Δαμιανός Βασιλειάδης (1937-2020). Εις ΜΝΗΜΗΝ

Ο ξαφνικός και αναπάντεχος θάνατός του, με συγκλόνισε, και άρχισα να θυμάμαι διάφορα από τις συζητήσεις μας, τις διαφωνίες μας, τις επισκέψεις στο σπίτι του στον Παρνασσό και διάφορα άλλα περιστατικά. Με τον Δαμιανό πρωτοσυναντηθήκαμε το 2004, όμως τον ήξερα ως όνομα μέσα από την ενασχόλησή μου με την πορεία εξέλιξης του ΠΑΚ-ΠΑΣΟΚ, των πρώτων χρόνων. Ποιος ήταν ο Δαμιανός; Ας πούμε κάποια βιογραφικά στοιχεία γι’ αυτόν.

Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΚ (Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα), μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του, και υπεύθυνος της Οργάνωσης Δυτικής Γερμανίας/Δυτικού Βερολίνου, κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας (1967-74). Μεταξύ πολλών άλλων δραστηριοτήτων είχε την ευθύνη για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων της οργάνωσης σε παγγερμανικό επίπεδο, στα οποία συμμετείχε και ο Δημήτρης Λιβιεράτος, ως συνεργαζόμενος, οι εισηγήσεις του οποίου από εκείνα τα σεμινάρια θα κυκλοφορήσουν σε μπροσούρα στη μεταπολίτευση, που διανέμονταν στις οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ, με τίτλο: «Περί Σοσιαλισμού».

Ο Δαμιανός, μετά την πτώση της Χούντας, στάλθηκε από το ΠΑΚ στην Ελλάδα για να κάνει τις πρώτες επαφές και να προετοιμάσει την επιστροφή της ηγεσίας του ΠΑΚ. Συμμετείχε πολύ ενεργά στις συζητήσεις στην Αθήνα, που οδήγησαν στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, το 1974, όπου ήταν ένα από τα ιδρυτικά του μέλη. Ήταν ο βασικός συντάκτης της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη και διετέλεσε μέλος της πρώτης Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ. Αποχώρησε από αυτό τον Μάρτιο του 1977, διαπιστώνοντας την οριστική απόκλιση της διακηρυγμένης θεωρίας από την πολιτική πρακτική του Κινήματος, εστιάζοντας στο ζήτημα της έλλειψης εσωκομματικής δημοκρατίας, συγκρουόμενος με τον Ανδρέα Παπανδρέου, συνεχίζοντας όμως να αγωνίζεται για τα ιδεώδη και τις αξίες του. Κατόπιν, υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της πολιτικής κίνησης «Άμεση Δημοκρατία», με πρόεδρο τον Μανώλη Γλέζο, και αργότερα μέλος της Κ.Ε. του ΔΗΚΚΙ, ενώ συμμετείχε και στις πρώτες προσπάθειες του ΣΥΡΙΖΑ (μέχρι το 2012). Διετέλεσε επί δύο δεκαετίες πρόεδρος της «Ελληνοκουρδικής Ένωσης Φιλίας», ενώ ήταν και ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, από την ίδρυση του το 1996, πάλι μαζί με τον Μανώλη Γλέζο.

Ο Δαμιανός ήταν από την Φλώρινα με καταγωγή από τον Πόντο. Φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της γενέτειράς του, και συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου σπούδασε Παιδαγωγικά, Ψυχολογία και Γερμανική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, ενώ πήρε ενεργά μέρος στο ελληνικό και γερμανικό φοιτητικό κίνημα, όπου τον βρήκε η δικτατορία, εντασσόμενος αμέσως στον αντιδικτατορικό αγώνα. Ταυτόχρονα, ήταν και μέλος της Νεολαίας του SPD, όπως και άλλα μέλη του ΠΑΚ τότε. Ο ίδιος αναγνώριζε ως πολιτική-πνευματική του καταγωγή το ρεύμα του εκπαιδευτικού δημοτικισμού, έτρεφε ιδιαίτερη συμπάθεια στον Αλέξανδρο Δελμούζο, ενώ αξιολογούσε ως ιδανική μορφή αγωνιστή και διανοούμενου τον Σάκη Καράγιωργα.

Όμως, αν και εκπαιδευτικός και καθηγητής Γερμανικών, εντούτοις επέλεξε να ασχοληθεί με τις ήπιες μορφές τουρισμού. Υπήρξε εκπαιδευτής ορεινής πεζοπορίας και οδηγός βουνού, ενώ καθιέρωσε πρώτος τις ήπιες μορφές τουρισμού στην Ελλάδα (ορειβασία, ορεινή ποδηλασία κλπ.), δρώντας στον τομέα της προστασίας και σωστής αξιοποίησης της ορεινής φύσης. Ως οδηγός βουνού και γνήσιος φυσιολάτρης, είχε διασχίσει όλες τις κορυφογραμμές της Ελλάδας και αρκετές του εξωτερικού. Έτσι, επέλεξε τον Παρνασσό, που αγαπούσε πολύ, και έφτιαξε ένα μικρό εξοχικό σπίτι εκεί, σε μια απόμερη τοποθεσία, το οποίο επισκεπτόταν συχνά, καλώντας πολλές φορές φίλους για συζήτηση και ξεκούραση στη φύση. Το είχα επισκεφθεί τρεις φορές, μαζί με την αείμνηστη σύζυγό μου, Λίτσα. Τέτοια ησυχία και ηρεμία δεν είχα αισθανθεί ποτέ ξανά στη ζωή μου, ενώ οι συζητήσεις μας ήταν επί παντός του επιστητού. Δεν ήταν τυχαία η επιλογή του «ερημητηρίου», όπως το έλεγε. Ήταν και ο ίδιος ένας ήρεμος άνθρωπος, όπως η φύση που υπεραγαπούσε.

Συγγραφέας αρκετών βιβλίων, αγνός ιδεολόγος, ο οποίος έτρεφε ασίγαστο πάθος για τη Δημοκρατία, ο Δαμιανός παρέμεινε πάντα σταθερά επικριτικός και ασυμβίβαστος απέναντι στην εξουσία, και ποτέ δεν επωφελήθηκε των προνομίων της, παρ’ ότι του είχαν δοθεί οι ευκαιρίες. Από το συγγραφικό του έργο ξεχωρίζουν τα εξής βιβλία: α) «Δημοκρατικός σοσιαλισμός ή ο τρίτος δρόμος», εκδόσεις Καρανάση, Αθήνα 1974, β) «ΠΑΚ-ΠΑΣΟΚ. Μύθος και πραγματικότητα», εκδόσεις Διάλογος, Αθήνα 1977, γ) «Δημοκρατικός Σοσιαλισμός ή το όραμα του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ και η εφαρμογή του στην πράξη», Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα 2006, δ) «Ο μύθος του Ανδρέα. Οι θεωρητικές βάσεις της Ένωσης Κέντρου, του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ και η πρακτική τους κατάληξη», Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα 2007, ε) «Ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Γκράμσι και η πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς», εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2011, στ) «Παγκοσμιοποίηση, Νέα Τάξη και Ελληνισμός», εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2012, ζ) «Δημοκρατικός Συγκεντρωτισμός ή Αποκεντρωτισμός. Αυταρχική συγκεντρωτική ή δημοκρατική αποκεντρωτική εξουσία;», εκδόσεις Γόρδιος, Αθήνα 2014. Επίσης, επιμελήθηκε τη βιογραφία του πατέρα του, που ήταν πέντε φορές πρόσφυγας, όπως έλεγε, με τίτλο: «Ο Λάμπον α σο Καρς. Η Οδύσσεια ενός Ποντίου από τον Καύκασο», εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2013.

Με τον Δαμιανό είχαμε τις διαφωνίες μας, κυρίως στα εθνικά θέματα. Για δε το Μακεδονικό, είχαμε αντιπαρατεθεί με κείμενα δημόσια. Όμως, παρά τις διαφωνίες μας, παραμέναμε πάντα πολύ καλοί φίλοι και είχαμε συμπορευτεί πολιτικά για κάποια χρόνια μαζί. Μου έκανε εντύπωση το πόσο πιστός υπέρμαχος ήταν της δημοκρατικής συζήτησης. Όσο κι αν διαφωνούσε μαζί σου, πάντα υπεράσπιζε με πάθος το δικαίωμα να λες την άποψή σου. Δεν το έχουν πολλοί άνθρωποι αυτό το στοιχείο. Αν με λίγα λόγια θα θέλαμε να τον περιγράψουμε θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν ένας τρυφερός, ευγενικός, γλυκός και σεμνός άνθρωπος, που τον χαρακτήριζε η συνέπεια. Θα τον θυμόμαστε πάντα με αγάπη και νοσταλγία.