Καθαρή έξοδος στα μαρμαρένια αλώνια

Ο πρω­θυ­πουρ­γός δεν χάνει ευ­και­ρία –συ­χνό­τε­ρα από το βήμα εκ­δη­λώ­σε­ων ερ­γο­δο­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων- να δια­κη­ρύσ­σει πόσο καλές, έως εξαι­ρε­τι­κές, είναι οι προ­ο­πτι­κές της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας και πόσο «έχουν πιά­σει τόπο οι θυ­σί­ες». Το βα­σι­κό του σχε­τι­κό «αφή­γη­μα» είναι αυτό που στη­ρί­ζε­ται στην θε­ω­ρία του πα­τη­μέ­νου ελα­τη­ρί­ου, το οποίο οσο­νού­πω θα εκτι­να­χθεί εκ­πλήσ­σο­ντας την υφή­λιο. Γι’ αυτό, άλ­λω­στε, είναι πε­πει­σμέ­νος, ήδη από το Πάσχα του 2016, πως μας πε­ρι­μέ­νουν διαρ­κώς κα­λύ­τε­ρες μέρες, έστω κι αν έκτο­τε η μόνη ου­σια­στι­κή με­τα­βο­λή για την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία ήταν η συμ­φω­νία για νέες μειώ­σεις στις συ­ντά­ξεις και στο αφο­ρο­λό­γη­το.

Λέει ψέμ­μα­τα ο πρω­θυ­πουρ­γός; Φο­βά­μαι πως όχι. Έτσι νο­μί­ζει, έτσι εύ­χε­ται, αυτά κα­τα­λα­βαί­νει, αυτές είναι οι νέες του αυ­τα­πά­τες. Έχο­ντας επι­λέ­ξει πως «δεν μας παίρ­νει για σύ­γκρου­ση, παρά μόνο για αμοι­βαία επω­φε­λή (sic) υπο­τα­γή» δεν έχει παρά να ελ­πί­ζει αο­ρί­στως  και να ονει­ρεύ­ε­ται ελευ­θέ­ρως.

Ενώ τα πράγ­μα­τα βοούν περί του αντι­θέ­του. Ας το δούμε, λοι­πόν, όσο συ­ντο­μό­τε­ρα και πε­ριε­κτι­κό­τε­ρα γί­νε­ται.

Είναι γνω­στό πως η ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νία έχει υπο­στεί, στα χρό­νια της κρί­σης και των Μνη­μο­νί­ων, χτυ­πή­μα­τα πρω­το­φα­νή στη διε­θνή οι­κο­νο­μι­κή ιστο­ρία.

Θα θυ­μί­σω με­ρι­κά θε­με­λιώ­δη δε­δο­μέ­να, για να προ­σα­να­το­λι­στού­με στοι­χειω­δώς.

Η μεί­ω­ση του δια­θέ­σι­μου ει­σο­δή­μα­τος κατά μέσο όρο υπερ­βαί­νει το 40%, ενώ η ανερ­γία προ­σεγ­γί­ζει το 30% -και για τους νέους το 60%. Το επό­με­νο διά­γραμ­μα πα­ρου­σιά­ζει τα στοι­χεία για τη νε­α­νι­κή ανερ­γία συ­ντη­ρη­τι­κά, αφού πρέ­πει να συ­νυ­πο­λο­γι­στεί και η με­τα­νά­στευ­ση εκα­το­ντά­δων χι­λιά­δων συ­μπο­λι­τών μας.

Σε ό,τι αφορά την απα­σχό­λη­ση, όπως φαί­νε­ται πα­ρα­κά­τω, μετά το από­λυ­το ελά­χι­στο του 2014, έχου­με μια ανά­καμ­ψη, η οποία, όμως, στο σύ­νο­λό της σχε­δόν αφορά μια ακραία επι­σφα­λή, εξαι­ρε­τι­κά «με­ρι­κή» και απο­λύ­τως προ­σω­ρι­νή εκ­δο­χή της. Είτε πραγ­μα­το­ποιεί­ται με «προ­γράμ­μα­τα» είτε  οι βα­σι­κοί «ωφε­λού­με­νοι» είναι «συ­νερ­γα­ζό­με­νοι» ερ­γο­δό­τες.  

Από την άλλη πλευ­ρά, κα­θο­ρι­στι­κό για τις «ανα­πτυ­ξια­κές προσ­δο­κί­ες», το πο­σο­στό των επεν­δύ­σε­ων στο ΑΕΠ είναι πραγ­μα­τι­κά κα­τα­δι­κα­στι­κό. Όπως φαί­νε­ται στο επό­με­νο διά­γραμ­μα, ο ακα­θά­ρι­στος σχη­μα­τι­σμός πα­γί­ου κε­φα­λαί­ου βρί­σκε­ται στα­θε­ρά πια στο 1/3 του επι­πέ­δου του 2008, ενώ ο κα­θα­ρός –οι επεν­δύ­σεις, δη­λα­δή, που δεν χρη­σι­μο­ποιού­νται για την αντι­κα­τά­στα­ση φθα­ρέ­ντων, αλλά για νέα μέσα πα­ρα­γω­γής- είναι αρ­νη­τι­κός. Που ση­μαί­νει πως το πάγιο κε­φα­λαια­κό από­θε­μα της χώρας διαρ­κώς συρ­ρι­κνώ­νε­ται.

Κι αυτό, μ’ όλο που ήδη από το 2011 κι έπει­τα, το πο­σο­στό κέρ­δους, όπως φαί­νε­ται στο τέ­ταρ­το διά­γραμ­μά μας, ανα­κάμ­πτει αργά, αλλά στα­θε­ρά, η δε ερ­γα­σια­κή ζού­γκλα έχει κάνει την Ελ­λά­δα πραγ­μα­τι­κό Ελ­ντο­ρά­ντο για τους ερ­γο­δό­τες.

Ο λόγος προ­φα­νής. Οι αρ­νη­τι­κές προσ­δο­κί­ες για το μέλ­λον κά­νουν λο­γι­κή για το κε­φά­λαιο την επι­λο­γή της βρα­χυ­χρό­νιας αρ­πα­χτής, την ίδια στιγ­μή που λόγω του τε­ρά­στιου και προ­ο­πτι­κά αυ­ξα­νό­με­νου χρέ­ους, η χρη­μα­το­δό­τη­ση και οι δη­μό­σιες επεν­δύ­σεις συ­νι­στούν ανέκ­δο­το.

Αυτή είναι, με λίγες ει­κό­νες και ακόμη λι­γό­τε­ρα λόγια, η κα­τά­στα­ση της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας. Καμιά θε­τι­κή προσ­δο­κία δεν μπο­ρεί να δια­τυ­πω­θεί. Με δε­δο­μέ­νη τη συ­νέ­χι­ση της ασκού­με­νης πο­λι­τι­κής το πι­θα­νό­τε­ρο είναι να κα­τα­λή­ξου­με, εκτός των όσων ήδη κα­τα­ντή­σα­με, το case study του απο­λύ­τως απο­τυ­χη­μέ­νου κρά­τους.

Τα πράγ­μα­τα δεν πρό­κει­ται να βελ­τιω­θούν. Δε­δο­μέ­νου, μά­λι­στα, πως εί­μα­στε σε πρω­το­φα­νή βαθμό εξαρ­τη­μέ­νοι από τις διε­θνείς εξε­λί­ξεις, το πα­ρα­μι­κρό βή­ξι­μο στην πα­γκό­σμια οι­κο­νο­μία για μας μπο­ρεί να απο­βεί πραγ­μα­τι­κά θα­να­τη­φό­ρο. Για να απο­δει­χτεί πως αυτοί που μας σώ­ζουν από το 2010 έως σή­με­ρα, αδια­κρί­τως, μας έχουν, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, μπλέ­ξει σε μια κα­τά­στα­ση ακραί­ας δια­κιν­δύ­νευ­σης χωρίς το πα­ρα­μι­κρό ερ­γα­λείο αντί­δρα­σης στα χέρια μας.

Όλοι –μα όλοι- ξέ­ρουν πως βα­σι­κή προ­ϋ­πό­θε­ση απε­μπλο­κής από το κα­τα­δι­κα­στι­κό αδιέ­ξο­δο είναι η δια­γρα­φή με­γά­λου μέ­ρους του χρέ­ους. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή  η σχε­τι­κή έκ­θε­ση του Μαρ­τί­ου 2018 (Independent report on the Greek official debt, Policy Insight No. 92)  του εξαι­ρε­τι­κά έγκυ­ρου -και κα­θό­λου ρι­ζο­σπα­στι­κού- Centre for Economic Policy Research, που ση­μειώ­νει χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά πως «για να επι­τευ­χθεί δια­τη­ρη­σι­μό­τη­τα του χρέ­ους χωρίς ονο­μα­στι­κή δια­γρα­φή … θα πρέ­πει η Ελ­λά­δα να μπο­ρεί να απο­πλη­ρώ­νει χρέη στους Ευ­ρω­παί­ους επί­ση­μους πι­στω­τές για πολύ εντός του 22ουαιώ­να». Προ­σέξ­τε! Δεν λέει του 21ου, αλλά του 22ου. 

Περί αυτού πρό­κει­ται. Εδώ βρι­σκό­μα­στε.

Θα ήταν καλό να ανα­λο­γι­στεί ο κα­θέ­νας και η κα­θε­μιά, με αυτά δε­δο­μέ­να, ποια πο­λι­τι­κή είναι ανεύ­θυ­νη και ποια είναι «ρε­α­λι­στι­κή».

Ανα­φέ­ρο­μαι, βέ­βαια, στην κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία, στην ερ­γα­τι­κή τάξη, στους άνερ­γους, τους πολ­λούς μι­σθω­τούς ευ­ρύ­τε­ρα.

Γιατί οι άλλοι, «αυτοί», που λέ­γα­με πα­λιό­τε­ρα, με­γά­λοι και «μι­κρο­με­σαί­οι» ερ­γο­δό­τες, ως επι το πλεί­στον, έχουν τον τρόπο τους και, κυ­ρί­ως, πολ­λές εκα­το­ντά­δες δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια –πολ­λα­πλά­σια του ΑΕΠ- στα … ξένα. Γι’ αυ­τούς, πράγ­μα­τι, η κα­νο­νι­κό­τη­τα επι­στρέ­φει –η νέα χα­λά­ρω­ση των capital controls τους επι­τρέ­πει να απο­σύ­ρουν από τους λο­γα­ρια­σμούς τους 5000 ευρώ μη­νιαία! Για «μας» τι εί­δους πο­ρεία στην κα­νο­νι­κό­τη­τα είναι αυτή; Μόνο η «κυ­βερ­νώ­σα αρι­στε­ρά» το ξέρει. Και η κυ­βερ­νώ­σα δεξιά, επί­σης.

ΥΓ. Τα δια­γράμ­μα­τα είναι από άρθρο του Michael Roberts (Michael Roberts Blog, Greece: the spectre of debt, 22 May 2018), που αξιο­ποιεί στοι­χεία της ΕΛ­ΣΤΑΤ και της EUROSTAT.