Τρεις θεμελιακές τομές στην οργανωτική συγκρότηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς

Πο­λι­τι­κή ορ­γά­νω­ση τα­ξι­κής συ­γκρό­τη­σης ή δια­τα­ξι­κής ανα­φο­ράς;

Η σύν­θε­ση και η συ­να­κό­λου­θη πο­λι­τι­κή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ μέχρι την εκλο­γι­κή ανα­μέ­τρη­ση του Μαίου – Ιου­νί­ου 2012 πε­ριε­λάμ­βα­νε από τη μια πλευ­ρά μι­κρο­α­στι­κά στρώ­μα­τα (νέα μι­σθω­τή μι­κρο­α­στι­κή τάξη του δη­μό­σιου τομέα και τμή­μα­τα της πα­ρα­δο­σια­κής μι­κρο­α­στι­κής τάξης της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας) και από την άλλη πλευ­ρά στρώ­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης ( της εκτε­λε­στι­κής αλλά και της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας), ιδιαί­τε­ρα του ιδιω­τι­κού τομέα της κα­πι­τα­λι­στι­κής οι­κο­νο­μί­ας. Στο μέτρο που η Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά πο­λι­τεύ­ο­νταν με όρους αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης αντι­πο­λί­τευ­σης στις δια­δο­χι­κές κυ­βερ­νή­σεις του αστι­κού δι­κομ­μα­τι­σμού, επι­κρα­τού­σε μια ορι­σμέ­νη ισορ­ρο­πία ανά­με­σα σ’ αυτές τις δύο κοι­νω­νι­κές δια­στά­σεις της υπο­κει­με­νι­κής της υπό­στα­σης, με κυ­ρί­αρ­χο ωστό­σο το στοι­χείο του μι­κρο­α­στι­κού ρι­ζο­σπα­στι­σμού ένα­ντι της οποιασ­δή­πο­τε ερ­γα­τι­κής ρι­ζο­σπα­στι­κής ηγε­μο­νί­ας. Ένας δρό­μος που εγκα­τέ­λει­πε μεν τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού του πάλαι ποτέ ΣΥΝ, εντού­τοις όμως δεν κα­τέ­λη­γε και σε επα­να­στα­τι­κά αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά.

Ο εξα­πλα­σια­σμός της εκλο­γι­κής εμ­βέ­λειας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που κα­τα­γρά­φη­κε εδώ και έναν χρόνο, τρο­πο­ποί­η­σε ρι­ζι­κά τις κοι­νω­νι­κές εκ­προ­σω­πή­σεις του : Ολό­κλη­ρη η εκλο­γι­κή διεύ­ρυν­ση αφο­ρού­σε πλέον λαϊκά στρώ­μα­τα της μι­σθω­τής ερ­γα­σί­ας της ιδιω­τι­κής οι­κο­νο­μί­ας (ερ­γα­τι­κή τάξη, ανέρ­γους, νε­ο­λαία του απο­κλει­σμού), και σε καμία πε­ρί­πτω­ση στρώ­μα­τα των μι­κρο­α­στι­κών τά­ξε­ων που πα­ρέ­μει­ναν προ­σκολ­λη­μέ­να στη ΝΔ, ή συ­σπει­ρώ­θη­καν στους σχη­μα­τι­σμούς της Κε­ντρο­α­ρι­στε­ράς, πρω­τί­στως στην ΔΗΜΑΡ και δευ­τε­ρο­γε­νώς στο ΠΑΣΟΚ. Αυτή η ιστο­ρι­κή τομή στο εκλο­γι­κό μέ­γε­θος και στις κοι­νω­νι­κές εκ­προ­σω­πή­σεις της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς ήταν που απαι­τού­σε την αντι­στοί­χη­σή της με τον ερ­γα­τι­κό πλη­βεια­κό κόσμο που στρά­φη­κε προς την κα­τεύ­θυν­σή της.

Εντού­τοις κάθε άλλο παρά αυτό συ­νέ­βη. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ισχυ­ρά ενι­σχυ­μέ­νος στο επί­πε­δο της κοι­νο­βου­λευ­τι­κής εκ­προ­σώ­πη­σης, προ­χώ­ρη­σε στην ορ­γα­νω­τι­κή του δό­μη­ση με βάση την πα­λιό­τε­ρη λο­γι­κή των εδα­φι­κών συ­γκρο­τή­σε­ων (το­πι­κές επι­τρο­πές) που εκ των πραγ­μά­των έχουν πε­ριο­ρι­σμέ­νο ορί­ζο­ντα πο­λι­τι­κών πα­ρεμ­βά­σε­ων στα κύρια μέ­τω­πα της τα­ξι­κής δια­πά­λης, και αφο­ρούν ζη­τή­μα­τα ανα­πα­ρα­γω­γής της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης (κα­τοι­κία, δί­κτυα υπο­δο­μών, ελεύ­θε­ροι χώροι κλπ.). Μια τέ­τοια δό­μη­ση δεν μπο­ρεί να λει­τουρ­γή­σει υπο­στη­ρι­κτι­κά στην πο­λι­τι­κή ανά­πτυ­ξη της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς στο ίδιο το ερ­γα­τι­κό εκλο­γι­κό της ακρο­α­τή­ριο. Είναι προ­φα­νές ότι οι μα­ζι­κές ερ­γα­τι­κές κλα­δι­κές επι­τρο­πές (από τις βιο­μη­χα­νι­κές ζώνες μέχρι τους κλά­δους, κι’ από τα νο­σο­κο­μεία μέχρι την εκ­παί­δευ­ση), που σή­με­ρα έχουν πε­ρι­θω­ρια­κή πα­ρου­σία, αντι­προ­σω­πεύ­ουν την ασφα­λέ­στε­ρη εγ­γύ­η­ση για την απο­τε­λε­σμα­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση στους χώ­ρους κοι­νω­νι­κής πα­ρα­γω­γής, για την ορ­γά­νω­ση της λαϊ­κής ανα­τρε­πτι­κής δρά­σης της μνη­μο­νια­κής συ­γκυ­βέρ­νη­σης, και για την κυ­βερ­νη­τι­κή εφαρ­μο­γή ενός ρι­ζο­σπα­στι­κού με­τα­βα­τι­κού προ­γράμ­μα­τος σο­σια­λι­στι­κής προ­ο­πτι­κής.

Δη­μο­κρα­τι­κή πο­λι­τι­κή έκ­φρα­ση ή αρ­χη­γι­κό κομ­μα­τι­κό μο­ντέ­λο ;

Η υιο­θέ­τη­ση της αντί­λη­ψης για την εκλο­γή προ­έ­δρου απευ­θεί­ας από το Συ­νέ­δριο και όχι από το εκλεγ­μέ­νο πα­νελ­λα­δι­κό σώμα συ­ντο­νι­σμού και πο­λι­τι­κής κα­θο­δή­γη­σης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, είναι φα­νε­ρό ότι ανα­πα­ρά­γει το πρό­τυ­πο αστι­κών και μι­κρο­α­στι­κών κομ­μά­των, που δια­θέ­τουν μια ισχυ­ρό­τα­τη μο­νο­πρό­σω­πη ηγε­σία, η οποία και δια­δρα­μα­τί­ζει τον κα­θο­ρι­στι­κό ρόλο στην πο­ρεία των πο­λι­τι­κών πραγ­μά­των. Η άντλη­ση νο­μι­μο­ποί­η­σης από μια τέ­τοια γε­νι­κή εκλο­γι­κή δια­δι­κα­σία (που χρη­σι­μο­ποιεί­ται και στο αστι­κό πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα με την προ­ε­δρευό­με­νη κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δη­μο­κρα­τία γαλ­λι­κού ή αμε­ρι­κα­νι­κού τύπου) προσ­δί­δει αυ­το­νό­η­τα στον «ηγέτη» εξαι­ρε­τι­κά αυ­ξη­μέ­νες εξου­σί­ες προσ­διο­ρι­σμού των πο­λι­τι­κών κι­νή­σε­ων, που προ­κα­τα­λαμ­βά­νουν και επι­κα­θο­ρί­ζουν τις απο­φά­σεις των κάθε μορ­φής ορ­γα­νω­τι­κών συ­γκρο­τή­σε­ων, από τις κλα­δι­κές ή το­πι­κές επι­τρο­πές μέχρι την Κε­ντρι­κή Επι­τρο­πή.

Άλ­λω­στε η μέχρι σή­με­ρα εμπει­ρία στην εξέ­λι­ξη του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είναι εν­δει­κτι­κή από αυτή την άποψη : Ένα ισχυ­ρό προ­ε­δρι­κό κέ­ντρο, στε­λε­χω­μέ­νο από απο­σπα­σμέ­νους και συμ­βού­λους, κα­θο­ρί­ζει ου­σια­στι­κά σε κάθε βήμα και δη­μό­σια εμ­φά­νι­ση την πο­λι­τι­κή γραμ­μή, και κα­λεί­ται στη συ­νέ­χεια ο ορ­γα­νω­μέ­νος κό­σμος της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς να την ακο­λου­θή­σει. Η επε­ξερ­γα­σία, ανά­δει­ξη και εκ­φώ­νη­ση της πο­λι­τι­κής γραμ­μής σε κάθε πε­ρί­πτω­ση (από την συμ­μα­χία με την εκ­κλη­σία μέχρι την πε­ρί­φη­μη «αξιο­ποί­η­ση» των υπο­τι­θε­μέ­νων εν­δοϊ­μπε­ρια­λι­στι­κών αντι­θέ­σε­ων με­τα­ξύ ΔΝΤ και ΕΕ, από την ανα­φο­ρά στη συμ­μα­χία με την κε­ντρο­α­ρι­στε­ρά και τη λαϊκή δεξιά μέχρι την «εγκα­τά­λει­ψη» των προ­γραμ­μα­τι­κών θέ­σε­ων με πρό­σχη­μα την αντι­με­τώ­πι­ση της φτώ­χειας κλπ.), και μά­λι­στα με τον ρητό απο­κλει­σμό από αυτήν οποιου­δή­πο­τε άλλου ηγε­τι­κού στε­λέ­χους της Γραμ­μα­τεί­ας ή του Συ­ντο­νι­στι­κού της, απο­τε­λεί απο­κλει­στι­κή αρ­μο­διό­τη­τα του άτυ­που προ­ε­δρι­κού συμ­βου­λί­ου.

Ο αγω­νι­στι­κός κό­σμος του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν μπο­ρεί κατ’ αυτό τον τρόπο να δια­θέ­τει κυ­ρί­αρ­χη συλ­λο­γι­κή άποψη, έκ­φρα­ση και δρα­στη­ριό­τη­τα, γιατί με­τα­βάλ­λε­ται εκ των πραγ­μά­των σε «χει­ρο­κρο­τη­τή» των προ­ε­δρι­κών ομι­λιών, συ­νε­ντεύ­ξε­ων και απο­φά­σε­ων, πράγ­μα που αναι­ρεί την όποια δη­μο­κρα­τι­κό­τη­τα των ορ­γα­νω­τι­κών δομών του κόμ­μα­τος. Σε κάθε πε­ρί­πτω­ση πώς μπο­ρείς να διεκ­δι­κείς την απο­κα­τά­στα­ση και διεύ­ρυν­ση των δη­μο­κρα­τι­κών λαϊ­κών δι­καιω­μά­των και δια­δι­κα­σιών, όταν στο ίδιο το πο­λι­τι­κό υπο­κεί­με­νο που τα επι­διώ­κει κυ­ριαρ­χεί ένας απρο­σμέ­τρη­τος πα­τερ­να­λι­σμός, πράγ­μα που προ­δι­κά­ζει εξε­λί­ξεις κάθε άλλο παρά ελ­πι­δο­φό­ρες.

Πο­λι­τι­κός ορ­γα­νι­σμός με τά­σεις ή με μο­νο­λι­θι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά;

Μέσα σε μια πε­ρί­ο­δο με τέ­τοιες προ­κλή­σεις, με την θέση ζη­τη­μά­των που ήταν πρω­τό­γνω­ρα μέχρι σή­με­ρα για την ελ­λη­νι­κή Αρι­στε­ρά, τέ­τοιες κοι­νω­νι­κές δια­φο­ρο­ποι­ή­σεις και τρο­πο­ποι­ή­σεις στις κοι­νω­νι­κές εκ­προ­σω­πή­σεις, τέ­τοιο μέ­γε­θος οι­κο­νο­μι­κού ολο­καυ­τώ­μα­τος, και πλη­θώ­ρας δια­φο­ρε­τι­κών οπτι­κών προ­σέγ­γι­σης των πραγ­μά­των, θα ήταν εντε­λώς ανορ­θο­λο­γι­κή η υπο­στή­ρι­ξη ανά­πτυ­ξης ενός κόμ­μα­τος της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς με μο­νο­λι­θι­κού τύπου ορ­γα­νω­τι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά, δη­λα­δή με τον εξο­στρα­κι­σμό κα­θε­το­ποι­η­μέ­νων τά­σε­ων που δια­τρέ­χουν ολό­κλη­ρο το σώμα του πο­λι­τι­κού σχη­μα­τι­σμού. Η επί­κλη­ση της απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τας ως αι­τί­ας για την ανα­γκαιό­τη­τα του ενιαί­ου χα­ρα­κτή­ρα του σχή­μα­τος, προ­σκρού­ει στην αντι­κει­με­νι­κή υπό­στα­ση ιστο­ρι­κά και τα­ξι­κά δια­μορ­φω­μέ­νων ρευ­μά­των εντός του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, που ο εν­δε­χό­με­νος πα­ρα­γκω­νι­σμός τους και η επι­βο­λή ενός και μόνον ρεύ­μα­τος, θα δη­μιουρ­γού­σε απεί­ρως πε­ρισ­σό­τε­ρα προ­βλή­μα­τα από την ανοι­χτή αντι­πα­ρά­θε­ση των από­ψε­ων και την ανα­γκαία δια­λε­κτι­κή κάθε φορά σύν­θε­ση.

Η κα­το­χυ­ρω­μέ­νη άρα λει­τουρ­γία των τά­σε­ων σ’ όλα τα επί­πε­δα της πο­λι­τι­κής συ­γκρό­τη­σης απορ­ρέ­ει :

Αφε­νός από την δια­φο­ρε­τι­κό­τη­τα των κοι­νω­νι­κών εκ­προ­σω­πή­σε­ων των υπαρ­κτών ρευ­μά­των που αντι­κει­με­νι­κά συ­νυ­πάρ­χουν εντός της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς (μι­κρο­α­στι­κές εκ­προ­σω­πή­σεις, ερ­γα­τι­κές αντι­προ­σω­πεύ­σεις, εκ­φρά­σεις των κοι­νω­νι­κά «απο­κλει­σμέ­νων» κλπ.), όπου απαι­τεί­ται η επί­τευ­ξη της ανα­γκαί­ας λει­τουρ­γι­κής ισορ­ρο­πί­ας σε σχέση με την επι­κρά­τη­ση του ενός ρεύ­μα­τος ένα­ντι του άλλου.

Αφε­τέ­ρου από τις δια­φο­ρο­ποι­η­μέ­νες πο­λι­τι­κές και ιδε­ο­λο­γι­κές ανα­φο­ρές των συ­γκε­κρι­μέ­νων τά­σε­ων που δρα­στη­ριο­ποιού­νται στα πλαί­σια του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ (ευ­ρω­κομ­μου­νι­στι­κής, σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής, αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής κ.ά.), και μά­λι­στα σε μια συ­γκυ­ρία όπως η ση­με­ρι­νή που οι απα­ντή­σεις στα μεί­ζο­να ζη­τή­μα­τα που ορ­θώ­νο­νται μπρο­στά στο αρι­στε­ρό κί­νη­μα είναι δυ­σε­πί­λυ­τες και πολ­λα­πλά ανα­γνώ­σι­μες.

Τέλος, το ίδιο το κοι­νω­νι­κό μπλοκ δυ­νά­με­ων του νέου συ­να­σπι­σμού εξου­σί­ας που επι­διώ­κε­ται ως τα­ξι­κή βάση μιας εναλ­λα­κτι­κής αρι­στε­ρής κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής, απαι­τεί ισό­τι­μες δη­μο­κρα­τι­κές συμ­μα­χί­ες ανά­με­σα στα τμή­μα­τα του λαϊ­κού συ­να­σπι­σμού, ο οποί­ος δεν είναι ενιαί­ος αλλά πο­λυ­μορ­φι­κός, έτσι ώστε μια τέ­τοια συμ­μα­χία να χρειά­ζε­ται να αντα­να­κλά­ται και στην ορ­γα­νω­τι­κή δό­μη­ση του πο­λι­τι­κού υπο­κει­μέ­νου.