Το τέρας που έφτασε στην πόρτα μας

Ο COVID-19 είναι ένα τέρας που μας χτυπά την πόρτα. Ερευ­νη­τές δου­λεύ­ουν νυ­χθη­με­ρόν για να το ανα­λύ­σουν αλλά έρ­χο­νται αντι­μέ­τω­ποι με  με­γά­λες προ­κλή­σεις.

Κατά πρω­τον, οι με­γά­λες ελ­λεί­ψεις (ή και  η από­κρυ­ψη ) των testkits πε­ριό­ρι­σαν την ελ­πί­δα γνώ­σης σχε­τι­κά με την εξά­πλω­ση. Δεν επέ­τρε­ψαν ακρι­βείς με­τρή­σεις κρί­σι­μων πα­ρα­μέ­τρων όπως ο ρυθ­μός της εξά­πλω­σης, το πο­σο­στό του πλη­θυ­σμού που έχει  πράγ­μα­τι νο­σή­σει και το πο­σο­στό των ήπιων μο­λύν­σε­ων. Το απο­τέ­λε­σμα είναι ένα χάος, μια άβυσ­σος αριθ­μών.

Υπάρ­χουν, παρ’ όλα αυτά, κά­ποια αξιό­πι­στα δε­δο­μέ­να ως προς τις επι­πτώ­σεις του ιού σε συ­γκε­κρι­μέ­νες κοι­νω­νι­κές ομά­δες εντός ορι­σμέ­νων άλλων χωρών. Αυτά είναι πολύ τρο­μα­κτι­κά. Η Ιτα­λία και η Βρε­τα­νία, για πα­ρά­δειγ­μα, κα­τα­γρά­φουν πολύ με­γα­λύ­τε­ρα πο­σο­στά θνη­τό­τη­τας για όσους βρί­σκο­νται άνω των 65. Η «κο­ρω­νο­γρί­πη»( την οποία ο Trump απο­κα­λού­σε  μιαν απάτη ) απο­τε­λεί μια άνευ προη­γου­μέ­νου απει­λή για τους ηλι­κιω­μέ­νους αν­θρώ­πους, με πι­θα­νό τον κίν­δυ­νο οι απώ­λειες ανά­με­σά τους να φτά­σουν στα εκα­τομ­μύ­ρια. 

Κατά δεύ­τε­ρον, όπως η επο­χι­κή γρίπη κάθε μορ­φής, έτσι και αυτός ο ιός με­τα­λάσ­σε­ται καθώς έρ­χε­ται σε επαφή με πλη­θυ­σμούς δια­φο­ρε­τι­κών ηλι­κιών  και δια­φο­ρε­τι­κής ανά­πτυ­ξης αντι­σω­μά­των. Η «εκ­δο­χή» από την οποία οι Αμε­ρι­κα­νοί είναι μάλ­λον πι­θα­νό ότι θα προ­σβλη­θούν, είναι ήδη ελα­φρώς δια­φο­ρε­τι­κή από εκεί­νη του αρ­χι­κού ξε­σπά­σμα­τος στη Wuhan.  Πε­ραι­τέ­ρω με­ταλ­λά­ξεις μπο­ρεί να είναι ασή­μα­ντες, όμως μπο­ρεί να με­τα­τρέ­ψουν την τρέ­χου­σα κα­τα­νο­μή της λοι­μο­γό­νου ικα­νό­τη­τας η οποία προς το παρόν αυ­ξά­νε­ται προ­ο­δευ­τι­κά σε σχέση με την ηλι­κία, με τα βρέφη και τα μικρά παι­διά  να μοιά­ζει ότι έχουν ελά­χι­στο κίν­δυ­νο σο­βα­ρής μό­λυν­σης ενώ οι ανω των 80 αντι­με­τω­πί­ζουν μια θα­νά­σι­μη απει­λή από ιο­γε­νή πνευ­μο­νία.

Τρί­τον, ακόμα και αν ο ιός πα­ρα­μεί­νει στα­θε­ρός και δεν με­ταλ­λα­χθεί ση­μα­ντι­κά, οι συ­νέ­πειες στον πλη­θυ­σμό κάτω των 65 μπο­ρεί να δια­φέ­ρουν δρα­μα­τι­κά στις φτω­χές χώρες, αλλά και σε όλους όσους ζουν σε ακραία φτώ­χεια. Ας ανα­λο­γι­στού­με την πα­γκό­σμια εμπει­ρία της «Ισπα­νι­κής» γρί­πης η οποία εκτι­μά­ται ότι αφά­νι­σε στο διά­στη­μα 1918-1919 το 1%-2% της αν­θρω­πό­τη­τας. Σε αντί­θε­ση με τον κο­ρω­ναϊό, ήταν πε­ρισ­σό­τε­ρο θα­να­τη­φό­ρα στους νε­α­ρούς ενή­λι­κες, κάτι το οποίο ερ­μη­νεύ­ε­ται συ­νή­θως ως απο­τέ­λε­σμα των σχε­τι­κά ισχυ­ρό­τε­ρων ανο­σο­ποι­η­τι­κών τους συ­στη­μά­των, τα οποία υπερ-αντι­δρού­σαν στη μό­λυν­ση εξα­πο­λύ­ο­ντας φο­νι­κές «κα­ται­γί­δες κυ­το­κι­νών («cytokinestorms») οι οποί­ες κα­τέ­στρε­φαν τα πνευ­μο­νι­κά κύτ­τα­ρα.  Εκεί­νος ο  αρ­χι­κός H1N1 ήταν δια­βό­η­τος για την «προ­τί­μη­σή του» να δια­δί­δε­ται μέσα στα στρα­τό­πε­δα και στα χα­ρα­κώ­μα­τα όπου και θέ­ρι­ζε τους νε­α­ρούς στρα­τιώ­τες κατά δε­κά­δες χι­λιά­δες. Η κα­τάρ­ρευ­ση της με­γά­λης  προ­έ­λα­σης της Άνοι­ξης του 1918 και η συ­νε­πα­κό­λου­θη έκ­βα­ση του πο­λέ­μου, έχει απο­δο­θεί στο γε­γο­νός ότι οι Σύμ­μα­χοι, σε αντί­θε­ση με τον εχθρό τους, μπο­ρού­σαν να αντι­κα­θι­στούν τους ασθε­νείς  με νε­ο­α­φι­χθέ­ντες Αμε­ρι­κά­νους στρα­τιώ­τες.

Σπα­νί­ως, όμως, υπεν­θυ­μί­ζε­ται ότι  το 60% της συ­νο­λι­κής πα­γκό­σμιας θνη­τό­τη­τας έλαβε χώρα στη Δυ­τι­κή Ινδία όπου οι υπο­χρε­ω­τι­κές εξα­γω­γές σι­τη­ρών προς τη Βρε­τα­νία και οι βί­αιες επι­τά­ξεις συ­νέ­πε­σαν με μια με­γά­λη ξη­ρα­σία. Οι συ­νε­πα­κό­λου­θες ελ­λεί­ψεις στην τροφή οδή­γη­σαν εκα­τομ­μύ­ρια φτω­χών αν­θρώ­πων στα όρια της λι­μο­κτο­νί­ας. Έγι­ναν έτσι θύ­μα­τα μιας κα­τα­χθό­νιας συ­νέρ­γιας με­τα­ξύ υπο­σι­τι­σμού – ο οποί­ος συ­μπί­ε­σε την δυ­να­τό­τη­τα αντί­δρα­σης του ανο­σο­ποι­η­τι­κού τους συ­στή­μα­τος – και καλ­πά­ζου­σας βα­κτη­ρια­κής και ιο­γε­νούς πνευ­μο­νί­ας. Σε μιαν άλλη πε­ρί­πτω­ση, στο κα­τε­χό­με­νο από τους Βρε­τα­νούς Ιράν, αρ­κε­τά χρό­νια ξη­ρα­σί­ας, χο­λέ­ρας και ελ­λεί­ψε­ων στα τρό­φι­μα «προ­ε­τοί­μα­σαν», σύμ­φω­να με τις ια­τρι­κές εκτι­μή­σεις,  το θά­να­το για το ένα πέμ­πτο του πλη­θυ­σμού.

Αυτή η ιστο­ρία – ει­δι­κά σχε­τι­κά με τις συ­νέ­πειες της αλ­λη­λε­πί­δρα­σης με τον υπο­σι­τι­σμό και τις προ­ϋ­πάρ­χου­σες ασθέ­νειες – θα έπρε­πε να μας προει­δο­ποιεί ότι ο  COVID-19 πι­θα­νώς θα ακο­λου­θή­σει μια δια­φο­ρε­τι­κή, και πιο θα­να­τη­φό­ρα, πο­ρεία στις πα­ρα­γκου­πό­λεις της Αφρι­κής και Νό­τιας Ασίας. Ο κίν­δυ­νος για τους φτω­χούς της υφη­λί­ου έχει σχε­δόν πλή­ρως υπο­βαθ­μι­στεί από τον Τύπο και τις Δυ­τι­κές Κυ­βερ­νή­σεις. Το μόνο ανα­λυ­τι­κό άρθρο που έχω δει, ισχυ­ρί­ζε­ται ότι η παν­δη­μία θα έχει μικρό αντί­κτυ­πο στον αστι­κό πλη­θυ­σμό της Δυ­τι­κής Αφρι­κής, καθώς αυτός είναι ο νε­ό­τε­ρος ηλι­κια­κά πα­γκο­σμί­ως. Υπό το πρί­σμα της εμπει­ρί­ας , πρό­κει­ται για ένα βλα­κώ­δες συ­μπέ­ρα­σμα. Κα­νείς δεν γνω­ρί­ζει τι θα συμ­βεί τις επό­με­νες εβδο­μά­δες στο Λάγος, το Ναϊ­ρό­μπι, το Κα­ρά­τσι ή την Καλ­κού­τα. Η μόνη βε­βαιό­τη­τα είναι ότι οι πλού­σιες χώρες θα εστιά­σουν στο να σώ­σουν τον εαυτό τους  απο­φεύ­γο­ντας την διε­θνή αλ­λη­λεγ­γύη και την ια­τρο­φαρ­μα­κευ­τι­κή βο­ή­θεια: «Τείχη, όχι εμ­βό­λια!»: δεν θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει ένα πιο μο­χθη­ρό μο­ντέ­λο για το μέλ­λον.

Σε ένα χρόνο από σή­με­ρα, ίσως να απο­λο­γί­ζου­με με θαυ­μα­σμό την επι­τυ­χία της Κίνας να πε­ριο­ρί­σει την παν­δη­μία, αλλά με τρόμο μπρο­στά στην ανά­λο­γη απο­τυ­χία των ΗΠΑ. (Εν προ­κει­μέ­νω, δέ­χο­μαι την «τρα­βηγ­μέ­νη» υπό­θε­ση ότι η δή­λω­ση της Κίνας για ρα­γδαία ύφεση στην εξά­πλω­ση είναι λί­γο-πο­λύ ακρι­βής.) Η αδυ­να­μία των θε­σμών στις ΗΠΑ να κρα­τή­σουν κλει­στό το κουτί της κα­τα­στρο­φής δεν απο­τε­λεί, προ­φα­νώς, έκ­πλη­ξη. Από το 2000 και έπει­τα έχου­με γίνει  μάρ­τυ­ρες της κα­τάρ­ρευ­σης της Πρω­το­βάθ­μιας Φρο­ντί­δας Υγεί­ας.

Η πε­ρί­ο­δος της γρί­πης του 2018, για πα­ρά­δειγ­μα, βρα­χυ­κύ­κλω­σε τα νο­σο­κο­μεία σε όλη τη χώρα, φέρ­νο­ντας στην επι­φά­νεια τις σο­κα­ρι­στι­κές ελ­λεί­ψεις σε νο­σο­κο­μεια­κές κλί­νες μετά από 20 χρό­νια πε­ρι­κο­πών δα­πα­νών και υπο­τα­γής στη, μα­να­τζε­ρί­στι­κη «φι­λο­σο­φία», δια­χεί­ρι­σης απο­θε­μά­των just-in-time – (ΣτΜ σύμ­φω­να με την οποία , καμία δρα­στη­ριό­τη­τα δεν πρέ­πει να λαμ­βά­νει χώρα σε ένα σύ­στη­μα πριν να εμ­φα­νι­στεί η ανά­γκη για αυτό). Οι συν­θή­κες στις ΜΕΘ  είναι αδύ­να­τον να αντι­με­τω­πί­σουν τις επο­χι­κές μο­λύν­σεις, οπότε πως είναι δυ­να­τόν να τα βγά­λουν πέρα με την επερ­χό­με­νη υπερ­φόρ­τω­ση  κρί­σι­μων πε­ρι­στα­τι­κών;

Βρι­σκό­μα­στε στα πρώ­ι­μα στά­δια ενός υγειο­νο­μι­κού τυ­φώ­να Κα­τρί­να. Παρά τις προει­δο­ποι­ή­σεις σχε­τι­κά με την γρίπη των πτη­νών και άλλες επι­δη­μί­ες, το από­θε­μα σε βα­σι­κό εξο­πλι­σμό έκτα­κτης ανά­γκης( όπως οι ανα­πνευ­στή­ρες στις ΜΕΘ)  δεν είναι επαρ­κές για  την αντι­με­τώ­πι­ση της επερ­χό­με­νης πλημ­μύ­ρας επει­γό­ντων πε­ρι­στα­τι­κών. Μα­χη­τι­κές ενώ­σεις νο­ση­λευ­τριών στην Κα­λι­φόρ­νια και άλλες πο­λι­τεί­ες αγω­νί­ζο­νται για να κα­τα­νο­ή­σου­με τους θα­νά­σι­μους κιν­δύ­νους που δη­μιουρ­γούν οι ελ­λεί­ψεις σε απα­ραί­τη­τα είδη, όπως  οι μά­σκες τύπου N95. Ακόμα πιο ευά­λω­τοι είναι οι εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες  χα­μη­λό­μι­σθοι και ξε­θε­ω­μέ­νοι ερ­γα­ζό­με­νοι στην κατ’ οίκον φρο­ντί­δα, όπως και το νο­ση­λευ­τι­κό προ­σω­πι­κό. Σύμ­φω­να με τους New York Times, κάθε χρόνο πε­θαί­νουν 380.000 ασθε­νείς σε γη­ρο­κο­μεία λόγω πα­ρα­βί­α­σης σε βα­σι­κές δια­δι­κα­σί­ες πε­ριο­ρι­σμού των μο­λύν­σε­ων. Πολ­λοί « οίκοι» – ει­δι­κά στις Νό­τιες Πο­λι­τεί­ες – το βρί­σκουν φθη­νό­τε­ρο να πλη­ρώ­νουν τα πρό­στι­μα για πα­ρα­βιά­σεις των υγειο­νο­μι­κών δια­τά­ξε­ων από τα να προ­σλαμ­βά­νουν το ανα­γκαίο προ­σω­πι­κό και να του πα­ρέ­χουν την απα­ραί­τη­τη εκ­παί­δευ­ση. Τώρα,, δε­κά­δες και ίσως και εκα­το­ντά­δες  γη­ρο­κο­μεία θα γί­νουν hotspot για τον κο­ρω­νο­ϊό, ενώ οι οι­κο­γέ­νειες  των εγκλεί­στων, που ζουν με τον κα­τώ­τα­το μισθό, θα επι­λέ­ξουν ορ­θο­λο­γι­κά να προ­στα­τέ­ψουν τον εαυτό τους μέ­νο­ντας σπίτι.

Η επι­δη­μία φα­νέ­ρω­σε με­μιάς τον ακραίο τα­ξι­κό δια­χω­ρι­σμό στην φρο­ντί­δα υγεί­ας: όσοι έχουν την κά­λυ­ψη καλών προ­γραμ­μά­των ασφά­λι­σης και μπο­ρούν επί­σης να ερ­γά­ζο­νται  από το σπίτι, θα μπο­ρούν να είναι ασφα­λώς απο­μο­νω­μέ­νοι, υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι θα ακο­λου­θούν συ­νε­τά τα προ­στα­τευ­τι­κά μέτρα. Οι δη­μό­σιοι υπάλ­λη­λοι και άλλες ομά­δες συν­δι­κα­λι­σμέ­νων ερ­γα­τών με αξιο­πρε­πή ασφά­λι­ση, θα χρεια­στεί να πά­ρουν δύ­σκο­λες απο­φά­σεις με­τα­ξύ ει­σο­δή­μα­τος και προ­στα­σί­ας. Ταυ­τό­χρο­να, εκα­τομ­μύ­ρια χα­μη­λό­μι­σθων ερ­γα­τών, άνερ­γοι και ανα­σφά­λι­στοι θα πε­τα­χθούν στον Καιά­δα… Οι συ­νο­λι­κοί οι­κο­γε­νεια­κοί λο­γα­ρια­σμοί για  τις δα­πά­νες υγεί­ας θα εκτο­ξευ­θούν την ώρα που εκα­τομ­μύ­ρια ερ­γά­τες θα χά­νουν την δου­λειά και λόγω αυτής, και την ασφά­λι­σή τους. Θα μπο­ρού­σε να υπάρ­ξει μια ισχυ­ρό­τε­ρη, πιο επεί­γου­σα έκ­κλη­ση υπέρ ενός δη­μό­σιου συ­στή­μα­τος υγεί­ας για όλους;

Αλλά η συ­νο­λι­κή κά­λυ­ψη του πλη­θυ­σμού είναι μόλις το πρώτο βήμα. Είναι απο­γοη­τευ­τι­κό, του­λά­χι­στον, ότι στα debates στο πλαί­σιο της κούρ­σας για το χρί­σμα των Δη­μο­κρα­τι­κών, ούτε ο Sanders ούτε η Warren ανέ­δει­ξαν την πα­ραί­τη­ση των με­γά­λων φαρ­μα­κευ­τι­κών εται­ριών από την έρευ­να και την ανά­πτυ­ξη νέων αντι­βιω­τι­κών και αντι-ιι­κών. Από τις 18 με­γα­λύ­τε­ρες φαρ­μα­κευ­τι­κές, οι 15 εγκα­τέ­λει­ψαν εντε­λώς το πεδίο. Φάρ­μα­κα για την καρ­διά, ηρε­μι­στι­κά που προ­κα­λούν εθι­σμό και σκευά­σμα­τα για την αν­δρι­κή ανι­κα­νό­τη­τα, αυτά απο­τε­λούν τους «ηγέ­τες» στην κερ­δο­φο­ρία, όχι οι άμυ­νες ενά­ντια στις εν­δο­νο­σο­κο­μεια­κές λοι­μώ­ξεις, τις ανα­δυό­με­νες ασθέ­νειες και τους γνω­στούς φο­νι­κούς τρο­πι­κούς ιούς. Ένα πα­γκό­σμιο εμ­βό­λιο για τη γρίπη – δη­λα­δή ένα εμ­βό­λιο το οποίο στο­χεύ­ει στην κα­τα­στρο­φή του πρω­τεϊ­νι­κού πε­ρι­βλή­μα­τος του ιου – έχει υπάρ­ξει ως πι­θα­νό­τη­τα για δε­κα­ε­τί­ες αλλά ποτέ ως μια επι­κερ­δής πι­θα­νό­τη­τα.

Καθώς η επα­νά­στα­ση στα αντι­βιο­τι­κά υπο­χω­ρεί, πα­λαιές ασθέ­νειες θα επα­νεμ­φα­νι­στούν μαζί με νέες μο­λύν­σεις και τα νο­σο­κο­μεία θα γί­νουν νε­κρο­φυ­λά­κεια. ...»

Η τρέ­χου­σα παν­δη­μία επε­κτεί­νει το επι­χεί­ρη­μα: η κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση δεί­χνει να είναι βιο­λο­γι­κά μη-δια­τη­ρή­σι­μη εν τη απου­σία μιας πραγ­μα­τι­κά πα­γκό­σμιας δομής δη­μό­σιας υγεί­ας. Αλλά αυτή η δομή δεν θα υπάρ­ξει ποτέ, μέ­χρις τα κι­νή­μα­τα των πο­λι­τών να τσα­κί­σουν την ισχύ των με­γά­λων φαρ­μα­κευ­τι­κών και της κερ­δο­σκο­πι­κής Φρο­ντί­δας Υγεί­ας.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά. Ολό­κλη­ρο στα αγ­γλι­κά στο links.​org.​au