Γαλλία: Ξεκινά η νέα μάχη με τον Μακρόν για τις συντάξεις

Το νομοσχέδιο θέλει να μας κάνει να δουλεύουμε για περισσότερα χρόνια. Αφενός αυξάνει την ηλικία συνταξιοδότησης από τα 62 χρόνια στα 64 και αφετέρου αυξάνει τα χρόνια ασφάλισης που απαιτούνται για το δικαίωμα σε πλήρη σύνταξη.

Στη Γαλλία, κάθε χρόνο βγαίνουν στη σύνταξη 750.000 άνθρωποι. Η τελευταία απόπειρα του Μακρόν να μας κάνει να δουλεύουμε περισσότερο τσακίστηκε πριν από 3 χρόνια, από εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους και εκατοντάδες χιλιάδες σε απεργία. Ο Μακρόν ταπεινώθηκε. Πρώτα υποχρεώθηκε να κάνει διαδοχικές παραχωρήσεις στον ένα κλάδο μετά τον άλλο, στη συνέχεια υποσχέθηκε ότι θα θιχτούν μόνο όσοι γεννήθηκαν μετά το 1975 και τελικά υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη μεταρρύθμισή του καθώς οι απεργίες συνεχίζονταν, αν και επικαλέστηκε την πανδημία Covid ως αιτία της υποχώρησής του.

Αυτήν τη φορά, φοβισμένοι από τη βεβαιότητα ότι θα υπάρξει μαζική αντίσταση, ο Μακρόν και η πρωθυπουργός Ελιζαμπέτ Μπορν πρόσθεσαν και κάποιες παραχωρήσεις στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Οι ηλικιωμένοι που παίρνουν συντάξεις φτώχειας θα κερδίσουν αυξήσεις με βάση τις οποίες σταδιακά κανένας άνθρωπος με πλήρη εργάσιμο βίο δεν θα παίρνει λιγότερα από 940 ευρώ το μήνα. Το αρχικό σχέδιο να αυξηθεί το όριο συνταξιοδότησης στα 65, χαμήλωσε στα 64. Εν τω μεταξύ ο Μακρόν έχει επιμείνει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της υπεράσπισης της μεταρρύθμισης η Μπορν και όχι ο ίδιος, για την περίπτωση που πάνε τα πράγματα κατά διαόλου. Επιπλέον, σε αντίθεση με 3 χρόνια πριν, ο Μακρόν περιορίζεται στον στόχο να μειώσει τις κρατικές δαπάνες, εγκαταλείποντας το προηγούμενο σχέδιό του που ήταν να αναδιοργανώσει όλα τα συνταξιοδοτικά προγράμματα σε μια νέα βάση συστήματος «πόντων», το οποίο θα έκανε πολύ πιο εύκολη την ιδιωτικοποίησή τους στη διαδρομή.

Κάπως έτσι, ξεκινά μια ακόμα μάχη στον τριαντακονταετή πόλεμο των συντάξεων.

Το 1982, η Σοσιαλιστική κυβέρνηση του Φρανσουά Μιτεράν μείωσε την ηλικία συνταξιοδότησης στα 60 χρόνια, ενώ όρισε τον εργάσιμο βίο που απαιτείται για πλήρη σύνταξη στα 37μιση χρόνια. Από το 1993 και μετά, διαδοχικές κυβερνήσεις της Δεξιάς και της σοσιαλφιλελεύθερης Αριστεράς επιχειρούν διαρκώς να πετσοκόψουν το ασφαλιστικό σύστημα. Κάποιες φορές το κατάφεραν, κάποιες φορές η αντίσταση τις οδήγησε σε υποχώρηση και κάποιες άλλες οι αγώνες κατέληξαν σε ισοπαλία.

Το 1993, μια δεξιά κυβέρνηση πρόσθεσε άλλα 2μιση χρόνια εισφορών ως αναγκαία για να λάβει πλήρη σύνταξη ένας εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα, αυξάνοντας τον εργάσιμο βίο που κατοχυρώνει δικαίωμα πλήρους σύνταξης στα 40 χρόνια. Επιπλέον, οι συντάξεις του ιδιωτικού τομέα θα υπολογίζονταν πλέον με βάση τον μέσο όρο απολαβών 25 χρόνων και όχι με βάση τα καλύτερα 10 χρόνια, όπως ίσχυε μέχρι τότε.

Το 1995, η Δεξιά ηττήθηκε κατά την απόπειρά της να επιτεθεί στις συντάξεις του δημόσιου τομέα. Μετά από έναν μήνα απεργιών, στη διάρκεια των οποίων το μετρό του Παρισιού παρέμεινε απολύτως κλειστό για εβδομάδες, ο πρωθυπουργός Ζιπέ υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει πανικόβλητος το σχέδιό του.

Το 2003, οι συντάξεις του δημοσίου δέχθηκαν μια νέα επίθεση. Πλέον και οι δημόσιοι υπάλληλοι υποχρεούνταν να εργάζονται για 40 χρόνια προκειμένου να πάρουν πλήρη σύνταξη. Ωστόσο, ο υπολογισμός των συντάξεων εξακολούθησε να βασίζεται στις απολαβές των τελευταίων 6 μηνών εργασίας πριν τη συνταξιοδότηση.

Το 2010, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης ανέβηκε από τα 60 στα 62.

Το 2014, ήταν μια κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος που αύξησε ακόμη περισσότερο τα χρόνια που είναι αναγκαία για το δικαίωμα σε πλήρη σύνταξη. Μαζί με άλλα νεοφιλελεύθερα εγκλήματα, αυτή η πράξη κατέστρεψε εκλογικά το Σοσιαλιστικό Κόμμα (που σήμερα έχει απομείνει με 30 έδρες στη Βουλή).

Επί 30 χρόνια λοιπόν, κάποιες επιθέσεις πέρασαν ενώ άλλες εμποδίστηκαν. Τα συνταξιοδοτικά συστήματα της Γαλλίας είναι σύνθετα, αλλά κάποιες βασικές στατιστικές αποδεικνύουν την τεράστια αξία που είχε η αντίσταση. Στη Γαλλία σήμερα, μεταξύ των ανθρώπων άνω των 65 ετών, το 4,4% ζει στη φτώχεια. Το αντίστοιχο ποσοστό στη Βρετανία είναι 15,5% και στη Γερμανία 9,1%, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Αν η κατάσταση στη Γαλλία ήταν εξίσου κακή με τη Βρετανία, αυτό θα μεταφραζόταν σε άλλα δύο εκατομμύρια ηλικιωμένους να ζουν στη φτώχεια. Η ταξική πάλη έχει αποτέλεσμα!

Οδεύοντας προς μια έκρηξη

Οι πιθανότητες για μια κοινωνική έκρηξη τον ερχόμενο μήνα είναι εξαιρετικές. Σε μια δημοσκόπηση αυτής της εβδομάδας, το 46% του γαλλικού πληθυσμού δηλώνει έτοιμο να συμμετέχει σε ένα κίνημα αντίστασης! Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται το 32% όσων έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί [και δεν θίγονται]. Μόνο το 23% του πληθυσμού δηλώνει ότι «δεν πρόκειται με τίποτα» να συμμετάσχει στην αντίσταση. Το 60% δηλώνει ότι υποστηρίζει την αντίσταση, ενώ μόνο το 27% είναι εναντίον της.  

Αξίζει να σημειώσουμε ότι και μεταξύ των ψηφοφόρων της Λεπέν στις περσινές προεδρικές εκλογές, υπάρχει μια πλειοψηφία που δηλώνει έτοιμη να κινητοποιηθεί για να υπερασπιστεί τις συντάξεις. Αυτό έχει υποχρεώσει την Μαρίν Λεπέν να προσποιείται φωναχτά ότι σε αυτό τον αγώνα είναι με το μέρος των εργαζομένων, ενώ τα συντηρητικά ΜΜΕ θα είναι ευτυχή που θα μπορέσουν να ισχυριστούν ότι αυτός ο αγώνας θα είναι μια συμμαχία της Αριστεράς με την ακροδεξιά. Στην πραγματικότητα, μόνο η Αριστερά είναι αυτή που θα οργανώσει τον αγώνα και αυτή είναι μια στιγμή που θα μπορούσε να τραβήξει αρκετούς από αυτούς που ψήφισαν τους φασίστες προς μια άλλη κοσμοαντίληψη,  στηριγμένη στην ταξική πάλη. Κάποιες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα αποτρέψουν κάθε απόπειρα ακροδεξιών οργανώσεων να συμμετέχουν στις διαδηλώσεις του κινήματος.

Οι ηγεσίες των οκτώ συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών έχουν καλέσει σε απεργίες την Πέμπτη 19 Γενάρη. Είναι η πρώτη φορά εδώ και 12 χρόνια που κάλεσαν σε κινητοποίηση όλες μαζί: Συνήθως κάποιες επιχειρούν να είναι οι «μετριοπαθείς», ελπίζοντας ότι θα εξασφαλίσουν καλύτερη αντιμετώπιση από την κυβέρνηση. Το 1995, μια από τις μεγαλύτερες συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες, η CFDT, υποστήριξε το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, κάτι που προκάλεσε μια τεράστια κρίση στις γραμμές της. Αυτήν τη φορά, το 2023, ακόμα και σωματεία των αστυνομικών επικρίνουν το νομοσχέδιο.   

Τα φρένα των ηγεσιών

Όταν μιλάμε για το επίπεδο μαζικών συνομοσπονδιών, οι συνδικαλιστές ηγέτες, ακόμα και οι πιο ριζοσπαστικοί, είναι επαγγελματίες διαπραγματευτές. Ακόμα κι αν -στη Γαλλία- οι συνδικαλιστές ηγέτες δεν έχουν τις παραφουσκωμένες απολαβές που έχουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και αλλού, δεν θα βάλουν την αντίσταση στο επίκεντρο της στρατηγικής τους. Στο σημερινό ζήτημα των συντάξεων, με τη μεταρρύθμιση να είναι τόσο αντιδημοφιλής και καθώς η εργατική τάξη έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια την προθυμία της να απεργήσει, θα ήταν απολύτως εφικτό να συντονιστεί μια γενική απεργία για τη μέρα της ανακοίνωσης της μεταρρύθμισης. Τις ερχόμενες εβδομάδες, οι συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες θα προτιμήσουν να καλούν σε μεμονωμένες «μέρες δράσης» και θα καλέσουν μια γενική απεργία μόνο αν δεχθούν τεράστια πίεση από τα κάτω.[1]

Παρόλα αυτά, ο Φιλίπ Μαρτίνεζ, επικεφαλής της CGT, δήλωσε αυτήν την εβδομάδα ότι οι απεργίες θα είναι «καλύτερες από αυτές του 1995», οπότε έχουμε μια καλή αρχή. Ενώ κάποιες ομάδες εργαζομένων είναι αποφασισμένες να προχωρήσουν πιο τολμηρά. Οι εργάτες στα διυλιστήρια πετρελαίου έχουν ήδη ανακοινώσει 2ήμερες και 3ήμερες καθολικές απεργίες για τις επόμενες 2 βδομάδες.

Το βασικό κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς, η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λυκ Μελανσόν, έχει οργανώσει από κοινού με αρκετές άλλες αριστερές οργανώσεις μια σειρά από δημόσιες συγκεντρώσεις/εκδηλώσεις σε όλη τη Γαλλία, με στόχο την οικοδόμηση της αντίστασης, ενώ οι βουλευτές της ριζοσπαστικής Αριστεράς επιτίθενται στο νομοσχέδιο Μακρόν από την τηλεόραση. Το πρόγραμμα της Ανυπότακτης Γαλλίας περιλαμβάνει την αποκατάσταση της σύνταξης στα 60 για όλους κι όλες. Στην πρώτη δημόσια εκδήλωση στο Παρίσι, την ημέρα που η πρωθυπουργός ανακοίνωνε το νομοσχέδιο, συμμετείχαν περίπου 1.000 άνθρωποι. Ομιλητής ήταν ο βουλευτής της Α.Γ., Φρανσουά Ρουφέν: «Η συνταξιοδότηση είναι κάτι το υπέροχο, είναι το δικαίωμά μας σε μια χαρούμενη ζωή. Είναι το δικαίωμά μας να έχουμε χρόνο να περάσουμε με τα εγγόνια μας, να πάμε για ψάρεμα ή να μάθουμε ζούμπα. Αλλά γι’ αυτό πρέπει να βγαίνουμε στη σύνταξη ενώ έχουμε ακόμα καλή υγεία». Μια άλλη βουλευτής της Α.Γ., η Ματίλντ Πανό, επέμεινε ότι το ασφαλιστικό νομοσχέδιο είναι «κήρυξη πολέμου».

Στις 21 Γενάρη θα γίνει μια πανεθνική διαδήλωση, μετά από κάλεσμα αριστερών οργανώσεων νεολαίας και με την υποστήριξη της Ανυπότακτης Γαλλίας. Λεωφορεία θα μεταφέρουν ανθρώπους από κάθε γωνιά της χώρας. Πρόκειται για μεταρρύθμιση-ναυαρχίδα του Μακρόν και πρέπει να την βυθίσουμε γρήγορα. Για κάτι τέτοιο, θα απαιτηθούν περισσότερα από τις «μέρες δράσης» των συνδικάτων.

1 [ΣτΜ]: Για να γίνει αντιληπτή η κλίμακα των κινητοποιήσεων του επόμενου διαστήματος αλλά και ο διάλογος για το τι παραπάνω απαιτείται, χρειάζεται μια διευκρίνιση. Αυτό που στη Γαλλία αποκαλούν «μέρα δράσης» των συνδικάτων είναι κοντά σε αυτό που αποκαλούμε «24ωρη γενική απεργία»: Οι γενικές συνομοσπονδίες προσφέρουν συνδικαλιστική κάλυψη σε όσους/ες θελήσουν να απεργήσουν εκείνη την ημέρα. Στη γαλλική αργκό, χρησιμοποιείται αυτός ο πιο «σεμνός» όρος λόγω του ειδικού βάρους που κουβαλά στη γαλλική παράδοση ο όρος «Γενική Απεργία» (1936, 1968), που συνήθως υπονοεί ανοιχτή διάρκεια ή/και τη συστηματική προσπάθεια για πραγματικά καθολική συμμετοχή, με ανώτερες μορφές πάλης κ.ο.κ.

*Ο Τζον Μάλεν είναι ενεργός επί χρόνια στην αντικαπιταλιστική Αριστερά στην περιοχή του Παρισιού και υποστηρικτής της Ανυπότακτης Γαλλίας. Το σάιτ του είναι το www.randombolshevik.org