Πολιτική αστάθεια και στην Ιρλανδία

Στις 26 Φλεβάρη έγιναν οι εθνικές εκλογές στην Ιρλανδία. Το εκλογικό σύστημα της χώρας είναι τόσο σύνθετο (για να διασφαλίζει αντιπροσώπευση) που τα τελικά αποτελέσματα θα χρειαστούν μέρες, ενώ η κατανομή των εδρών μπορεί να χρειαστεί και μία βδομάδα.

Ωστόσο οι πρώτες εκτιμήσεις αποτελεσμάτων έχουν βγει και –πέρα από αλλαγές στη διαδρομή– προσφέρονται για καταρχήν πολιτικά συμπεράσματα. Και όλη η αρθρογραφία συμφωνεί ότι η Ιρλανδία έζησε έναν εκλογικό σεισμό.

Τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού καταποντίζονται. Το Fine Gael πηγαίνει από το 36,1% κάπου στο 25-26%. Το Εργατικό Κόμμα πηγαίνει από 19,5% γύρω στο 7,5%.

Ποιά ανάκαμψη; 

Φαίνεται πως οι Ιρλανδοί εργαζόμενοι δεν συμμερίζονται τους διεθνείς επαίνους για το «υπόδειγμα εξόδου από τα μνημόνια». Γράφει ο Peter Geoghegan: «Πολλοί Ιρλανδοί δεν βίωσαν αποτελέσματα από την ανάκαμψη ... Πάνω από 1 στους 4 δηλώνει πως η οικονομική του κατάσταση χειροτέρεψε πέρυσι ενώ 1 στους 2 δηλώνει ότι έμεινε η ίδια». Με τα λόγια ψηφοφόρου έξω από εκλογικό κέντρο», «ήταν μια ανάκαμψη για τους πλούσιους».

Σε αυτό το φόντο, το μήνυμα των κυβερνητικών κομμάτων για «συνέχιση των προσπαθειών και της ανάκαμψης» δεν έπιασε τόπο.

Το Fiana Fail, το άλλο μεγάλο κόμμα της Ιρλανδίας, ανέκαμψε σχετικά, πηγαίνοντας περίπου στο 22% από το 17,5%. Οι ηγέτες του το θεωρούν άθλο, μετά την ιστορική συντριβή του 2011 (όταν έχασαν 12 μονάδες και έπιασαν ιστορικό χαμηλό). Είναι ενδεικτικό της κρίσης ότι το δεύτερο χειρότερο αποτέλεσμα από τη δεκαετία του ’30 θεωρείται «άθλος». Κάποτε το Fiana Fail και το Fine Gael κυριαρχούσαν στην πολιτική ζωή, με σταθερό άθροισμα πάνω από 65% που έφτανε ως το 80%. Σήμερα τα δύο κάποτε κραταιά κόμματα δεν ξεπερνούν το 50% και ακόμα και ο «Μεγάλος Συνασπισμός» ίσως δεν αρκεί για να σχηματιστεί κυβερνητική πλειοψηφία.

Η πτώση των Εργατικών συμπληρώνει την εικόνα. Ήταν το κόμμα που λειτουργούσε ως βασικός «μικρός εταίρος», αυξομειώνοντας τα ποσοστά του. Θεωρούνταν το βασικό κόμμα «στα αριστερά του δικομματισμού» (μιας και τα δύο μεγάλα κόμματα είναι εξίσου κεντροδεξιά, με τη βασική τους διαχωριστική να είναι κατάλοιπο του πολέμου και της τότε στάσης απέναντι στη βρετανική αυτοκρατορία). Με αυτήν την ιδιότητα εκτινάχθηκε στο 19,5% το 2011 και τον ρόλο του στη συγκυβέρνηση πληρώνει σήμερα, «ματώνοντας» και χάνοντας 12 μονάδες.

Αυτό το «δυομισι-κομματικό» σύστημα, που για δεκαετίες συγκέντρωνε άνετα ένα 85-90% των ψήφων, σήμερα συγκεντρώνει το πολύ το 55%.

Το αποτέλεσμα δείχνει μια σοβαρή στροφή «ενάντια στο πολιτικό σύστημα». Κατ’ αρχάς ένα 15% πήγε στους «ανεξάρτητους» (που με βάση το εκλογικό σύστημα μπορεί να καταλάβουν μεγάλο αριθμό εδρών). Δείχνει επίσης μια στροφή ενάντια στη λιτότητα. Δεν είναι μόνο ότι οι «ανεξάρτητοι» συνήθως τοποθετούνται «αριστερά του Κέντρου». Είναι και τα αποτελέσματα των αριστερών κομματικών σχηματισμών.

Το Σιν Φέιν δεν δικαίωσε τις μεγάλες προσδοκίες για αλματώδη άνοδο και δεύτερη θέση. Αλλά συνεχίζει να ανεβάζει το ποσοστό του. Το 2011 έπιασε το 10% (με άνοδο 3 μονάδων), σήμερα αγγίζει το 15%. Είναι σημαντικό επίτευγμα για ένα κόμμα που, όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσο νερό κι αν ρίξει στο κρασί του, εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται από τα ΜΜΕ ως «ο πολιτικός βραχίονας των τρομοκρατών του IRA».

Οι πρωτοεμφανιζόμενοι Σοσιαλδημοκράτες κέρδισαν ένα ποσοστό γύρω στο 3%. Από αρκετούς συντρόφους θεωρούνται μια αριστερή εκδοχή Ποταμιού ή Πολιτών (δημιούργημα με στόχο να ανακόψει την Αριστερά). Αλλά το ότι είναι «αριστερή» εκδοχή (με θέση υπέρ διάφορων αιτημάτων του κινήματος) κατατάσσει τους ψηφοφόρους του στο στρατόπεδο της «αντι-λιτότητας».

Ριζοσπαστική Αριστερά

Η πιο σημαντική είδηση έρχεται από την «Αριστερά της Αριστεράς». Το κοινό εκλογικό κατέβασμα της Anti-Austerity Alliance (πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος) και του People Before Profit (πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος) αναμένεται να κερδίσει κάπου ανάμεσα στο 3,6% και το 5%. Είναι μια καλή άνοδος από το 2,7% της αντίστοιχης πρωτοβουλίας του 2011 (Ενωμένη Αριστερή Συμμαχία) και οι σύντροφοι ελπίζουν να εκλέξουν 6 ή και 7 βουλευτές.

Όπως είπαμε, η κατανομή των εδρών θα χρειαστεί πολλές μέρες καταμέτρησης. Αλλά η πολιτική αστάθεια έφτασε και στην Ιρλανδία. Οι δύο «προαιώνιοι εχθροί», το Fiana Fail και το Fine Gael, σήμερα ρίχνουν τους τόνους και συζητούν το ενδεχόμενο συγκυβέρνησης, αλλά ακόμα κι αυτό δεν δείχνει εύκολο.

Το Σιν Φέιν προεκλογικά αναφερόταν σε μια «προοδευτική κυβέρνηση», εννοώντας ότι θα μπορούσε να συμμαχήσει με το Fiana Fail και τους Εργατικούς, αν αυτό ήταν η κυρίαρχη δύναμη. Ήταν εξαρχής μια προβληματική στάση, που σήμερα δείχνει να ανοίγει δρόμους για ακόμα πιο επικίνδυνες διαδρομές. Παρά το αποτέλεσμα, που δεν δικαιώνει ένα τέτοιο σενάριο, ο ηγέτης του κόμματος Τζέρι Άνταμς δηλώνει πως «αν δεχθεί πρόσκληση για συμμετοχή σε κυβέρνηση, το κόμμα θα το συζητήσει».

Αν επικρατήσει αυτός ο «κυβερνητισμός», θα κοστίσει. Πόσο μάλλον σε μια συγκυρία που ο αστικός Τύπος, ενώ βλέπει τον «Μεγάλο Συνασπισμό» ως μόνη λύση, αναγνωρίζει ότι το βασικό πρόβλημα αυτού του σεναρίου είναι πως μεσοπρόθεσμα «θα στρώσει το δρόμο στο Σιν Φέιν»...

Όλα είναι ανοιχτά μέχρι να ολοκληρωθεί η καταμέτρηση και οι διαπραγματεύσεις, ακόμα και το σενάριο επαναληπτικών εκλογών. Το σίγουρο είναι πως ακόμα και στο «μοντέλο εξόδου από τα μνημόνια», η πολιτική κρίση ήρθε για να μείνει...

Η Φωτό είναι από το μεγαλειώδες κίνημα για το δικαίωμα στο νερό, που τροφοδότησε σε μεγάλο βαθμό την άνοδο του Σιν Φέιν και της ριζοσπαστικής Αριστεράς.