Παρακολουθήσεις, ανταγωνισμοί και δημοκρατικά δικαιώματα

Αποκαλύφθηκε πως η NSA έχει υιοθετήσει τη στρατηγική «τα μαζεύουμε όλα», που σημαίνει την παρακολούθηση δεκάδων εκατομμυρίων τηλεφώνων, λογαριασμών ίντερνετ κλπ. Οι περιγραφές για την έκταση, την τεχνολογία, την αποτελεσματικότητα αυτού του «δικτύου» είναι βγαλμένες από «δυστοπική» ταινία για ένα «ζοφερό μέλλον Μεγάλου Αδελφού».

Έκτοτε η κυβέρνηση Ομπάμα προσπαθεί να πείσει τον εξαγριωμένο αμερικανικό λαό ότι όλα γίνονται «για το καλό του». Χωρίς επιτυχία. Ο «μπαμπούλας» της «τρομοκρατικής απειλής», το δόγμα «η ασφάλεια πάνω από την ελευθερία» ξεφτίζουν. Και οι αποκαλύψεις του Σνόουντεν επιτάχυναν αυτή την αλλαγή στις συνειδήσεις, δείχνοντας στους Αμερικανούς πολίτες πεντακάθαρα ότι το «τέρας», που δημιουργήθηκε στο όνομα της «πάταξης της τρομοκρατίας», στρέφεται εναντίον τους.

Το σκάνδαλο πλέον παίρνει πρωτοφανείς, παγκόσμιες διαστάσεις: Η NSA παρακολουθεί δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους –μόνο με τα μέχρι τώρα στοιχεία– στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, τη Βραζιλία, την Ινδία. Παίρνει επίσης διαστάσεις διακρατικών σχέσεων: Θύματα των παρακολουθήσεων είναι και κυβερνητικοί ηγέτες, οικονομικά συνέδρια, διεθνείς οργανισμοί, πετρελαϊκές εταιρίες, υπουργεία κλπ.

Τρομοκράτης η Μέρκελ;
Αυτή η τελευταία –διακρατική– διάσταση διέλυσε την αρχική «γραμμή άμυνας» της Ουάσινγκτον: Ακόμα και αν υπήρχε μερίδα της κοινής γνώμης που θα μπορούσε να αποδεχτεί πως «είμαστε όλοι ύποπτοι, κι εγώ κι εσύ και η γάτα μου μαζί», είναι πολύ πιο δύσκολο να πιστέψει πως ύποπτη τρομοκρατίας είναι και η Άγκελα Μέρκελ…

Η δεύτερη «γραμμή άμυνας» των ΗΠΑ (και του Πάγκαλου) ότι «όλοι παρακολουθούν» έχει πολύ μεγαλύτερη δόση αλήθειας. Μέσα από τις διεθνείς διαμάχες που έχουν προκαλέσει οι αποκαλύψεις, διαφαίνεται ο «αγγελικός κόσμος» του ιμπεριαλισμού, με ένα όργιο κατασκοπίας και αντικατασκοπίας μεταξύ και των ανταγωνιζόμενων δυνάμεων, αλλά και μεταξύ των «συμμάχων».

Αποκαλύφθηκε πρόσφατα από δυτικές πηγές, η –αποτυχημένη–  προσπάθεια της Ρωσίας να παρακολουθήσει τις ξένες αντιπροσωπείες στο G20 του Λονδίνου. Λίγο καιρόν πριν βέβαια, είχε αποκαλυφθεί η –επιτυχημένη– προσπάθεια της Αγγλίας να παρακολουθήσει τις ξένες αντιπροσωπείες στο συγκεκριμένο G20.

Βιομηχανική κατασκοπεία
Σε μια προσπάθεια να βρεθεί νέα «γραμμή άμυνας», εκπρόσωποι της NSA δήλωσαν πως «τουλάχιστον δεν κάνουν βιομηχανική κατασκοπεία, όπως οι Κινέζοι», φέρνοντας στην επιφάνεια το γεγονός ότι η κινεζική κυβέρνηση συνδέεται με μαζικές επιχειρήσεις «χακαρίσματος» πολλών αμερικανικών εταιρειών. Σύντομα αποδείχθηκε βέβαια ότι η NSA παρακολουθούσε στενά και την βραζιλιάνικη πετρελαϊκή Petrobras, σε ένα καραμπινάτο παράδειγμα «βιομηχανικής κατασκοπείας»…

Πίσω από τις αποκαλύψεις και τις εντάσεις για τις παρακολουθήσεις, αποκαλύπτεται η πραγματικότητα των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και της όξυνσής τους μέσα στο έδαφος της κρίσης. Η κόντρα Γερμανίας-ΗΠΑ, με αφορμή την παρακολούθηση της Μέρκελ, είναι μια μόνο διάσταση του οικονομικού ανταγωνισμού των δύο κρατών, της προσπάθειας του γερμανικού ιμπεριαλισμού να σκαρφαλώσει ψηλότερα στην παγκόσμια αλυσίδα.

Η συζήτηση στην ΕΕ για «κοινή άμυνα» απέναντι στη NSA είναι μια άλλη διάσταση των ανταγωνισμών που υπάρχουν μέσα στη «σύμμαχο Δύση». Πρόκειται για παρενέργειες της κρίσης της αμερικανικής ηγεμονίας.

Στη Μέση Ανατολή, η παραδοσιακή σύμμαχος των ΗΠΑ, Αίγυπτος, βρίσκεται σε περίοδο τεταμένων σχέσεων με την Ουάσινγκτον. Ακόμα χειρότερα, οι Σαουδάραβες διαφοροποιούνται από την αμερικανική στρατηγική στην περιοχή (μη-επέμβαση στη Συρία, διάλογος με το Ιράν) και για πρώτη φορά εκφράζουν τη δυσφορία τους «έξω από τους τοίχους του παλατιού».

Σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, διαφορές που μια άλλη εποχή θα λύνονταν ήσυχα σε διαδρόμους, τώρα εκφράζονται στα πρωτοσέλιδα. Είναι αμφίβολο αν θα διαρραγούν άμεσα ιστορικές, στρατηγικές συμμαχίες, αλλά όπως είπε ο Daniel Serwer, πρώην αξιωματούχος του State Department: «Κάτι συμβαίνει εδώ. Μοιάζει με τεκτονική στροφή και πρέπει να προσαρμοστούμε».

Αυτά δεν αθωώνουν προφανώς τις ΗΠΑ. Παραμένει η μεγαλύτερη και πιο «αποτελεσματική» δύναμη, είναι ικανή να παρακολουθεί ολόκληρους πληθυσμούς παγκόσμια, διεκδικεί το ρόλο του παγκόσμιου «χωροφύλακα» και γι’ αυτό είναι και η πιο επικίνδυνη σήμερα. Αλλά αυτό δεν αγιοποιεί τις άλλες καπιταλιστικές κυβερνήσεις, ή τις υπόλοιπες μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες «οφείλουν να επαγρυπνούν» ή μπορούν να αποτελέσουν –τάχα– «αντίπαλο δέος».

Η στόχευση της Γερμανίας
Κάθε ανταγωνισμός εμπεριέχει πάντοτε μέσα του και το στοιχείο της διαπραγμάτευσης για μια ισχυρότερη θέση στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική σκακιέρα. Η Άγκελα Μέρκελ, που «εξεγέρθηκε» ενάντια στις παρακολουθήσεις, ήταν αυτή που μπλόκαρε απόφαση της ΕΕ για μια νομοθεσία που θα παρείχε κάποια προστασία στα προσωπικά δεδομένα.

Το νέο ανέκδοτο λέει: «Τι είναι αυτό που έχει δύο πρόσωπα και θέλει πέντε μάτια; Η Μέρκελ». «Πέντε Μάτια» είναι η κωδική ονομασία της συμμαχίας ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας-Νέας Ζηλανδίας-Καναδά που ξεκίνησε το 1946 και προβλέπει πως οι πέντε χώρες δεν θα κατασκοπεύουν η μία την άλλη, αλλά θα μοιράζονται τις πληροφορίες και τις πηγές τους.

Σε αυτό το κλειστό, προνομιούχο κλαμπ δείχνει να θέλει να μπει η Γερμανία και εκεί οφείλεται όλος ο «ντόρος» που σήκωσε η Μέρκελ. Με ενισχυμένη τη θέση της, αμφισβήτησε το Ψυχροπολεμικό Δόγμα «οι ΗΠΑ προστατεύουν τον πλανήτη και ο δυτικός κόσμος χρωστάει ευγνωμοσύνη», δηλώνοντας ότι «η φιλία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και των ΗΠΑ, δεν είναι μονόδρομος. Υπάρχουν σοβαροί λόγοι που και οι ΗΠΑ χρειάζονται επίσης κάποιους φίλους στον πλανήτη». Στην ευρωπαϊκή σύσκεψη μίλησε ακόμα πιο ειλικρινά: «Σε αντίθεση με τον Ντέιβιντ (σ.σ. Κάμερον), δυστυχώς δεν είμαστε μέλος αυτής της ομάδας (σ.σ. των «5 Ματιών»).  

Ευρωπαϊκή Ένωση
Στη γερμανική στρατηγική, που «αυτονομείται» όλο και περισσότερο, εμφανίζεται ως αντίπαλο δέος η γαλλική-«ευρωπαϊκή» στρατηγική που δεν συζητά συνεργασία με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και δίνει έμφαση στην «οχύρωση» της ΕΕ ενάντια στις ΗΠΑ.  

Είναι μια συζήτηση τόσο παλιά όσο και η αυταπάτη για τον προοδευτικό ρόλο του «ευρωστρατού» και της «ευρωπαϊκής ενοποίησης» ως τάχα «αντίπαλο δέος στις ΗΠΑ». Η ΕΕ δεν είναι «αγγελικά πλασμένη» ούτε στο ζήτημα των παρακολουθήσεων και η «οχύρωσή» της θα έχει να κάνει απλά με την ενίσχυσή των ευρωπαϊκών ιμπεριαλισμών απέναντι στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.

Είναι γνωστό ότι ενώ η NSA παρακολουθεί τα άλλα κράτη, ταυτόχρονα συνεργάζεται μαζί τους στην παρακολούθηση των λαών τους. Ενδεικτικό των προτεραιοτήτων των «από πάνω» είναι η στάση των ΜΜΕ και των κυβερνήσεων. Εδώ και μήνες είχε διαρρεύσει η παρακολούθηση εκατομμυρίων πολιτών από την NSA και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ αδιαφόρησαν. «Εξεγέρθηκαν» ξαφνικά μόνο όταν ανακάλυψαν ότι ήταν και οι ίδιες θύματα παρακολούθησης.
Για την Αριστερά, η «ατζέντα» θα έπρεπε να είναι η ακριβώς αντίθετη. Οι «ΕΥΠ» αυτού του κόσμου αποτελούν αντίπαλο και στην ίδια μας τη χώρα. Τα δημοκρατικά δικαιώματα των λαϊκών μαζών είναι τα μόνα τα οποία έχουμε να υπερασπίσουμε ενάντια σε κάθε λογής «μυστικές υπηρεσίες».

Τα «κρατικά μυστικά» και οι «εθνικές υπηρεσίες» είναι αντίπαλος σε αυτόν τον αγώνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Ο Έντουαρντ Σνόουντεν, ο «εθνοπροδότης» στις ΗΠΑ που υποχρέωσε τις κυβερνήσεις παγκοσμίως να ανοίξουν τη συζήτηση δημόσια, το απέδειξε.

Δημοκρατία
Ο κωμικός Μαρκ Στιλ, στη στήλη του στον «Independent» το έθεσε με σαφή τρόπο: Η Μέρκελ πράγματι είναι επικίνδυνη και γι’ αυτό θα πρέπει να παρακολουθείται. Αλλά τον έλεγχο της «παρακολούθησης» θα πρέπει να τον έχουν οι λαοί και όχι οι όμοιοί της.

Δεκαετίες πριν, στη Ρωσία, αυτή η πολιτική έγινε πραγματικότητα και δεν ήταν απλά σκέψη ενός κωμικού, χαράσσοντας δρόμους για την Αριστερά: Η σοβιετική κυβέρνηση και ο υπεύθυνος για την εξωτερική πολιτική Λέον Τρότσκι δημοσίευσαν στις εφημερίδες άμεσα όσα έγγραφα έπεσαν στα χέρια τους μετά την κατάληψη της εξουσίας, τσακίζοντας αυτό το αντιδημοκρατικό κατασκεύασμα που στον καπιταλισμό ονομάστηκε «διπλωματικό απόρρητο».

Στον αποπροσανατολισμό που γεννούν οι εθνικοί ανταγωνισμοί και τα γεωπολιτικά παιχνίδια, δεν πρέπει να χαθεί το νόημα της πράξης του Σνόουντεν. Όπως έλεγε ο Όργουελ: «σε καιρούς γενικευμένης εξαπάτησης, το να λες την αλήθεια είναι πράξη επαναστατική».