Συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό: υψώνοντας κι άλλο τα τείχη της Ευρώπης-Φρούριο

Η γε­νι­κή κα­τεύ­θυν­ση της συμ­φω­νί­ας δεν απο­τέ­λε­σε έκ­πλη­ξη για όσους/ες πα­ρα­κο­λου­θούν στενά το προ­σφυ­γι­κό, αφού τους είχε προϊ­δε­ά­σει πλή­θος κι­νή­σε­ων που οδη­γού­σαν μα­θη­μα­τι­κά σε κάτι τέ­τοιο, όπως, με­τα­ξύ άλλων, ο ερ­χο­μός να­τοϊ­κών πλοί­ων στα νησιά του Αι­γαί­ου, η νέα πραγ­μα­τι­κό­τη­τα των hotspots, η ξε­χω­ρι­στή κρά­τη­ση στο λι­μά­νι της Κα­βά­λας μη “επι­λέ­ξι­μων” με­τα­να­στών και η με­τα­φο­ρά τους με κλού­βες στα προ­α­να­χω­ρη­σια­κά κέ­ντρα της Ξάν­θης, του Πα­ρα­νε­στί­ου και του Φυ­λα­κί­ου, και το κλεί­σι­μο των βο­ρεί­ων συ­νό­ρων μέρες πριν την τε­λι­κή συμ­φω­νία, με το πλή­θος στην Ει­δο­μέ­νη να αυ­ξά­νε­ται διαρ­κώς. Η αντι­με­τα­να­στευ­τι­κή έντα­ση των δια­τυ­πώ­σε­ών της όμως σό­κα­ρε ακόμα και διε­θνείς ΜΚΟ που μόνο για ακραίο ρι­ζο­σπα­στι­σμό δεν μπο­ρούν να κα­τη­γο­ρη­θούν και των οποί­ων η δι­πλω­μα­τι­κή τους φρα­σε­ο­λο­γία δε θα πε­ριεί­χε εύ­κο­λα δια­τυ­πώ­σεις όπως «απάν­θρω­πη» ή «ιστο­ρι­κών δια­στά­σε­ων πλήγ­μα στα δι­καιώ­μα­τα», αν δεν ήταν πράγ­μα­τι έτσι και ακόμη χει­ρό­τε­ρα.

Ο «βαλ­κα­νι­κός δρό­μος» ως ήδη μα­κρι­νή ανά­μνη­ση

Το πέ­ρα­σμα προς την Κε­ντρι­κή και Βό­ρεια Ευ­ρώ­πη, μέσω του οποί­ου έφτα­σαν στις χώρες που επι­θυ­μού­σαν εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες πο­λι­τι­κοί και οι­κο­νο­μι­κοί πρό­σφυ­γες, η δια­δρο­μή που, ξε­κι­νώ­ντας από τα πα­ρά­λια της Τουρ­κί­ας, περ­νού­σε από τα νησιά για να συ­νε­χί­σει στην Ει­δο­μέ­νη, τη Γευ­γε­λή και όλα τα συ­νο­ρια­κά πε­ρά­σμα­τα μέσα στα Βαλ­κά­νια, αλλά και στη συ­νέ­χεια προς Ουγ­γα­ρία, Αυ­στρία και πέρα, ο διά­δρο­μος τον οποίο διέ­σχι­σαν τόσες ελ­πί­δες και ο οποί­ος ένωσε τόσες αντι­στά­σεις και τόση αλ­λη­λεγ­γύη, ανή­κει και με τη βούλα πια στο πα­ρελ­θόν. Η πο­λι­τι­κή των κλει­στών συ­νό­ρων νί­κη­σε κατά κρά­τος, εγκλω­βί­ζο­ντας στην Ελ­λά­δα χι­λιά­δες αν­θρώ­πους που στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ήθε­λαν να προ­χω­ρή­σουν βο­ρειό­τε­ρα. Η de facto κα­τα­στο­λή αυτής της κί­νη­σης πριν τη συμ­φω­νία και το αρ­ρα­γές μπλοκ των χωρών του Βί­ζεν­γκραντ, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα πε­ριό­ρι­σε την όποια δια­πραγ­μά­τευ­ση στο πώς θα στα­μα­τή­σει η έλευ­ση προ­σφύ­γων και προς την ίδια την Ελ­λά­δα, πώς δη­λα­δή το δε­δο­μέ­νο εσω­τε­ρι­κό σύ­νο­ρο εντός της ΕΕ που προ­ϋ­πήρ­χε στην Ει­δο­μέ­νη θα με­τα­φερ­θεί στα διοι­κη­τι­κά εξω­τε­ρι­κά σύ­νο­ρα, χτί­ζο­ντας έτσι ένα δεύ­τε­ρο μετά τον Έβρο, θα­λάσ­σιο αυτή τη φορά, στι­βα­ρό σύ­νο­ρο-φρά­χτη από την Τουρ­κία προς την Ελ­λά­δα, υπο­στη­ρι­ζό­με­νο με στρα­τιω­τι­κούς, κα­τα­σταλ­τι­κούς, αλλά και διοι­κη­τι­κούς-νο­μι­κούς όρους.

Το εφεύ­ρη­μα της «ασφα­λούς τρί­της χώρας»

Το βα­σι­κό ερ­γα­λείο για να στοι­χειο­θε­τη­θεί νο­μι­κά αυτή η πο­λι­τι­κή είναι η ανα­κή­ρυ­ξη της Τουρ­κί­ας σε ασφα­λή χώρα (ανα­γνώ­ρι­ση στην οποία είχε πρω­το­στα­τή­σει η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση), ανοί­γο­ντας έτσι το δρόμο ώστε πο­λι­τι­κοί και οι­κο­νο­μι­κοί πρό­σφυ­γες να μπο­ρούν να επα­να­προ­ω­θη­θούν στην Τουρ­κία, από τη στιγ­μή που είτε χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται με τη νέα “προ­σε­κτι­κή” ορο­λο­γία ως “πα­ρά­τυ­ποι” (πρα­κτι­κά όλοι οι Μα­γκρε­μπί­νοι, Πα­κι­στα­νοί, Μπα­γκλα­ντε­σια­νοί κ.α.) είτε θε­ω­ρεί­ται ότι λαμ­βά­νουν επαρ­κή διε­θνή προ­στα­σία στην Τουρ­κία, πράγ­μα που ση­μαί­νει ότι εν δυ­νά­μει, Αφ­γα­νοί και Ιρα­κι­νοί, αλλά ακόμα και Σύ­ριοι (όπως υπο­νο­εί­ται από το μέτρο της 1 προς 1 ανταλ­λα­γής), θα επι­τρέ­πε­ται να απε­λαύ­νο­νται στην «ασφα­λή» γει­το­νι­κή χώρα.

Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τρα­γι­κό. Το όλο θέμα είναι φυ­σι­κά η Τουρ­κία να κάνει τον μπά­τσο της Ευ­ρώ­πης. Γι’ αυτό, λαμ­βά­νει χρη­μα­το­δό­τη­ση, χα­λα­ρώ­νει το κα­θε­στώς χο­ρή­γη­σης βίζας στους πο­λί­τες της και ανοί­γουν προ­ο­πτι­κά ξανά οι εντα­ξια­κές δια­δι­κα­σί­ες. Πα­ρα­χω­ρεί­ται όμως και ο χα­ρα­κτη­ρι­σμός “ασφα­λής”, σε μια χώρα που κα­θη­με­ρι­νά κα­τα­πα­τά δη­μο­κρα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα, που κλεί­νει τα άμεσα σύ­νο­ρά της με την εμπό­λε­μη Συρία, που συμ­με­τέ­χει ενερ­γά στη Συ­ρια­κή σύρ­ρα­ξη, που βρί­σκε­ται σε πό­λε­μο με τους Κούρ­δους στο εσω­τε­ρι­κό της (και αυτό φυ­σι­κά έχει ση­μα­σία για τη στάση της απέ­να­ντι στους Κούρ­δους τόσο της Συ­ρί­ας, όσο και του Ιράκ) και για την οποία προ­κύ­πτουν συ­νε­χώς εν­δεί­ξεις, αλλά και ντο­κου­μέ­ντα για την υπο­στή­ρι­ξή της στο Ισλα­μι­κό Κρά­τος. Φυ­σι­κά, αυτά τα γνω­ρί­ζουν όλες οι κυ­βερ­νή­σεις της ΕΕ και μέχρι πολύ πρό­σφα­τα τα κα­τήγ­γει­λαν και κου­νού­σαν το δά­χτυ­λο προς την κυ­βέρ­νη­ση Ερ­ντο­γάν. Δεν πρό­κει­ται, λοι­πόν, για μια συλ­λο­γι­κή πλάνη, αλλά για ένα σχέ­διο, ξέ­χει­λο υπο­κρι­σί­ας αλλά και σκο­πι­μό­τη­τας. Η Ευ­ρώ­πη απο­δει­κνύ­ει μια ακόμα φορά (χωρίς κα­νείς και καμιά να πέ­φτει πια από τα σύν­νε­φα) ότι οι αξίες και τα ιδα­νι­κά της είναι απλά ερ­γα­λεία, πε­ριο­ρι­σμέ­νης μά­λι­στα χρή­σης κι όχι στα­θε­ροί και ακλό­νη­τοι “πυ­λώ­νες” κά­ποιου δήθεν αν­θρω­πι­στι­κού και φι­λε­λεύ­θε­ρου οι­κο­δο­μή­μα­τος.

Η ντρο­πή του «1 για 1» και ο φε­ρε­τζές της με­τε­γκα­τά­στα­σης

Απο­κα­λυ­πτι­κά για το χα­ρα­κτή­ρα της συμ­φω­νί­ας είναι τα όσα προ­βλέ­πο­νται για την κα­νο­νι­κή έναρ­ξη της δια­δι­κα­σί­ας της με­τε­γκα­τά­στα­σης από την Ελ­λά­δα και την Ιτα­λία προς όλες τις χώρες της ΕΕ, σε αριθ­μούς που έχουν συμ­φω­νη­θεί. Έχου­με ξα­να­πεί, επι­μέ­νο­ντας στα­θε­ρά στη λο­γι­κή της ελευ­θε­ρί­ας στη με­τα­κί­νη­ση και του δι­καιώ­μα­τος στην πα­ρα­μο­νή, ότι η με­τε­γκα­τά­στα­ση που προ­βάλ­λε­ται ως μια αν­θρώ­πι­νη και λο­γι­κή δια­δι­κα­σία, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα κρύ­βει κα­τα­να­γκα­σμό και επι­σφά­λεια για τους ίδιους τους πρό­σφυ­γες. Μια δια­δι­κα­σία που ορί­ζει πού θα κα­τα­λή­ξει κά­ποιος/α, ακόμα κι αν δεν είναι η επι­λο­γή του/της, χωρίς να έχει δι­καί­ω­μα να διεκ­δι­κή­σει την πα­ρα­μο­νή του/της στη χώρα που θα ήθελε, μας βρί­σκει προ­κα­τα­βο­λι­κά επι­φυ­λα­κτι­κούς, ως κι εχθρι­κές. Πόσο μάλ­λον, όταν ξέ­ρου­με, πως αυτό μπο­ρεί να ση­μαί­νει εγκα­τά­στα­ση σε «φι­λό­ξε­νες» χώρες, όπως η Ουγ­γα­ρία, η Σλο­βα­κία ή οι χώρες της Βαλ­τι­κής (με κα­νο­νι­κά νε­ο­φα­σι­στι­κά και νε­ο­να­ζι­στι­κά κόμ­μα­τα να κερ­δί­ζουν έδα­φος και να έχουν ανα­πτύ­ξει με­γά­λη δυ­να­μι­κή και με τις κυ­βερ­νή­σεις τους να παί­ζουν το χαρτί της ξε­νο­φο­βί­ας και να πο­τί­ζουν τους ψη­φο­φό­ρους τους με ρη­το­ρι­κή μί­σους, σι­γο­ντά­ρο­ντας τις εκεί ομά­δες αγα­να­κτι­σμέ­νων ακρο­δε­ξιών που παίρ­νουν την κα­τά­στα­ση στα χέρια τους), και η έν­νοια της ασφά­λειας είναι εξαι­ρε­τι­κά αμ­φι­σβη­τή­σι­μη, κάτι που το συμ­με­ρί­ζο­νται και οι πε­ρισ­σό­τε­ροι πρό­σφυ­γες, όταν ενη­με­ρώ­νο­νται για αυτή τη δυ­να­τό­τη­τα.

Πα­ρό­τι το βα­σι­κό πρό­βλη­μα της με­τε­γκα­τά­στα­σης είναι τα πα­ρα­πά­νω, υπάρ­χει ένα ακόμα θέμα. Η πρό­βλε­ψη για τις σχε­τι­κές θέ­σεις, είναι στα­γό­να στον ωκε­α­νό των εκα­τομ­μυ­ρί­ων εκτο­πι­σμέ­νων στην Τουρ­κία, ενώ ακόμα και η συμ­φω­νη­μέ­νη κα­τα­νο­μή είναι υπό διαρ­κή αμ­φι­σβή­τη­ση (μέσω των μο­νο­με­ρών ενερ­γειών που έχουν ήδη ξε­κι­νή­σει, ει­δι­κά μετά το χτύ­πη­μα στις Βρυ­ξέλ­λες, ενερ­γειών δη­λα­δή που υπο­τί­θε­ται κό­πη­καν μα­χαί­ρι με τη συμ­φω­νία, όπως επι­χαί­ρει η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση). Ου­σια­στι­κά, ακόμα κι αυτό το προ­βλη­μα­τι­κό μέτρο, που ως προ­πέ­τα­σμα αν­θρω­πι­σμού ονο­μά­ζε­ται τε­χνηέ­ντως “ασφα­λής διέ­λευ­ση”, αφορά τε­λι­κά μια ελά­χι­στη μειο­ψη­φία προ­σφύ­γων.

Η ει­κό­να συ­μπλη­ρώ­νε­ται από το μέτρο της ανταλ­λα­γής. Αυτό ανα­φέ­ρε­ται ρητά σε Σύ­ριους και προ­βλέ­πει ου­σια­στι­κά ότι για κάθε Σύριο που επι­στρέ­φε­ται στην Τουρ­κία, ένας άλλος Σύ­ριος ή Σύρια θα εγκα­θί­στα­ται κα­τευ­θεί­αν σε χώρα της Ευ­ρώ­πης. Πλεί­στα όσα τα αδιευ­κρί­νι­στα ση­μεία κι εδώ με κυ­ριό­τε­ρα το πώς μπο­ρεί κά­ποιος/α με Συ­ρια­κή κα­τα­γω­γή να θε­ω­ρη­θεί ότι δε χρή­ζει αν­θρω­πι­στι­κής διε­θνούς προ­στα­σί­ας, ποιο είναι το όριο αυτών των ανταλ­λα­γών και τε­λι­κά αν και πώς θα εφαρ­μο­στεί στην πράξη. Το τρο­μα­κτι­κό είναι ότι κά­ποιος/α που μετά τις 20 Μαρ­τί­ου ρι­σκά­ρει τη ζωή του για να πε­ρά­σει στην Ελ­λά­δα από το Αι­γαίο, μπο­ρεί εύ­κο­λα να κρα­τη­θεί, να μπει σε μια fast track δια­δι­κα­σία η οποία θα απο­φαν­θεί ότι είναι επαρ­κώς ασφα­λής στην Τουρ­κία ή ότι η πόλη κα­τα­γω­γής του στη Συρία δε θε­ω­ρεί­ται πλέον εμπό­λε­μη και επι­κίν­δυ­νη ζώνη και να επι­στρα­φεί στην Τουρ­κία με απέ­λα­ση, τι­μω­ρού­με­νος και με πρα­κτι­κό απο­κλει­σμό από τη δια­δι­κα­σία της με­τε­γκα­τά­στα­σης.

Δεν τα λέμε εμείς, ο πρω­θυ­πουρ­γός τα λέει

Στη σχε­δόν πα­νη­γυ­ρι­κή του ομι­λία, λίγη ώρα μετά την ανα­κοί­νω­ση της συμ­φω­νί­ας, ο πρω­θυ­πουρ­γός έθεσε σαφώς το νέο πλαί­σιο. Κα­νέ­να #this_is_a_coup, κα­νέ­να πρα­ξι­κό­πη­μα, καμιά βαριά καρ­διά, αλλά μια συμ­φω­νία απο­τέ­λε­σμα καλής δια­πραγ­μα­τευ­τι­κής τα­κτι­κής κι ως εκ τού­του επι­τυ­χής. Το γιατί είναι κο­ροϊ­δία να έχεις μόλις υπο­γρά­ψει το συ­γκε­κρι­μέ­νο σύμ­φω­νο και να μιλάς για ευ­ρω­παϊ­κές αξίες και διε­θνή νο­μι­μό­τη­τα, το πε­ρι­γρά­ψα­με ήδη πα­ρα­πά­νω. Το εν­δια­φέ­ρον όμως της υπό­θε­σης είναι ότι μι­λώ­ντας ο Τσί­πρας για τα τρία φίλ­τρα ανα­δει­κνύ­ει ως κε­ντρι­κό το στόχο της ανά­σχε­σης των ροών. Τι συμ­βαί­νει στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα με αυτά τα φίλ­τρα όμως;

Το πρώτο λοι­πόν φίλ­τρο είναι ο πό­λε­μος ενα­ντί­ον των δια­κι­νη­τών. Είναι γνω­στό ότι η πε­ραι­τέ­ρω πα­ρα­νο­μο­ποί­η­ση της με­τα­κί­νη­σης και η δυ­σχέ­ραν­σή της, κατά βάση οδη­γεί σε πιο ακρι­βούς κι επι­κίν­δυ­νους δρό­μους. Φυ­σι­κά, δεν υπε­ρα­σπι­ζό­μα­στε τους δια­κι­νη­τές, αφού εκ­με­ταλ­λεύ­ο­νται στυ­γνά τους πιο βα­θιούς φό­βους και πό­θους των αν­θρώ­πων που βρί­σκο­νται σε φυγή και τους εκ­θέ­τουν σε ακραί­ους κιν­δύ­νους. Από την άλλη όμως δεν μπο­ρού­με να κρύ­ψου­με και το γε­γο­νός πως ο ρόλος του δια­κι­νη­τή απα­λεί­φε­ται μόνο αν υπάρ­χει ασφα­λής τρό­πος τα­ξι­διού. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα η Ει­δο­μέ­νη: οι δια­κι­νη­τές είχαν εξα­φα­νι­στεί από την πε­ριο­χή για μήνες, αφού το ανοι­χτό πέ­ρα­σμα τους στέ­ρη­σε το πεδίο δρα­στη­ριο­ποί­η­σης, ενώ με το κλεί­σι­μο των συ­νό­ρων έκα­ναν πολύ γρή­γο­ρα ξανά την εμ­φά­νι­σή τους. Κάπως έτσι, ο πό­λε­μος στους δια­κι­νη­τές με­τα­τρέ­πε­ται εύ­κο­λα σε πό­λε­μο στους πρό­σφυ­γες. Η εκ­κα­θά­ρι­ση κά­ποιων θα φέρει απλώς πιο πολλά κέρδη στους πιο με­γά­λους και πιο καλά δι­κτυω­μέ­νους δια­κι­νη­τές, ενώ η έλ­λει­ψη ασφα­λούς πε­ρά­σμα­τος και η αυ­ξη­μέ­νη κα­τα­στο­λή θα χα­ράσ­σουν ολο­έ­να και πιο επι­κίν­δυ­να και θα­να­τη­φό­ρα μο­νο­πά­τια.

Το δεύ­τε­ρο φίλ­τρο είναι η στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση των συ­νό­ρων, κυ­ρί­ως μέσω της πα­ρου­σί­ας του ΝΑΤΟ. Δεν χρειά­ζε­ται καν να σχο­λιά­σου­με την τα­χύ­τη­τα με την οποία το ΝΑΤΟ, από ιμπε­ρια­λι­στι­κός σχη­μα­τι­σμός και φο­ρέ­ας πο­λέ­μου και κα­τα­στρο­φής, έγινε για κά­ποιους επι­θυ­μη­τός σύμ­μα­χος που κα­λεί­ται να συν­δρά­μει. Δεν μπο­ρεί, όμως, να αξιο­λο­γη­θεί ως κάτι λι­γό­τε­ρο από βαθιά συ­ντη­ρη­τι­κή από­φα­ση η πα­ρά­τα­ξη ενός στρα­τιω­τι­κού μη­χα­νι­σμού -και μά­λι­στα υπε­ρε­θνι­κού- απέ­να­ντι σε απελ­πι­σμέ­νους πο­λι­τι­κούς και οι­κο­νο­μι­κούς πρό­σφυ­γες. Το πλωτό τεί­χος στο Αι­γαίο, ακόμα κι αν απο­δει­κνύ­ε­ται εξαι­ρε­τι­κά ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κό, αφού η κί­νη­ση των αν­θρώ­πων και η δυ­να­μι­κή τους δεν ανα­κό­πτε­ται ούτε από επί­γειους, ούτε από θα­λάσ­σιους φρά­χτες, είναι τε­λι­κά η πιο χα­ρα­κτη­ρι­στι­κή ει­κό­να της Ευ­ρώ­πης-Φρού­ριο. Τα σι­δε­ρέ­νια τέ­ρα­τα που πε­ρι­πο­λούν στο πέ­λα­γο είναι τα τείχη, οι τά­φροι και οι κρο­κό­δει­λοι μαζί.

Το τρίτο φίλ­τρο είναι αυτό που συν­δυά­ζε­ται με το μέτρο 1 προς 1. Αν δε δου­λέ­ψει δη­λα­δή η κα­τα­στο­λή και η στρα­τιω­τι­κο­ποί­η­ση και επι­τή­ρη­ση των δύο πρώ­των κρι­τη­ρί­ων, το συ­μπλή­ρω­μα έρ­χε­ται με το μο­χθη­ρής σύλ­λη­ψης αντι­κί­νη­τρο της απώ­λειας της σει­ράς. Όπως προ­α­να­φέρ­θη­κε, πρό­σφυ­γες που θα τολ­μή­σουν το πέ­ρα­σμα στην Ελ­λά­δα, αν κα­τα­γρα­φούν και επα­να­προ­ω­θη­θούν στην Τουρ­κία πέ­φτουν στις τε­λευ­ταί­ες θέ­σεις των λι­στών για τη με­τε­γκα­τά­στα­ση στην Ευ­ρώ­πη απ’ ευ­θεί­ας από την Τουρ­κία. Τι­μω­ρία, λοι­πόν, για τους «βια­στι­κούς» και για όσους/ες απλά δεν εμπι­στεύ­ο­νται οποια­δή­πο­τε τέ­τοια συμ­φω­νία ή βλέ­πουν εύ­κο­λα ότι οι όροι της θα τους/τις κα­θη­λώ­σουν επ’ αό­ρι­στον στην Τουρ­κία κι αργά ή γρή­γο­ρα θα χρεια­στεί να επι­στρέ­ψουν ακόμα και πίσω στη Συρία.

Η συμ­φω­νία υλο­ποιού­νταν και πριν υπο­γρα­φεί

Πολύς λόγος γί­νε­ται για την εφαρ­μο­σι­μό­τη­τα της συμ­φω­νί­ας στην πράξη. Μία οι πα­λι­νω­δί­ες της Τουρ­κί­ας, μία η απρο­θυ­μία πολ­λών ευ­ρω­παϊ­κών χωρών, από κοντά και η αδυ­να­μία ου­σια­στι­κής μεί­ω­σης των με­τα­κι­νή­σε­ων προς τα νησιά, κά­νουν το τοπίο ομι­χλώ­δες κι αβέ­βαιο. Η αμ­φι­βο­λία με­γά­λω­σε, φυ­σι­κά, ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο, μετά και τα χτυ­πή­μα­τα στις Βρυ­ξέλ­λες και το ανα­βαθ­μι­σμέ­νο αί­τη­μα για έμ­φα­ση στην ασφά­λεια της ΕΕ, πα­ρό­τι για άλλη μια φορά δεν προ­κύ­πτει καμιά σύν­δε­ση των δρα­στών με την έλευ­ση προ­σφύ­γων κι απο­δει­κνύ­ε­ται ότι η Ευ­ρώ­πη με­γα­λώ­νει τους εχθρούς της στα ίδια της τα σπλά­χνα και τα γκε­το­ποι­η­μέ­να προ­ά­στια των μη­τρο­πό­λε­ών της.

Αυτή είναι βέ­βαια η οπτι­κή των κυ­βερ­νή­σε­ων, των αξιω­μα­τού­χων και των διε­θνών ανα­λυ­τών. Γιατί η οπτι­κή και η εμπει­ρία των ίδιων των προ­σφύ­γων, των αλ­λη­λέγ­γυων και όσων δου­λεύ­ουν στα πεδία της υπο­στή­ρι­ξης, στα σύ­νο­ρα, στα κέ­ντρα φι­λο­ξε­νί­ας και στον κα­ταυ­λι­σμό της Ει­δο­μέ­νης είναι ρι­ζι­κά δια­φο­ρε­τι­κή. Όλος αυτός ο κό­σμος ξέρει καλά ότι η ουσία της συμ­φω­νί­ας εφαρ­μό­ζε­ται εδώ και καιρό και έχει ήδη αφή­σει το απο­τύ­πω­μά της στις ζωές όλων μας.

Ο αντι­με­τα­να­στευ­τι­κός της χα­ρα­κτή­ρας υπάρ­χει εδώ και καιρό στα hot spots, τα οποία έχουν κα­τα­λή­ξει απλά φυ­λα­κές. Οι ει­κό­νες από τη ΒΙΑΛ στη Χίο, για να φέ­ρου­με μόνο ένα πα­ρά­δειγ­μα, που έκα­ναν το γύρο του κό­σμου, σο­κά­ρουν με την ανορ­γα­νω­σιά και την αδια­φο­ρία που φα­νε­ρώ­νουν.

Υπάρ­χει στα στρα­τό­πε­δα συ­γκέ­ντρω­σης. Στην Αμυ­γδα­λέ­ζα που τε­λι­κά ποτέ δεν έκλει­σε, στην Κό­ριν­θο που ξα­να­ζεί μέρες “δόξας” μα­ζεύ­ο­ντας τους προς απέ­λα­ση “ζω­η­ρούς” νε­α­ρούς Μα­γκρε­μπί­νους, στο Πα­ρα­νέ­στι που μέσα σε 2 βδο­μά­δες ανέ­βα­σε τον πλη­θυ­σμό στο κέ­ντρο κρά­τη­σης από πε­ρί­που 25 σε πάνω από 400 άτομα. Υπάρ­χει στο Φυ­λά­κιο, εκεί κοντά στο φρά­χτη του Έβρου, μέσω του οποί­ου μπο­ρούν να γί­νο­νται πια νό­μι­μα οι επα­να­προ­ω­θή­σεις στην Τουρ­κία.

Ο πυ­ρή­νας της συμ­φω­νί­ας είναι φα­νε­ρός στις γε­μά­τες να­τοϊ­κά πλοία θά­λασ­σες του Αι­γαί­ου. Σε μια νέα θε­μι­στό­κλεια ερ­μη­νεία του χρη­σμού, τα τείχη που θα «σώ­σουν» την Ευ­ρώ­πη, παίρ­νουν και πάλι τη μορφή πλοί­ων, μόνο που τώρα είναι σι­δε­ρέ­νια και πολύ πιο επι­κίν­δυ­να.

Η ουσία της πο­λι­τι­κής της ΕΕ βρί­σκε­ται εδώ και καιρό στα κέ­ντρα φι­λο­ξε­νί­ας των εγκλω­βι­σμέ­νων. Λίγα, ανε­παρ­κή, με απα­ρά­δε­κτες συν­θή­κες δια­βί­ω­σης, προ­χει­ρο­φτιαγ­μέ­να, εγκε­κρι­μέ­να δια πυρός και σι­δή­ρου από τα το­πι­κά δη­μο­τι­κά συμ­βού­λια, πα­ρέ­χουν, σε αν­θρώ­πους που όλα δεί­χνουν ότι θα μεί­νουν εδώ για χρό­νια, κα­τά­λυ­μα που αντι­στοι­χεί σε έκτα­κτες ανά­γκες δύο-τριών ημε­ρών.

Μα πε­ρισ­σό­τε­ρο από όλα η ουσία της συμ­φω­νί­ας βου­λιά­ζει εδώ και βδο­μά­δες στις λά­σπες της Ει­δο­μέ­νης, δια­τρέ­χει κάθε μια από τις σκη­νές που έχουν κα­τα­κλύ­σει τα χω­ρά­φια γύρω από το πρώην πέ­ρα­σμα, τσα­κί­ζει κάθε από­πει­ρα των προ­σφύ­γων να την αμ­φι­σβη­τή­σουν και να δια­σχί­σουν τα σύ­νο­ρα, γε­μί­ζει με ανα­σφά­λεια, φρού­δες ελ­πί­δες και ψεύ­τι­κες πλη­ρο­φο­ρί­ες τους εγκλω­βι­σμέ­νους, πλου­τί­ζει τους δια­κι­νη­τές, δη­μιουρ­γεί ένα βαλ­κα­νι­κό Καλαί στα βό­ρεια σύ­νο­ρα. Οι απο­φά­σεις της Ευ­ρώ­πης, μαζί με τη δε­δο­μέ­νη θέση του ελ­λη­νι­κού κρά­τους ότι δεν πρέ­πει η Ει­δο­μέ­νη να ορ­γα­νω­θεί ως ένας κα­νο­νι­κός χώρος φι­λο­ξε­νί­ας, δη­μιουρ­γούν εκεί εκρη­κτι­κές συν­θή­κες, ενι­σχύ­ουν την ανά­πτυ­ξη μι­κρο­πα­ρα­βα­τι­κό­τη­τας και βίας, στρέ­φουν τον ένα απε­γνω­σμέ­νο ενα­ντί­ον του άλλου.

Προς το παρόν, σε κάθε ένα από αυτά τα πεδία, η αλ­λη­λεγ­γύη και η πα­ρου­σία πλή­θους αν­θρώ­πων και συλ­λο­γι­κο­τή­των που υπο­στη­ρί­ζουν την ορ­γά­νω­ση των κα­ταυ­λι­σμών, μοι­ρά­ζουν υλικά, φι­λο­ξε­νούν πρό­σφυ­γες στα σπί­τια τους, φρο­ντί­ζουν για την πρό­σβα­σή τους σε για­τρούς, προ­στα­τεύ­ουν τα ασυ­νό­δευ­τα ανή­λι­κα και διεκ­δι­κούν από τον κρα­τι­κό μη­χα­νι­σμό ό,τι μπο­ρούν να πά­ρουν για να βελ­τιω­θούν οι κα­τα­στά­σεις δη­μιουρ­γεί μια ελά­χι­στη υγειο­νο­μι­κή ζώνη που δεν επι­τρέ­πει την από­λυ­τη κα­τά­πτω­ση. Ο ίδιος κό­σμος πλέον, τώρα που τα πράγ­μα­τα είναι τόσο ξε­κά­θα­ρα πια, χρειά­ζε­ται να βρε­θεί και να πα­λέ­ψει σε πα­νελ­λα­δι­κό, αλλά και πα­νευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο, για να γκρε­μι­στεί το φρού­ριο της Ευ­ρώ­πης. Και ξέ­ρου­με πια όλες καλά ότι η ανά­σχε­ση της συμ­φω­νί­ας είναι ένα πολύ ση­μα­ντι­κό βήμα, κι ας είναι απλώς το πρώτο χτύ­πη­μα στα θε­μέ­λιά του.