Χτίζοντας το Νέο Εμφυλιοπολεμικό Κράτος

Πώς η Δεξιά πήρε το προβάδισμα

Η ελληνική οικονομία κινείται σήμερα επάνω σε μια καθοδική σπείρα διαδοχικών κύκλων φθίνουσας συσσώρευσης κεφαλαίου και αυξανόμενης ανεργίας. Η ύφεση και η ανεργία σχεδιάστηκαν και οργανώθηκαν από καθεστωτικούς οικονομολόγους, στους διεθνείς οργανισμούς και στα ελληνικά πανεπιστήμια, οι οποίοι πιστεύουν ότι έτσι μπορεί κάποιος να πυροδοτήσει μια διαδικασία μείωσης των εγχώριων τιμών, επομένως και αύξησης της ανταγωνιστικότητας και των εξαγωγών. Γνωρίζουν τώρα ότι αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί, τουλάχιστον όχι στην Ελλάδα.

Έχουν όμως αντιληφθεί εν τω μεταξύ, όπως και το πολιτικό προσωπικό του καθεστώτος, ότι η δραστική μείωση των μισθών, η ύφεση και η ανεργία δημιουργούν ταξικούς συσχετισμούς δύναμης που επιτρέπουν στην άρχουσα τάξη να ανασυγκροτήσει την ελληνική οικονομία σε νέες βάσεις: κινεζοποίηση της αγοράς εργασίας, γιγαντιαία μεταφορά πόρων από τις εργαζόμενες τάξεις προς τους κεφαλαιούχους ώστε να διασωθεί το πλασματικό κεφάλαιο που έχει συσσωρευτεί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους. Τι πιο φυσικό, λοιπόν, να συνεχίζεται μια πολιτική που δεν επιτυγχάνει μεν τους διακηρυγμένους στόχους της (μείωση των τιμών, αύξηση εξαγωγών κλπ) πλην όμως αποδιαρθρώνει και αναπλάθει την ελληνική οικονομία και κοινωνία έτσι ώστε να διασωθεί το καταρρέον οικονομικό και πολιτικό καθεστώς του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.

Το σύστημα απαιτεί ανθρωποθυσίες για να υπερβεί τις κρίσεις του. O Mαρξ το περιγράφει σαν έναν Μολώχ, έναν τρομερό παγανιστικό θεό που επιθυμεί να πιει νέκταρ από τα κρανία των νεκρών. Υπερβολή;

Εάν θα υπάρξουν ή δεν θα υπάρξουν κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που θα σταματήσουν τις ανθρωποθυσίες εξαρτάται από την ικανότητα της αστικής τάξης να ασκεί πολιτική ηγεμονία. Εξαρτάται δηλαδή από την ικανότητά της να παρουσιάζει ένα πολιτικό σχέδιο με το οποίο το δικό της μερικό συμφέρον να εμφανίζεται ως γενικό συμφέρον. Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, όμως, έχει προκαλέσει τεράστια οικονομική και κοινωνική καταστροφή στις πιο αδύναμες τάξεις της ελληνικής κοινωνίας διατηρώντας στο απυρόβλητο τις πιο εύπορες και πλούσιες κοινωνικές τάξεις. Ως εκ τούτου είναι μια πολιτική που είναι αδύνατον να ασκηθεί στο όνομα του γενικού συμφέροντος.

Είναι μια πολιτική που έχει οδηγήσει σε κενό πολιτικής ηγεμονίας, ένα κενό που διεκδικούν πλέον να καλύψουν και οι εργαζόμενες τάξεις με την πολιτική τους εκπροσώπηση από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μετά τις εκλογές του Ιουνίου έχει εκκινήσει ένας αγώνας δρόμου για την πολιτική ηγεμονία από την Αριστερά και την Δεξιά: ποιος από τους δύο θα κατορθώσει πρώτος να συγκροτήσει έναν νέο ή ανανεωμένο κοινωνικό συνασπισμό εξουσίας παραμένει προς το παρόν απροσδιόριστο.

Εκφασισμός ή Αριστερά

Για την άρχουσα τάξη, ως μοναδική ορατή λύση στο κενό ηγεμονίας υπάρχει πλέον ο εκφασισμός και η οικοδόμηση ενός Νέου Εμφυλιοπολεμικού Κράτους που θα διασφαλίζει την συντριβή των πιο αδύναμων, θα παρέχει μεγάλα προνόμια στην αστική τάξη, μικρά προνόμια στην λαϊκή συντηρητική βάση της Δεξιάς, ασφάλεια στους μικροαστούς νοικοκυραίους, και θα κρατάει στο περιθώριο τον εσωτερικό εχθρό, δηλαδή την Αριστερά, τους αναρχικούς, τους αντιεξουσιαστές. Ο φασισμός δεν αναδύεται πλέον μόνον ως κίνημα, αλλά και ως ηγεμονική πολιτική πρόταση.

Από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών έως τις επεμβάσεις της αστυνομίας στους αυτοδιαχειριζόμενος χώρους (βίλα Αμαλίας, κατάληψη Λέλας Καραγιάννη) προχωράει γρήγορα η προσχώρηση όλων των καθεστωτικών κοινωνικών δυνάμεων σε μια διαδικασία γενικευμένου εκφασισμού. Κάθε νέο βήμα σε αυτή τη διαδικασία λειτουργεί ως αφορμή να εκφραστούν οι εκλεκτικές ιδεολογικές συγγένειες μεταξύ διαφορετικών, και εκ πρώτης όψεως αντίπαλων, ρευμάτων της δεξιάς, του κέντρου και της ακροδεξιάς. Τώρα πια, από τους πιο μετριοπαθείς έως τους ακραιφνείς νεοφιλελεύθερους της ΝΔ, η Χρυσή Αυγή αντιμετωπίζεται με επιείκεια, ανοχή, και συμπάθεια –συγκεκαλυμμένη μεν, πλην όμως ορατή δια γυμνού οφθαλμού, ως ημι-παράνομη έλξη. Η όποια αντιπαλότητά τους είναι απλώς αντιπαράθεση για την ηγεμονία επί του ενιαίου πλέον δεξιού - ακροδεξιού χώρου.

Είναι ήδη φανερό ότι η φασιστική πρόταση μπορεί να συνενώσει σε μια νέα ταξική συμμαχία (που στηρίζεται στον κοινωνικό δαρβινισμό, στο μίσος για το μετανάστη, στον εθνικισμό και την επιστροφή στις παραδοσιακές αξίες της αστυνομίας, του στρατού, της πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας, της μηδενικής ανοχής και της καταδίωξης των αδύναμων), μια σειρά κοινωνικών τάξεων, μερίδων τάξεων και κοινωνικών ομάδων: από το τραπεζικό κεφάλαιο, τους μεγάλους και μικρούς κεφαλαιοκράτες, τους επαγγελματίες της ιδεολογίας, τους οικονομολόγους, τους μεγαλοδημοσιογράφους, έως μερίδες ανέργων και εξαθλιωμένων συνταξιούχων, τα στελέχη των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων, τους θρησκόληπτους και τους μπράβους, το λούμπεν προλεταριάτο.

Η κίνηση αυτή του εκφασισμού, πραγματοποιείται πλέον με πρωτοβουλία της ΝΔ, που αναλαμβάνει το πηδάλιο του εκφασισμού από την ΧΑ επειδή ως κυβέρνηση έχει την δυνατότητα να καταργεί θεσμούς, να παρεμβαίνει με τους κατασταλτικούς και ιδεολογικούς μηχανισμούς του Κράτους στις κατεστημένες μεταπολιτευτικές ισορροπίες, να νομιμοποιεί τον φασισμό αλλάζοντας τους θεσμούς και χτίζοντας έτσι το Νέο Εμφυλιοπολεμικό Κράτος. Η Δεξιά συσπειρώνεται πλέον κάτω από την πολεμική ομπρέλα του Νέου Εμφυλιοπολεμικού Κράτους σε σχηματισμούς ταξικής μάχης.

Στην άλλη άκρη, ο "λαός της Αριστεράς" (με την πιο ευρεία δυνατή έννοια της λέξης), η "κοινωνική Αριστερά" συγκεντρώνεται πλειοψηφικά στις περισσότερες επαγγελματικές κατηγορίες εργαζομένων με μισθωτή σχέση στον ιδιωτικό τομέα (πλην όμως όχι τις ανώτερες βαθμίδες της εργασιακής ιεραρχίας), τους εργάτες, τους προλετάριους των υπηρεσιών, τους πρεκάριους, τους άνεργους, τους χαμηλόμισθους. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που εκπροσωπεί για πρώτη φορά μετά την μεταπολίτευση την κοινωνική Αριστερά, τον "λαό της Αριστεράς", βρίσκεται σε διαδικασία συγκρότησης ενός μαζικού ταξικού κόμματος με ηγεμονικές αξιώσεις ανασυγκρότησης της χώρας.

Ποιος από τους δύο θα κερδίσει τον αγώνα δρόμου προς την πολιτική ηγεμονία και την εξουσία παραμένει απροσδιόριστο. Η Ιστορία δεν είναι η γραμμική εξέλιξη του παρελθόντος και ενδέχεται απρόβλεπτοι παράγοντες να μετατρέψουν ριζικά τις σημερινές πολιτικές τάσεις.

Σήμερα, πάντως, οι τάσεις αυτές ορίζουν ένα μέλλον που φαίνεται να συμπυκνώνεται στο δίλημμα "Εκφασισμός ή Αριστερά".

Μερικές θέσεις για τον αγώνα δρόμου προς την ηγεμονία

1.  O ΣΥΡΙΖΑ είναι η εκπροσώπηση του λαού της Αριστεράς στην πλειοψηφία του, και διεκδικεί την διατύπωση ενός ηγεμονικού σχεδίου που θα κλείσει τον δρόμο στο φασισμό, θα φέρει τις εργαζόμενες τάξεις στη θέση της κυβέρνησης, θα μετατρέψει θεαματικά τον ταξικό συσχετισμό δυνάμεων, θα σταματήσει τις ανθρωποθυσίες και ενδεχομένως θα επιχειρήσει ριζικές αλλαγές στην οργάνωση και τη διεύθυνση της παραγωγής, δηλαδή στις παραγωγικές σχέσεις. Είμαστε σε μια ιστορικά σπάνια συγκυρία κατά την οποία οι "από πάνω" δεν πείθουν για την ικανότητά τους να κυβερνήσουν ως ηγεμόνες, δηλαδή ως εκφραστές του γενικού συμφέροντος, και οι "από κάτω" συγκεντρώνονται σε έναν πολιτικό σχηματισμό που δεν ανήκει στους "από πάνω" και ο οποίος αργά μεν αλλά σταθερά μορφοποιεί το ηγεμονικό σχέδιο των εργαζόμενων τάξεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η ηγετική του ομάδα, είναι ο ίδιος ο λαός της Αριστεράς που επιχειρεί να γίνει ηγετική δύναμη της χώρας. Για αυτό το λόγο η θέση όλων των ζωντανών δυνάμεών της Αριστεράς, από τους σοσιαλδημοκράτες του παλιού Συνασπισμού έως τους αναρχικούς, βρίσκεται μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, που δεν κατανοούν την ταξική φύση του ΣΥΡΙΖΑ ούτε την δυναμική της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, και δρουν με βάση γενικές και αφηρημένες ιδεολογικές αρχές, έχουν αποσυρθεί στα στεγανά διαμερίσματά τους για να παρακολουθήσουν την πυρκαγιά από τα μπαλκόνια τους.

2.  Ακριβώς όπως η Δεξιά έγινε μια εμπόλεμη Δεξιά και συσπειρώνεται πλέον στο Νέο Εμφυλιοπολεμικό Κράτος σε σχηματισμούς ταξικής μάχης, η Αριστερά πρέπει να οργανώσει τη δική της ηγεμονική ομπρέλα, τους δικούς της σχηματισμούς ταξικής μάχης. Στη σημερινή συγκυρία ιστορικής όξυνσης των ταξικών συγκρούσεων, της ακραίας πόλωσης σε Αριστερά και Δεξιά, η ηγετική ομάδα του Σύριζα δεν μπορεί να θεωρεί ότι η δουλειά του Αριστεράς στις μάζες είναι μόνο οι ευγενικές δράσεις αλληλεγγύης, όσο πολύτιμες και εάν είναι αυτές. Η Αριστερά, μάρτυράς μας η Ιστορία, είναι και οι ρήξεις και η ανυπακοή και η αμφισβήτηση των νόμων και της εξουσίας, και η αμφισβήτηση των θεσμών στους ιστούς των οποίων είναι μπλεγμένη η καθημερινή μας ζωή. Ίσως η ηγετική ομάδα δεν το έχει καταλάβει, αλλά η βάση του ΣΥΡΙΖΑ νοιώθει "ότι η Βάρκιζα τελείωσε. Ότι θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε τον κόσμο" (Κυριακή Κλοκίτη) και να τον αλλάξουμε τώρα. Εξάλλου, αν όχι τώρα, πότε; Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν στραφεί σε αυτές τις ιστορικές ανατρεπτικές αξίες της Αριστεράς δεν θα μπορέσει να συσπειρώσει τον λαό του σε σχηματισμούς ταξικής μάχης και η συγκρότηση του φασιστικού συνασπισμού εξουσίας θα προχωρήσει απρόσκοπτη.

3.Οι επιθέσεις στις ελεύθερες συλλογικότητες των καταλήψεων δεν είναι επικοινωνιακή στρατηγική της Δεξιάς: είναι ένα επεισόδιο στη διαδικασία ανασυγκρότησης του αστικού κοινωνικού συνασπισμού εξουσίας εξουσίας υπό την ηγεμονία της εθνικοφροσύνης και του φασισμού. Είναι η ίδια η απόπειρα της αστικής τάξης να συγκεντρώσει ξανά κάτω από την ηγεμονική της ομπρέλα τις μικροαστικές μάζες και να ανακτήσει τη στήριξη των συντηρητικών λαϊκών μαζών που διαμαρτύρονται τώρα προσφεύγοντας στη ΧΑ και τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Δεν είναι επικοινωνιακή πολιτική: είναι ακόμη ένας πλίνθος στην οικοδόμηση του Νέου Εμφυλιοπολεμικού Κράτους. Η αστυνομία δεν εισβάλλει στις καταλήψεις προκειμένου να αλλάξει την ατζέντα της συζήτησης, αλλά επειδή αυτές οι επιθέσεις αποτελούν το ιδεολογικό τσιμέντο που δένει τις ταξικές συμμαχίες του φασιστικού μπλοκ εξουσίας. Γι΄ αυτό το λόγο, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να υπερασπίζεται τις ελεύθερες συλλογικότητες των καταλήψεων. Επειδή "η Βίλα και οι συλληφθέντες αγωνιστές και αγωνίστριες της ανακατάληψής της είναι η Χαλυβουργία, η Δωδώνη, η Δημοτική Αγορά της Κυψέλης, οι δάσκαλοι και εργαζόμενοι στους δήμους, οι φοιτητές και φοιτήτριες του ΑΠΘ" (Γιώργος Καλαμπόκας).

4.  Μέσα στη δεδομένη συγκυρία, είναι αδιανόητο και θλιβερό οι τηλεμπάτσοι να εγκαλούν τον ΣΥΡΙΖΑ να απολογηθεί και αυτός να απολογείται: Τη στιγμή που η Δεξιά συσπειρώνεται κάτω από την πολεμική ομπρέλα του Νέου Εμφυλιοπολεμικού Κράτους σε σχηματισμούς ταξικής μάχης, που έχει γίνει μια εμπόλεμη δεξιά "χωρίς να δεσμεύεται από την ειρήνη που θέσπισε η Μεταπολίτευση" (Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος), τη στιγμή που οργανώνει την επίσημη κρατική βία για να τη στρέψει ενάντια στις δικές μας δυνάμεις, η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, αντί να περάσει στην αντεπίθεση, προτείνει να καπνίσουμε όλοι μαζί την πίπα της ειρήνης. Σε αυτό το παιχνίδι υποταγής, με αφορμή την υπόθεση της βίλας Αμαλία, πήρε την απόφαση η ηγετική ομάδα να διαρρήξει ο ΣΥΡΙΖΑ τις σχέσεις του με τον αντιεξουσιαστικό και τον αναρχικό χώρο. Είναι πολύ πιθανό, όμως, ότι για την πλειοψηφία της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ "οι αυτοδιαχειριζόμενοι κοινωνικοί χώροι, τα κοινωνικά στέκια και το πανεπιστημιακό άσυλο αποτελούν μερικούς από τους ελάχιστους πλέον θύλακες αντίστασης, που αντανακλούν συμβολικά τις αξίες της αλληλεγγύης, της αυτο-οργάνωσης, της συλλογικότητας, της αποεμπορευματοποίησης και της δημοκρατίας, συνεπώς σκιαγραφούν ένα υπόδειγμα κοινωνικής οργάνωσης άλλο από το κυρίαρχο" (Πέτρος Δράτσας).

5.Ανάμεσα στον λαό της Αριστεράς και τον λαό της Δεξιάς, ανάμεσα στην κοινωνική Αριστερά και στην κοινωνική Δεξιά δεν βρίσκεται ένας τρίτος λαός, ο λαός των νοικοκυραίων, μια ιδεολογικά άμορφη μάζα που μπορεί να μετακινηθεί αριστερά ή δεξιά ανάλογα με τις δυσκολίες της στιγμής, ανάλογα με την ρητορεία του ενός ή του άλλου κόμματος. Ανάμεσα στον λαό της Αριστεράς και τον λαό της Δεξιάς υπάρχει μια μερίδα της μικροαστικής τάξης που έχει εισοδήματα από εργασία και κατέχει ταυτοχρόνως περιουσιακά στοιχεία -και για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι μια τάξη επαμφοτερίζουσα. Είναι μια τάξη που συνθλίβεται από την μείωση των μισθών και των συντάξεων, από την ανασφάλεια σχετικά με την απαξίωση των περιουσιακών της στοιχείων και από τον φόβο της προλεταριοποίησης. Η τάξη αυτή, που εκπροσωπείται προνομιακά από τον Champagne Socialism της ΔΗΜΑΡ και εκφράζεται από τους νεοφίλ οργανικούς διανοούμενους του αστισμού (Έφη Γιαννοπούλου και Θεόφιλος Τραμπούλης), έχει μεγάλη "κοινωνική επιφάνεια" αλλά είναι αριθμητικά περιορισμένη. Η επαμφοτερίζουσα φύση αυτής της μερίδας της μικροαστικής τάξης επιτρέπει στις δυνάμεις της Αριστεράς, ακολουθώντας τις συμβουλές του Λένιν, να επιδιώξουμε την πολιτική της ουδετερότητα ή τη διαίρεσή της στην επερχόμενη μεγάλη σύγκρουση με τη Δεξιά. Τίποτα παραπάνω από την ουδετερότητα ή την διαίρεση, ακριβώς επειδή είναι επαμφοτερίζουσα τάξη.

6.Στον αγώνα δρόμου για την ηγεμονία προηγείται η Δεξιά επειδή συσπειρώνεται πλέον κάτω από την πολεμική ομπρέλα του Νέου Εμφυλιοπολεμικού Κράτους σε σχηματισμούς ταξικής μάχης. Δεν πρόκειται για αγώνα δρόμου που αφορά στην διεκδίκηση ενός εθνικού ακροατηρίου που διεκδικούν οι δύο πλευρές, όπως κατά τα φαινόμενα νομίζει η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για τον βαθμό συσπείρωσης της κοινωνικής Δεξιάς και της κοινωνικής Αριστεράς, του λαού της Δεξιάς και του λαού της Αριστεράς κάτω από τα αντίστοιχα ηγεμονικά σχέδια της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ. Το προβάδισμα της ΝΔ στη συσπείρωση του λαού της Δεξιάς (όπως π.χ. με την πρόσφατη διάσπαση των Ανεξάρτητων Ελλήνων) θα πρέπει να το δούμε σύντομα να αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να σταματήσει την στροφή προς το συρρικνούμενο Κέντρο και τους ανύπαρκτους αριστερούς νοικοκυραίους και να τονίσει την αριστερή ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ για να συσπειρώσει αυτούς που όντως μπορεί να συσπειρώσει, αυτούς που μπορούν και θέλουν ή θα μπορούσαν και θα ήθελαν να έχουν αριστερή ταυτότητα, για να επεκτείνουμε την πολιτική μας επιρροή "ακριβώς σε εκείνες τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες για τις οποίες η Aριστερά ιδρύθηκε και υπάρχει" (Χρήστος Λάσκος και Χριστόφορος Παπαδόπουλος).

Τότε όμως θα πρέπει να συζητήσουμε σοβαρά και την ακολουθούμενη πολιτική από την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Να λειτουργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα, και εννοείται, με εσωκομματική δημοκρατία: να μιλήσει η βάση για τις στρατηγικές κατευθύνσεις. Η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι αναγκαστικά το μεγάλο θέμα που θα επικρατήσει στο Συνέδριο.