ: σιδηρόδρομοι και συγκοινωνίες) όπου ψηφίζεται συστηματικά η συνέχεια των απεργιών. Η διοίκηση της SNCF αναγνώρισε ότι απεργούσε το 80% των οδηγών. Η Ένωση Εργοδοτών ανακοίνωσε ότι 5 από τα 8 διυλιστήρια πετρελαίου μπλοκαρίστηκαν, ενώ οι υπηρεσίες της EDF (ΣτΜ: Ενέργεια) κατέγραψαν διακοπές ρεύματος. Παρ’ όλα αυτά, δεν ήταν η στιγμή που ένας νέος κλάδος θα ξεκινούσε κι αυτός μια απεργία διαρκείας, ούτε η αρχή ενός γενικευμένου οικονομικού μπλοκαρίσματος της χώρας.

Η ανακοίνωση των γενικών κατευθύνσεων του νομοσχεδίου από τον πρωθυπουργό στις 11 Δεκέμβρη είχε ως αποτέλεσμα μια ριζοσπαστική απόρριψή του από τους εργαζόμενους και το συνδικαλιστικό κίνημα, κάτι που φάνηκε στη δύναμη της κινητοποίησης στις 17 Δεκέμβρη. Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια πλειοψηφική απόρριψη του σχεδίου Μακρόν, ενώ τους μήνες και τις βδομάδες πριν ξεσπάσει το κίνημα αυτή η απόρριψη ήταν μειοψηφική. Αντίστοιχα, η υποστήριξη στις απεργίες έγινε πολύ πιο ισχυρή τις μέρες γύρω από τις 17 Δεκέμβρη.

Ως παράπλευρη απώλεια, ο Delevoye, που υπήρξε ο αρμόδιος για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση υπουργός τα τελευταία δύο χρόνια, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί εν τω μέσω της σύγκρουσης… Κατά το διορισμό του, είχε ξεχάσει να δηλώσει διάφορες θέσεις που κατείχε σε σχήματα που συνδέονται με τις ασφαλιστικές εταιρίες.  

Μέσα στην κυβερνητική πλειοψηφία εμφανίστηκαν ρωγμές, με επικρίσεις στην ακαμψία του πρωθυπουργού Εντουάρντ Φιλίπ και εκκλήσεις να «κάνει μια χειρονομία» που θα επιχειρεί να εκτονώσει την εναντίωση της CFDT στη μεταρρύθμιση.

Η συζήτηση μέσα στην ηγεσία της CFDT έχει επικεντρωθεί σε ένα σημείο που προστέθηκε στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού: την «ηλικία πίβοτ».

Ο Μακρόν θέλει να ισοπεδώσει πλήρως το σημερινό συνταξιοδοτικό σύστημα για να οργανώσει τη μετάβαση σε ένα σύστημα που οι συντάξεις θα στηρίζονται σε «πόντους». Αλλά επίσης θέλει να αξιοποιήσει την ευκαιρία για να αυξήσει το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη από τα 62 στα 64. Στην πράξη, αν ένας εργαζόμενος συνταξιοδοτηθεί στα 62, θα πάρει μειωμένη κατά 10% σύνταξη και θα υποχρεώνεται να συνεχίσει να δουλεύει για άλλα 2 χρόνια για να πάρει την πλήρη.

Καταρχήν, φαίνεται καθαρά ότι πρόθεση του Μακρόν είναι να μην υποχωρήσει σε κανένα συμβιβασμό ή διαπραγμάτευση με τα συνδικάτα, ακόμα και τα «ρεφορμιστικά»... Αλλά έχει ως στόχο και να προκαταβάλει το πώς θα είναι η διαχείριση των συντάξεων σε ένα σύστημα που θα στηρίζεται σε «πόντους». Βάζοντας ήδη κάποια όρια, η κυβέρνηση επιμένει ότι το κράτος θα ελέγχει την κατάσταση κι όχι οι κοινωνικοί εταίροι. Φαίνεται και σε αυτό το σημείο η πρόθεση του Μακρόν είναι να περιορίσει το βάρος που έχει η «αυτόνομη» διαχείριση του συστήματος κοινωνικής προστασίας από τους εργοδότες και τα συνδικάτα.

Και αυτός είναι ο λόγος που η «ηλικία πίβοτ» έχει γίνει το επίκεντρο των ενστάσεων της ηγεσίας της CFDT.

Στις αρχές του 2019, όταν η κυβέρνηση θέλησε να επιβάλει μείωση 3 δισ. στη δαπάνη για την UNEDIC (ο οργανισμός που διαχειρίζεται τα επιδόματα ανεργίας), η MEDEF (ΣτΜ: ο γαλλικός ΣΕΒ) και τα συνδικάτα (CFDT, CGC, CFTC, CGT, FO) δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε συμφωνία για τον τρόπο που θα επιτευχθεί αυτή η μείωση. Συνεπώς η κυβέρνηση παρέκαμψε το «κοινωνικό διάλογο» και επέβαλε με διάταγμα την επίθεση στους ανέργους. Αλλά αυτός ο κοινωνικός διάλογος, η σχέση εταίρων μεταξύ συνδικάτων και εργοδοτών, αυτό το  πλαίσιο διαπραγμάτευσης, αποτελούν το ισχυρό χαρτί της CFDT. O Laurent Berger, γραμματέας του συνδικάτου, αγανάκτησε από αυτό το περιστατικό και σήμερα βλέπει μια παρόμοια κατάσταση όπου, σε έναν ακόμα κλάδο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, ο Μακρόν κλείνει τις πόρτες του «κοινωνικού εταιρισμού» χωρίς να του αφήνει καν μια αξιοπρεπή διέξοδο.

Αυτό εξηγεί την αντίδραση μιας συνδικαλιστικής ηγεσίας που είναι έτοιμη να αποδεχτεί μια μεγάλη κοινωνική οπισθοδρόμηση στο συνταξιοδοτικό σύστημα, υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρήσει το ρόλο της ως διαχειριστής του, με την ικανότητα «να διαπραγματεύεται το βάρος της αλυσίδας», όπως πριν. Και στο ζήτημα των συντάξεων και στο ζήτημα της UNEDIC, η CFDT δεν αποδέχεται ότι η κυβέρνηση μπορεί να καθορίζει a priori τον οδικό χάρτη και την κατάληξη, αφήνοντας στα συνδικάτα να επιλέξουν μόνο το χρώμα στιλό με οποίο θα υπογράψουν τη συμφωνία.

Μια μέρα μετά τη θηριώδη κινητοποίηση της 17ης Δεκέμβρη, ο Φιλίπ συμμετείχε σε μια παρωδία διαπραγμάτευσης για μερικές ώρες με όλες τις συνδικαλιστικές ηγεσίες, θέλοντας να δείξει στην κοινή γνώμη ότι είναι πρόθυμος να άρει το αδιέξοδο και να ξανανοίξει δρόμους διαπραγμάτευσης.

Δεν υπήρξε τίποτα νεότερο, ούτε όσον αφορά την ουσία της μεταρρύθμισης ούτε όσον αφορά την ηλικία πίβοτ. Αλλά παρασκηνιακά, οι διοικήσεις της SNCF και της RATP επιχείρησαν να ανοίξουν μια διαπραγμάτευση για τη μεταβατική περίοδο, που να εξαιρεί κάποιες γενιές που γεννήθηκαν μετά το 1975 από τα πλήγματα της μεταρρύθμισης.

Οι κεντρικές διοικήσεις της UNSA και της CFDT, εγκλωβισμένες ανάμεσα στην κυβερνητική αδιαλλαξία και τη δύναμη του απεργιακού κινήματος, επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν αυτήν την παρωδία διαπραγμάτευσης για να κάνουν ένα βήμα στο πλάι, αποσυρόμενες από το κίνημα και δηλώνοντας υπέρ μιας «χριστουγεννιάτικης εκεχειρίας», παρότι η μόνη υπόσχεση που απέσπασαν ήταν για νέες συζητήσεις τον Γενάρη.

Η κυβέρνηση προφανώς θα ικανοποιηθεί αν δει ένα «ρήγμα στο συνδικαλιστικό μέτωπο»…

Η απόφαση των ηγεσιών της UNSA και της CFDT έχει σημασία συμβολικά, αλλά δεν βαραίνει ιδιαίτερα στο απεργιακό μέτωπο. Στη RATP, η CFDT είναι πολύ αδύναμη, ενώ η πλειοψηφία των μελών της UNSA εναντιώθηκε στην επιλογή της κεντρικής ηγεσίας για αναστολή της απεργίας.

Στην SNCF, η UNSA, η δεύτερη μεγαλύτερη ομοσπονδία μετά την CGT, πάνω από την SUD Rail, είναι στην ουσία μια ομοσπονδία διοικητικών στελεχών και επιστατών κι εκπροσωπεί λιγότερο από το 8% των οδηγών. Επιπλέον, στις περισσότερες γενικές συνελεύσεις οι οργανώσεις της UNSA πήραν αποστάσεις από την κεντρική ηγεσία και κάλεσαν σε συνέχεια της απεργίας. Η CFDT σιδηροδρομικών, η τέταρτη μεγαλύτερη ομοσπονδία στην SCNF, κάτω από την SUD-Rail, επίσης κάλεσε σε συνέχεια της απεργίας. Η CGT και η SUD μαζί εκπροσωπούν τα 2/3 των οδηγών.

Παρ’ όλη αυτή την αποφασιστικότητα και τον κοινωνικό συσχετισμό, αρκετοί αρνητικοί παράγοντες βαραίνουν στο κίνημα.

Κατ’ αρχάς, το βάρος τριών εβδομάδων απεργίας σε SNCF και RATP. Ο μεγάλος αριθμός απεργών στις 17/12 έδειχνε μεταξύ άλλων και την επιθυμία να καταφέρουμε ένα μεγάλο ισχυρό πλήγμα με την ελπίδα να μη χρειαστεί να συνεχίσει η απεργία για πολύ καιρό ακόμα. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται σε διακοπές από τις 21 Δεκέμβρη και η κινητοποίησή τους δεν θα έχει κάποιον αντίκτυπο για τις 2 βδομάδες των γιορτών. Είναι απίθανο να μπουν σε δράση στη διάρκεια των γιορτών άλλοι κλάδοι που δεν είχαν κινητοποιηθεί ως τώρα. 

Επιπλέον, ο πανεθνικός κοινός συνδικαλιστικός συντονισμός (Intersyndicale) στον οποίο συμμετέχουν οι CGT, FO,  FSU και Solidaires, παρότι διακήρυξε ότι αρνείται την εκεχειρία στις γιορτές, δεν κάλεσε σε καμία νέα κεντρική μέρα δράσης, με οποιαδήποτε μορφή, ως τις 9 Γενάρη.

Σίγουρα η στάση αυτή στηρίζεται στην αντικειμενική κατάσταση που επικρατεί σε πολλούς κλάδους, αλλά δεν παίζει το ρόλο που πρέπει  απέναντι στους πιο κινητοποιημένους κλάδους, πάνω από όλα στην SNCF και την RATP. Χωρίς μια νέα έκκληση για πανεθνική κινητοποίηση, η Intersyndicale σε κεντρικό επίπεδο εμφανίζεται στην πράξη να τηρεί και αυτή την εκεχειρία, σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή. Τα Solidaires έβγαλαν μια ανακοίνωση που καλεί σε δράσεις μεταξύ 20 και  23 Δεκέμβρη. Επιπλέον, πέρα από τις SNCF και RATP όπου η απεργία ανανεώνεται διαρκώς, τοπικές εκφάνσεις της Intersyndicale και κάποιες μαχητικές διακλαδικές συνελεύσεις κάλεσαν σε δράσεις το Σαββατοκύριακο 21-22 Δεκέμβρη και στις αρχές της επόμενης βδομάδας.

Συμπερασματικά, η κυβέρνηση κατάφερε να επιβιώσει από τις δύσκολες τελευταίες μέρες χωρίς να υποχωρήσει σε τίποτα. Βρίσκεται σε αυξανόμενη πολιτική απομόνωση, αλλά έχοντας αποφύγει ένα «πάγωμα» της οικονομίας που θα μπορούσε να την γονατίσει και να την υποχρεώσει σε υποχώρηση. Επιπλέον, στο πολιτικό πεδίο, κατοχυρώνει το πολιτικό της βάρος μέσα στο αστικό στρατόπεδο, καταφέρνοντας την πλήρη απονέκρωση του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων (ΣτΜ: όπως λέγεται πλέον η παραδοσιακή κεντροδεξιά).

Το κοινωνικό κίνημα αύξησε την κοινωνική του υποστήριξη, ενίσχυσε τη λαϊκή δυσπιστία απέναντι στη μεταρρύθμιση και την ίδια την κυβέρνηση, αλλά δεν είχε τη δύναμη να διευρύνει την απεργία και κινητοποίηση σε άλλους κλάδους του δημοσίου τομέα, πόσο μάλλον του ιδιωτικού. Το βασικό καθήκον θα είναι να κρατήσουμε αναμμένες τις φλόγες της απεργίας και των διακλαδικών τοπικών κινητοποιήσεων το ερχόμενο διάστημα, διατηρώντας τη συνοχή που οικοδομήθηκε τις προηγούμενες εβδομάδες σε επίπεδο βάσης. Σε κάθε περίπτωση, θα ξεκινήσει μια νέα φάση σύντομα…

Ένας δύσκολος μήνας για τον Μακρόν

Του Τζον Μάλεν

Οι σιδηρόδρομοι και το μετρό του Παρισιού υπέστησαν σοβαρές δυσκολίες τα Χριστούγεννα, 21 μέρες μετά την έναρξη των απεργιών, καθώς λειτούργησαν κάτω από το 1/3 των τρένων και το 25% των συρμών του μετρό. Οι πωλήσεις των πολυκαταστημάτων έχουν πέσει στο μισό από το συνηθισμένο τέτοια εποχή, δεκάδες χιλιάδες κρατήσεις σε ξενοδοχεία και εστιατόρια ακυρώθηκαν και τα μουσεία βλέπουν τις πωλήσεις εισιτηρίων τους να καταρρέουν. Η δύναμη των εργαζόμενων στις συγκοινωνίες αποδεικνύεται με εξαιρετικό τρόπο.

Όπως συνηθίζεται στη Γαλλία, ο αριθμός των απεργών ανεβοκατεβαίνει από τη μια μέρα στην άλλη… Κάποιοι απεργούν μόνο κατά τις κεντρικές μέρες δράσης, άλλοι ψηφίζουν στις καθημερινές συνελεύσεις την παράταση της απεργίας για μία ή δύο μέρες ακόμα. Άλλοι, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας και την ταξική συνείδηση, απεργούν κάποιες μέρες και κάποιες άλλες όχι…

Τα διυλιστήρια είναι σε απεργία –κάποια μόνο στις κεντρικές μέρες δράσης και κάποια διαρκώς, με την έλλειψη καυσίμων να είναι μια υπαρκτή πιθανότητα… Οι αεροσυνοδοί απειλούν με απεργία από τις 3 Γενάρη αν δεν εγγυηθεί η κυβέρνηση ότι θα εξαιρεθούν από τη μεταρρύθμιση… Καλούν τους πιλότους να ενωθούν μαζί τους. Οδηγοί μετρό και αλληλέγγυοι αγωνιστές αποκλείουν σταθμούς λεωφορείων σε όλο το Παρίσι, ενώ οδηγοί φορτηγών απέκλεισαν κάποιες εθνικές οδούς και άλλοι απεργοί κατέλαβαν σταθμούς διοδίων κι άφησαν τους οδηγούς να περνούν δωρεάν... Στην Όπερα του Παρισιού έχουν ακυρωθεί 45 παραστάσεις. Την Τετάρτη (25/12)  όλος ο θίασος ανέβηκε στην σκηνή πριν την παράσταση, για να ανακοινώσει επιτόπου ότι αρνείται να παίξει, με το κοινό να διχάζεται ανάμεσα σε αποδοκιμασίες και χειροκροτήματα.

Κάθε μέρα μετράει για τους απεργούς που βρίσκονται σε κινητοποίηση διαρκείας. Η δυναμική πρέπει να συντηρηθεί. Εντυπωσιακές δράσεις όπως η διαδήλωση των απεργών σε ένα μεγάλο σταθμό τρένων του Παρισιού στις 23 Δεκέμβρη ή η διακοπή ρεύματος σε ένα μεγάλο κατάστημα της Amazon από τους εργαζόμενους στην ενέργεια είναι βοηθητικές. Σε μια σειρά πόλεις οργανώθηκαν χριστουγεννιάτικα απεργιακά πάρτι, και την παραμονή των Χριστουγέννων οι απεργοί μουσικοί και χορεύτριες του μπαλέτου και της όπερας του Παρισιού παρουσίασαν αποσπάσματα της Λίμνης των Κύκνων μπροστά από την Όπερα. Μια συνεδρίαση περιφερειακού συμβουλίου διακόπηκε από κατάληψη διαδηλωτών. Έχουν οργανωθεί πολλές τοπικές διαδηλώσεις τις μέρες μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Έχουν στηθεί δεκάδες απεργιακά ταμεία στο ίντερνετ: κάποια έχουν συλλέξει χιλιάδες ευρώ, κάποια πάνω από εκατομμύριο. Μια συλλογικότητα γνωστών καλλιτεχνών δημοσίευσε μια έκκληση για συλλογή χρημάτων. Χρειάζονται πάρα πολλά χρήματα και η συλλογική δράση είναι προτιμότερη από την ατομική απόφαση του καθενός να συνεισφέρει. Ακόμα πιο σημαντικό θα είναι να εξαπλωθεί η απεργία τις ερχόμενες εβδομάδες. Και οι απεργοί διαρκείας και η κυβέρνηση είναι πολύ αποφασισμένοι και τα επίδικα είναι μεγάλα…