«Υπερασπιζόμαστε πρώτα απ’ όλα τους ίδιους τους ασθενείς»

Το τελευταίο διάστημα οι εργαζόμενοι/ες του ΨΝΑ Δαφνί βρίσκεστε πάλι σε κινητοποιήσεις, ενάντια στο νέο σχέδιο νόμου για την ψυχική υγεία που πρόκειται να κατατεθεί σύντομα στη Βουλή. Τι περιλαμβάνει, σε τι στοχεύει και γιατί βρίσκεστε απέναντι σε αυτή την κίνηση της κυβέρνησης;

Προωθούν τη μεταφορά των Κέντρων Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ) και των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, δηλαδή τους ξενώνες, τα οικοτροφεία, τα διαμερίσματα και οτιδήποτε άλλο αφορά την ψυχική υγεία, από τα ψυχιατρικά νοσοκομεία στις ΥΠΕ. Στόχος τους είναι να καταργηθούν, όπως συνέβη με τις Μονάδες Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης που είχαν υπαχθεί στις ΥΠΕ επί υπουργίας Αδωνη Γεωργιάδη (1/1/2015). Κάποια στιγμή αυτές οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, που με κόπο και θυσία και χρήματα του λαού έχουν στηθεί, με μαθηματική ακρίβεια και μέσω της ΑΕΜΥ που έχει δημιουργηθεί από το υπουργείο Υγείας θα καταλήξουν στους ιδιώτες. Και αυτό γιατί οι γιατροί και το προσωπικό αυτών των δομών ανήκουν στα δημόσια ψυχιατρεία. Οι ΥΠΕ δεν θα μπορούν να τα διαχειριστούν και θα τα δώσουν στις ΜΚΟ και στους ιδιώτες.

Τι θα σημάνει αυτό; 

Ένα χαρακτηριστικό νούμερο θα σας δώσω από τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας: Ένας ψυχικά ασθενής σε ένα δημόσιο ψυχιατρείο στοιχίζει στο ελληνικό Δημόσιο 35 ως 40 ευρώ τη μέρα, με όλο το πακέτο. Δηλαδή τη φιλοξενία του, το φαγητό του, τους γιατρούς του, τις μισθοδοσίες των υπαλλήλων. Μία ΜΚΟ, που ξέρουμε ότι αυτές ανθίζουν σαν τα μανιτάρια και πολλές φορές έχει αποδειχθεί στο παρελθόν ότι σχετίζονται με υπουργεία και κυβερνητικά στελέχη, για να πάρει τον ίδιο ασθενή θα επιδοτηθεί την ημέρα με 90 ως 95 ευρώ από το Δημόσιο.

Οι εργαζόμενοι είμαστε στο πόδι γιατί ξέρουμε αυτήν τη στιγμή τι επιχειρούν να κάνουν. Έχουμε καταγγείλει ότι αυτά που επιχειρούσαν να κάνουν οι προηγούμενοι τα κάνει και η σημερινή κυβέρνηση. Απλώς αλλάζει η ονομασία και το κλείσιμο των δημόσιων ψυχιατρείων ονομάζεται μετασχηματισμός. Ξέρουμε ότι στο νοσοκομείο θα συμβούν πράγματα που υλοποιούνται εξαιτίας των μνημονίων και της ΕΕ, ξέρουμε ότι οι εντολές που έχει πάρει το υπουργείο Υγείας με βάση αυτά είναι να κλείσουν τα δημόσια ψυχιατρεία. Δεν είμαστε από τους ανθρώπους που κινδυνολογούν ότι θα χάσουμε τις δουλειές μας. Έχουμε ήδη μείνει λίγοι. Να φανταστείτε ότι τα τελευταία 7 χρόνια υπολειπόμαστε κατά 500 εργαζόμενους. 

Με τον αγώνα μας ενάντια στο νομοσχέδιο υπερασπιζόμαστε πρώτα απ’ όλα τους ίδιους τους ασθενείς. Το νοσοκομείο το δικό μας ξέρουμε ότι είναι ένα ιδιαίτερο νοσοκομείο, που το 60% των ασθενών είναι άποροι και ανασφάλιστοι, είναι άνθρωποι χωρίς κανένα συγγενικό περιβάλλον, άνθρωποι που δεν παίρνουν την παραμικρή σύνταξη, τον παραμικρό μισθό, και ξέρουμε πού θα καταλήξουν αν το νομοσχέδιο εφαρμοστεί. Οι ιδιωτικές εταιρείες και οι ΜΚΟ θα πάρουν μόνο τους ασθενείς που οι ίδιοι ή οι συγγενείς τους έχουν κάποιους πόρους και σε αυτούς θα φορτωθεί το κόστος. Οι υπόλοιποι, που δεν έχουν το παραμικρό, που είναι άποροι και ανασφάλιστοι, θα καταλήξουν στα πάρκα και στις πλατείες. Υπάρχουν τρανά αντίστοιχα παραδείγματα από χώρες της ΕΕ, έχουμε παραδείγματα από την εποχή του Ρέιγκαν που κατήργησε τα δημόσια ψυχιατρεία στις ΗΠΑ και συνέβη ακριβώς αυτό.

Το Δαφνί τι καταφέρνει με τη λειτουργία του σήμερα;

Το ΨΝΑ-Δαφνί διαθέτει 1.158 κλίνες. Το 65% αυτών στεγάζονται σε δομές στην κοινότητα σε όλο το λεκανοπέδιο Αττικής με 1.300 εργαζόμενους και παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες ψυχικής υγείας, απεξάρτησης κ.ά. Υποστηρίζει το μεγαλύτερο δίκτυο δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και απεξάρτησης, με περισσότερες από 110 δομές στην κοινότητα. Εξυπηρετεί ετησίως περισσότερες από 45.000 εξωτερικές επισκέψεις στα τακτικά ιατρεία και στο ΤΕΠ (Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών). Επίσης 25.000 ραντεβού και επισκέψεις στα ΚΨΥ καθώς και 95.000 συνεδρίες και εξετάσεις στις Μονάδες Απεξάρτησης. Καλύπτει τις ανάγκες ψυχικής υγείας τόσο των κατοίκων του λεκανοπεδίου Αττικής μαζί με το Δρομοκαΐτειο όσο και της περιφέρειας. Καλύπτουμε ετησίως το 15-20% με εισαγωγές από ασθενείς που διαμένουν στην περιφέρεια.

Από τη στιγμή που μιλάνε για ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και δεν υπάρχουν υποδομές στην περιφέρεια για να μην έρχονται στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη (ΨΝΘ) αυτοί οι άνθρωποι, σημαίνει ότι η ψυχιατρική μεταρρύθμιση που επαγγέλλονται έχει ήδη αποτύχει. Τα περιστατικά αυτά θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται στο χώρο όπου κατοικούν οι ασθενείς. Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα. Το ένα ΚΨΥ που θα έπρεπε να υπάρχει στην Ηλεία θα μπορούσε να έχει 8-10 κλίνες, στελεχωμένο με προσωπικό, με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, και να αντιμετωπίζονται τα περιστατικά εκεί. Τώρα περιστατικά που θα μπορούσαν να αντιμετωπίζονται επί τόπου μεταφέρονται με εισαγγελικές εντολές από εκεί, ακόμη και από την Κρήτη, τη Λαμία, την Κεφαλονιά, στο ΨΝΑ.

Ποιες είναι οι διαθέσεις των εργαζομένων, τι έχετε κάνει ως τώρα και πώς σκοπεύετε να κλιμακώσετε τις κινητοποιήσεις σας;

Σε πρώτη φάση, με πρωτοβουλία του σωματείου του δικού μας και μετά τη γενική συνέλευση που είχαμε πραγματοποιήσει, κάναμε σύσκεψη σωματείων όλων των νοσοκομείων που εμπλέκονται, που έχουν ψυχιατρικές δομές, που έχουν ΚΨΥ, παρότι το πρόβλημα είναι συνολικό στην υγεία. Ως σωματείο, μετά την πρώτη σύσκεψη σωματείων που κάναμε και είχε μεγάλη ανταπόκριση, προγραμματίζουμε μία συνέντευξη Τύπου για να πούμε όσα υποστηρίζουμε όλα αυτά τα χρόνια. Προγραμματίζουμε επίσης μέσα στο Μάη να κάνουμε μία μεγάλη συναυλία. Και με νέες συσκέψεις να συνεχίσουμε κινητοποιήσεις τόσο στο νοσοκομείο όσο και στο υπουργείο Υγείας.

Είπατε ότι το πρόβλημα είναι συνολικό στην υγεία. Θα αξιοποιήσετε και τις κινητοποιήσεις που θα γίνουν μέσα στο Μάη από ΑΔΕΔΥ και ΓΣΕΕ;

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα ψυχιατρικά νοσοκομεία και τις δομές τους, αλλά συνολικά τη δημόσια υγεία, που μέρα με τη μέρα, από λαϊκό αγαθό, δίνεται στους ιδιώτες. Όλα τα νοσοκομεία υποχρηματοδοτούνται και είναι υποστελεχωμένα. Ράντζα παντού. Στα ΤΕΠ έχουμε συνθήκες εμπόλεμης κατάστασης. Νοσηλευτές που αγωνίζονται μόνοι τους να κρατήσουν όρθιο το δημόσιο σύστημα υγείας, ενώ οι προσλήψεις που αναγγέλλονται είναι μόνο στα χαρτιά.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του δικού μας νοσοκομείου. Το Δαφνί από το 2010 με την εφαρμογή των μνημονίων έχει πληγεί, καθώς ο προϋπολογισμός του νοσοκομείου από 23 εκατ. ευρώ έχει φτάσει κάτω από τα 10 εκατ. ευρώ. Το 2013 ο σημερινός πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας είχε επισκεφθεί το νοσοκομείο μας και μας είχε υποσχεθεί 500 προσλήψεις. Αντί γι’ αυτό έχουμε 500 συνταξιοδοτήσεις. Σε σχέση με το 2013, από 1.800 εργαζόμενοι μείναμε 1.300. Δεν έχει γίνει καμία πρόσληψη και υπάρχει μια συνεχής απαξίωση του νοσοκομείου, με νοσηλευτές κάτω από τα όρια ασφαλείας. Ένας νοσηλευτής για 30 ασθενείς, παρέχοντας με αυτοθυσία τις υπηρεσίες του. 

Η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ καταστρέφει ό,τι είχε απομείνει. Οι αριστεροί μεταρρυθμιστές προσπαθούν να πάρουν τη δόξα του Αδωνη Γεωργιάδη, του Βορίδη και της Παπακώστα. Γι’ αυτόν το λόγο και έχει τεράστια σημασία να συντονιστούν οι κινητοποιήσεις, και στις 16 Μάη και στις 30 Μάη στη Γενική Απεργία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση είχε σταθεί αλληλέγγυος στους αγώνες σας. Γιατί πιστεύετε ότι επιμένουν στις ίδιες πολιτικές με τους προκατόχους τους;

Θυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταθέσει επερώτηση στη Βουλή και κατήγγέλλαν την τότε κυβέρνηση και την τότε ηγεσία του υπουργείου Υγείας για ψευδεπίγραφη ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Δηλαδή ότι η τότε κυβέρνηση χρησιμοποιούσε πρόσχημα για τη διάλυση της ψυχιατρικής περίθαλψης. Στις επερωτήσεις τους έλεγαν ότι δεν υπήρχε η παραμικρή υποδομή στη χώρα ή ότι αν υπήρχε ήταν στο 1/10 αυτού που θα χρειαζόταν, με βάση το σχέδιο ψυχιατρικής μεταρρύθμισης που είχε εκπονηθεί πριν από 30-40 χρόνια και με χρηματοδότηση της ΕΕ. Τα χρήματα εκείνα, όπως είχε αποκαλυφθεί ύστερα από σχετικές επερωτήσεις στο Ευρωκοινοβούλιο, αντί να μπαίνουν στο σύστημα της ψυχικής υγείας και να δημιουργούνται υποδομές, τα διέθεταν οι τότε κυβερνήσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας.

Αποτέλεσμα αυτών είναι τη στιγμή που η κυβέρνηση σήμερα μιλάει για ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, η χώρα να είναι χωρίς υποδομές ώστε κάτι τέτοιο να ήταν εφικτό να ολοκληρωθεί.

Σήμερα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, έπρεπε να υπάρχουν στη χώρα 110 ΚΨΥ. Δηλαδή 1 ανά 100.000 κατοίκους. Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας, υπάρχουν 28 ΚΨΥ τα οποία είναι υπό διάλυση και υποστελεχωμένα. Επί της ουσίας δεν λειτουργούν σωστά πάνω από 15-16 ΚΨΥ. Πάντα σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, για 11 εκατ. κατοίκους διαθέτουμε 1.300 κλίνες αντί για 1.800 τουλάχιστον. Εκτός από τις αποκαλύψεις που είπα πριν για τα κονδύλια που αντί για την ψυχική υγεία πηγαίνουν αλλού, είχε στηθεί επί χρόνια ένα πάρτι στην ψυχική υγεία, με ενοικίαση ξενώνων σε τιμές Λονδίνου. Κάποιοι άνθρωποι νοίκιαζαν διαμερίσματα 60-70 τετραγωνικών με 800 και 1.000 ευρώ το μήνα. Γεγονότα που τα έχουμε καταγγείλει ως σωματείο και οι υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας δεν έχουν κάνει την παραμικρή κίνηση για να τα ψάξουν όλα αυτά. 

Μάλιστα η προσωρινή διοίκηση του νοσοκομείου (πριν οριστεί η σημερινή διοικήτρια) είχε κάνει προσπάθεια να μειώσει τις δαπάνες. Το υπουργείο όμως δεν κάνει τίποτα και δεν ασχολήθηκε με την πρότασή μας να δει όλα αυτά τα κτίρια που είναι ανεκμετάλλευτα και του ανήκουν, να τα δουν και να διαμορφωθούν και να μεταφερθούν σε αυτά οι δομές. Το αυτί τους δεν ιδρώνει και το πάρτι θα συνεχιστεί και με την τωρινή κυβέρνηση, που κατά τα άλλα επικαλείται το δημόσιο χρέος για να μειώνει τη χρηματοδότηση των νοσοκομείων.

*Ο Νίκος Παναγούλης είναι πρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Εργαζομένων στο ΨΝΑ Αθηνών-Δαφνί. Τη συνέντευξη πήρε ο Θοδωρής Πατσατζής