Η ενότητα των φτωχών, φάρος ελπίδας ενάντια στα θρησκευτικά μίση

Το σύν­θη­μα «Ο λαός απαι­τεί την ανα­τρο­πή του κα­θε­στώ­τος», που αντή­χη­σε σε όλους τους δρό­μους και τις πλα­τεί­ες του αρα­βι­κού κό­σμου το 2011, ακού­στη­κε ξανά από χι­λιά­δες στό­μα­τα στο Λί­βα­νο. Η αφορ­μή ήταν μια κρίση στη δια­χεί­ρι­ση των σκου­πι­διών.
Καθώς τέ­λειω­σε η σύμ­βα­ση με ιδιω­τι­κή εται­ρεία που δια­χει­ρι­ζό­ταν έναν με­γά­λο σκου­πι­δό­το­πο στα νότια της Βη­ρυ­τού, και ενώ τα κυ­βερ­νη­τι­κά κόμ­μα­τα δια­φω­νού­σαν για το ποια εται­ρεία θα πάρει τα κέρδη από μια νέα σύμ­βα­ση, τα σκου­πί­δια στοι­βά­ζο­νταν, αρ­χι­κά στις φτω­χο­γει­το­νιές της Βη­ρυ­τού και σύ­ντο­μα πλημ­μύ­ρι­σαν όλη την πόλη. 

«Βρο­μά­τε»

Ακτι­βι­στές ξε­κί­νη­σαν ένα κί­νη­μα με τον τίτλο «Βρο­μά­τε», για να απαι­τή­σουν μια οι­κο­λο­γι­κή λύση στο ζή­τη­μα των σκου­πι­διών, αλλά ο ευ­φη­μι­σμός του τί­τλου έδει­χνε μια γε­νι­κό­τε­ρη κρι­τι­κή στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα. Αυτή απο­τέ­λε­σε τον πόλο έλξης για πλα­τύ­τε­ρες μάζες. Στην πρώτη δια­δή­λω­ση στις 22 Αυ­γού­στου, συ­γκε­ντρώ­θη­καν 10.000 πο­λί­τες στους δρό­μους της Βη­ρυ­τού, φω­νά­ζο­ντας συν­θή­μα­τα ενά­ντια σε όλα τα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα, και το Μπλοκ της 8ης Μάρτη (με βα­σι­κή τη σι­ι­τι­κή Χεζ­μπο­λά) και το Μπλοκ της 14ης Μάρτη (με βα­σι­κό το σου­νι­τι­κό Κί­νη­μα του Μέλ­λο­ντος). Η κα­τα­στο­λή ήταν πρω­το­φα­νής για τα δε­δο­μέ­να του Λι­βά­νου: στρα­τός και αστυ­νο­μία, με κα­νό­νια νερού, πραγ­μα­τι­κά πυρά, δα­κρυ­γό­να, επι­τέ­θη­καν στους δια­δη­λω­τές για να τους διώ­ξουν από τους δρό­μους που οδη­γού­σαν στο κέ­ντρο της πόλης. Την επό­με­νη μέρα πάνω από 20.000 άν­θρω­ποι κα­τέ­βη­καν στους δρό­μους για να κα­ταγ­γεί­λουν την κα­τα­στο­λή. 

Έκτο­τε, δια­δη­λώ­σεις, κα­θι­στι­κές δια­μαρ­τυ­ρί­ες, κα­τα­σκη­νώ­σεις δια­δη­λω­τών, ακτι­βι­σμοί, έγι­ναν κα­θη­με­ρι­νά φαι­νό­με­να. Στις 29 Αυ­γού­στου, στο κέ­ντρο της Βη­ρυ­τού οι δια­δη­λω­τές έφτα­σαν τους 100.000. 

Ένα μα­ζι­κό κί­νη­μα ξέ­φυ­γε σχε­δόν άμεσα από τα χέρια των οι­κο­λό­γων ακτι­βι­στών του «Βρο­μά­τε», αλ­λά­ζο­ντας τα­ξι­κή σύν­θε­ση, πο­λι­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο, συν­θη­μα­το­λο­γία κ.λπ. 

Τα συν­δι­κά­τα κα­λούν πλέον στις κι­νη­το­ποι­ή­σεις (έστω κι αν η αδυ­να­μία τους ση­μαί­νει ότι η στή­ρι­ξη είναι κυ­ρί­ως «ρη­το­ρι­κή»), όπως και άλλες κοι­νω­νι­κές ορ­γα­νώ­σεις, κι­νή­σεις της Αρι­στε­ράς αλλά και νέες ακτι­βι­στι­κές πλατ­φόρ­μες που δη­μιουρ­γή­θη­καν μέσα στο ίδιο το κί­νη­μα. 

Καθώς τα λαϊκά στρώ­μα­τα «ει­σέ­βα­λαν» στο κί­νη­μα, το «εξευ­γε­νι­σμέ­νο» κέ­ντρο της Βη­ρυ­τού γέ­μι­σε με γκρά­φι­τι όπως «Το κέ­ντρο της Βη­ρυ­τού ανή­κει στο λαό». Όταν προ­τά­θη­κε από την κυ­βέρ­νη­ση να με­τα­φερ­θούν τα σκου­πί­δια στην πε­ριο­χή Ακάρ, μια φτω­χο­γει­το­νιά βό­ρεια του κέ­ντρου, το πλή­θος υιο­θέ­τη­σε το σύν­θη­μα «Η Ακάρ δεν είναι σκου­πι­δο­τε­νε­κές». 

Με αφορ­μή την κρίση των σκου­πι­διών, βγήκε στην επι­φά­νεια η συσ­σω­ρευ­μέ­νη οργή για την άθλια κα­τά­στα­ση την οποία βιώ­νουν οι φτω­χοί στον Λί­βα­νο. Ενώ υπάρ­χει εν­δη­μι­κή φτώ­χεια και ανερ­γία, όλες οι υπη­ρε­σί­ες (παι­δεία, υγεία, νερό, ρεύμα) έχουν ιδιω­τι­κο­ποι­η­θεί, με απο­τέ­λε­σμα να είναι και πα­νά­κρι­βες και δυ­σλει­τουρ­γι­κές: «ευ­ρω­παϊ­κές τιμές για με­σα­να­το­λί­τι­κες υπη­ρε­σί­ες» όπως λένε οι ντό­πιοι. 

Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κές οι δη­λώ­σεις αρ­κε­τών δια­δη­λω­τών. «Θέλω απλά να κάνω ένα ντους» δή­λω­σε ο 16χρο­νος Μο­χά­μεντ όταν ρω­τή­θη­κε γιατί δια­δη­λώ­νει. «Ρεύμα, νερό και αξιο­πρέ­πεια» απά­ντη­σε η 32χρο­νη Ανσάρ, όταν τη ρώ­τη­σαν ποια είναι τα αι­τή­μα­τα. Αλλά πρό­σθε­σε κι ένα ακόμα: «Να φύ­γουν οι σε­χτα­ρι­στές (σ.σ. εν­νο­εί τη «σέχτα» ως θρη­σκευ­τι­κό δόγμα και τη λει­τουρ­γία των κομ­μά­των με βάση αυτό) κλέ­φτες. Κοι­τά­με ο ένας τον άλλο σαν εχθρό, ενώ αυτοί γε­μί­ζουν τις τσέ­πες τους». 

Αυτή η δή­λω­ση αντα­να­κλά το γε­νι­κό­τε­ρο λαϊκό αί­σθη­μα στους δρό­μους της Βη­ρυ­τού. Με υπό­βα­θρο τα κοι­νω­νι­κά αίτια που ανα­φέ­ρα­με πα­ρα­πά­νω, εκ­φρά­ζε­ται και μια αμ­φι­σβή­τη­ση του στη­ριγ­μέ­νου στα δια­φο­ρε­τι­κά θρη­σκευ­τι­κά δόγ­μα­τα πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος. Τα συν­θή­μα­τα ενά­ντια στον θρη­σκευ­τι­κό δια­χω­ρι­σμό είναι από τα κυ­ρί­αρ­χα, ενώ νέοι από τις σου­νι­τι­κές φτω­χο­γει­το­νιές δια­δη­λώ­νουν μαζί με νέους από τις σι­ι­τι­κές φτω­χο­γει­το­νιές. Άλ­λω­στε την κρίση συ­μπλη­ρώ­νει το γε­γο­νός ότι –με μια έν­νοια– «οι από πάνω δεν μπο­ρούν»: Το δυ­σλει­τουρ­γι­κό πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα του Λι­βά­νου έχει πα­ρα­λύ­σει, καθώς τα κόμ­μα­τα αδυ­να­τούν να εκλέ­ξουν πρό­ε­δρο εδώ κι έναν χρόνο, ενώ το κοι­νο­βού­λιο έχει πα­ρα­τεί­νει αυ­θαί­ρε­τα τη θη­τεία του δύο φορές μέχρι σή­με­ρα και οι υπη­ρε­σια­κές δια­κομ­μα­τι­κές κυ­βερ­νή­σεις αδυ­να­τούν να εξα­σφα­λί­σουν μια ομαλή «ανα­πα­ρα­γω­γή» των κρα­τι­κών θε­σμών.

Πο­λι­τι­κή δια­μά­χη

Στο εσω­τε­ρι­κό του κι­νή­μα­τος υπάρ­χουν με­γά­λα ζη­τή­μα­τα προς επί­λυ­ση. Εκτός από αυ­τούς που φω­νά­ζουν «επα­νά­στα­ση» και «ο λαός απαι­τεί την πτώση του κα­θε­στώ­τος», υπάρ­χουν κι εκεί­νοι που δη­λώ­νουν πως «θέ­λου­με μόνο κά­ποιες με­ταρ­ρυθ­μί­σεις, για να εί­μα­στε απο­τε­λε­σμα­τι­κοί πρέ­πει να εί­μα­στε λο­γι­κοί». Το τι ακρι­βώς ση­μαί­νει το «ενά­ντια στην πο­λι­τι­κή» αλλά και ο «αντι­σε­χτα­ρι­σμός» είναι αντι­κεί­με­νο πάλης. Είναι η κα­ταρ­χήν απόρ­ρι­ψη των προ­σπα­θειών όλων των με­γά­λων κομ­μά­των να προ­σε­ται­ρι­στούν το κί­νη­μα για τους δι­κούς τους λό­γους. Αλλά από κει και πέρα, για κά­ποιους ακτι­βι­στές το «αντι­πο­λι­τι­κό» ση­μαί­νει δρα­στη­ριο­ποί­η­ση με όρους ΜΚΟ, ενώ άλλοι επι­μέ­νουν στην ανά­γκη «να κά­νου­με πο­λι­τι­κή στους δρό­μους, ενά­ντια στα κυ­ρί­αρ­χα πο­λι­τι­κά κόμ­μα­τα». Ο «αντι­σε­χτα­ρι­σμός» με­τα­φρά­ζε­ται σε κα­χυ­πο­ψία απέ­να­ντι στη νε­ο­λαία από τις φτω­χο­γει­το­νιές, που έρ­χε­ται στις δια­δη­λώ­σεις με σι­ι­τι­κά τα­τουάζ, σου­νι­τι­κά με­ντα­γιόν και συχνά αντι­με­τω­πί­ζο­νται ως «υπο­κι­νού­με­νοι από τα θρη­σκευ­τι­κά κόμ­μα­τα». Άλλοι ακτι­βι­στές επι­μέ­νουν πως η πραγ­μα­τι­κή αντι­σε­χτα­ρι­στι­κή πο­λι­τι­κή είναι ακρι­βώς η συμ­με­το­χή αυτών των νέων στο κί­νη­μα. Αυτά συν­δέ­ο­νται με μια με­γά­λη συ­ζή­τη­ση που ξέ­σπα­σε περί «ξένων στοι­χεί­ων που πα­ρει­σφρέ­ουν στο κί­νη­μα», «προ­βο­κα­τό­ρων» και «χού­λι­γκαν». Αυτά έγρα­ψαν τα με­γά­λα ΜΜΕ για να δι­καιο­λο­γή­σουν την κα­τα­στο­λή, αλλά δυ­στυ­χώς τα ανα­πα­ρή­γα­γε και με­ρί­δα ακτι­βι­στών, ισχυ­ρι­ζό­με­νη πως «φαί­νο­νται από το πε­ρί­ερ­γο πα­ρου­σια­στι­κό τους». Το υπό­βα­θρο είναι το σοκ των μορ­φω­μέ­νων με­σο­α­στών ακτι­βι­στών μπρο­στά στην «ει­σβο­λή» της ορ­γι­σμέ­νης ερ­γα­τι­κής νε­ο­λαί­ας από τις φτω­χο­γει­το­νιές στις δια­δη­λώ­σεις. Ως αντί­δρα­ση, αρ­κε­τοί ακτι­βι­στές έρι­ξαν το σύν­θη­μα «Εί­μα­στε όλοι ξένα στοι­χεία». 
Όλα αυτά, όπως και η δυ­να­τό­τη­τα του κι­νή­μα­τος να συ­νε­χί­σει, μένει να κρι­θούν. Δυ­νά­μεις όπως η νέα συμ­μα­χία αρι­στε­ρών ορ­γα­νώ­σε­ων «Ο λαός απαι­τεί» θα πα­ρέμ­βουν σε αυτήν την πάλη. 

Ωστό­σο, ιδιαί­τε­ρα σε μια εποχή που τα θρη­σκευ­τι­κά μίση ανα­δει­κνύ­ο­νται σε βα­σι­κό όχημα συ­ντρι­βής της επα­να­στα­τι­κής δυ­να­μι­κής που απε­λευ­θε­ρώ­θη­κε το 2011, μα­ζι­κό κί­νη­μα στο Λί­βα­νο και το πο­λι­τι­κό του μή­νυ­μα, απο­τε­λεί μια πο­λύ­τι­μη εξέ­λι­ξη…

Ετικέτες