Η γαλλική Αριστερά και οι δημοτικές εκλογές

Είναι απολύτως φυσιολογικό, καθώς το επίδικο είναι πολύ μεγαλύτερο από το Δήμο του Παρισιού. Έχει να κάνει με τις επιλογές και τον πολιτικό προσανατολισμό μιας από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της ευρωπαϊκής Αριστεράς (και βασικής δύναμης στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς) και ανοίγει μια συνολικότερη συζήτηση για την αριστερή στρατηγική που μας αφορά όλους. 

Το ειδικό πολιτικό βάρος και μόνο της πρωτεύουσας είναι προφανές. Ωστόσο, καθώς οι περισσότερες τοπικές οργανώσεις έχουν καταλήξει πλέον στην εκλογική τους τακτική, μπορούμε να δούμε την συνολικότερη εικόνα (όσον αφορά τους Δήμους με πληθυσμό πάνω από 100.000 κατοίκους). Αυτό που προκύπτει είναι πως το Παρίσι δεν είναι ο «κανόνας», αλλά δεν είναι και μια «μεμονωμένη εξαίρεση». Από τους 39 Δήμους, το ΚΚΓ κατεβαίνει με το Μέτωπο της Αριστεράς σε 23 και με κεντροαριστερούς συνδυασμούς σε 11 (σε 5 Δήμους αναμένονται οι ψηφοφορίες). Χοντρικά, σε 1 στους 4 μεγάλους Δήμους επιλέχθηκαν συνεργασίες με τους Σοσιαλιστές. 

Οι διεργασίες των τελευταίων μηνών είναι αποκαλυπτικές για τον έντονο διάλογο που γίνεται στο εσωτερικό του Αριστερού Μετώπου. 

Η γενική κατεύθυνση, που είχε οριστεί ενόψει των δημοτικών, μιλούσε για ψηφοδέλτια του Μετώπου της Αριστεράς και επιδίωξη συνεργασιών με όσους αντιπολιτεύονται. Η ηγεσία του ΚΚΓ επιφυλάχθηκε εξαρχής, παραπέμποντας την εκλογική τακτική σε ψηφοφορίες των τοπικών οργανώσεών του.

Ωστόσο, στην πανεθνική συνάντηση που άφηνε την επιλογή στα τοπικά όργανα, η προτίμηση της ηγεσίας –δια στόματος του γραμματέα Πιέρ Λοράν– ήταν σαφής: «Η καρδιά της στρατηγικής μας: να μετασχηματίσουμε την Αριστερά για να ξαναενωθεί… Η λέξη κλειδί για μας δεν είναι η αυτονομία, είναι η πλατύτερη δυνατή ένωση στον πρώτο γύρο και η ένωση όλης της Αριστεράς στο δεύτερο γύρο… Κανένα σύνορο στην ένωση». 

Ήταν αυτή η διαφαινόμενη «κεντρική» κατεύθυνση που προκάλεσε την κινητοποίηση των άλλων δυνάμεων του Μετώπου. Στο συνέδριο του Αριστερού Κόμματος για το ζήτημα των δημοτικών, ο Μελανσόν έκλεισε την ομιλία του δηλώνοντας: «Είναι ώρα να επιβεβαιώσουμε την ανεξαρτησία μας!».

Αυτή η κατεύθυνση δεν έμεινε στα λόγια: Το Αριστερό Κόμμα και οι περισσότερες συνιστώσες του Μετώπου, που προέρχονται κυρίως από την αντικαπιταλιστική Αριστερά, έβαλαν μπρος τοπικές διαδικασίες για τη συγκρότηση ψηφοδελτίων του Μετώπου της Αριστεράς και συμμαχιών με την «άλλη Αριστερά».

Οι τοπικές ηγεσίες του ΚΚΓ σε αυτές τις συναντήσεις, επιφυλάσσονταν μέχρι να γίνουν οι ψηφοφορίες των μελών τους, αν και σε αρκετές περιπτώσεις έδειχναν τις προτιμήσεις τους. 

Σε αυτό το φόντο, στις τοπικές οργανώσεις του ΚΚΓ, που κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο διαμορφωμένες τακτικές, άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση στο εσωτερικό του κόμματος. Στη Λυόν, το Μονπελιέ, το Λε Μαν και το Εβρί, η βάση αποφάσισε την αυτόνομη κάθοδο του Μετώπου σε πείσμα των ηγετικών προτάσεων, προκαλώντας αντιδράσεις στελεχών.  Στη Λυόν και στο Λε Μαν, εκλεγμένοι δημοτικοί σύμβουλοι κατήγγειλαν το αποτέλεσμα και άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην πειθαρχήσουν, στο Μονπελιέ και σε διαμέρισμα της Βρετάνης, υπήρξαν αντίστοιχες δημόσιες διαφωνίες μεταξύ στελεχών. 

Σε άλλες πόλεις, όπως η Τουλούζ, η Ρεν και η Ναντ, όπου το ΚΚ αποφάσισε τελικά κοινή κάθοδο με τους Σοσιαλιστές, τοπικά ηγετικά στελέχη του ΚΚΓ έστρεψαν τα πυρά τους στις άλλες αριστερές δυνάμεις που αρνούνταν εκ των προτέρων τη συνεργασία με τους Σοσιαλιστές.  

Παρίσι

Στο ίδιο το Παρίσι, η εσωκομματική μάχη στο ΚΚ ήταν σκληρή. Η κεντροαριστερή επιλογή, που ήταν και πρόταση της ηγεσίας (ψηφισμένη από το 67% στο εσωτερικό της), στηρίχθηκε από το 57% της βάσης. Η επιστολή παραίτησης της Maeva Nicotra, γραμματέα της τοπικής του 15ου προαστίου-διαμερίσματος είναι χαρακτηριστική:

«Είμαι μια επαναστάτρια αγωνίστρια του Αριστερού Μετώπου, αφοσιωμένη στην εφαρμογή του (προγράμματος) «Πάνω από Όλα ο Άνθρωπος» και του στόχου της 6ης Δημοκρατίας. Δεδομένων των αγεφύρωτων διαφορών, δεν υπάρχει περίπτωση να συνεχίσω να καθοδηγώ την οργάνωση. Δεν μπορώ από τη μία να καταγγέλλω τους μηχανισμούς του ΣΚ και από την άλλη να το υποστηρίζω προεκλογικά, ούτε σε δημοτικό επίπεδο. Αν ήθελα να γίνω σοσιαλδημοκράτης, θα έμπαινα κατευθείαν στο Σοσιαλιστικό Κόμμα».

Λίγο καιρό αργότερα, η Hidalgo, η Σοσιαλίστρια επικεφαλής του συνδυασμού στο Παρίσι, άνοιξε τις λίστες και σε στελέχη του δεξιού UMP και η τοπική του Διαμερίσματος 15 του Παρισιού εξέδωσε ανακοίνωση καταγγελίας, με την οποία ζητά νέα ψηφοφορία για την εκλογική τακτική (προς το παρόν χωρίς ανταπόκριση). 

Αυτή τη διαμάχη προσανατολισμού σε κεντρικό επίπεδο την έχει «ανεβάσει» κατακόρυφα ο Ζαν-Λικ Μελανσόν. Σε άρθρο του χαρακτηρίζει την επιλογή στο Παρίσι «στρατηγικά ασύμβατη» με το σχέδιο του Μετώπου της Αριστεράς και αναφέρεται σε «μια μειοψηφία, προνομιούχα και σε καλές θέσεις, που μας εγκατέλειψε».

Υψηλοί τόνοι

Στην ομιλία του στο συνέδριο του Αριστερού Κόμματος ανέβασε τους τόνους ενάντια στην ηγεσία του ΚΚΓ, δηλώνοντας ανοιχτά: «Υπό οποιεσδήποτε συνθήκες δεν αλλάζουμε το Πρώτα ο Άνθρωπος (σ.σ. το όνομα του προγράμματος του Αριστερού Μετώπου) για πρώτα μερικές θέσεις».

Σε άρθρο με τίτλο «Για ποιον χτυπά η καμπάνα;» επιτέθηκε στον Πιέρ Λοράν («Πώς μπόρεσε ο Πιερ Λοράν να μας λέει ψέματα για μήνες, ενώ πουλούσε τον Πύργο του Άιφελ στην Anne Hidalgo;») και ανέδειξε τον ρόλο της κεντρικής ηγεσίας στις «κατά τόπους αποφάσεις»: «Γιατί τόσο βίαιο στρίμωγμα των τοπικών κομουνιστικών ηγεσιών; Στο (πανεθνικό κανάλι) France 3 είδαμε έναν κομουνιστή εκλέκτορα να δηλώνει πως ψηφίζει τη συμμαχία με τους Σοσιαλιστές “υπό πιέσεις και απειλές”!».

Οι υψηλοί τόνοι του Μελανσόν έχουν να κάνουν πιθανά και με την φιλοδοξία του να ηγεμονεύσει στο Μέτωπο της Αριστεράς και οι δηλώσεις του για ένα «νέου τύπου Αριστερό Μέτωπο», γιατί «τίποτα δεν θα είναι το ίδιο μετά τις δημοτικές εκλογές», έχουν προκαλέσει τέτοιες κατηγορίες από στελέχη του ΚΚΓ. Ωστόσο τα όσα καταγγέλλει έχουν σοβαρή βάση. Φέρνει στην επιφάνεια κάτι που συζητιέται χρόνια στη γαλλική Αριστερά, ότι ο διαχρονικός προσανατολισμός του ΚΚΓ στη συνεργασία με τους Σοσιαλιστές γίνεται μεταξύ άλλων και για την διατήρηση των δημοτικών του συμβούλων, εκλεγμένων με «πλειοψηφίες» και ενεργών σε τοπικές Αρχές. 

Στις σημερινές δημοτικές ξεχωρίζει το ότι το ΚΚΓ κατεβαίνει με τους Σοσιαλιστές σε 10 Δήμους (από τους 27) όπου την εξουσία ήδη ασκούσε μια «κεντροαριστερή πλειοψηφία» και μόλις σε 1 (από τους 12) όπου κυβερνούσε η Δεξιά.   

Ωστόσο πέρα από αυτές τις πτυχές της διαμάχης, η συζήτηση για τις Δημοτικές ανέδειξε δύο διαφορετικές στρατηγικές για το μέλλον του Μετώπου της Αριστεράς.

Το Μέτωπο της Αριστεράς ξεκίνησε ως συμμαχία του Αριστερού Κόμματος (διάσπαση των Σοσιαλιστών) με το ΚΚΓ. Στη διαδρομή μια σειρά παράγοντες (προσχώρηση άλλων 6-7 συνιστωσών, αριστερή στροφή του Μελανσόν και «μετάλλαξη» του Αριστερού Κόμματος μέσα από την ένταξη στις γραμμές του μαχητικών ακτιβιστών και νέων, επαναδραστηριοποίηση μελών του ΚΚ που είχαν αποστρατευτεί επί «πληθυντικής Αριστεράς», λειτουργία ως «πόλος έλξης» των ανένταχτων) του έδωσαν δυναμική.

Σε αυτή τη διαδρομή, η ανεξαρτησία από τους Σοσιαλιστές εξελίχθηκε σε «ταυτοτικό» στοιχείο του, τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβανόταν το κοινό «στα αριστερά της Αριστεράς» που έστρεψε τις ελπίδες του στο Μέτωπο. Αυτή η κατεύθυνση επικροτήθηκε με το 11% στις εκλογές και αυτή έκανε το Μέτωπο σημείο αναφοράς τους επόμενους μήνες. Ωστόσο και στις καλύτερες στιγμές του, φαινόταν από τον τρόπο κίνησης των ηγεσιών («αντιπολιτευόμαστε την κυβερνητική πολιτική, αλλά είμαστε τμήμα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας») ότι το ζήτημα της κεντροαριστεράς δεν είχε ξεκαθαριστεί. 

Βήμα πίσω

Σήμερα, μπροστά στην πίεση των Δημοτικών εκλογών, η ηγεσία του ΚΚΓ «ακυρώνει» αυτήν την πορεία και οι τοπικές αποφάσεις για κοινά ψηφοδέλτια με το ΣΚ πηγαίνουν πίσω από αυτό το «κεκτημένο» ανεξαρτησίας. 

Στην «Ουμανιτέ» στις 14 Οκτώβρη, ο Λοράν το έθεσε ως εξής: «Αυτοί οι ψηφοφόροι, που έρχονται από τις γραμμές των σοσιαλιστών ή των οικολόγων, έχουν το αίσθημα πως έχουν παγιδευτεί. Δεν είναι η ώρα να κλείσουμε τους εαυτούς μας στη δικιά μας περιοχή, αλλά να τους απλώσουμε το χέρι».

Η «θολή» διατύπωση περιγράφει την άποψη του ΚΚΓ που θεωρεί πως η απάντηση στην πολιτική κρίση των Σοσιαλιστών είναι μια «αναδιάταξη» (συσχετισμών, συμμαχιών, προγράμματος) μέσα στα πλαίσια της υπαρκτής «πληθυντικής Αριστεράς».

Δύο μέρες μετά στην ίδια εφημερίδα, ο Μελανσόν παρουσίασε μια άλλη προσέγγιση στο πώς θα συνδεθεί η Αριστερά με το απογοητευμένο κοινό του Ολάντ: «Δεν έχουμε τη λογική συμφωνιών, αλλά πολιτικής και ιδεολογικής κατάκτησης». Οι δημοτικές εκλογές δεν είναι ξεκομμένες από αυτόν το σχεδιασμό: «Εναντιώνομαι στη μονομερή παράδοση των δυνάμεών μας για χατίρι μιας πόλης. Για εμάς, το τοπικό και το εθνικό είναι η ίδια πραγματικότητα».

Η ίδια διαμάχη προσεγγίσεων αφορά και το ερώτημα πώς θα ανασχεθεί η ακροδεξιά επίθεση. Το ΚΚΓ ετοιμάζεται σε αρκετές περιπτώσεις να υπερασπιστεί τις «πλειοψηφίες της πληθυντικής Αριστεράς» σε τοπικό επίπεδο.

Για τον Μελανσόν είναι ακριβώς η ακροδεξιά απειλή που καθιστά τις συνεργασίες με τους Σοσιαλιστές εγκληματικό λάθος. Σε κείμενο στο μπλογκ του στις 21 Οκτώβρη, το συνόψισε εύστοχα: «Σε εθνικό επίπεδο, η κατάσταση είναι πολύ πιο σύνθετη. Η απώλεια της διακριτότητάς μας είναι τραγική για εμάς. Βοηθά την άκρα Δεξιά να παρουσιαστεί ως η μόνη εναλλακτική στο σύστημα». 

Τη διαμάχη για τις δύο στρατηγικές συνόψισαν δύο ηγετικά στελέχη του ΚΚΓ, οι Isabelle Lorand και Frederick Genevee, σε «Γράμμα στον Μελανσόν». 

Παρουσίασαν τη θέση του όπως εκφράστηκε σε συνέντευξή του: «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι το πιο αποφασισμένο τμήμα του λαού μας, αυτό το κομμάτι που είναι έτοιμο να κινητοποιηθεί για να χτίσει μια εναλλακτική. Χτίζω πάνω σε ό,τι κινείται. Πιστεύω πως η σύγκρουση δημιουργεί τη συνείδηση». 

Και αντιπαρέβαλαν την προσέγγιση του ΚΚ: «Η πλειοψηφία του κόσμου της Αριστεράς πρέπει να ενωθεί. Αντί να διαιρούμε, είναι ανάγκη να αναζητήσουμε τα υψηλότερα επίπεδα σύγκλισης, για να παλέψουμε και να κερδίσουμε μαζί». 

Το δίλημμα που ταλανίζει το Μέτωπο συνοψίζεται ως «αυτονομία για την κατάκτηση της ηγεμονίας» ή «πληθυντική Αριστερά για την αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής». Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι στις σημερινές συνθήκες βαθιάς κρίσης του «Ολαντρέου», το σχήμα της «πληθυντικής Αριστεράς» παραμένει ζωντανό στην πολιτική προσέγγιση των ηγετών του ΚΚ.

Από την άλλη, το πολιτικό σχέδιο του Μελανσόν στοχεύει στην ανατροπή των συσχετισμών υπέρ της «Αριστεράς της Αριστεράς». Πηγαίνει πέρα από το «υπαρκτό τοπίο». Πιστεύει πως με την πολιτική ανεξαρτησία και με «σταθερότητα στις θέσεις μας», η «αποσύνθεση της επίσημης Αριστεράς» είναι αναπόφευκτη. 

NPA

Το NPA (και παλιότερα η LCR) επέμεναν σταθερά στη σαφή ρήξη με την κεντροαριστερά ως μίνιμουμ προϋπόθεση για μια μονιμότερη πολιτική συμμαχία με την υπόλοιπη Αριστερά. Στην προσέγγισή τους απέναντι στο Μέτωπο της Αριστεράς δεν αποκλείεται να έγιναν σεχταριστικά λάθη. Ωστόσο οι προειδοποιήσεις τους ότι η ρήξη με την κεντροαριστερά δεν έχει ολοκληρωθεί και το ΚΚ παραμένει «μετέωρο», αποδεικνύονται βάσιμες. Στις επερχόμενες δημοτικές δεν έχει ανακοινώσει μια συνολική εκλογική τακτική, αν και έχει προχωρήσει σε κάποιες τοπικές πρωτοβουλίες συνεργασιών με το Αριστερό Κόμμα και άλλες συνιστώσες του Μετώπου της Αριστεράς. 

Στη διαμάχη που είναι σε εξέλιξη στο Μέτωπο της Αριστεράς, το NPA αναγνωρίζει ότι το άνοιγμα του διαλόγου γύρω από το δίλημμα «αυτονομία ή πληθυντική Αριστερά» είναι σημαντικό, αλλά προσφέρει μια τρίτη απάντηση: «Αριστερή αντιπολίτευση στη Σοσιαλιστική κυβέρνηση». Αυτή η διατύπωση έχει την αξία της. 

Η «αυτονομία» (στον πρώτο γύρο) είναι παραπάνω από καλοδεχούμενη, αλλά αφήνει αναπάντητα σε ένα βαθμό τα συνολικά ζητήματα των σχέσεων με τους Σοσιαλιστές. Όσον αφορά τις δημοτικές συγκεκριμένα, επιδίωξη είναι να εκφραστεί η αντιπολίτευση ή μια καλύτερη διαπραγμάτευση στον δεύτερο γύρο; Συνολικότερα έχει να κάνει με το πολιτικό σχέδιο που προβάλλει ο Μελανσόν, το οποίο δεν αποκλείει μια «άλλη» πληθυντική Αριστερά, όπου το Αριστερό Μέτωπο θα έχει «κοντύνει» σημαντικά την επιρροή και το ρόλο των Σοσιαλιστών και θα μπορεί να θέτει και δικούς του όρους.

Αλλά το βασικό πρόβλημα που έχει το πολιτικό σχέδιο του Μελανσόν, και το οποίο πρέπει να ξεπεραστεί, δεν είναι αυτό. Είναι κυρίως το ότι ακόμα και στις καλύτερες στιγμές του ο ηγέτης του Αριστερού Κόμματος διακατέχεται από έναν ιδιότυπο «εκλογικό μεσσιανισμό». Εκεί συναντά τη γραμμή του ΚΚΓ να «σέβεται τις αποφάσεις των συνδικάτων», υποβαθμίζει τη σημασία της «εδώ και τώρα» αντίστασης της εργατικής τάξης, τα καθήκοντα οργάνωσής της από την ίδια την Αριστερά. 

Τρίτος πόλος στο Μέτωπο

Στις διαμάχες μέσα στην Αριστερά, προστίθεται και μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη στο εσωτερικό του Μετώπου. Τέσσερις συνιστώσες του, προερχόμενες από την αντικαπιταλιστική Αριστερά (η FASE, η Convergence et Alternative, η Gauche Anticapitaliste και ένα τμήμα αγωνιστών της Gauche Unitaire με τη διαφωνία τμήματος της ηγεσίας) προχώρησαν στη συγκρότηση ενός τρίτου πόλου με το όνομα «Ensemble» (Μαζί). Οι 4 οργανώσεις αριθμούν μαζί περίπου 1.500-2.000 αγωνιστές και απευθύνονται και στον ριζοσπαστικό ανένταχτο κόσμο που προσεγγίζει το Μέτωπο, αλλά είναι οργανωτικά «άστεγος».

Το ξεπέρασμα του κατακερματισμού αυτών των δυνάμεων που συμμερίζονται κοινές πολιτικές και η συγκρότηση ενός ορατού αντικαπιταλιστικού πόλου πέρα από τους «δύο πυλώνες» (Αριστερό Κόμμα και ΚΚΓ) είναι καταρχήν θετική εξέλιξη και μένει να κριθεί ο ρόλος της «εντός Μετώπου» άκρας Αριστεράς στις εξελίξεις.  

Αν και ο Λοράν ζητά να πάψει η «δραματοποίηση» και η πολεμική, η συζήτηση για τις δημοτικές αποτέλεσε ένα μικρό πολιτικό σεισμό μέσα στη γαλλική Αριστερά και το «τίποτα δεν θα είναι το ίδιο μετά το Παρίσι» δεν αποκλείεται να μην είναι ρητορική υπερβολή του Μελανσόν.

gallia_aristera_diadilosi_2.jpg

Στη 1 Δεκέμβρη, όλες οι δυνάμεις της Αριστεράς (αυτή τη φορά και η Lutte Ouvriere που δεν το συνηθίζει) διαδήλωσαν μαζί μετά από κάλεσμα του Μετώπου για συγκέντρωση με σύνθημα «φορολογική επανάσταση», η οποία απαίτησε να φορολογηθούν οι πλούσιοι και να καταργηθούν οι αυξήσεις των φόρων που πλήττουν τους φτωχούς. Ήταν μια μικρογραφία των όσων πρέπει να γίνουν: ενότητα της Αριστεράς στο δρόμο και στους αγώνες, με σημαίες ριζοσπαστικά αιτήματα της εργατικής τάξης ενάντια στους καπιταλιστές, ως αντιπολίτευση στην κυβέρνηση Ολάντ. Όπως διεθνώς, έτσι και στη Γαλλία, στη συμβολή τους σε τέτοιους στόχους θα κριθούν όλες οι δυνάμεις της Αριστεράς.