Για το θάνατο του Περικλή Κοροβέση έγραψαν και θα γράψουν (ευτυχώς) πολλοί και πολλές. Οι περισσότεροι/ες θα κεντράρουν (ίσως δικαίως) στους «Ανθρωποφύλακες».
Παρόλο που το βιβλίο σημάδεψε και τη δική μου νεότητα (σε μια «συλλεκτική» έκδοση, made in London), δεν έχω να προσθέσω τίποτα γι’ αυτό.
Ο Περικλής ήταν ένας από όσος έκαναν το «βήμα» από τη νόμιμη δράση της εποχής της ΕΔΑ και των Ιουλιανών, προς την παράνομη δράση της πρώιμης αντιδικτατορικής αντίστασης. Τα ρίσκα και οι κίνδυνοι αυτού του βήματος περιγράφονται στους Ανθρωποφύλακες.
Τα πράγματα που έκανε αυτός ο μειοψηφικός κύκλος στελεχών, στα πολύ δύσκολα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, υπήρξαν πολύ σημαντικά για τη ζωή όσων ακολούθησαν μέσα στο κίνημα και στην Αριστερά. Όμως ο Περικλής δεν έμεινε ούτε περιορίστηκε σε αυτές τις «δάφνες». Ήταν ένας από όσους κι όσες έκαναν ένα ακόμα παράτολμο βήμα: από την αντιδικτατορική αντίσταση, μέσα όμως στα πλαίσια και στις «συνέχειες» της κομμουνιστογενούς Αριστεράς στην Ελλάδα, προς την αναζήτηση μιας «νέας Αριστεράς», της επαναστατικής Αριστεράς κάτω από την αναγεννητική ορμή του διεθνούς Μάη.
Μαζί με άλλους και άλλες πρωτοστάτησε στις Επαναστατικές Σοσιαλιστικές Ομάδες (ΕΣΟ) στην προσφυγιά της Δυτικής Ευρώπης. Μαζί με τους «Μπολσεβίκους» κι ένα τμήμα της ΣΕΠ, έχτισε το ΕΛΕΚ της μακράς Μεταπολίτευσης εδώ. Το «Λ» στο ΕΛΕΚ είναι από το «Λενινιστικό»: Ελληνικό Λενινιστικό Επαναστατικό Κίνημα. Ο Περικλής της εποχής (παρότι, αργότερα, καταγγέλθηκε από πρωτοσέλιδα ως «αρχηγός της 17Ν») είχε λύσει τους λογαριασμούς του στο δίλημμα μεταξύ του δρόμου του Γκεβάρα και του Λένιν. Ήταν ένας «λενινισμός» με πολλές αυθορμητίστικες αναφορές, ένας αντισταλινικός μαοϊκός ριζοσπαστισμός, με δάνεια από τον τροτσκισμό και αναφορές στη Διαρκή Επανάσταση. Ξέρω, αυτό το «χαρμάνι» δεν είναι δυνατόν να γίνει σήμερα κατανοητό, όμως στη δεκαετία του ’70 οργανώσεις σαν την γαλλική Revolution! ή την ιταλική Avanguardia Operaia ήταν σημαντικές και σε μέγεθος και σε κύρος.
Η κρίση της οργανωμένης επαναστατικής Αριστεράς της Μεταπολίτευσης στα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του ’80 δεν έστειλε τον Περικλή στο σπίτι και στο κουκούλι της ιδιώτευσης. Παρακολουθώντας (με τον δικό του, απολύτως πρωτότυπο τρόπο…) τις εξελίξεις υπήρξε έτοιμος για αυτοκριτικές αλλαγές. Διατήρησε αμείωτο τον προσανατολισμό του προς το κίνημα του κόσμου, εναποθέτοντας σε αυτόν τον παράγοντα όλες τις ελπίδες του. Αναζήτησε μια ενωτική παρέμβαση της Αριστεράς για να μπορέσει αυτή να γίνει αποτελεσματική, χωρίς καθόλου και ποτέ να παραιτηθεί από τον ριζοσπαστισμό του προγραμματικού του πυρήνα.
Επέλεξε να είναι τμήμα της προδρομικής προσπάθειας για ενωτική παρέμβαση της Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΕ, στο Δήμο της Αθήνας με τον Λ. Αυδή. Καθόλου τυχαία ο Περικλής υπήρξε δραστήριος στο δύσκολο ξεκίνημα του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις μεγάλες παρεμβάσεις της εποχής του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ.
Όμως για τον Περικλή αυτή η ενωτική κατεύθυνση, η αναγκαία για τη συγκέντρωση δυνάμεων, δεν σήμαινε παραίτηση ή αυτολογοκρισία στο ριζοσπαστικό περιεχόμενο της πολιτικής. Δεν δίστασε ως μέλος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές του 2009, να θυμίσει δημόσια στον Συνασπισμό τις βαριές ευθύνες ηγετικών του στελεχών για τα πεπραγμένα του 1989 και την κυβέρνηση Τζανετάκη. Στην εσωτερική σύγκρουση που συγκλόνισε τον ΣΥΡΙΖΑ με αφορμή τις τότε περιφερειακές εκλογές (και αιτία την χρονικά πρώτη προσπάθεια της ηγετικής ομάδας γύρω από τον Τσίπρα για «ανοίγματα» προς τη σοσιαλδημοκρατία) ο Περικλής δεν δίστασε να τοποθετηθεί με όσους/όσες συγκρότησαν την παρέμβαση του Μετώπου Ανατροπής.
Μέσα από αυτήν την αντιπαράθεση ο Κοροβέσης έβγαλε κάποια σκληρά συμπεράσματα σχετικά με την αναδυόμενη τότε ηγετική ομάδα και ιδιαίτερα για τον Αλ. Τσίπρα προσωπικά. Από αυτά τα συμπεράσματα δεν μετακινήθηκε ποτέ. Η συνέχεια απέδειξε ότι σε μεγάλο βαθμό οι εκτιμήσεις του ήταν σωστές.
Ο Περικλής υπήρξε χαρακτηριστικό παράδειγμα της ποιότητας ανθρώπων που έβγαλαν οι δεκαετίες του ’60 και του ’70. Με τα καλά και τα κακά τους, με τα μεγάλα προσόντα και τα κουσούρια τους. Μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις, μπροστά στις μάχες που έρχονται, άνθρωποι σαν τον Περικλή θα λείψουν.
Σκίτσο του Χρήστου Αλαβέρα
