Τα ανοιχτά μέτωπα της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Αν δεν υπήρχε η σφαγή της Γάζας και ο η πρόσφατη σύνοδος κορυφής της ΕΕ, η απόδοση επενδυτικής βαθμίδας από τον S&P, λίγο έλειψε να κηρυχτεί…εθνική γιορτή. Σε τέτοιο βαθμό έφτασαν τα πανηγύρια της κυβέρνησης, για την επιβράβευση της σκληρής λιτότητας για τους εργαζόμενους και του πακτωλού χρήματος και λοιπών προνομίων για τις επιχειρήσεις. 

Η συνεδρίαση στην Αθήνα του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζα και η παρουσία της Κριστίν Λαγκάρντ βοήθησε στην επικοινωνιακή ανάδειξη της ελληνικής «επιτυχίας». Όταν τα νοικοκυριά ασφυκτιούν από την ακρίβεια, τους χαμηλούς μισθούς και το υψηλότατο κόστος δανεισμού, μόνο ως πρόκληση μπορεί να δει κανείς την ανάδειξη ενός στρατηγικού στόχου του κεφαλαίου, σε «εθνική υπόθεση». Γιατί αν κάτι έμεινε από τις δηλώσεις Λαγκάρντ και Στουρνάρα -πέρα από τους επαίνους- ήταν οι νουθεσίες για τις νέες θυσίες που απαιτούνται, ώστε να επιστρέψει η ελληνική οικονομία στην αξιολόγηση Α+. Πάντα στη κατεύθυνση της «δημοσιονομικής πειθαρχίας» και της συνέχισης των αντιμεταρρυθμίσεων. 

Αβεβαιότητες

Σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον, πολέμων και πληθωριστικών πιέσεων, η κυβερνητική αισιοδοξία για την πορεία του ελληνικού καπιταλισμού, θα όφειλε να ήταν λίγο πιο μετρημένη. Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, σε μια περιοχή κοντά σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Κατάρ οι οποίες εξασφαλίζουν το 55% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου, τη στιγμή που ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Ρωσία, βρίσκεται ήδη σε πόλεμο από το Φεβρουάριο του 2022, αλλάζει τελείως την προοπτική των πραγμάτων και τις τιμές στην ενέργεια.

Με τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη να τρέχει στο διπλάσιο του στόχου, μετά από 10 διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων από τον Ιούλιο του 2022, οι κεντρικοί τραπεζίτες αποφάσισαν την «παύση» των αυξήσεων στα ήδη εξαιρετικά υψηλά επίπεδα. Άλλωστε ήδη έχει αρχίσει να φαίνεται το πλήγμα στην κατανάλωση και ακριβώς αυτή η αύξηση των επιτοκίων κατά 450 μονάδες βάσης, όπως παραδέχθηκε και η ίδια η πρόεδρος της ΕΚΤ, έχει πλήξει ήδη την πιστωτική επέκταση στην Ευρώπη με τη ζήτηση νέων δανείων να πέφτει και το κίνδυνο νέων κόκκινων δανείων να αυξάνεται.

Η υπαρξιακή κρίση που έχει ξεσπάσει στον ΣΥΡΙΖΑ, με τα δημοσκοπικά του ποσοστά να υποχωρούν παρά την αλλαγή ηγεσίας, ενώ από αυτές τις απώλειες δεν εισπράττει το ΠΑΣΟΚ που παραμένει στάσιμο, έχει ως αποτέλεσμα η ΝΔ να εξακολουθεί να καταγράφεται ως ο μόνος ισχυρός πόλος στο πολιτικό σύστημα και να εμφανίζεται ότι παίζει χωρίς αντίπαλο. Η εικόνα αυτή, ωστόσο, «σκεπάζει» τα ανοιχτά μέτωπα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη δίνοντας μια αίσθηση ανέφελης πολιτικής υπεροχής. 

Ακρίβεια

Κυρίαρχο πεδίο αγωνίας για το Μαξίμου είναι φυσικά η τρομακτική ακρίβεια, ιδίως στα τρόφιμα και στο ρεύμα, όπου συνεχίζεται ανενόχλητο το πάρτι των κερδοσκόπων. Η δυσαρέσκεια του κόσμου για το ζήτημα της ακρίβειας είναι πλέον πολύ ορατή στις δημοσκοπήσεις, όπου οι ερωτώμενοι/ες ιεραρχούν το θέμα αυτό ως το νούμερο ένα ζήτημα, με πολλά νοικοκυριά να ζουν σε συνθήκες ασφυξίας. Από τη μία πλευρά η συνεχιζόμενη ακρίβεια και από την άλλη τα ανεπαρκή εισοδήματα δείχνουν ότι αναμένεται να διογκωθούν οι δυσκολίες για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, μέσα στους επόμενους μήνες. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι μείωση 2% υπέστησαν τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών το 2022. Ειδικότερα, κατά 7,6% αυξήθηκε το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών πέρυσι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.  Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή αύξηση είναι ονομαστική και όχι πραγματική, καθώς θα πρέπει να προσμετρηθεί ο πληθωρισμός, ο οποίος άγγιξε το 9,6% για το σύνολο της περυσινής χρονιάς, σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού που κατατέθηκε στις αρχές Οκτώβρη στη βουλή. Συνεπώς, το πραγματικό εισόδημα συρρικνώθηκε κατά 9,6%-7,6% = 2%. Καλά κρατούν και οι ανισότητες, μιας και το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη  διατροφής και στέγαση του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, ανέρχεται στο 58,1% των δαπανών του, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% ανέρχεται στο 25,6% (ΕΛΣΤΑΤ).

Μετά τα ψίχουλα των «market pass», το νέο μέτρο για τα προϊόντα που θα έχουν για έξι μήνες ή μόνιμη έκπτωση (συγκριτικά με τις σημερινές εξωφρενικές τιμές…) στα ράφια των σούπερ μάρκετ, είναι εμφανές πως δεν μπορεί να σταματήσει την αισχροκέρδεια. Έτσι και αλλιώς η συμμετοχή των επιχειρήσεων στο μέτρο της μόνιμης μείωσης τιμών είναι μέχρι τώρα μικρή και αφορά μερικές εκατοντάδες κωδικούς προϊόντων. 

Την ώρα όμως που η κυβέρνηση αρνείται να στηρίξει ουσιαστικά το λαϊκό εισόδημα και αφήνει νοσοκομεία, σχολεία και κρίσιμες υποδομές να ρημάζουν, δείχνει ιδιαίτερη ευαισθησία για την ενίσχυση των μεγαλοεπιχειρηματιών και την αύξηση των πολεμικών εξοπλισμών. 

Εξοπλισμοί

Δεν φτάνει που η φορολογία των μερισμάτων είναι η δεύτερη χαμηλότερη ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ (5%), η κυβέρνηση αποφάσισε να πληρώσει από τον κρατικό κορβανά, για λογαριασμό αποκλειστικά και μόνο των 7 ιδιωτικών καναλιών πανελλαδικής εμβέλειας, τις εισφορές στον ΕΔΟΕΑΠ για όλο το 2022. Ποσό σχεδόν 7 εκατ. ευρώ, που οι καναλάρχες είχαν ήδη καταβάλει, αλλά το παίρνουν πίσω! Πώς να μην υπάρχει μετά τέτοια κυβερνητική υπεροπλία στα μίντια και δαιμονοποίση ή αποκλεισμός κάθε αντίθετης φωνής. 

Επίσης, την προηγούμενη εβδομάδα «πέρασαν» από την Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων, επτά συμβάσεις αναβάθμισης και προμήθειας οπλικών συστημάτων συνολικού ύψους πάνω από 1,6 δισ. ευρώ. Στην ίδια συνεδρίαση της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων δόθηκε το «πράσινο φως» για να προχωρήσει το υπουργείο «Εθνικής Άμυνας» στην αγορά των δύο ισραηλινών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που είχε μισθώσει το 2020 η Πολεμική Αεροπορία με option αγοράς. Το κόστος της αγοράς ανέρχεται στα 22 εκατομμύρια, ενώ προβλέπεται και η υπογραφή σύμβασης για τη τεχνική υποστήριξη των δύο συστημάτων, έναντι 4,5 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο. Πώς να μην είναι μετά τόσο ανοιχτά, υπέρ του κράτους-τρομοκράτη του Ισραήλ, η κυβέρνηση (με τη συναίνεση ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ-Ακροδεξιάς) που χτίζει πολεμοχαρείς συμμαχίες με τον Bibi, για να αποκτήσει το προβάδισμα στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό στη ΝΑ Μεσόγειο. Λεφτά για τις κοινωνικές ανάγκες δεν υπάρχουν, αλλά για την ενίσχυση της πολεμικής μηχανής του Ισραήλ βρίσκονται…

Ταυτόχρονα, συνεχίζονται τα «ηλεκτροσόκ» με τους λογαριασμούς της ενέργειας. Οι λογαριασμοί είναι αυξημένοι, όπως προκύπτει από τις τιμές που ανακοίνωσαν οι 15 προμηθευτές ρεύματος για τον μήνα Νοέμβριο, από 9% έως 50%, ενώ από το 2024 έρχεται η πλήρης διακοπή των κρατικών μέτρων στήριξης (που καταλήγουν σε επιδότηση των εταιριών-παρόχων) και η επιστροφή της ληστρικής ρήτρας αναπροσαρμογής. Στην παρούσα συγκυρία, αυτό θα «ματώσει» ακόμη περισσότερο τους προϋπολογισμούς όσων ζουν από τη δουλειά τους. 

Το «χαρτί» της οικονομίας αντιμετωπίζεται ως το πιο καθοριστικό σε πολιτικό επίπεδο από τα κυβερνητικά επιτελεία. Όμως με δεδομένη τη θηριώδη ακρίβεια και ενόψει ενός απαιτητικού χειμώνα, η μη αποτύπωση στα πραγματικά εισοδήματα και τους όρους ζωής των πολλών, των «καλών» ειδήσεων περί ανάπτυξης, μπορεί να επιφέρει (μαζί και με άλλες προϋποθέσεις φυσικά) αλλαγές στους πολιτικούς συσχετισμούς, που σήμερα φαντάζουν αμετακίνητοι. 

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά