Ο «περίγελος της Ευρωζώνης» στον… πάγο

«Το δη­μο­σιο­νο­μι­κό σύμ­φω­νο της Ευ­ρω­ζώ­νης τεί­νει να γίνει όσο πε­ρί­γε­λος έγι­ναν και οι προ­κά­το­χοί του, όπως φά­νη­κε ξε­κά­θα­ρα από την από­φα­ση της Κο­μι­σιόν να μην επι­βά­λει πρό­στι­μα στην Ισπα­νία και την Πορ­το­γα­λία». Μ’ αυτόν τον σαρ­κα­στι­κό αφο­ρι­σμό το editorial των «Financial Times» υπο­δέ­χθη­κε όχι μόνο την από­φα­ση της Κο­μι­σιόν να απαλ­λά­ξει από ποι­νές τις χώρες της Ιβη­ρι­κής , αλλά και τις κα­θη­συ­χα­στι­κές δη­λώ­σεις των Μέρ­κελ, Ολάντ και Ρέν­τσι -της νέας τρόι­κας της Ευ­ρω­ζώ­νης, που δια­δέ­χε­ται τον πα­ρηκ­μα­σμέ­νο γαλ­λο­γερ­μα­νι­κό άξο­να- μετά τη συ­νά­ντη­σή τους στο αε­ρο­πλα­νο­φό­ρο «Γκα­ρι­μπάλ­ντι». 

Πράγ­μα­τι, μετά το Brexit σχε­δόν όλες οι χώρες προ­σπα­θούν να πα­ρα­κάμ­ψουν τον «πε­ρί­γε­λο της Ευ­ρω­ζώ­νης», το Σύμ­φω­νο Στα­θε­ρό­τη­τας και τις εμπλου­τι­σμέ­νες εκ­δο­χές του, αν και καμιά δεν τολμά να το απαι­τή­σει ρητά. Η Ιτα­λία δια­πραγ­μα­τεύ­ε­ται σχέ­διο κρα­τι­κής διά­σω­σης των τρα­πε­ζών της χωρίς bail in και χωρίς επι­βά­ρυν­ση του ελ­λείμ­μα­τός της, κάτι ανά­λο­γο διεκ­δι­κεί και η Πορ­το­γα­λία, ακόμη και η Γερ­μα­νία ψά­χνει να κρύ­ψει κάπου εκτός ελ­λείμ­μα­τος τις αυ­ξη­μέ­νες δα­πά­νες για δια­χεί­ρι­ση του προ­σφυ­γι­κού, ενώ και η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση διεκ­δι­κεί εξαί­ρε­ση για επεν­δυ­τι­κές δα­πά­νες ή για κον­δύ­λια που διο­χε­τεύ­ο­νται σε προ­γράμ­μα­τα για την ανερ­γία. 

Το Brexit μη­δέ­νι­σε το κο­ντέρ. Το γε­γο­νός ότι δεν προ­κά­λε­σε «Αρ­μα­γεδ­δώ­να» ούτε στη Βρε­τα­νία ούτε στην Ευ­ρω­ζώ­νη έχει δυο ανα­γνώ­σεις: Η πρώτη, που αφορά τη Βρε­τα­νία, δια­ψεύ­δει την τρο­μο­κρα­τία του ρητού «έξω από το μα­ντρί σε τρώει ο λύκος». Η δεύ­τε­ρη, που αφορά όλη την ΕΕ και ιδιαί­τε­ρα την Ευ­ρω­ζώ­νη, κα­τα­δει­κνύ­ει ότι η αναι­μι­κή ανά­καμ­ψή τους όχι μόνο δεν είναι εγ­γυ­η­μέ­νη, αλλά θα μπο­ρού­σε να είναι και μη­δε­νι­κή χωρίς το πρό­γραμ­μα πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­σης της ΕΚΤ, που κατά κά­ποιο τρόπο πα­ρα­κάμ­πτει τον «πε­ρί­γε­λο της Ευ­ρω­ζώ­νης».

Στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία ακόμη και η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία είναι ανα­γκα­σμέ­νη να είναι κάπως με­τριο­πα­θής στο δόγμα «οι κα­νό­νες πρέ­πει να τη­ρού­νται». Για λό­γους πρω­τί­στως δι­κούς της, αλλά και λό­γους άλλων που γί­νο­νται ανα­γκα­στι­κά δικοί της, είναι υπο­χρε­ω­μέ­νη να απο­φύ­γει νέα μέ­τω­πα. 

1. Ο υπ’ αριθ­μόν ένα λόγος είναι φυ­σι­κά οι γερ­μα­νι­κές εκλο­γές τον Οκτώ­βριο του 2017. Η Μέρ­κελ, η δη­μο­φι­λία της οποί­ας πέ­φτει λόγω προ­σφυ­γι­κού, θα ήθελε να ανα­κοι­νώ­σει την τέ­ταρ­τη υπο­ψη­φιό­τη­τά της για τη θέση της κα­γκε­λα­ρί­ου μέχρι το συ­νέ­δριο του CDU το Δε­κέμ­βριο, αλλά δεν απο­κλεί­ε­ται να ανα­γκα­στεί να το ανα­βά­λει, αν δεν εξα­σφα­λί­σει την υπο­στή­ρι­ξη των εταί­ρων της Χρι­στια­νο­κοι­νω­νι­στών της Βαυα­ρί­ας. 

Ταυ­τό­χρο­να, είναι ανα­γκα­σμέ­νη να δια­σώ­σει με κάθε τρόπο την ευ­ρω­τουρ­κι­κή συμ­φω­νία για το προ­σφυ­γι­κό, απο­φεύ­γο­ντας ωστό­σο μια ρήξη με την Κο­μι­σιόν και με όσους εντός Γερ­μα­νί­ας δεν θέ­λουν να δώ­σουν γη και ύδωρ στον Ερ­ντο­γάν, και ιδιαί­τε­ρα την κα­τάρ­γη­ση της βίζας. Η γερ­μα­νι­κή ηγε­σία είναι ανα­γκα­σμέ­νη σε μια επι­κίν­δυ­νη ακρο­βα­σία. 
2. Οι γερ­μα­νι­κές εκλο­γές, όμως, επη­ρε­ά­ζο­νται από ποι­κί­λους εξω­γερ­μα­νι­κούς πα­ρά­γο­ντες. Ένας από αυ­τούς είναι η έκ­βα­ση του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος στην Ιτα­λία για τη συ­νταγ­μα­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση Ρέν­τσι, τον Οκτώ­βριο. Μια απόρ­ρι­ψή της θα μπο­ρού­σε να οδη­γή­σει σε πτώση της κυ­βέρ­νη­σης Ρέν­τσι κι έναν νέο κύκλο πο­λι­τι­κής αστά­θειας στον πυ­ρή­να της Ευ­ρω­ζώ­νης. Φυ­σι­κά, ανά­λο­γη επί­δρα­ση μπο­ρεί να έχει ένα απο­τέ­λε­σμα-σοκ στις γαλ­λι­κές προ­ε­δρι­κές εκλο­γές τον Απρί­λιο, όπου ο εταί­ρος της Μέρ­κελ κιν­δυ­νεύ­ει με εξα­φά­νι­ση. 

3. Στάση ανα­μο­νής επι­βάλ­λουν και οι αμε­ρι­κα­νι­κές προ­ε­δρι­κές εκλο­γές της 8ης Νο­εμ­βρί­ου. Το προ­βά­δι­σμα της Κλί­ντον μειώ­νε­ται, και μια επι­κρά­τη­ση του φα­σί­ζο­ντα Τραμπ θα άλ­λα­ζε ρι­ζι­κά τα δε­δο­μέ­να της ευ­ρω­α­τλα­ντι­κής σχέ­σης. Η αμε­ρι­κα­νι­κή εκλο­γι­κή εκ­κρε­μό­τη­τα, άλ­λω­στε, είναι και ένας από τους ανο­μο­λό­γη­τους λό­γους που κάνει δι­στα­κτι­κή τη FED στην εφαρ­μο­γή της από­φα­σής της να αυ­ξή­σει τα επι­τό­κια του δο­λα­ρί­ου. Αν και όταν αυτό συμ­βεί, θα τρο­φο­δο­τή­σει κύμα φυγής από τα γερ­μα­νι­κά ομό­λο­γα, που μαζί με τα ια­πω­νι­κά έχουν το πα­γκό­σμιο προ­νό­μιο των αρ­νη­τι­κών απο­δό­σε­ων. 

Αυτοί είναι μόνο με­ρι­κοί από τους πα­ρά­γο­ντες που επι­βάλ­λουν πά­γω­μα εξε­λί­ξε­ων -πρα­κτι­κά ένα θε­σμι­κό τέλ­μα- στην Ευ­ρω­ζώ­νη. Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι οι ηγέ­τες των «27» προ­σέρ­χο­νται στην άτυπη σύ­νο­δο της Μπρα­τι­σλά­βα (16/9) χωρίς ατζέ­ντα, σε μιαν εφ’ όλης της ύλης συ­ζή­τη­ση για το ανα­σχε­δια­σμό της ΕΕ και της Ευ­ρω­ζώ­νης. Η Έκ­θε­ση των 5 Προ­έ­δρων, που τυ­πι­κά απο­τε­λεί εγκε­κρι­μέ­νο οδικό χάρτη ολο­κλή­ρω­σης και εμ­βά­θυν­σής τους, έχει εξα­φα­νι­στεί από το προ­σκή­νιο, η ρη­το­ρι­κή περί «πε­ρισ­σό­τε­ρης Ευ­ρώ­πης» έχει δώσει τη θέση της σε ανα­ζη­τή­σεις της «πιο ευ­έ­λι­κτης Ευ­ρώ­πης» και οι συ­νή­θως στέ­ρε­ες γερ­μα­νι­κές απα­ντή­σεις στα δι­λήμ­μα­τα της ευ­ρω­παϊ­κής ελίτ τε­λούν υπό εκλο­γι­κή ομη­ρία. 

Αυτό το κλίμα ρευ­στό­τη­τας και άτυ­πης ανα­στο­λής των «κα­νό­νων» στην Ευ­ρω­ζώ­νη σπεύ­δουν να αξιο­ποι­ή­σουν οι πε­ρισ­σό­τε­ρες κυ­βερ­νή­σεις της, επι­δει­κνύ­ο­ντας αξιο­ση­μεί­ω­τες τά­σεις αυ­το­νό­μη­σης από το ευ­ρω­παϊ­κό «Ιε­ρα­τείο». Στα­θε­ρή εξαί­ρε­ση η ελ­λη­νι­κή, από την οποία απαι­τεί­ται να πιει όλο το πικρό πο­τή­ρι του τρί­του μνη­μο­νί­ου, χωρίς τα πο­λυ­δια­φη­μι­σμέ­να αντι­σταθ­μί­σμα­τά του. Ακόμη και η μεί­ω­ση των πλε­ο­να­σμά­των μετά το 2018 έχει απο­κλει­στεί - φυ­σι­κά, λόγω γερ­μα­νι­κών εκλο­γών…