Αφιέρωμα της Εργατικής Αριστεράς στα γεγονότα μετά την 7η Οκτώβρη
Η επίθεση της 7ης Οκτώβρη
Η στρατιωτική επιχείρηση των οργανώσεων της Παλαιστινιακής Αντίστασης στις 7 Οκτώβρη έγινε αντιληπτή ως ένα «μεγάλο γεγονός» από την πρώτη στιγμή της εκδήλωσής της.
Απέναντι σε έναν από τους ισχυρότερους στρατούς στον πλανήτη και το πλέον μιλιταριστικό κράτος διεθνώς, περίπου 2.500 μαχητές επιτέθηκαν σε όλο το μήκος του φράχτη αποκλεισμού της Γάζας-Ισραήλ με βάρκες, αλεξίπτωτα πλαγιάς, μπουλντόζες, μηχανάκια κ.ο.κ. Προωθήθηκαν σε βάθος, κατέλαβαν οικισμούς και στρατιωτικές βάσεις και χρειάστηκαν αρκετές μέρες ώστε να διασφαλίσει ο ισραηλινός στρατός ότι είχε αποκαταστήσει τον έλεγχο στα εδάφη όπου κατάφεραν να διεισδύσουν οι Παλαιστίνιοι μαχητές. Το πλήγμα στην εικόνα του Ισραηλινού στρατού και κράτους ήταν συγκλονιστικό. Ήταν η πρώτη φορά που οποιαδήποτε αραβική ένοπλη δύναμη πολέμησε στα εδάφη που κλάπηκαν το 1948. Τζιπ με Παλαιστίνιους μαχητές περιπολούσαν σε ισραηλινούς οικισμούς -και όχι το αντίστροφο που είναι η καθημερινότητα στα κατεχόμενα εδάφη. Παλαιστίνιοι πήραν τον έλεγχο του περάσματος Ερέζ, αυτό το οποίο όλο τον υπόλοιπο καιρό «ανοιγοκλείνει» κατά το δοκούν το Κράτος του Ισραήλ. Με ποδήλατα, με μηχανάκια, με τα πόδια, πολλοί Παλαιστίνιοι έσπευσαν να περάσουν τον -γκρεμισμένο μετά την επίθεση- φράχτη, εκεί όπου λίγο καιρό πριν έβρισκαν το θάνατο από ισραηλινά πυρά φίλοι και συγγενείς τους που συμμετείχαν στην ειρηνική Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής. Έβγαιναν για πρώτη φορά εδώ και 15 χρόνια (ή και στη ζωή τους) από τη «φυλακή» της Γάζας και πατούσαν τα πόδια τους στα εδάφη από τα οποία ξεριζώθηκαν οι πρόγονοί τους 75 χρόνια πριν (τα 3/4 του πληθυσμού της Γάζας είναι πρόσφυγες). Αυτές οι σκηνές από μόνες τους αναδεικνύουν την ιστορικότητα της στιγμής.
Αλλά, αν συνυπολογίσουμε τις πολιτικές και στρατιωτικές συνέπειες, η επίθεση της 7ης Οκτώβρη αναδεικνύεται ως ένα ακόμα πιο ιστορικό γεγονός, από αυτά που μπορούν να αλλάξουν τη ροή των εξελίξεων.
Η «Πλημμύρα του Αλ Άκσα» διέλυσε έναν ισραηλινό μύθο, ότι ο συσχετισμός δύναμης είναι τέτοιος που επιτρέπει στο Ισραήλ να ενταφιάσει μονομερώς το Παλαιστινιακό ζήτημα. Όπως το έθετε προεκλογικά ο Νετανιάχου: «Πιστεύω ότι ο δρόμος προς την ειρήνη δεν περνά μέσα από τη Ραμάλα αλλά την παρακάμπτει… η ειρήνη οφείλει να έχει ως αφετηρία τις αραβικές χώρες, απομονώνοντας έτσι το παλαιστινιακό πείσμα». Μετά την επίθεση της Χαμάς, ο Ισραηλινός Εβραίος δημοσιογράφος Μερόν Ραποπόρτ σχολίασε: «Αυτή η επίθεση υπενθύμισε στους Ισραηλινούς και στον πλανήτη ότι, καλώς ή κακώς, οι Παλαιστίνιοι είναι ακόμα εδώ και ότι η ενός αιώνα σύγκρουση είναι με αυτούς, όχι με τα Εμιράτα ούτε με τους Σαούντ… Το πρωί του Σαββάτου, ο φράχτης ξηλώθηκε. Και μαζί του ξηλώθηκε και το δόγμα Νετανιάχου -που είχαν υιοθετήσει και οι Αμερικάνοι και πολλά αραβικά κράτη- σύμφωνα με το οποίο είναι εφικτή η ειρήνη στη Μέση Ανατολή χωρίς τους Παλαιστίνιους». Η πρωτοφανής αγριότητα της Ισραηλινής απάντησης στην αρχική ταπείνωση, κάνει σκόνη και θρύψαλα και ένα άλλο μύθο, αυτόν της Ισραηλινής «αυτοάμυνας» και έχει αναμφίβολα παίξει ρόλο στην αναζωπύρωση και τη διαρκή μαζικοποίηση των αντιπολεμικών διαδηλώσεων διεθνώς.
Πέρα από αυτές τις πολιτικές επιδιώξεις της στρατιωτικής επιχείρησης, ο Ζιλμπέρ Ασκάρ προσέθεσε και μια άλλη διάσταση στην ερμηνεία της, χρησιμοποιώντας μια αναλογία: «Όποιος είναι εξοικειωμένος με αυτά που υποφέρει ο Παλαιστινιακός λαός επί δεκαετίες και γνωρίζει τι είδους υπαίθρια φυλακή έχει γίνει η Λωρίδα της Γάζας… καταλαβαίνει εύκολα ότι ο μόνος λόγος που τέτοιες ημι-απελπισμένες πράξεις γενναιότητας όπως η τελευταία επιχείρηση της Χαμάς, δεν συμβαίνουν ακόμα πιο συχνά, είναι η τεράστια στρατιωτική ανισομέρεια ανάμεσα στον Παλαιστίνιο Δαυίδ και τον Ισραηλινό Γολιάθ. Η τελευταία αντεπίθεση της Γάζας φέρνει πραγματικά στο μυαλό την Εξέγερση στο Γκέτο της Βαρσοβίας το 1943».
Όπως έγραφε ο στρατιωτικός ηγέτης της Εβραϊκής Οργάνωσης Μάχης (ZOB) και από τους ελάχιστους επιζώντες της Εξέγερσης του 1943, ο σοσιαλιστής (και αντισιωνιστής μέχρι το τέλος της ζωής του…) Μάρεκ Έντελμαν: «Δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική πέρα από το να πεθάνουμε τουλάχιστον με τιμή». Οι Εβραίοι μαχητές ταπείνωσαν τη Βέρμαχτ -και για να συντριβεί η εξέγερση η ναζιστική Γερμανία κατέστρεψε ολοσχερώς το Γκέτο. Αλλά έστειλαν ηχηρό μήνυμα κι άφησαν πίσω τους μια συγκλονιστική κληρονομιά, βγαλμένη από το ποίημα του Ντίλαν Τόμας, γιατί δεν χάθηκαν σιωπηλά μέσα στην νυχτιά, αλλά με οργή και λύσσα ξέσπασαν που πέθαινε το φως.
Ισλαμική τρομοκρατία;
Μια συντονισμένη επικοινωνιακή καμπάνια από το Ισραήλ, τις δυτικές κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ επιχειρεί να πείσει ότι η καρδιά του προβλήματος είναι η βίαιη δράση της Χαμάς.
Σε αυτό απάντησε πρόσφατα ο Αιγύπτιος κωμικός Μπασέμ Γιουσέφ: «Έχετε δίκιο, η Χαμάς είναι η πηγή κάθε κακού. Ας φανταστούμε έναν κόσμο όπου δεν υπάρχει Χαμάς. Και ας τον ονομάσουμε -δε ξέρω, ας πούμε- Δυτική Όχθη;», περιγράφοντας στη συνέχεια τη δράση του ισραηλινού στρατού εκεί. Μπορούμε να φανταστούμε κι έναν άλλο κόσμο χωρίς την Χαμάς. Ολόκληρη την Παλαιστίνη, από το 1948 ως το 1987 (που ιδρύθηκε η οργάνωση) ή μέχρι και το 2006 (όταν η χρεοκοπία του Όσλο και της τακτικής συμβιβασμών απέναντι στην ισραηλινή αδιαλλαξία την έκαναν πρώτη εκλογικά δύναμη στα παλαιστινιακά εδάφη).
Το πρόβλημα του Ισραήλ δεν είναι η Χαμάς, αλλά ο παλαιστινιακός λαός και οι οργανώσεις που επιλέγει κάθε φορά για να εκφράσει την αντίστασή του. Αυτή η αντίσταση, περιλάμβανε και πράξεις «ατομικής τρομοκρατίας» πολύ πριν εμφανιστεί κι ενισχυθεί το ισλαμικό πολιτικό ρεύμα. Κάποιες από τις ενέργειες που έκαναν στο παρελθόν κοσμικές και προοδευτικές παλαιστινιακές οργανώσεις υπενθυμίζουν ότι είναι άλλοι οι παράγοντες που ωθούν προς αυτό το μονοπάτι, παντελώς άσχετοι με έναν κάποιο «θρησκευτικό φανατισμό» ή μια κάποια «εγγενή βία» στο Ισλάμ.
Τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα και ιδιαίτερα –και καθόλου τυχαία– όσα αγωνίζονταν ενάντια σε καθεστώτα εποικιστικής αποικιοκρατίας κατέφυγαν στο παρελθόν σε ενέργειες κατά πολιτών, είτε με πρόθεση (FLN στην Αλγερία), είτε αποδεχόμενα το ρίσκο τέτοιων απωλειών (IRA στην Β. Ιρλανδία, ANC στη Ν. Αφρική). Ενέργειες που αν εξεταστούν αποκομμένες από το συνολικότερο πλαίσιο -και αποκλείοντας την οπτική γωνία των θυμάτων του εποικισμού- μπορεί να προκαλέσουν σε κάποιον θλίψη ή και αποτροπιασμό.
Συνήθως η «μεγάλη εικόνα» αποκαθίσταται μόνο από την ιστορία. Οι βιαιότητες που μπορεί να διέπραξαν οι ιθαγενείς Αμερικανοί σε εφόδους τους σε χωριά εποίκων αποτελούν πλέον μια υποσημείωση στο μεγάλο κεφάλαιο της αρπαγής της γης τους και της εξολόθρευσής τους. Οι ενέργειες του FLN κατά πολιτών αποτελούν πλέον μια μικρή πτυχή ενός αγώνα του οποίου το δίκαιο και την τελική νίκη σήμερα αναγνωρίζουν όλοι.
Αρκετές φορές στην ιστορία, η καταφυγή των αποικιοκρατούμενων ιθαγενών στην πρόκληση απωλειών στις γραμμές του πληθυσμού των εποίκων περιλαμβάνει έναν ψυχρό υπολογισμό που όμως αντανακλά μια πραγματικότητα πολύ πιο σκληρή από την όποια πράξη τους: Έχοντας υποστεί δεκαετίες βίας η οποία δεν ενεργοποιεί την «κοινή γνώμη», γιατί η ανθρώπινη υπόστασή τους έχει απαξιωθεί, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να χαθούν ζωές των «άλλων», αυτών που «μετράνε», για να στραφούν τα βλέμματα του πλανήτη προς τα εκεί. Οι βετεράνοι του FLN επιμένουν (και δικαιωμένοι) ότι μόνο μετά τις βομβιστικές τους επιθέσεις αναγνωρίστηκε διεθνώς ότι υπάρχει «Αλγερινό ζήτημα». Μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι η 7η Οκτώβρη ξαναέθεσε την ύπαρξη «Παλαιστινιακού ζητήματος» σε μια συγκυρία που παρά την καθημερινή ισραηλινή βία, αυτό είχε καταστεί αόρατο;
Όλα αυτά τα πιο σκληρά και σύνθετα ζητήματα, επιχειρείται να κρυφτούν κάτω από μια τεμπέλικη δαιμονοποίηση της Χαμάς, που συνοδεύεται από το κλισέ «να μην την ταυτίζουμε με τους Παλαιστίνιους». Ως διατύπωση, «η Χαμάς δεν είναι οι Παλαιστίνιοι» είναι μια κοινότυπη αλήθεια. Οι Παλαιστίνιοι έχουν πολλές οργανώσεις ή είναι ανένταχτοι, η κοινωνία τους περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα στάσεων και αντιλήψεων, όπως κάθε κοινωνία. Μόνο που τα στελέχη, τα μέλη και οι φίλοι της Χαμάς… είναι Παλαιστίνιοι. Πρόκειται για μια οργάνωση που αποτελεί μέρος του παλαιστινιακού κοινωνικού-πολιτικού ιστού και η «διάκριση» ουσιαστικά προσπαθεί να την παρουσιάσει ως «ξένο σώμα», για να μπορεί ο φιλελεύθερος να κοιμάται ήσυχος τα βράδια, που στηρίζει την «εξολόθρευση της Χαμάς», αλλά -προς Θεού!- δεν εννοεί το αιματοκύλισμα της Γάζας. Μάλιστα μια «σχολή σκέψης» καμώνεται ότι ο Ισραηλινός Στρατός «απελευθερώνει» τους Παλαιστίνιους από την Χαμάς. Την οποία εξέλεξαν το 2006. Ίσως σήμερα να έχει υποχωρήσει η επιρροή της σε σχέση με τότε, ίσως και όχι, αλλά δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε, γιατί έκτοτε δεν επετράπη ποτέ ξανά στους Παλαιστίνιους να εκφραστούν εκλογικά. Σε κάθε περίπτωση, όπως επεσήμανε ο Μπασέμ Γιουσέφ, όσοι στοχεύουν μέσω ένοπλων επιθέσεων να στρέψουν τον άμαχο πληθυσμό κατά της πολιτικής του ηγεσίας (εν προκειμένω της Χαμάς), υλοποιούν αυτό ακριβώς που οι ίδιοι ορίζουν ως «τρομοκρατία»…
«Μα χάνουν το δίκιο τους…»
Ανήκουμε σε όσους θεωρούν ότι οι πολιτικές και τακτικές της Χαμάς είναι αναποτελεσματικές και διαφέρουν από τις παραδόσεις που αναφερόμαστε. Αλλά ούτε αυτό αποτελεί λόγο «καταδίκης» ή αποστάσεων από την παλαιστινιακή αντίσταση. Ένα άρθρο του συντρόφου Ντάνιελ Τέιλορ το θέτει εξαιρετικά:
«Πώς θα έμοιαζε μια τέλεια Παλαιστινιακή αντίσταση; Οι δυτικοί φιλελεύθεροι θα ήθελαν να δουν μορφές ακτιβισμού που σέβονται την ατομική συνείδηση και το δικαίωμα στην ιδιοκτησία: Π.χ. κείμενα υπογραφών-αιτήσεις ή καταναλωτικά μποϊκοτάζ. Οι μαρξιστές αναμφίβολα θα προτιμούσαμε κάτι στηριγμένο στην εργατική αλληλεγγύη, τις απεργίες και την δια-θρησκευτική κινητοποίηση των μαζών. Τι θα μπορούσε να κάνει το Ισραήλ απέναντι σε μια τόσο ηθικά άμεμπτη και στρατηγικά αποτελεσματική αντίσταση;
Δεν χρειάζεται να αναρωτιόμαστε. Από την ίδρυση του Ισραήλ, οι Σιωνιστές εργάστηκαν συστηματικά για να καταπνίξουν την ανάπτυξη κάθε τέτοιας αντίστασης. Συνέλαβαν και δολοφόνησαν μη-βίαιους ακτιβιστές ηγέτες, αναδιαμόρφωσαν την οικονομία της Παλαιστίνης για να αποδιαρθρώσουν το εργατικό της κίνημα, παρενόχλησαν δημοκρατικές εκλογικές διαδικασίες και στοίβαξαν τους περισσότερους Παλαιστίνιους σε αστυνομικά κράτη όπου η φυσιολογική πολιτική οργάνωση είναι σχεδόν ανέφικτη».
Τη δεκαετία του ’70, το Ισραήλ χρησιμοποίησε συστηματικά τις απελάσεις (στην έρημο…) ως μέσο «αποκεφαλισμού» της όποιας μαζικής-συνδικαλιστικής-πολιτικής αντίστασης είχε επιχειρήσει να οργανωθεί στη Δυτική Όχθη μετά την κατάληψή της από τον Ισραηλινό στρατό. Μέχρι σήμερα, στη Δυτική Όχθη, κάθε μορφή συλλογικής οργάνωσης αντιμετωπίζει την καταστολή, αλλά και το δαιδαλώδες σύστημα Απαρτχάιντ (πχ. στη μετακίνηση από το έναν «θύλακα» στον άλλον, καθώς αυτοί είναι περικυκλωμένοι από εποικισμούς). Όσον αφορά ειδικά τη Γάζα, δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψουν τις δυσκολίες. Ο Παλαιστίνιος σύντροφος Ταουφίκ Χαντάντ, σε εκδήλωση στην Αθήνα, είχε αναφέρει τη φράση που του είχε πει αξιωματούχος του ΟΗΕ με εμπειρία στη Γάζα: «Και η Μητέρα Τερέζα να βρισκόταν επικεφαλής εκεί, σύντομα θα ξανάρχιζαν να εκτοξεύουν ρουκέτες».
Κι όμως στην ίδια τη Γάζα, επιχειρήθηκε το 2018-19 η πιο εντυπωσιακή μαζική μη-βίαιη δράση που αντλούσε από τις πιο ένδοξες σελίδες της «πολιτικής ανυπακοής» στις ΗΠΑ του 1960: Η Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής, όπου χιλιάδες βάδιζαν ειρηνικά προς τον φράχτη που τους κρατά αποκλεισμένους -κι αντιμετώπιζαν κάθε βδομάδα, επί μήνες ολόκληρους, τα πυρά ελεύθερων σκοπευτών του Ισραηλινού Στρατού. Όπως σημείωσε πρόσφατα μια Παλαιστίνια καλεσμένη σε διεθνές πάνελ, «η μη-βίαιη δράση προϋποθέτει πρόθυμο ακροατήριο για να λειτουργήσει». Ή όπως έλεγε ο μαύρος ηγέτης Στόουκλι Κάρμαϊκλ στις ΗΠΑ της δεκαετίας του ’60, «Για να είναι αποτελεσματική η μη-βία, πρέπει ο αντίπαλός σου να έχει συνείδηση».
Απέναντι σε αυτή την αδυναμία δικής τους οργάνωσης και νικηφόρας δράσης, οι παλαιστινιακές κοινωνικές οργανώσεις έχουν από το 2005 ζητήσει διεθνή υποστήριξη -με την έκκληση για BDS (Μποϊκοτάζ-Αποεπένδυση-Κυρώσεις). Το BDS κυνηγήθηκε άγρια σε πολλές χώρες της Δύσης, είτε ιδεολογικά είτε και με κατασταλτικές απαγορεύσεις και στοχοποιήσεις. Όταν διάφοροι καλοθελητές αναρωτιούνται τάχα ειλικρινά: «Μα πού είναι ο Παλαιστίνιος Νέλσον Μαντέλα;», αποσιωπούν κάποιες ενοχλητικές λεπτομέρειες. Το παρελθόν του ίδιου του Μαντέλα (στην ένοπλη πάλη) και την αντιμετώπισή του ως «τρομοκράτη». Την πιθανότητα πολλοί επίδοξοι Παλαιστίνιοι Μαντέλα να έχουν δολοφονηθεί από τον Ισραηλινό στρατό ή να κρατούνται στις φυλακές. Αλλά και ένα από τα σημαντικά «όπλα» που μπορούσε να «κραδαίνει» ο Μαντέλα για να συρθεί η ηγεσία του Απαρτχάιντ σε συνομιλίες και να αποδεχτεί τη διάλυση του ρατσιστικού κράτους: το διεθνές κίνημα BDS και την επιτυχία του να υποχρεώσει διεθνείς κυβερνήσεις και θεσμούς να απομονώσουν τη Νότια Αφρική, μέχρι να αποδεχτεί τα ίσα πολιτικά δικαιώματα του Μαύρου πληθυσμού και το γκρέμισμα του Απαρτχάιντ.
Με μια έννοια, η ενίσχυση της Χαμάς αντανακλά και μια συλλογική αποτυχία (όσον αφορά τα κινήματα, στην Παλαιστίνη και διεθνώς) και μια συλλογική ευθύνη (όσον αφορά τις δυτικές κυβερνήσεις και το Ισραήλ). Με τον ίδιο τρόπο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και όσα συμβαίνουν (ή θα συμβούν) στη Γάζα και την Παλαιστίνη το επόμενο διάστημα. Απέναντι σε καλοπροαίρετους ή κακοπροαίρετους που κρίνουν την επίθεση της Χαμάς που, τάχα, «προκάλεσε» η ίδια την σε εξέλιξη καταστροφή, η μεγαλύτερη ευθύνη θα βαραίνει όσους μπορούσαν να σταματήσουν το διαρκές έγκλημα και δεν το έκαναν, ή σήμερα ανάβουν «πράσινο φως» για την κλιμάκωση και την επιτάχυνσή του…
Ένα έγκλημα διαρκείας
Διαρκής επέκταση των εποικισμών, συστηματικός εκτοπισμός Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη, κρατικά συντονισμένη εκστρατεία «εβραιοποίησης» της ανατολικής Ιερουσαλήμ, πογκρόμ εποίκων κατά παλαιστινιακών οικισμών, μπουλντόζες σε σπίτια ή σε κατασκηνώσεις Βεδουΐνων στην έρημο, διαρκείς προκλήσεις στο Τέμενος Αλ Άκσα, πολύμηνες πολιορκίες προσφυγικών καταυλισμών, βομβαρδισμοί και έφοδοι του στρατού σε Τζενίν, Ναμπλούς και αλλού. Απάνθρωπη πολιορκία της Γάζας, συνοδευόμενη από περιοδικούς βομβαρδισμούς. Ακροδεξιοί σιωνιστές, προερχόμενοι από ένα ρεύμα που στις ΗΠΑ κάποτε χαρακτηρίστηκε τρομοκρατικό, αναλαμβάνουν κρατικές θέσεις ευθύνης που αφορούν την απόλυτη εξουσία επί της Δυτικής Όχθης, συγκροτούν «εθνοφρουρές» με ομοϊδεάτες τους και εξοπλίζουν μαζικά τους εποίκους.
Καθώς όλα αυτά προχωρούσαν τους τελευταίους μήνες χωρίς κατακραυγή ή συνέπειες, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου παρουσίασε στον ΟΗΕ έναν «χάρτη της Μέσης Ανατολής». Σε αυτόν δεν υπάρχουν παλαιστινιακά εδάφη, παρά μόνο το «Μεγάλο Ισραήλ», το οποίο θα συνδέεται με εμπορικούς διαδρόμους και αγωγούς με τα γειτονικά του αραβικά κράτη, οδηγώντας σε «ειρήνη και ευημερία για όλους» (εκτός από τους εξαφανισμένους από τον χάρτη Παλαιστίνιους).
Αυτή ήταν η πραγματικότητα στην οποία αντέδρασε η Χαμάς με την επίθεση της 7ης Οκτώβρη. Και αυτή η -άμεση, σύγχρονη- πραγματικότητα θα έπρεπε να κλείνει κάθε συζήτηση, χωρίς καν να χρειάζεται να ανατρέξουμε και στα προηγούμενα 75 χρόνια εποικισμού και καταπίεσης.
Όσοι και όσες γνωρίζουμε ότι «η Νάκμπα δεν τελείωσε ποτέ», ότι είναι μια ενεργή διαδικασία σε καθημερινή εξέλιξη, οφείλουμε επίσης να ξεκαθαρίζουμε ότι δεν γίνεται να αποδίδει κανείς ευθύνες στην Παλαιστινιακή Αντίσταση για τη σημερινή, μανιασμένη αντίδραση του Ισραήλ. Οι παλαιστινιακές οργανώσεις αντιμετώπιζαν ένα σχέδιο αφανισμού τους που ξεδιπλωνόταν (όχι τόσο) αργά και (κυρίως) σιωπηλά. Στο βαθμό που ανέλαβαν το ρίσκο μιας «επιτάχυνσής του», το έκαναν και για να σπάσει η σιωπή γύρω του, να παρουσιαστεί το έγκλημα σε κοινή θέα. Για όσα γίνονται σήμερα, η ευθύνη βαραίνει όσους μπορούν να τα σταματήσουν.
Το Κράτος του Ισραήλ είχε ρίξει μόνο τις πρώτες μέρες μετά την 7η Οκτώβρη περισσότερες βόμβες από όσες είχε ρίξει σε άλλες σαρωτικές επιδρομές του όπως το 2009 ή το 2014. Ισοπεδώνει (σκόπιμα) ολόκληρες γειτονιές, καταστρέφοντας δεκάδες κτίρια, βάζοντας ως ρητό στόχο «την καταστροφή και όχι την ακρίβεια». Έχει δολοφονήσει χιλιάδες ανθρώπους, σπάζοντας επίσης κάθε προηγούμενο ρεκόρ -μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Αποκλείοντας τη Λωρίδα από νερό, τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα, οδηγεί όλο τον πληθυσμό της Γάζας σε αργό θάνατο. Απαιτεί την εκκένωση της βόρειας Γάζας ενώ βομβαρδίζει και τη νότια. Χτυπά νοσοκομεία, σχολεία του ΟΗΕ, χώρους λατρείας και ό,τι άλλο θεωρείται «ασφαλές καταφύγιο».
Όλα αυτά έχουν συμβεί τις προηγούμενες εβδομάδες, ενώ η δημόσια συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από ένα μόνο χτύπημα σε ένα νοσοκομείο (απεχθές αλλά καθόλου «μεμονωμένο» μπροστά στη γενικευμένη σφαγή), από τις ανησυχίες για «τα χειρότερα» (πόσο χειρότερα;) και από εκκλήσεις των «συμμάχων» να δείξει ο ισραηλινός στρατός σεβασμό στους αμάχους και να αποφύγει εγκλήματα -λες και δεν έχουν ήδη συμβεί μπροστά στα μάτια τους όλα αυτά τα εγκλήματα πολέμου και οι μαζικές απώλειες αμάχων.
Τα ερωτήματα της εισβολής
Η διαρκής αναβολή της χερσαίας εισβολής και το ανοιχτό ερωτηματικό (μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές) για την πορεία και την εξέλιξη της «διεύρυνσης των χερσαίων επιχειρήσεων» (στην προσεκτική γλώσσα των Ισραηλινών στρατηγών) αναδεικνύει τα ζητήματα που απασχολούν το Τελ Αβίβ και τους Συμμάχους του.
Το ένα αφορούσε -ρητά- το χρόνο που απαιτούνταν για να αναπτυχθεί η ισχυρότερη δυνατή αμερικανική «ασπίδα» στην περιοχή -κάτι που συνδέεται με τον φόβο της εξάπλωσης του πολέμου. Οι ανταλλαγές πληγμάτων μεταξύ του αμερικανικού στρατού και των φιλο-ιρανικών πολιτοφυλακών σε Συρία-Ιράκ ήταν ένα πρώτο δείγμα, μετά και την σχεδόν καθημερινή ανταλλαγή πυρών μεταξύ Χεζμπολά και Ισραηλινού Στρατού που -αρχικά- περιορίζονται σε «προειδοποιητικό» επίπεδο εκατέρωθεν.
Αγκάθι παραμένει και η μοίρα των αιχμαλώτων. Μια γενικευμένη εισβολή μπορεί να τορπιλίσει τις «υπόγειες» συνομιλίες που ήταν σε εξέλιξη μέσω Κατάρ. Η Χαμάς, με κινήσεις όπως η απελευθέρωση 4 ηλικιωμένων, είχε δείξει την πρόθεση να κρατήσει ανοιχτή αυτή τη συζήτηση, είτε για ανταλλαγές αιχμαλώτων είτε για εκεχειρία/παύση των βομβαρδισμών. Αντίθετα, η ισραηλινή κλιμάκωση μπορεί να καταλήξει σε μαζικούς θανάτους ομήρων κατά το μαζικό σφυροκόπημα της Λωρίδας της Γάζας. Πέρα από την έγνοια των ξένων κρατών για δικούς τους υπηκόους, ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει και τους συγγενείς των ισραηλινών αιχμαλώτων, που δείχνουν να στρέφουν το θυμό τους προς την ισραηλινή κυβέρνηση, απαιτώντας να μάθουν τις προθέσεις της για τη μοίρα των συγγενών τους.
Ασφαλώς υπάρχουν ανοιχτά και στρατιωτικά ερωτήματα με πολιτικές συνέπειες. Η παταγώδης αποτυχία στο Λίβανο το 2006, η αποτυχία στη Γάζα το 2008 είχαν οδηγήσει αναλυτές να συζητούν τι μπορεί να πάθει ένας στρατός που «συνηθίζει» να κακοποιεί εφήβους με σφεντόνες, όταν βρεθεί απέναντι σε αξιόμαχο αντίπαλο. Και οι οργανώσεις της Παλαιστινιακής Αντίστασης δηλώνουν (και δείχνουν όντως) ενισχυμένες, αποφασισμένες και «με νέες εκπλήξεις για τον εχθρό», σε σύγκριση με το 2006-08. Φιλικοί στο Ισραήλ αναλυτές προειδοποιούν ότι μια χερσαία εισβολή μπορεί να εξελιχθεί σε μάχες τύπου «Στάλινγκραντ, Γκρόζνι ή Μαριούπολης» και Αμερικάνοι σύμβουλοι προτείνουν «περιορισμό του εύρους» της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης. Πέρα από τους κραδασμούς σε όλη την περιοχή σε περίπτωση μαζικής εισβολής, το σενάριο σημαντικών ισραηλινών απωλειών θα είναι μια πρωτοφανής ιστορικά δοκιμασία για την κοινωνία του Κράτους του Ισραήλ.
Αλλά το μεγαλύτερο ερώτημα αφορά τους στρατηγικούς στόχους του πολέμου. Για να απαλλαγεί το Ισραήλ από τη Χαμάς (αλλά και επίδοξους συνεχιστές της Αντίστασης) δεν αρκεί ένας πόλεμος. Θα χρειαστεί είτε να απαλλαγεί από τους Παλαιστίνιους συνολικά, είτε να αναπτύξει μια μακροχρόνια και σαρωτική κατασταλτική δράση σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας -δηλαδή να την ξαναθέσει υπό στρατιωτική κατοχή. Η πρώτη «λύση» αποτελεί μια ανείπωτη αγριότητα που -θέλουμε να πιστεύουμε ότι- θα βάλει «φωτιά» σε όλο τον πλανήτη και θα κλονίσει συθέμελα τα στηρίγματα του σιωνιστικού κράτους. Η δεύτερη, πέρα από τις τεράστιες στρατιωτικές δυσκολίες, θα έχει επίσης θηριώδεις πολιτικές συνέπειες στη διαχείρισή της (ο λόγος που αρκετοί φίλοι του Ισραήλ την περιγράφουν ως «σοβαρό λάθος»). Ο ισραηλινός στρατός έχει επεξεργασμένα και «μίνιμουμ» σχέδια, όπως η κατάληψη τμήματος της Γάζας και η μετατροπή του σε ακατοίκητο «μαξιλάρι», ως «ζώνη ασφαλείας». Κάτι τέτοιο θα συρρικνώσει ακόμα περισσότερο την πυκνοκατοικημένηπολιορκημένη Λωρίδα και θα παροξύνει τις τραγικές συνθήκες που έκαναν ιστορικά αυτό το κομμάτι γης «χωνευτήρι» των πιο ριζοσπαστικών ρευμάτων του παλαιστινιακού εθνικισμού.
Η Παλαιστινιακή Αντίσταση θα κάνει το χρέος της ως προς τις στρατιωτικές δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ο Ισραηλινός Στρατός σε αυτούς τους σχεδιασμούς. Χρέος του διεθνούς κινήματος είναι να κλιμακώσει τις δράσεις αλληλεγγύης -αυτές είναι που δημιουργούν «πολιτικές δυσκολίες» και στέκονται ως μόνο εμπόδιο απέναντι στα χειρότερα σενάρια.
Η μάχη στη «Δύση»
Η στήριξη που προσφέρει το αμερικανικό κράτος στο Ισραήλ δεν αποτελεί προφανώς έκπληξη. Τα διαδοχικά βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η γενναιόδωρη στρατιωτική βοήθεια, η καταδίκη της παλαιστινιακής «τρομοκρατίας» και η στήριξη της ισραηλινής «αυτοάμυνας» είναι γνώριμες εικόνες εδώ και δεκαετίες -και στοιχειοθετούν τις διαχρονικές ευθύνες του αμερικανικού ιμπεριαλισμού.
Συνενοχή χωρίς προσχήματα
Όμως δεν παύει να σοκάρει η εγκατάλειψη κάθε προσχήματος. Η αμερικανική κυβέρνηση υιοθετεί με ταχύτητα κάθε ισχυρισμό του Ισραήλ και σπέρνει την αμφιβολία για κάθε παλαιστινιακή καταγγελία. Κορυφαία κυβερνητικά στελέχη (συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του προέδρου) σπεύδουν στο Τελ Αβίβ, την ώρα που αυτό στραγγαλίζει και ισοπεδώνει τη Γάζα. Ο Λευκός Οίκος δίνει γραμμή να αποφεύγουν τα κρατικά στελέχη οποιαδήποτε έκκληση ή ευχή για… εκεχειρία!
Αντίστοιχα ανακλαστικά έδειξε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εγκαταλείποντας τον παραδοσιακό ρόλο του «καλού μπάτσου», έσπευσε να δηλώσει «Στεκόμαστε με το Ισραήλ!», καθώς πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φώτιζαν κρατικά κτίρια με την ισραηλινή σημεία, ενώ Μακρόν, Σολτζ, Μητσοτάκης κ.ά. παρελαύνουν από το Τελ Αβίβ. Η ΕΕ έφτασε στο σημείο να ανακοινώσει -αρχικά- το πάγωμα της οικονομικής βοήθειας στους Παλαιστίνιους!
Μοιάζει να εξαφανίστηκαν μέσα σε μια νύχτα η δυσφορία ως και ανησυχία που επικρατούσε στις δυτικές πρωτεύουσες για την πορεία που είχε πάρει το Ισραήλ μετά την πολιτική άνοδο και εδραίωση του ακροδεξιού σιωνισμού. Σήμερα, το ρεύμα αυτό δηλώνει ανοιχτά ότι ήρθε η μεγάλη του ευκαιρία να υλοποιήσει τους πόθους του (νέα «Νάκμπα» και ανακήρυξη του «Μεγάλου Ισραήλ»), η ισραηλινή κυβέρνηση υλοποιεί ήδη εγκλήματα πολέμου και συστηματική εθνοκάθαρση, φλερτάροντας με γενοκτονία -και στη Δύση ψελλίζονται ανθρωπιστικές «ανησυχίες»…
Μια ερμηνεία της γραμμής του Λευκού Οίκου (και δευτερευόντως της ΕΕ) μπορεί να βρεθεί στο ευρύτερο τοπίο κλιμάκωσης των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ανόδου της «πολυπολικότητας» και του κατακερματισμού του κόσμου σε ζώνες «φίλων». Σε έναν τέτοιο κόσμο, το Ισραήλ καθίσταται υπερπολύτιμο -με την πανίσχυρη πολεμική του μηχανή, εγκατεστημένο στην καρδιά της Μέσης Ανατολής (σε μια συγκυρία που η σχετική υποχώρηση των ΗΠΑ δημιουργεί «κενά» και διευκολύνει «αυτονομήσεις»), τοποθετημένο στην «έξοδο» της Ασίας (δηλαδή και της Κίνας) προς την Ευρώπη. Το ευρωατλαντικό μπλοκ πλειοδοτεί σε άνευ όρων υποστήριξή του, για να βεβαιωθεί το Τελ Αβίβ (που είχε επιδοθεί κι αυτό διακριτικά στην τέχνη μιας κάποιας «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής») ποιοι είναι οι «πραγματικοί του φίλοι».
Διεθνές κίνημα
Ευτυχώς, υπάρχει αντίπαλος. Χώρεςπου θεωρούνται σχετικά «ήσυχες» (Δανία, Ολλανδία) ζουν διαδηλώσεις απίστευτης μαζικότητας. Στην Αγγλία, όπου η καμπάνια ξηλώματος του Κόρμπιν και εκκαθάρισης των «κορμπινίστας» από το Εργατικό Κόμμα είχε εξαπολύσει ένα μακαρθικό κυνήγι μαγισσών προς κάθε έκφραση αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, δίνουν σήμερα την απάντηση οι μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις μετά το 2003. Στην Αυστραλία καταγράφονται επίσης οι μαζικότερες διαδηλώσεις από την εποχή του πολέμου στο Ιράκ. Κάθε γωνιά του Ισπανικού Κράτους, από τη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη ως τη Χώρα των Βάσκων ζει πολυπληθείς κινητοποιήσεις. Σε Γαλλία και Γερμανία, γίνονται ηρωικές προσπάθειες υπεράσπισης του δικαιώματος στη διαδήλωση, κόντρα στις απαγορεύσεις, αλλά και πολιτικές μάχες ενάντια στην έξαλλη ισλαμοφοβική καταστολή που στρέφεται στις γειτονιές μεταναστών, ποινικοποιεί παλαιστινιακές συλλογικότητες κ.ο.κ. Στις ΗΠΑ, ξεχωρίζει η αναβίωση των πιο λαμπρών παραδόσεων «πολιτικής ανυπακοής», με πρωτοπόρο και συγκινητικό τον ρόλο της αμερικανο-εβραϊκής νεολαίας, που καταλαμβάνει αίθουσες του Κογκρέσου, μπλοκάρει την είσοδο του Λευκού Οίκου, παραλύει τον κεντρικό σταθμό των τρένων στη Νέα Υόρκη και προχωρά σε καθημερινές τέτοιες δράσεις.
Η εμφάνιση της παλαιστινιακής σημαίας και διάφορων πανώ αλληλεγγύης σε μια σειρά γήπεδα της Ευρώπης (πέρα από τους αγαπημένους «συνήθεις υπόπτους» της Σέλτικ), η εφευρετικότητα μανάβηδων που σχηματίζουν την παλαιστινιακή σημαία με τα φρούτα στους πάγκους τους, δημοσκοπικά ευρήματα διαφωνίας με τον φωτισμό κτιρίων στα χρώματα του Ισραήλ, συμπληρώνουν την εικόνα ενός χάσματος που μεγαλώνει ανάμεσα στις κρατικές ηγεσίες και μεγάλες μερίδες του πληθυσμού στη Δύση.
Το κίνημα αλληλεγγύης μπορεί να κλιμακώσει τη δράση του. Η επιστολή-έκκληση των Παλαιστινιακών Εργατικών Συνδικάτων στους «εργάτες του κόσμου» να αναλάβουν συγκεκριμένη δράση έρχεται ως υπενθύμιση της δύναμης που έχει η εργατική τάξη να οργανώσει πολύ πιο έμπρακτη αλληλεγγύη, σαμποτάροντας την ισραηλινή πολεμική μηχανή.
Ρωγμές
Το εντυπωσιακό μέγεθος των διαδηλώσεων έχει ήδη παράξει πολιτικά αποτελέσματα, παίζοντας το ρόλο του στις «ρωγμές» που παρουσιάζονται στο αρχικό αφήγημα. Η ΕΕ υποχρεώθηκε να πάρει πίσω την ανεκδιήγητη απόφαση παγώματος κάθε βοήθειας στους Παλαιστίνιους. Κάποιες κυβερνήσεις (ιρλανδική, ισπανική) έχουν διαφοροποιηθεί από τη σκληρή φιλο-ισραηλινή γραμμή, ενώ αντίστοιχες τάσεις εμφανίζονται και σε άλλα θεσμικά επίπεδα, από ανθρώπους που υιοθετούν το αίτημα για εκεχειρία και κάνουν κριτική στα όσα διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα (ο δήμαρχος του Λονδίνου, η πολιτική ηεσία της Σκοτίας κλπ.). Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, 8 κράτη-μέλη της ΕΕ (κάποια σημαντικά, όπως Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Βέλγιο) στήριξαν το ψήφισμα που κατέθεσε η Ιορδανία, αρπάζοντας μια ευκαιρία να «ξεπλυθούν», αν και ακόμα και αυτή η ανέξοδη στάση δεν είναι αυτονόητη, όπως απέδειξε -μεταξύ αρκετών άλλων ευρωατλαντιστών- και η ελληνική κυβέρνηση που επέλεξε να απέχει…
Οργανισμοί που απηχούν τον χώρο ενός «θεσμικού προοδευτισμού» (Διεθνής Αμνηστία, Oxfam, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κ.ά.) εστιάζουν στα ισραηλινά εγκλήματα πολέμου και καταγγέλουν τη «συλλογική τιμωρία».
Το ίδιο του Κράτος του Ισραήλ έχει «φροντίσει» με τη βαρβαρότητα που έχει εξαπολύσει στη Γάζα να υπενθυμίσει σε όλο τον πλανήτη αυτά που θέλανε να μας κάνουν να ξεχάσουμε την επομένη της επίθεσης της Χαμάς. Μετά από βδομάδες σκληρής κι αδίστακτης «επαναφοράς στην πραγματικότητα» του παλαιστινιακού, έχουν ξεχωρίσει πλέον οι καλής προαίρεσης άνθρωποι (που είχαν συνειδησιακό πρόβλημα με τις εκτελέσεις αμάχων) από τα καθάρματα που επιδόθηκαν σκόπιμα σε υποκριτική δημαγωγία. Οι πρώτοι υψώνουν πλέον τη φωνή τους ενάντια στη σφαγή, αφήνοντας τους λακέδες του Ισραήλ να συνεχίζουν μόνοι να δείχνουν το «δέντρο» της 7ης Οκτώβρη, ενώ πίσω του απλώνεται το πελώριο «δάσος» της συστηματικής εθνοκάθαρσης.
Η ισραηλινή αγριότητα, το μέγεθος και η ανθεκτικότητα της διεθνούς αλληλεγγύης και η αποφασιστικότητα του παλαιστινιακού λαού (και των Αράβων αδερφών του) αυξάνουν τους πονοκεφάλους στα επιτελεία. Θεωρείται κοινό μυστικό ότι στις ιδιωτικές συνομιλίες της ισραηλινής κυβέρνησης με τους συμμάχους της, ο τόνος και τα ερωτήματα που θέτουν οι «σύμμαχοι», διαφέρουν από την δημόσια εικόνα άνευ όρων υποστήριξης.
Κίνδυνοι
Η μονομερής γραμμή που εκπέμπουν οι δυτικές κυβερνήσεις μπορεί να οδηγήσει σε μια εξάπλωση του πολέμου, με ένα φαινόμενο «ντόμινο» που ξεκινά από την ενεργή παρέμβαση της Χεζμπολά και μπορεί να καταλήξει με ενδιάμεσα «βήματα» σε μια σύγκρουση ΗΠΑ-Ιράν. Οι πιο νηφάλιοι και διορατικοί Αμερικανοί αναλυτές εντοπίζουν ότι οι στόχοι «αποφασιστικής στήριξης στο Ισραήλ» και «αποτροπής της γενικευμένης ανάφλεξης» γίνονται όλο και πιο ασύμβατοι. Η γραμμή αυτή, απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα και με πολιτικούς όρους. Μαζικές διαδηλώσεις συγκλονίζουν την περιοχή από το Μαρόκο μέχρι το Ιράκ, ενώ η απειλή μιας μεγάλης Καταστροφής εγκυμονεί πολιτικούς κινδύνους ειδικά για την Ιορδανία και την Αίγυπτο (βλ. δίπλα σελίδες). Με όρους γεωπολιτικούς, η τρέχουσα αμερικανική γραμμή διακινδυνεύει τις σχέσεις των ΗΠΑ με ιστορικούς συμμάχους της στην περιοχή.
Καταθέσαμε μια πρώτη πιθανή ερμηνεία των κινήτρων της στάσης ΗΠΑ-ΕΕ αυτές τις δραματικές εβδομάδες. Αλλά όσα περιγράψαμε παραπάνω τρέφουν το ερώτημα, «αξίζει τον κόπο και τον κίνδυνο;». Στο politico, Ευρωπαίοι διπλωμάτες που διατηρούν την ανωνυμία τους εντοπίζουν την αναντιστοιχία «ανάμεσα σε αυτά που συζητάμε πίσω από κλειστές πόρτες και αυτά που αποτυπώνονται στις δημόσιες ανακοινώσεις μας».
Στις ΗΠΑ, η παραίτηση του Τζος Πολ, επί 11 χρόνια μέλους του Γραφείου πολιτικοστρατιωτικών ζητημάτων, υπεύθυνου για την ροή στρατιωτικής βοήθειας σε άλλα κράτη, με μια δήλωση-χαστούκι στην αμερικανική πολιτική στο παλαιστινιακό, είναι η κορυφή ενός παγόβουνου που η HuffingtonPostπεριέγραψε σε αποκλειστικό ρεπορτάζ ως «ανταρσία που σιγοβράζει μέσα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ».
Το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης δεν έχει κανένα λόγο να εναποθέσει παθητικά τις ελπίδες του σε κάποιους «σώφρονες» εγκεφάλους της διπλωματίας ή σε ανθρώπους στις κρατικές γραφειοκρατίες που αντιμετωπίζουν ηθικά διλήμματα. Αλλά με την κλιμάκωση της δράσης του μπορεί να διευρύνει αυτές τις ρωγμές, προσθέτοντας έναν ακόμα «πονοκέφαλο» στα επιτελεία της Δύσης: τον «πολιτικό κίνδυνο» στο εσωτερικό τους.
Στους δρόμους δεκάδων πόλεων, αποδείξαμε ότι η Παλαιστίνη δεν είναι μόνη, ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι -σε αντίθεση με την πρόσφατη φράση του Τζο Μπάιντεν- εξακολουθούν να «τραβάνε κόκκινη γραμμή» απέναντι στην εθνοκάθαρση και τη γενοκτονία, ότι υπάρχει μια κοινωνική δύναμη που θα πρέπει να συνυπολογίζουν όσοι σχεδιάζουν τη συνέχεια ή και την κλιμάκωση του εγκλήματος, όπως και όσοι σκοπεύουν να τη στηρίξουν ή να την ανεχτούν.
Οι αραβικές μάζες στο πλευρό της Παλαιστίνης
Από το Μαγκρέμπ μέχρι τον Περσικό Κόλπο, το «αραβικό πεζοδρόμιο» διαδηλώνει την οργή του και την αλληλεγγύη του στον Παλαιστινιακό λαό με συγκλονιστική μαχητικότητα και μεγέθη.
Στην Τυνησία, κόμματα και συνδικάτα έχουν οργανώσει διαδηλώσεις έξω από τη γαλλική και την αμερικανική πρεσβεία. Ιδιαίτερα μετά το διαβόητο χτύπημα στο νοσοκομείο, η διαδήλωση στην πρωτεύουσα χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη εδώ και δεκαετίες, συγκρίσιμη με την 14η Γενάρη του 2011, που οδήγησε στην ανατροπή του δικτάτορα Μπεν Αλί.
Στην Αλγερία, το καθεστώς διατηρούσε την απαγόρευση των διαδηλώσεων (σε ισχύ από την εποχή της καταστολής του «Χιράκ», του εξεγερσιακού δημοκρατικού κινήματος που ξέσπασε το 2019), φοβούμενο ότι θα συνδυαστεί η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη με τον αντικαθεστωτικό θυμό. Ο υπόγειος βρασμός ήταν τέτοιος που τελικά υποχρεώθηκε να δώσει άδεια για μια διαδήλωση στο Αλγέρι -με τη συμμετοχή και του κυβερνητικού κόμματος.
Στο Μαρόκο και το Μπαχρέιν, χώρες που υπέγραψαν πρόσφατα την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές απαιτούν την ακύρωση των συμφωνιών. Στον Λίβανο, διαδηλωτές συγκρούστηκαν με τις ένοπλες δυνάμεις που φύλασσαν την αμερικανική πρεσβεία. Στη ρημαγμένη από τον εμφύλιο πόλεμο Λιβύη, οι άνθρωποι διαδηλώνουν για την Παλαιστίνη.
Στη Συρία, παρά το σχετικό σιωπητήριο που έχει επιβάλει ο Άσαντ (το… «Λιοντάρι της Αντίστασης»), η αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη βρίσκει «χώρο» να εκφραστεί κυρίως στο Γιαρμούκ, το στρατόπεδο παλαιστινίων προσφύγων, και στις περιοχές που ελέγχουν οι ισλαμικές αντικαθεστωτικές δυνάμεις.
Στο Ιράκ, άνθρωποι από όλη τη χωρά συρρέουν στις μεγάλες συγκεντρώσεις στη Βαγδάτη, ενώ τόσο οι φιλο-ιρανικές πολιτοφυλακές όσο και το αντίπαλό τους κίνημα του ριζοσπάστη σιίτη κληρικού Μοκτάντα Αλ-Σαντρ οργανώνουν κινητοποιήσεις στα σύνορα με την Ιορδανία, «όσο πιο κοντά στο Ισραήλ γίνεται» -και κάποιοι απαιτούν από την Ιορδανία να τα ανοίξει για να συνεχίσουν το ταξίδι τους.
Οι πιο συγκλονιστικές εικόνες έρχονται από την Υεμένη, «λίκνο» του ριζοσπαστικού αντιιμπεριαλισμού στη δεκαετία του ’60 και χώρα όπου το κίνημα των Χούτι αντιμετωπίζει επί χρόνια την επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας. Οι διαδηλώσεις στην Σαναά είναι πραγματικά θηριώδεις, με κάποιες αναφορές να κάνουν λόγο για 1,5 εκατομμύριο διαδηλωτές.
Σημαντικά είναι τα νέα από την Ιορδανία, με τον ειδικό ρόλο στο παλαιστινιακό και την παρουσία εκατομμυρίων Παλαιστινίων προσφύγων στο εσωτερικό της. Οι μαζικότερες διαδηλώσεις εδώ και πάρα πολλά χρόνια στο Αμάν αλλά και σε άλλες πόλεις, απαιτούν να διωχθεί ο Ισραηλινός πρέσβης, να τερματιστεί η συμφωνία ειρήνης (με το Ισραήλ) του 1994, να ακυρωθεί η συμφωνία του 2016 για αγορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ. Οι διαδηλωτές απαιτούν και το άνοιγμα των συνόρων, για να πορευτούν στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, ενώ αρκετές χιλιάδες το επιχείρησαν, «πολιορκώντας» τα συνοριακά περάσματα στη Δυτική Όχθη αλλά και τα σύνορα Ιορδανίας-Ισραήλ.
Ακόμα και στην Αίγυπτο της τρομοκρατίας του στρατηγού Σίσι, έχουν γίνει κινητοποιήσεις μέσα σε πανεπιστήμια, έξω από το Τζαμί Αλ Αζάρ, αλλά και κοντά στο πέρασμα της Ράφα, συχνά μεταφέροντας βοήθεια. Μια συγκέντρωση που ξεκίνησε από συνοικίες στο Κάιρο κατάφερε να σπάσει τον αστυνομικό κλοιό και να βρεθεί στην πλατεία Ταχρίρ: ήταν η πρώτη φορά μετά το 2013 που ξανακούστηκαν φωνές διαδηλωτών στην ιστορική «έδρα» της εξέγερσης του 2011. Το καθεστώς υποχρεώθηκε να οργανώσει κρατικά ενορχηστρωμένες συγκεντρώσεις με σύνθημα «Στηρίζουμε την Παλαιστίνη και τις επιλογές του Προέδρου Σίσι», την ίδια ώρα που συνεχίζει να καταστέλλει τις αυθεντικές(που απαιτούν πχ. τη διακοπή των σχέσεων με το Ισραήλ).
Η κινητοποίηση των αραβικών μαζών υπογραμμίζει τους κινδύνους για τα αραβικά καθεστώτα που επιχειρούν να ελιχθούν, καθώς γνωρίζουν ότι κάθε κλιμάκωση κι επιδείνωση της επίθεσης στη Γάζα μπορεί να προκαλέσει «μετα-σεισμούς» -ιδιαίτερα σε χώρες άμεσα εμπλεκόμενες (πολιτικά και γεωγραφικά) όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία, αλλά και όπου υπάρχει παλαιστινιακός προσφυγικός πληθυσμός (Λίβανος, Συρία). Επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά η ιστορική ικανότητα του Παλαιστινιακού να πυροδοτεί αντιστάσεις και μέσα στα αραβικά κράτη. Αλλά και αντίστροφα: Οι κινητοποιήσεις και τα αιτήματά τους, υπενθυμίζουν ότι η αραβική εργατική τάξη έχει τη δύναμη να ανατρέψει τον συντριπτικό υπέρ του Ισραήλ συσχετισμό…
(το σκίτσο στην αρχή του αφιερώματος είναι του Πέτρου Ζερβού)
