Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, οι εξελίξεις στην Ελλάδα βυθίζονταν σε αδιέξοδο: το καθεστώς της χούντας είχε ολοφάνερα μπει σε κρίση, αλλά οι στρατοκράτες αρνούνταν να αποχωρήσουν «ομαλά» από την εξουσία. Οι αστικές πολιτικές δυνάμεις «ανησυχούσαν» για τους κινδύνους αποσταθεροποίησης του καθεστώτος, αλλά δίσταζαν να αναλάβουν την ευθύνη για την ανατροπή της δικτατορίας.
Αυτόν το γόρδιο δεσμό έκοψε η λαϊκή εξέγερση του Πολυτεχνείου, ανοίγοντας το δρόμο για τα χρόνια της εργατικής αντεπίθεσης στη Μεταπολίτευση, όπου η έξοδος από την καθεστωτική κρίση συνδυάστηκε με μεγάλες λαϊκές κατακτήσεις.
Υπάρχουν σοβαρές αναλογίες με την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Η κυβέρνηση του Αλ. Τσίπρα εμφανίζεται αποφασισμένη να ολοκληρώσει την καταστροφική πολιτική του μνημονίου 3, στην οποία δεσμεύτηκε το καλοκαίρι του 2015. Η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξή της συνδυάζεται με πρωτοφανείς πολιτικές μετατοπίσεις: στην αντιπροσφυγική πολιτική, στον εναγκαλισμό με τον Τραμπ, στην προσχώρηση στην κούρσα των εξοπλισμών, στη στρατιωτική συμμαχία με τους χασάπηδες του κράτους του Ισραήλ και της δικτατορίας στην Αίγυπτο κ.ο.κ.
Αυτή η πολιτική «στρώνει το χαλί» για τον Κυρ. Μητσοτάκη. Για τη ΝΔ που απειλεί να αξιοποιήσει την κρίση του ΣΥΡΙΖΑ για μια πιο αυθεντική και διαρκή νεοφιλελεύθερη επίθεση του κεφαλαίου, για μια πολιτική νίκη των δυνάμεων και των ιδεών της Δεξιάς, ενάντια στον κόσμο της εργασίας και της κοινωνικής αντίστασης.
Η στασιμότητα μέσα σε αυτόν το βάλτο εγκυμονεί διαρκώς μεγαλύτερους κινδύνους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και οι στοιχειώδεις κατακτήσεις προηγούμενων αιώνων –όπως το δικαίωμα στην απεργία και το δικαίωμα στη συνδικαλιστική οργάνωση– τίθενται σε σοβαρή αμφισβήτηση. Την ίδια στιγμή επανενεργοποιούνται οι ρατσιστικές επιθέσεις και η δράση των νεοναζιστικών συμμοριών στους δρόμους.
Πολύ περισσότερο, αυτό το «βάλτωμα» συμβαίνει μέσα σε ένα γενικότερο τοπίο κρίσης και παρακμής. Η Ευρώπη που καυχιόταν ως λίκνο των ιδεών της δημοκρατίας και της λογικής, σήμερα ζει σε συνθήκες «έκτακτης ανάγκης» στο Παρίσι, σε συνθήκες μαζικών δολοφονιών προσφύγων στη Μεσόγειο, σε συνθήκες έγκρισης ενός «συνταγματικού» πραξικοπήματος του Ραχόι σε βάρος της δημοκρατικής θέλησης του λαού στην Καταλονία.
Η κρίση του διεθνούς συστήματος συνεχίζεται για 9 χρόνια, ενώ κάθε «ανάλυση» για τις προοπτικές διεξόδου αποδεικνύεται αβέβαιη και επισφαλής.
Σε τέτοιες στιγμές η υπεράσπιση των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων επαφίεται κυρίως στην παρέμβαση των ίδιων των εργατικών και λαϊκών μαζών.
Ο δρόμος του Νοέμβρη είναι σήμερα πιο επίκαιρος από ό,τι σε κάθε άλλη επέτειο της εξέγερσης. Για την ανατροπή των μνημονίων, της λιτότητας, του νεοφιλελευθερισμού. Για να μπει φραγμός στο ρατσισμό, στην υποταγή στον ιμπεριαλισμό, στις φιλοπόλεμες πολιτικές. Για την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, που πάντα αφορούσαν τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας ενάντια στις επιλογές των ελίτ.
Ο δρόμος αυτός πάντα είχε και έχει ανάγκη την Αριστερά του. Που θα λογοδοτεί στα συμφέροντα των λαϊκών δυνάμεων. Που θα μπαίνει στην πρώτη γραμμή του αγώνα, ακόμα και όταν υποχρεώνεται να ξεκινά από μειοψηφική θέση. Που θα έχει επίγνωση της δυνατότητας να γίνει πλειοψηφική, να επιδιώξει ανατροπές και νίκες εδώ και τώρα, και γι’ αυτό θα κάνει τις αναγκαίες επιλογές στην ενότητα στη δράση, στην ενότητα πάνω στην ανταγωνιστική πολιτική.
Ο δρόμος του Νοέμβρη σήμερα σημαίνει πάλη για την ανατροπή των μνημονίων, για την ανατροπή της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού. Πάλη για τη ρήξη με τα όρια της καπιταλιστικής «παγκοσμιοποίησης», τα όρια του ευρώ και της ΕΕ, τα όρια του ιμπεριαλισμού.
Η Καταλονία δείχνει ότι στο δρόμο αυτό πιέζονται να μπουν πλατύτατες λαϊκές δυνάμεις. Στην Ελλάδα όπου, στις ημέρες του μνημονίου 1, άρχισε η μαζική πάλη για την ανατροπή των κυρίαρχων επιλογών, πρέπει, όπως και το Νοέμβρη του 1973, να τολμήσουμε ξανά.
