Πώς δείχνει η αμερικανική επέμβαση μέσα από το Ιράκ

Πώς είναι οι συνθήκες σήμερα στο Ιράκ;

Ο εμφύλιος πόλεμος, στο ξέσπασμα του οποίου είχε συμβάλει η εισβολή των ΗΠΑ, δεν έχει τελειώσει πραγματικά. Αντίθετα, συνεχίζει με διαφορετική μορφή.

Τα φιλο-ιρανικά κόμματα κυριαρχούν στην κυβέρνηση, ο αριθμός των σιιτικών πολιτοφυλακών και ταγμάτων θανάτου έχει εκτοξευτεί στα ύψη τους τελευταίους 6 μήνες, ενώ μεγάλα τμήματα του κεντρικού και του βόρειου Ιράκ υπόκεινται στην εξουσία του ISIS ή άλλων αντάρτικων σουνιτικών ομάδων. Στη Βαγδάτη, οι γειτονιές παραμένουν διαιρεμένες. Σχεδόν καθημερινά, σουνίτες απάγονται από σιιτικές πολιτοφυλακές και τα βασανισμένα κορμιά τους παραδίδονται στο νεκροτομείο. Αντεκδικητικά, σουνίτες αντάρτες οδηγούν αυτοκίνητα με εκρηκτικά σε περιοχές κατοικημένες από σιιτικούς πληθυσμούς, σκοτώνοντας δεκάδες πολίτες, σχεδόν όλοι τους άμαχοι.

Ήταν ο Ομπάμα αποτελεσματικός στη δηλωμένη του στρατηγική να πετύχει την ενότητα μεταξύ των ηγεσιών των σιιτικών, σουνιτικών και κουρδικών κοινοτήτων στο Ιράκ;

Τελείως αναποτελεσματικός. Η κυβέρνησή του ιεραρχεί μια πολύ στενή εκδοχή αντιτρομοκρατίας, με στόχο να νικήσει το ISIS, πάνω από τον στόχο της πολιτικής συμφιλίωσης και ανοικοδόμησης του κράτους. Ως αποτέλεσμα, ο Ομπάμα έχει ενισχύσει τις δυνάμεις ασφαλείας και τον ιρακινό στρατό, που δουλεύουν χέρι-χέρι με τις σιιτικές πολιτοφυλακές και τα σιιτικά τάγματα θανάτου. Αυτό στην πραγματικότητα έχει οξύνει τις σχισματικές διαιρέσεις σε όλη τη χώρα.

Για παράδειγμα, υπάρχει ένας αυτοκινητόδρομος που οδηγεί από τη Βαγδάτη στην Ιρμπίλ, την πρωτεύουσα της τοπικής κουρδικής κυβέρνησης στο βόρειο Ιράκ. Πριν από την άνοδο του ISIS, υπήρχαν κυβερνητικά στρατιωτικά μπλόκα σε όλο το μήκος αυτού του δρόμου. Πέρσι, το ISIS τα εξουδετέρωσε και πήρε τον έλεγχο αυτής της περιοχής. Έκτοτε, οι ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας έχουν ανακτήσει τον έλεγχο από το ISIS, αλλά επέτρεψαν στις σιιτικές πολιτοφυλακές να στήσουν τα δικά τους μπλόκα για να βασανίζουν και να καταπιέζουν τους σουνίτες.

Το τελικό αποτέλεσμα των γεγονότων της τελευταίας χρονιάς είναι η αντικατάσταση των μπλόκων του στρατού από τα μπλόκα των σιιτικών πολιτοφυλακών.

Όταν το ISIS κατέλαβε τη Μοσούλη τον Ιούνιο, αυτό λειτούργησε σαν δικαιολογία για την ιρακινή κυβέρνηση για να οργανώσει νέες σιιτικές πολιτοφυλακές –σαν αποτέλεσμα, αυτές έχουν πολλαπλασιαστεί ραγδαία τους τελευταίους 6 μήνες. Οδηγώντας στη Βαγδάτη, βλέπεις παντού πινακίδες που διαφημίζουν τις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές. Υπάρχουν αφίσες του σημερινού Ιρανού ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενεΐ σε πολλά μέρη της πόλης.

Από πολλές απόψεις, αυτές οι σιιτικές πολιτοφυλακές δεν διαφέρουν σε τίποτα από το ISIS. Αποκεφαλίζουν, βασανίζουν, σκοτώνουν σουνίτες και οποιονδήποτε διαφωνεί μαζί τους. Η διαφορά είναι ότι οι ΗΠΑ τις υποστηρίζουν κι έτσι τα ΜΜΕ δεν επισημαίνουν τις θηριωδίες τους.

Τι αντίκτυπο έχουν αυτές οι πολιτοφυλακές στη δυνατότητα του ISIS να στρατολογεί ανθρώπους από τον σουνιτικό πληθυσμό του Ιράκ;

Για να κατανοήσουμε πώς αναπτύχθηκε το ISIS, πρέπει να κοιτάξουμε πίσω, στην περίοδο πριν τη σημερινή ανάπτυξη αυτού του κινήματος.

Τα τελευταία αρκετά χρόνια, ο πρώην πρωθυπουργός του Ιράκ Νούρι Αλ-Μαλίκι ηγήθηκε μιας δογματικής σιιτικής κυβέρνησης, που συστηματικά έκανε διακρίσεις ενάντια στους σουνίτες. Σε αντίδραση, οι σουνίτες ξεσηκώθηκαν σε ένα κίνημα διαμαρτυρίας σε πόλεις της επαρχίας Ανμπάρ, όπως η Ραμαντί και η Φαλούτζα.

Αυτό αρχικά ήταν ένα ειρηνικό κίνημα. Οι διαδηλωτές κατέλαβαν πλατείες και έστησαν οδοφράγματα. Έστησαν κατασκηνώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στην κυβερνητική διαφθορά, τη μισαλλοδοξία και τις σιιτικές πολιτοφυλακές. Ο εθνικιστής σιίτης κληρικός Μοκτάντα-Αλ-Σαντρ εκθείασε την εξέγερση, δηλώνοντας πως «η ιρακινή άνοιξη έρχεται».

Η απάντηση της κυβέρνησης Μαλίκι ήταν να ανοίξει πυρ ενάντια σε άοπλους διαδηλωτές, να συλλάβει αγωνιστές και να οργανώσει εφόδους στις κατασκηνώσεις. Στη Φαλούτζα, διαδηλωτές που πετούσαν πέτρες, αντιμετωπίστηκαν με καταιγισμό σφαιρών. Στη Χαβίγια, ο στρατός εισέβαλε στην κατασκήνωση διαμαρτυρίας, σκοτώνοντας δεκάδες και προκάλεσε συγκρούσεις που οδήγησαν σε εκατοντάδες νεκρούς.

Ήταν μέσα από τις στάχτες αυτής της καταστολής που μπόρεσε να ενισχυθεί το ISIS, κεφαλαιοποιώντας την αγανάκτηση και την οργή που πολλοί ένιωθαν ενάντια στη δογματική-φανατική κυβέρνηση. Αρχικά το ISIS έγινε αποδεκτό σαν το μικρότερο κακό.

Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους σήμερα συνειδητοποιούν ότι το ISIS δεν είναι δύναμη απελευθέρωσης, αλλά οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ δυνάμεις ασφαλείας και οι σιιτικές πολιτοφυλακές τροφοδοτούν τη συνεχιζόμενη δυσαρέσκεια και επιτρέπουν στο ISIS να έχει ακόμα επιρροή. Όταν ο ιρακινός στρατός και οι πολιτοφυλακές κάνουν επιδρομές στα χωριά για να τα «εκκαθαρίσουν» από το ISIS, συχνά ακολουθούν φρικαλεότητες. Στην Ντιαγιάλα, για παράδειγμα, οι σιιτικές πολιτοφυλακές έσφαξαν 34 σουνίτες πολίτες, που ήταν συγκεντρωμένοι σε ένα τζαμί. Στη Λατιφίγια, οι πολιτοφυλακές κάψανε σπίτια και αποκεφάλισαν αμάχους.

Στην πράξη, το μεγαλύτερο εργαλείο στρατολόγησης του ISIS είναι οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ και το Ιράν σιιτικές δυνάμεις.

Τι αντίκτυπο έχει ο αμερικανικός εναέριος πόλεμος στο Ιράκ;

Το ISIS έχει χάσει σε ορμή από το καλοκαίρι και δεν μπορεί να ειπωθεί πλέον ότι κερδίζει έδαφος ή ότι αποτελεί υπαρξιακή απειλή για την κεντρική κυβέρνηση στη Βαγδάτη.

Αλλά η αεροπορική επέμβαση των ΗΠΑ είχε ελάχιστη συμβολή. Οι ΗΠΑ έπληξαν κάποια κέντρα διοίκησης του ISIS και μερικές αυτοκινητοπομπές ανταρτών. Αλλά στην πραγματικότητα η περιοχή όπου το ISIS έχασε έδαφος είναι κυρίως εκεί όπου ο ιρακινός στρατός και οι σιιτικές πολιτοφυλακές κινήθηκαν και επέβαλαν τη δική τους εξουσία. Αυτό έχει συμβεί κυρίως στις σιιτικές και κουρδικές περιοχές, όχι στις σουνιτικές περιοχές όπως στην Ανμπάρ. Ούτε οι αμερικανικές αεροπορικές δυνάμεις, ούτε ο ιρακινός στρατός, ούτε οι σιιτικές πολιτοφυλακές έχουν πετύχει τον εκτοπισμό του ISIS από αυτή την επαρχία.

Τι συμβαίνει με τους Κούρδους στο Ιράκ και την απειλή τους να ανακηρύξουν ανεξαρτησία;

Οι ΗΠΑ από καιρό εναντιώνονται στο κουρδικό δικαίωμα αυτοδιάθεσης και ανεξαρτησίας. Οι Κούρδοι αξιωματούχοι, που έχω συναντήσει, μου έκαναν σαφές ότι ο πόλεμος του Ομπάμα εμποδίζει την προσπάθειά τους για περισσότερη αυτονομία και ανεξαρτησία.

Η αμερικανική ελίτ δεν θέλει να διαλυθεί το Ιράκ. Θέλουν το πετρέλαιο της κουρδικής περιοχής να παραμείνει κάτω από τον έλεγχο του ιρακινού κράτους. Έτσι προσπαθούν να κάνουν τα πάντα για να σταματήσουν την όποια επιπλέον διεύρυνση της κουρδικής αυτονομίας.

Η κατάσταση είναι καθόλου διαφορετική στο άλλο πεδίο των αμερικανικών στρατιωτικών επιχειρήσεων, στη Συρία;  

Οι ΗΠΑ έχουν επιτεθεί στο ISIS, αλλά όχι στο καθεστώς του Άσαντ. Αυτό έχει εξοργίσει πολλούς Σύρους που σκέφτονται ότι αν είναι να βομβαρδίσεις κάποιον, θα έπρεπε να βομβαρδίσεις το καθεστώς. Αλλά αντ’ αυτού, βομβαρδίζουν το ISIS. Κι έχουν επίσης βομβαρδίσει κι άλλες αντάρτικες ομάδες, όπως η Αχράρ-Αλ-Σαμ, που, αν και ισλαμιστική, είναι μια αρκετά δημοφιλής αντάρτικη οργάνωση.  

Η απόφαση του Ομπάμα να το κάνει αυτό τον έχει θέσει ουσιαστικά στο ίδιο πλευρό με τον Άσαντ και ενάντια στο συριακό λαό. Μια από τις τρομακτικές συνέπειες αυτού του γεγονότος είναι ότι στην πράξη έχει προκαλέσει μεγαλύτερη νομιμοποίηση και δημοφιλία για σκληροπυρηνικές ισλαμικές ομάδες, ακόμα και για το ISIS.

Αυτό στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα της αμερικανικής πολιτικής από το ξέσπασμα της εξέγερσης. Για παράδειγμα, όταν οι ΗΠΑ καταχώρησαν την αντάρτικη οργάνωση Τζαμπάτ-Αλ-Νούσρα, παρακλάδι της Αλ Κάιντα, στη λίστα των διεθνών τρομοκρατικών οργανώσεων, την επόμενη μέρα υπήρχαν διαδηλώσεις σε όλη τη Συρία, με τους ανθρώπους –οι περισσότεροι από οποίους δεν ήταν ισλαμιστές– να φωνάζουν συνθήματα όπως «Είμαστε όλοι Τζαμπάτ-Αλ-Νούσρα».

Έτσι ο αμερικανικός πόλεμος στη Συρία πρακτικά ενισχύει αυτές ακριβώς τις ομάδες που προσπαθεί να πολεμήσει. Αυτό είναι καταστροφή. Και δυστυχώς, οι κοσμικές δυνάμεις και οι δυνάμεις που υποστηρίζουν μια δημοκρατική Συρία είναι σήμερα λίγες και διασπασμένες.

Πώς θα περιέγραφες την κατάσταση της Συριακής Επανάστασης ενάντια στον Άσαντ αυτή τη χρονική στιγμή;

Ας πάμε λίγο πίσω. Η συριακή επανάσταση ξεκίνησε σαν μαζική λαϊκή εξέγερση του λαού της χώρας ενάντια στο καθεστώς. Αρχικά, έγιναν ειρηνικές διαδηλώσεις. Ο Άσαντ προσπάθησε να τις συντρίψει, σκοτώνοντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Το καθεστώς υποχρέωσε τον κόσμο να πάρει τα όπλα για να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τις οικογένειές του. Ο στρατός υπέστη ρήγμα, με μεγάλους αριθμούς στρατιωτών και κάποιους αξιωματικούς να περνάνε με το πλευρό της επανάστασης και να της παρέχουν όπλα και τεχνογνωσία στην ένοπλη πάλη. 

Αλλά από τη στιγμή που η επανάσταση έγινε ένοπλη, ο κόσμος υποχρεώθηκε να αρχίσει να αναζητά πηγές εξοπλισμού, πυρομαχικών και άλλων πόρων για να στηρίξει τις ένοπλες οργανώσεις του. Η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ εκμεταλλεύτηκαν αυτήν την κατάσταση για τους δικούς τους σκοπούς. Χορήγησαν χρήματα και εφοδίασαν με όπλα, και σε αυτό το περιβάλλον ενισχύθηκαν οι ισλαμιστές.

Στο μεταξύ κάποιες από τις μεγάλες μη-ισλαμιστικές ομάδες υποχρεώθηκαν να στραφούν σε φαινόμενα διαφθοράς, ακόμα και σε ληστείες, για να τα βγάλουν πέρα και να εξακολουθήσουν να συντηρούνται, κάτι που τις αποξένωσε από τμήματα του πληθυσμού και ενίσχυσε ακόμα περισσότερο την επιρροή των Ισλαμιστών.

Την ίδια στιγμή, ο Άσαντ προώθησε την ανάπτυξη των πιο σκληροπυρηνικών Ισλαμιστών. Πίσω, στον Ιούνιο του 2011, άνοιξε τις φυλακές και τις άδειασε από ριζοσπάστες Ισλαμιστές, μια μακιαβελική κίνηση για να βαφτίσει την αντιπολίτευση «τρομοκράτες». Πολλοί από αυτούς τους πρώην φυλακισμένους απέκτησαν πρόσβαση στα πακέτα χρημάτων και όπλων από τα κράτη του Κόλπου.

Πολύ γρήγορα, οι δημοκρατικές και κοσμικές δυνάμεις βρέθηκαν με τις λιγότερες πηγές και οι φανατικοί Ισλαμιστές ενισχύθηκαν υπερβολικά. Αυτό οδήγησε τη χώρα σε φανατικό-θρησκευτικό και εθνικό εμφύλιο πόλεμο που από πολλές πλευρές μοιάζει με την κατάσταση στο Ιράκ.  Σήμερα, η ανατολική Συρία είναι σε μεγάλο βαθμό κάτω από τον έλεγχο του ISIS. Η βόρεια Συρία είναι κυρίως υπό τον έλεγχο της Τζαμπάτ-Αλ-Νούσρα. Και στη νότια Συρία κρατιέται ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός.

Οι ελπίδες της επανάστασης έχουν σε μεγάλο βαθμό χαθεί μέσα σε αυτή την τραγική κατάσταση. Το καθεστώς του Άσαντ το επεδίωκε αυτό από την αρχή, ελπίζοντας να διαιρέσει τις θρησκευτικές και εθνικές ομάδες στη Συρία, για να επικρατήσει.

Ποιος είναι ο τελικός στόχος του αμερικανικού πολέμου στη Συρία και θα καταστείλει αυτός την επιθυμία του λαού για ριζικές αλλαγές;

Νομίζω ότι ο Ομπάμα θέλει μια πολιτική λύση, στην οποία οι βασικές δομές του συριακού κράτους θα μείνουν άθικτες, αλλά την ίδια στιγμή θα ενσωματώσουν κάποια επιλεγμένα τμήματα της αντιπολίτευσης. Θέλει ασήμαντες αλλαγές στην κορυφή του κράτους, για να σταθεροποιηθεί η χώρα, κάτι που θα σηματοδοτούσε στην πράξη την επιστροφή ακριβώς εκείνων των πολιτικών που προκάλεσαν την επανάσταση.

Ο συριακός λαός εξεγέρθηκε, εν μέρει, ενάντια στις επιπτώσεις του νεοφιλελευθερισμού. Ήθελαν μια ριζική επανάσταση, που να ανατρέψει τη δομή της πολιτικής και της οικονομίας που κυριαρχούσαν στη χώρα για πολλές δεκαετίες. Αρχικά, θέλαν θέσεις εργασίας, κοινωνικό κράτος και ένα καλύτερο επίπεδο ζωής. Αυτά τα αιτήματα δεν θα ικανοποιηθούν με μια πολιτική λύση στην κορυφή του κράτους.

Σήμερα, που πολλές από εκείνες τις πρώιμες ελπίδες μετασχηματισμού της κοινωνίας έχουν χαθεί, πολλοί θέλουν απλά ασφάλεια για τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους. Αλλά αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να μπει ένα τέλος στο κράτος βασανιστηρίων του μπααθικού καθεστώτος, που έχει επιφέρει τόσα πολλά βάσανα στον συριακό λαό και έχει προσβάλει τόσο την αξιοπρέπειά του. Αυτός είναι ο λόγος που οι Σύροι, με τους οποίους μιλώ, εναντιώνονται σε οποιαδήποτε λύση καλεί σε μια διαπραγμάτευση και διευθέτηση μεταξύ των ελίτ της κορυφής της συριακής κοινωνίας.

Θα αποτελέσει η κουρδική αντίσταση στο ISIS μια ευκαιρία για την ανάταση της επανάστασης;  

Για πολύ καιρό, οι Κούρδοι έπαιζαν έναν αντιφατικό ρόλο στην εξέγερση, καθώς πολλές από τις κουρδικές ομάδες δεν εναντιώνονταν στον Άσαντ –ή, αν εναντιώνονταν σε αυτόν, δεν συμμαχούσαν με τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό  (FSA) και το λαϊκό κίνημα στη Συρία.  Σε μεγάλο βαθμό, αυτό συνέβη γιατί η αντίσταση των Σύρων Αράβων είχε άσχημη στάση απέναντι στο ζήτημα της κουρδικής ανεξαρτησίας. Η μόνη θετική πλευρά από την άνοδο του ISIS είναι ότι προκάλεσε τη συμμαχία κάποιων αραβικών και κουρδικών οργανώσεων και αντάρτικων ομάδων. Αυτό έχει ενθαρρύνει μερικούς από τους αγωνιστές με τους οποίους ήρθα σε επαφή.

Αλλά, έχοντας πει αυτό, και πάλι πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ισλαμιστική πλευρά είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένη και χρηματοδοτούμενη, και πολλοί άνθρωποι, που αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά των συντονιστικών επιτροπών της επανάστασης, έχουν σκοτωθεί. Άλλοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. Έτσι, ενώ μπορεί να υπάρχει κάποια ελπίδα στις κουρδικές περιοχές, η κατάσταση για την επανάσταση στα άλλα μέρη της Συρίας σήμερα είναι πολύ σκληρή.

Ενδιαφέρονται οι ΗΠΑ για τον κουρδικό αγώνα για αυτονομία ή ανεξαρτησία στη Συρία;

Όχι. Οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται για την κουρδική ανεξαρτησία, όπως ούτε οι σύμμαχοί της, Ιράκ και Τουρκία. Και οι ΗΠΑ σίγουρα δεν θέλουν να υποστηρίξουν αριστερές αντιστασιακές οργανώσεις όπως το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) και τη συριακή αδελφή του οργάνωση, το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας (PYD), το οποίο υποστηρίζει την κουρδική αυτονομία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Πολλοί Κούρδοι γνωρίζουν καλά την αμερικανική εναντίωση στον αγώνα τους για αυτοδιάθεση. Έτσι υπάρχει διαμάχη στο εσωτερικό τους για το πώς θα σταθούν απέναντι στις αμερικανικές στρατιωτικές επιθέσεις. Μερικοί αγωνιστές, με τους οποίους μίλησα, λένε ότι θα πρέπει να αποδεχτούν την αμερικανική βοήθεια και να τη χρησιμοποιήσουν για τους δικούς τους σκοπούς, ενώ άλλοι επιμένουν ότι αφού οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για τα κουρδικά συμφέροντα, σε τελική ανάλυση οι ίδιοι οι Κούρδοι θα πρέπει να κερδίσουν μόνοι τους αυτή τη μάχη.

Αυτό είναι κάτι που ανακαλύπτουν οι μαχητές της αντίστασης στη Νότια Συρία. Εκεί, η CIA δίνει όπλα όχι στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό σαν σύνολο, ούτε σε κάποια συριακή αντιστασιακή οργάνωση, αλλά σε μεμονωμένους διοικητές. Κάνοντας αυτό, οι ΗΠΑ ρισκάρουν τη δημιουργία πολέμαρχων, όπως ακριβώς έγινε στο Αφγανιστάν. Αυτό επίσης προκαλεί διαφθορά, κάτι που έχει απομακρύνει αρκετό κόσμο από τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό και τον έχει ωθήσει να ενταχθεί στις ισλαμιστικές ομάδες.

Ποιες είναι οι περιφερειακές διαστάσεις του πολέμου του Ομπάμα σε Συρία και Ιράκ;

Πρώτα απ’ όλα, οι ΗΠΑ στήριξαν για ένα χρονικό διάστημα τα σουνιτικά καθεστώτα του Κόλπου ενάντια στο σιιτικό Ιράν. Αυτές οι δυνάμεις έχουν διαλέξει αντίπαλα στρατόπεδα στη Συρία και το Ιράκ. Το Ιράν υποστηρίζει τις σιιτικές πολιτοφυλακές και την ιρακινή κυβέρνηση στο Ιράκ. Στη Συρία, το Ιράν υποστηρίζει τον Άσαντ και τη Λιβανέζικη Χεζμπολά, που μάχεται στο πλευρό του καθεστώτος.

Από την άλλη, τα κράτη του Κόλπου, όπως το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία, υποστηρίζουν τους εξτρεμιστές σουνίτες στη Συρία. Έτσι με διάφορους τρόπους στο Ιράκ και τη Συρία μαίνεται ένας πόλεμος δια αντιπροσώπων, μεταξύ του Ιράν και των σουνιτικών κρατών του Κόλπου.

Δεύτερον, όλα αυτά συμβαίνουν στον απόηχο της αραβικής άνοιξης. Σε όλη την περιοχή οι λαοί όρθωσαν το ανάστημά τους και προσπάθησαν να διεκδικήσουν τις ζωές τους και να ανατρέψουν καταπιεστικές δικτατορίες, και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν τα κατάφεραν για μια σειρά λόγους.

Δείτε την Αίγυπτο. Αντικατέστησε το καθεστώς Μουμπάρακ με μια ισοδύναμη δικτατορία (αν όχι χειρότερη). Στην περίπτωση της Λιβύης, η εξέγερση, με την υποστήριξη της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, ανέτρεψε τη δικτατορία του Μουαμάρ Ελ Καντάφι, αλλά την αντικατέστησε όχι με μια καλύτερη κυβέρνηση, αλλά με εμφύλιο πόλεμο και χάος.

Όλα αυτά μοιάζουν με ήττα της αραβικής άνοιξης. Αλλά στην πραγματικότητα νομίζω ότι δεν έχουμε να κάνουμε με αυτό. Πιστεύω ότι περισσότερο είναι συνέπεια του γεγονότος ότι δεν υπάρχουν προοδευτικές δυνάμεις αρκετά ισχυρές για να παρέχουν μια εναλλακτική στον ισλαμιστικό φονταμενταλισμό.

Έτσι οι Ισλαμιστές έχουν καλύψει ένα κενό. Αλλά σε τελική ανάλυση, αυτές οι ισλαμιστικές ομάδες, όπως είδαμε στην Αίγυπτο,  δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα θεμελιώδη προβλήματα για τα οποία εξεγέρθηκαν οι λαοί. Δεν θα βάλουν τέλος στην απολυταρχία και τις ταξικές ανισότητες, που προκάλεσαν τις εξεγέρσεις. Έτσι παραμένει στο περιθώριο να  προκύψει μια εναλλακτική, ακόμα κι αν χρειαστεί πολλά χρόνια ή μια γενιά.

Σε ποιο βαθμό εξελίσσεται μια ενδο-ιμπεριαλιστική διαμάχη σε αυτόν τον πόλεμο;

Υπάρχει σαφώς μια δυναμική ενδο-ιμπεριαλιστικής κόντρας, ειδικά στη Συρία, μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ.

Αρχικά οι ΗΠΑ φαίνονταν αποφασισμένες να ανατραπεί το καθεστώς Άσαντ, τον οποίο υποστήριζε η Ρωσία. Αλλά απ’ ό,τι φαίνεται, η επικέντρωση των ΗΠΑ στο ISIS άλλαξε τη στάση τους. Οι ΗΠΑ έχουν συγκεντρωθεί σε τέτοιο βαθμό στο ISIS, που έχουν εγκαταλείψει σχεδόν κάθε σχέδιο για αλλαγή καθεστώτος. Αντίθετα, το μόνο που ακούμε πλέον από τις ΗΠΑ είναι το ζήτημα του ISIS. Νομίζω ότι πρόκειται για μια από τις περιπτώσεις όπου το βραχυπρόθεσμο αμερικάνικο σχέδιο της αντιτρομοκρατίας «ανέστειλε» τη μακροπρόθεσμη στρατηγική ανταγωνισμού με Ρωσία και Κίνα.

Τι φιλοδοξεί ο Ομπάμα να πετύχει με αυτόν τον πόλεμο;

Υπάρχουν πολλαπλοί στόχοι. Πρώτα, είναι ο γενικός στόχος, που δεν επηρεάζεται από τις συγκεκριμένες συγκυρίες, δηλαδή ο στόχος να καταστήσει τη Μέση Ανατολή ασφαλή για τα αμερικανικά συμφέροντα. Ο Ομπάμα, όπως και ο Μπους πριν από αυτόν, θέλει να δημιουργήσει υποτελή κράτη στο Ιράκ, τη Συρία, το Αφγανιστάν και οπουδήποτε αλλού.

Ωστόσο, οι ΗΠΑ δεν υπολόγισαν την αραβική άνοιξη. Δεν υπολόγισαν το γεγονός ότι οι Σύριοι θα εξεγείρονταν. Δεν υπολόγισαν τον ξεσηκωμό των σουνιτών στο Ιράκ. Σαν αποτέλεσμα αυτών των παραμέτρων, η κυβέρνηση Ομπάμα αναγκάστηκε να προσαρμόσει τους μακροπρόθεσμους στόχους της για να πετύχει τους βραχυπρόθεσμους.

Οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να νικήσουν το ISIS και να συγκροτήσουν συμμαχίες για να ολοκληρώσουν αυτό το βραχυπρόθεσμο σχέδιο –ακόμα κι αν αυτό το σχέδιο είναι, με μια λογική, σε αντίθεση με τους μακροπρόθεσμους στόχους. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ πλέον δείχνουν πρόθυμες να αποδεχτούν ένα μπααθικό καθεστώς στη Συρία, έστω και με την επιλεκτική εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης.

Στο Ιράκ, οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να βασιστούν στην ιρακινή κυβέρνηση, η οποία είναι σε στενή συμμαχία με τον βασικό τους αντίπαλο το Ιράν, ακόμα κι αν αυτή η κυβέρνηση και οι πολιτοφυλακές της είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνοι για την τρέχουσα σουνιτική ανταρσία στο Ιράκ. Παρ’ όλα αυτά οι ΗΠΑ αναδιπλασιάζουν την υποστήριξή τους στην ιρακινή κυβέρνηση, που σημαίνει στην πράξη ότι υποστηρίζουν επίσης τις σιιτικές πολιτοφυλακές. Κάνοντας αυτό, οι ΗΠΑ διασφαλίζουν άθελά τους ότι θα διαιωνίσουν το χάος στη Μέση Ανατολή για πολλά χρόνια ακόμα.

Ποια θα έπρεπε να είναι η στάση των αγωνιστών του αντιπολεμικού κινήματος και αυτών που αγωνίζονται για την κοινωνική δικαιοσύνη, σε όλη αυτή την κατάσταση;

Πρώτα, θα πρέπει να θυμίζουμε στον κόσμο ότι αυτή η φριχτή κατάσταση είναι το αποτέλεσμα της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003.

Η εισβολή και η κατοχή είναι οι αιτίες της σημερινής κρίσης. Το ISIS αναπτύχθηκε μέσα στο έδαφος της σουνιτικής αντίστασης, που ήρθε ως απάντηση στην αμερικανική εισβολή. Για να τσακίσουν την αντίσταση, οι ΗΠΑ στράφηκαν στην τακτική διαίρει και βασίλευε, για να μην επιτρέψουν στη σουνιτική και τη σιιτική αντίσταση να ενωθούν, υποκινώντας τα θρησκευτικά μίση που οδήγησαν στον εμφύλιο πόλεμο.

Όταν ήμουν στη Βαγδάτη, συγκλονίστηκα από το πόσο βαθιά διαιρεμένη είναι ακόμα η πόλη. Αν είσαι σουνίτης, υπάρχουν ολόκληρες σιιτικές γειτονιές που παραμένουν πολύ επικίνδυνες για να τις επισκεφτείς.  Μπορεί να σε αρπάξουν στο δρόμο και να σε δολοφονήσουν. Αυτή είναι η κληρονομιά του εμφυλίου που προκάλεσαν οι ΗΠΑ.

Δεύτερον, περαιτέρω επεμβάσεις μπορούν μόνο να επιδεινώσουν την κατάσταση. Οι άνθρωποι συχνά ρωτούν τι μπορεί να γίνει με οργανώσεις όπως το ISIS; Όπως δείχνει και η εμπειρία στη Συρία, οι Σύροι αγωνιστές και επαναστάτες είναι ικανοί να αντισταθούν ηρωικά στο ISIS, και μπορούμε να τους βοηθήσουμε σε αυτή την προσπάθεια με το να αποκαλύπτουμε τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις σημερινές επεμβάσεις των ΗΠΑ.

Αλλά η εξήγηση και η αποκάλυψη είναι μόνο το πρώτο βήμα. Το να σταματήσουμε τις επεμβάσεις απαιτεί ένα ισχυρό αντιπολεμικό κίνημα –στο οποίο να συμμετέχουν και Αμερικανοί στρατιώτες– στα πρότυπα αυτού που είδαμε και στη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ. Είμαστε πολύ μακριά από κάτι τέτοιο, αλλά χωρίς αυτό η βαρβαρότητα θα διαιωνίζεται.