Ο Τσίπρας χορηγός της νίκης Μητσοτάκη

Στη µε­τε­κλο­γι­κή ΚΕ των µου­γκών, εκεί όπου η συ­ζή­τη­ση έγινε, τάχα, δια ση­µειω­µά­των που θα έπρε­πε να κα­τα­τε­θούν στον Αρ­χη­γό, ο Τσί­πρας ισχυ­ρί­στη­κε ότι «ανα­λα­µβά­νει ο ίδιος την ευ­θύ­νη» και ανα­γνω­ρί­ζει ότι αυτή «δεν ισο­µοι­ρά­ζε­ται». Αυτή η µε­γα­λό­στο­µη δή­λω­ση δεν συ­νο­δεύ­τη­κε από κα­νέ­να –µα κα­νέ­να!– συ­γκε­κρι­µέ­νο µέτρο που να απο­δει­κνύ­ει στοι­χεία ει­λι­κρί­νειας. Αντί­θε­τα, άρ­χι­σε αµέ­σως η προ­σπά­θεια να φορ­τω­θούν αλλού οι ερµη­νεί­ες της προ­φα­νούς ήττας: κατά την ει­σή­γη­ση του Τσί­πρα, στις 21 Μάη «ητ­τή­θη­κε η απλή ανα­λο­γι­κή» και οι υπεύ­θυ­νοι γι’ αυτό ήταν ο Αν­δρου­λά­κης, ο Κου­τσού­µπας και ο Βα­ρου­φά­κης!

Αυτός ο εκ­φυ­λι­σµός της κο­ρυ­φαί­ας κο­µµα­τι­κής διερ­γα­σί­ας, στην πιο κρί­σι­µη στι­γµή, δεν πρέ­πει να υπο­τι­µη­θεί. Ο Τσί­πρας δεν δί­στα­σε να στεί­λει ξανά το µή­νυ­µα ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ απο­τε­λεί πλέον ένα «µη-κό­µµα», ένα εκλο­γι­κό καρ­τέλ πα­ρα­γό­ντων γύρω από έναν (τάχα) χα­ρι­σµα­τι­κό Αρ­χη­γό. Όµως αυτό το ση­µείο είναι βαθιά «προ­γρα­µµα­τι­κό»: απο­κα­λύ­πτει στον κόσµο πολ­λές αλή­θειες σχε­τι­κά µε το εάν και κατά πόσο ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είναι πρό­θυ­µος και ικα­νός να προ­χω­ρή­σει σε τοµές που είναι απο­λύ­τως ανα­γκαί­ες για την υπε­ρά­σπι­ση των στοι­χειω­δών ερ­γα­τι­κών και κοι­νω­νι­κών δι­καιω­µά­των. Γιατί οι γκλα­µου­ρά­τοι «άρι­στοι» που µα­ζεύ­τη­καν στα ψη­φο­δέλ­τια του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ (συ­νή­θως, µετά από µακρά θη­τεία σε άλλα σα­λό­νια) µπο­ρεί να έχουν ξε­χά­σει όλα τα στοι­χειώ­δη της αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής, όµως οι άν­θρω­ποι της κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κής βάσης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν έχουν ξε­χά­σει το ότι για να υπε­ρα­σπι­στούν τη ζωή τους χρειά­ζο­νται ένα συ­γκρο­τη­µέ­νο κόµµα κοι­νω­νι­κής και πο­λι­τι­κής µάχης.

Σύγ­χυ­ση

Ας εξε­τά­σου­µε όµως και το πο­λι­τι­κό στοι­χείο της υπο­κρι­τι­κής αυ­το­κρι­τι­κής του Τσί­πρα. Η απλή ανα­λο­γι­κή από µόνη της δεν φταί­ει σε τί­πο­τα. Είναι ένα απλού­στε­ρο και πιο δί­καιο εκλο­γι­κό σύ­στη­µα σε σύ­γκρι­ση µε τις µε­γα­λύ­τε­ρες πα­ρα­µορ­φω­τι­κές δυ­να­τό­τη­τες της «ενι­σχυ­µέ­νης» ανα­λο­γι­κής, στην οποία τώρα τρέ­χει να προ­σα­ρµο­στεί αµα­χη­τί ο Τσί­πρας. Η απλή ανα­λο­γι­κή δεν φταί­ει σε τί­πο­τα για τις ολο­φά­νε­ρες αντι­φα­τι­κές µε­τα­το­πί­σεις που πα­ρου­σί­α­σε ο «χα­ρι­σµα­τι­κός» µέσα στο σύ­ντο­µο διά­στη­µα της προ­ε­κλο­γι­κής πε­ριό­δου, πάνω στο πιο κο­µβι­κό ζή­τη­µα της πο­λι­τι­κής συλ­λο­γι­στι­κής του: στο ζή­τη­µα της κυ­βέρ­νη­σης που επε­δί­ω­κε. Ο Τσί­πρας άρ­χι­σε προ­τεί­νο­ντας µια «προ­ο­δευ­τι­κή-δη­µο­κρα­τι­κή» κυ­βέρ­νη­ση. Δεν έκανε τί­πο­τα για να συ­γκε­κρι­µε­νο­ποι­ή­σει το προ­γρα­µµα­τι­κό και πο­λι­τι­κό πε­ριε­χό­µε­νο αυτής της κυ­βέρ­νη­σης και, κατά συ­νέ­πεια, δεν έκανε τί­πο­τα για να πιέ­σει τις ηγε­σί­ες ή να πεί­σει την βάση των άλλων κο­µµά­των προς την κα­τεύ­θυν­ση αυτή. Στη συ­νέ­χεια, απέ­συ­ρε πρα­κτι­κά την πρό­τα­σή του, δη­λώ­νο­ντας ότι δεν προ­τί­θε­ται να επι­χει­ρή­σει «κυ­βέρ­νη­ση ητ­τη­µέ­νων» και βά­ζο­ντας στο κέ­ντρο της ρη­το­ρι­κής το τον στόχο να ανα­δει­χθεί ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ως πρώτο κόµµα. Στο debate, επέ­στρε­ψε ξαφ­νι­κά στη διεκ­δί­κη­ση µιας «προ­ο­δευ­τι­κής-δη­µο­κρα­τι­κής» πλειο­ψη­φί­ας, προ­σπα­θώ­ντας τα­κτι­κί­στι­κα να «πιέ­σει» τους Αν­δρου­λά­κη-Κου­τσού­µπα-Βα­ρου­φά­κη. Και στο παρά 5΄ των εκλο­γών δή­λω­σε «ανοι­χτός» προς µια µορφή κυ­βέρ­νη­σης «ευ­ρύ­τε­ρων συ­ναι­νέ­σε­ων» (µε το πρό­σχη­µα του «ει­δι­κού σκο­πού», ή άλλο..), απο­κα­λύ­πτο­ντας έτσι εν­δό­µυ­χες προ­θέ­σεις που οι προ­σε­κτι­κοί ανα­λυ­τές είχαν δια­γνώ­σει στην πο­λι­τι­κή του από νω­ρί­τε­ρα, πρα­κτι­κά πριν το επί­ση­µο άνοι­γµα της προ­ε­κλο­γι­κής πε­ριό­δου. Αυτή η ζα­λά­δα δεν µπο­ρεί να πε­ρι­γρα­φεί ως «χα­ρι­σµα­τι­κή» εκλο­γι­κή γρα­µµή, απέ­να­ντι σε έναν σκλη­ρό αντί­πα­λο, µε σαφή στρα­τη­γι­κή και τα­κτι­κή στό­χευ­ση στις εκλο­γές αλλά και γε­νι­κό­τε­ρα.

Ανά­λο­γη σύγ­χυ­ση υπήρ­ξε και στο πρό­γρα­µµα. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πε­ριέ­λα­βε στις δια­κη­ρύ­ξεις του κά­ποιους στό­χους των ερ­γα­ζό­µε­νων και λαϊ­κών µαζών. Όµως µια λίστα ση­µεί­ων-αι­τη­µά­των δεν συ­νι­στά πο­λι­τι­κό πρό­γρα­µµα. Γιατί αυτό προ­ϋ­πο­θέ­τει την έντα­ξη των στό­χων µέσα σε µια γε­νι­κό­τε­ρη «αφή­γη­ση» επι­διω­κό­µε­νων τοµών: µε ποια µέ­θο­δο, µαζί µε ποιους και ενά­ντια σε ποιους, είναι δυ­να­τόν να επι­τευ­χθούν –πρά­γµα­τι– αυτοί οι στό­χοι; Και εδώ η προ­σπά­θεια του Αλ. Τσί­πρα να µι­µη­θεί τον Αν­δρέα Πα­παν­δρέ­ου τά­ζο­ντας γε­νι­κό­λο­γα µιαν «Αλ­λα­γή», πα­ρέ­πε­µπε πε­ρισ­σό­τε­ρο στην ιστο­ρι­κή επι­θε­ώ­ρη­ση «Αλ­λα­γή κι απάνω τούρ­λα» της πε­ριό­δου της κρί­σης του ΠΑΣΟΚ, παρά στην ορµη­τι­κή τα­κτι­κή του Α. Πα­παν­δρέ­ου το 1981. Ο Τσί­πρας υπο­σχό­ταν ότι θα δώσει ΑΤΑ στους µι­σθούς, αλλά ταυ­τό­χρο­να ότι θα δια­τη­ρή­σει το φρά­χτη στον Έβρο και ότι θα επε­κτεί­νει µο­νο­µε­ρώς τα χω­ρι­κά ύδατα στο Αι­γαίο και στην Ανα­το­λι­κή Με­σό­γειο στα 12 ναυ­τι­κά µίλια! Ο Τσί­πρας έταζε µια κυ­βέρ­νη­ση υπε­ρά­σπι­σης των συ­µφε­ρό­ντων των ερ­γα­ζο­µέ­νων και των φτω­χών και ταυ­τό­χρο­να στρε­φό­ταν «προς το κέ­ντρο» και άνοι­γε τα ψη­φο­δέλ­τιά του προς από­µα­χους κα­ρα­µαν­λι­κούς, προς από­στρα­τους γρα­φειο­κρά­τες, προς τη φι­λε­λέ γκλα­µου­ριά της δη­µο­σιο­γρα­φί­ας, προς «ανα­θε­ω­ρη­τές» ιστο­ρι­κούς κ.ά. Δεν χρεια­ζό­ταν ιδιαί­τε­ρη πο­λι­τι­κή πείρα για να κα­τα­λά­βει κα­νείς ότι αυτός ο άκρα­τος πο­λυ­συλ­λε­κτι­σµός θα κα­τέ­λη­γε, αντί να προ­σθέ­τει δυ­νά­µεις απ’ όλες τις πλευ­ρές, να συσ­σω­ρεύ­ει απώ­λειες προς όλες τις πλευ­ρές.

Ζή­τη­µα αξιο­πι­στί­ας

Όλα αυτά µαζί υπο­γρά­µµι­ζαν το «ταυ­το­τι­κό» πλέον ζή­τη­µα της αξιο­πι­στί­ας του Αλ. Τσί­πρα και του αρ­χη­γι­κού κό­µµα­τός του. Η αντι­στρο­φή όλων των κοι­νω­νι­κών και πο­λι­τι­κών δε­σµεύ­σε­ων του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ το 2015 δεν έχει ξε­χα­στεί. Η πικρή πείρα των ερ­γα­ζο­µέ­νων και των φτω­χών για τα πρα­γµα­τι­κά πε­πρα­γµέ­να της κυ­βέρ­νη­σης 2015-19 δεν έχει λη­σµο­νη­θεί. Η προ­ε­κλο­γι­κή πα­ρέ­µβα­ση του Κα­τρού­γκα­λου υπήρ­ξε κα­τα­στρο­φι­κή για τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, όχι γιατί αυτός «µαρ­τύ­ρη­σε» ένα κρυφό πρό­γρα­µµα του Τσί­πρα, αλλά γιατί θύ­µι­σε στους συ­ντα­ξιού­χους το νόµο Κα­τρού­γκα­λου, το νόµο της κυ­βέρ­νη­σης Τσί­πρα που νο­µι­µο­ποί­η­σε και µο­νι­µο­ποί­η­σε όλες τις µνη­µο­νια­κές πε­ρι­κο­πές στις συ­ντά­ξεις µέσω της επι­βο­λής ενός «νέου τρό­που υπο­λο­γι­σµού των συ­ντά­ξε­ων». Θύ­µι­σε έτσι ότι η χι­λιο­τρα­γου­δι­σµέ­νη «έξο­δος από τα µνη­µό­νια» του 2018, είναι πρά­γµα­τι µια «έξο­δος» για τους κα­πι­τα­λι­στές και το κρά­τος, αλλά για τον κόσµο της δου­λειάς είναι εγκλω­βι­σµός στη µνη­µο­νια­κή µέγ­γε­νη µέχρι το 2060! Και αυτή η µα­ζι­κή αρ­νη­τι­κή πείρα, είναι ένα «γρα­µµά­τιο» που ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν έχει ακόµα απο­πλη­ρώ­σει.

Σε αυτήν τη κα­τρα­κύ­λα δεν έχουν όλοι τις ίδιες ευ­θύ­νες. Μέσα στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ εξα­κο­λου­θούν να υπάρ­χουν άν­θρω­ποι, στε­λέ­χη και οµα­δο­ποι­ή­σεις, µε κα­λύ­τε­ρες προ­θέ­σεις. Μετά το 2015 υπο­χω­ρούν διαρ­κώς, πε­ρι­µέ­νο­ντας κα­λύ­τε­ρες ηµέ­ρες για να κά­νουν µια (υπο­χρε­ω­τι­κή) ανα­µέ­τρη­ση. Αντί­θε­τα ο Τσί­πρας και οι πα­ρα­τρε­χά­µε­νοί του, οι­κο­δο­µούν στα­θε­ρά τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να κυ­ριαρ­χή­σουν αναί­µα­κτα εάν και όταν ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ φτά­σει ξανά σε µια ση­µα­ντι­κή εσω­τε­ρι­κή διερ­γα­σία που θα αµφι­σβη­τεί την ηγε­σία της πα­ρα­κµής. Η λευκή ση­µαία αυτού του κύ­κλου αν­θρώ­πων, στε­λε­χών και οµά­δων, στη µε­τε­κλο­γι­κή ΚΕ µπρο­στά στην υπο­κρι­σία της ηγε­τι­κής οµά­δας Τσί­πρα, µοιά­ζει (απέξω) µε πα­ραί­τη­ση και ιστο­ρι­κή ήττα.

Στις εκλο­γές της 21ής Μαΐου, ο Μη­τσο­τά­κης έκανε τα ανα­µε­νό­µε­να. Απευ­θύν­θη­κε µε συ­νέ­πεια στο κοι­νω­νι­κό µπλοκ που υπο­στη­ρί­ζει µε την πο­λι­τι­κή του. Συ­σπει­ρώ­νο­ντας την κυ­ρί­αρ­χη τάξη, τα ανώ­τε­ρα εύ­πο­ρα µε­σο­στρώ­µα­τα και τις κοι­νω­νι­κές επιρ­ρο­ές τους µέσα στο γε­νι­κό πλη­θυ­σµό, συ­γκέ­ντρω­σε το 40% το 60% των ψη­φι­σά­ντων. Η συ­γκέ­ντρω­ση από τη Δεξιά µιας εκλο­γι­κής δύ­να­µης που αντι­στοι­χεί πε­ρί­που στο 30% του πλη­θυ­σµού, είναι µια πο­λι­τι­κή νίκη µέσα στις συ­γκε­κρι­µέ­νες συν­θή­κες, αλλά όχι κάτι το πρω­το­φα­νές.

Το στοι­χείο που δη­µιουρ­γεί την αί­σθη­ση του σοκ στα εκλο­γι­κά απο­τε­λέ­σµα­τα της 21/5 ήταν η συ­ντρι­βή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Στις εκλο­γές του Σε­πτέ­µβρη του 2019, ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχασε πε­ρί­που 500.000 ψη­φο­φό­ρους (σε σύ­γκρι­ση µε τις εκλο­γές του Γε­νά­ρη του 2015) που απέ­συ­ραν την εµπι­στο­σύ­νη τους από το κόµµα που ερ­χό­ταν να εφα­ρµό­σει το µνη­µό­νιο 3. Στις εκλο­γές της 21/5/2023 ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ βρέ­θη­κε µε 1.100.000 ψη­φο­φό­ρους λι­γό­τε­ρους απ’ ό,τι είχε το Γε­νά­ρη του ’15, εξα­κο­λου­θώ­ντας να χάνει την εµπι­στο­σύ­νη εκα­το­ντά­δων χι­λιά­δων αν­θρώ­πων, που γύ­ρι­σαν την πλάτη στη συ­ναι­νε­τι­κή αντι­πο­λί­τευ­ση του 2019-23 και στην αλ­λο­πρό­σαλ­λη και δη­µα­γω­γι­κή προ­ε­κλο­γι­κή κα­µπά­νια του Τσί­πρα. Η ηγε­σία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είναι ο προ­φα­νής υπαί­τιος για αυτή τη «διαρ­κή» ήττα. Και όµως απο­δει­κνύ­ε­ται αν­θε­κτι­κή στο εσω­τε­ρι­κό του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Αυτή η δια­πί­στω­ση δεί­χνει κα­θα­ρά ότι οι προ­ο­πτι­κές ανα­σύ­ντα­ξης και οι ελ­πί­δες ενός πλα­τύ­τε­ρου κό­σµου δεν πρέ­πει πλέον να πε­ρι­µέ­νουν οτι­δή­πο­τε ου­σια­στι­κό από αυτό το κόµµα.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά