Flyover: Ένα φαραωνικό έργο ασύστολης κερδοσκοπίας σε βάρος της ζωής των κατοίκων της Θεσσαλονίκης

Για την κατασκευή του θα καταστραφούν συνολικά τουλάχιστον 82.000 τ.μ. περιαστικού δάσους (βασικός πνεύμονας της πόλης) και προβλέπεται ότι θα διασχίσει εκτάσεις συνολικού εμβαδού 418 στρεμμάτων που ανήκουν σε ιδιώτες αλλά και στους δήμους και για τις οποίες θα απαιτηθούν απαλλοτριώσεις. Όμως, το ποσό απαλλοτρίωσης που έχει οριστεί είναι μόνο 12 εκατ. ευρώ (!).

Στην περιοχή του σημερινού κόμβου Πανοράματος-Πυλαίας και σε απόσταση 500 μ., θα κατασκευαστεί ένας νέος τεράστιος κόμβος, στον οποίο θα καταλήγουν 10 λωρίδες κυκλοφορίας. Μόνο που αυτός ο κόμβος δεν θα γίνει μακριά από σπίτια, αλλά μέσα σε οικιστική περιοχή (!).

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΓΓΙΕ & ΣΔΙΤ), το έργο με τον επίσημο τίτλο «Αναβάθμιση Εσωτερικής Περιφερειακής Θεσσαλονίκης», ενώ εμφανίζεται με κατασκευαστικό κόστος 382 εκατομμυρίων ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και «κόστος επένδυσης» 483,5 εκατομμύρια ευρώ, θα αποπληρωθεί από το Δημόσιο με ένα συνολικό ποσό που φτάνει στο ιλιγγιώδες ύψος του 1,55 δισ. ευρώ. Αυτό είναι το ποσό που προκύπτει εάν προστεθούν οι πληρωμές διαθεσιμότητας τις οποίες θα καταβάλει το Δημόσιο στους ιδιώτες στην περίοδο 2026 - 2052.

Περίπου 220 χιλιάδες αυτοκίνητα εκτιμάται ότι θα διέρχονται από τον Flyover κάθε μέρα, δηλαδή, ένας πολύ μεγάλος αριθμός οχημάτων θα έρθει να προστεθεί στον ήδη υπάρχοντα εκπέμποντας ακόμα περισσότερους ρύπους στην ατμόσφαιρα, τους οποίους η απόγειος αύρα που έρχεται από το βουνό θα τους μεταφέρει τόσο στους παρακείμενους οικισμούς, όσο και σε ολόκληρη την πόλη. Αυτό θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη υπέρβαση των ορίων ποιότητας της ατμόσφαιρας ιδίως στα αιωρούμενα μικροσωματίδια ΡΜ2,5 οι συγκεντρώσεις των οποίων είναι ήδη 3-5 φορές πάνω από το όριο προστασίας της υγείας, που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).

Επίσημο έγγραφο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αποκαλύπτει ότι ο Flyover, έχει αρχίσει να κατασκευάζεται, χωρίς να υπάρχει «η οριστική μελέτη οδοποιίας». Για την ακρίβεια, το έγγραφο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αναφέρει επί λέξει: «Σε συνέχεια του σχετικού εγγράφου, σας ενημερώνουμε ότι το υπόψη έργο δημοπρατήθηκε ως έργο Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), στο πλαίσιο του οποίου ο Ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ) έχει υποχρέωση να εκπονήσει τις απαιτούμενες για την κατασκευή του έργου μελέτες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σχετική σύμβαση. Η οριστική μελέτη οδοποιίας για το σύνολο του έργου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί και εγκριθεί εντός του α’ εξαμήνου του 2024» (!).

Την ώρα λοιπόν, που έχουν ξεκινήσει τα έργα και καθημερινά οι κάτοικοι όλης της πόλης βιώνουν πρωτόγνωρα μποτιλιαρίσματα και υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, δεν έχουν καν οριστική μελέτη του έργου (!).

Παρά ταύτα, ισχυρίζονται ότι ο Flyover θα λύσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης. Κάθε άλλο.

Η σημερινή Εσωτερική Περιφερειακή Οδός υπάρχει για να καλύπτει ανάγκες της πόλης και γι’ αυτό βρίσκεται σε επαφή με την πόλη. Το πρόβλημα είναι ότι δέχεται και διαμπερή κυκλοφορία από φορτηγά και άλλα οχήματα επαγγελματικής χρήσης, που τη χρησιμοποιούν για να παρακάμψουν την πόλη, αφού οι μετακινήσεις τους δεν αφορούν τη Θεσσαλονίκη. Αυτό οδηγεί σε υπερφόρτωση της Περιφερειακής, μποτιλιαρίσματα και ατμοσφαιρική ρύπανση για όλη την πόλη και ιδίως για τις παρακείμενες περιοχές.

Αυτό που πραγματικά η πόλη έχει άμεση ανάγκη, σύμφωνα με τον υπάρχοντα κυκλοφοριακό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό, είναι μια άμεση δραστική αύξηση των απαραίτητων αξιοπρεπών και χαμηλής ρύπανσης λεωφορείων, που να κινούνται σε ένα πλήρες και ολοκληρωμένο δίκτυο λεωφορειολωρίδων αποκλειστικής κυκλοφορίας για τα λεωφορεία (προστατευμένων με εμπόδια), απλωμένο σε όλη την πόλη και με προτεραιότητα σε όλες τις διασταυρώσεις (με διπλά φανάρια και αξιοποιώντας υπάρχουσες εφαρμογές τηλεματικής) έναντι όλων των άλλων οχημάτων. Με αυτήν την επιλογή, τα λεωφορεία θα κινούνται σαν μετρό, χωρίς εμπόδια και έξω από τη γενικότερη κυκλοφοριακή κίνηση. Αυτό θα φέρει κυριαρχία των μέσων μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) έναντι των ΙΧ, χωρίς κανένα διοικητικό μέτρο. Η επιλογή αυτή συμβάλλει στην άμεση αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού, ώσπου να κατασκευαστεί στην πόλη ένα πλήρες δίκτυο τραμ, που θα αναβαθμίσει οριστικά την κυριαρχία των ΜΜΜ.

Μακροπρόθεσμα, μια Εξωτερική Περιφερειακή Οδός, σε σημαντική απόσταση από την πόλη, στην οποία θα διοχετευθεί όλη η διαμπερής κυκλοφορία (φορτηγών κλπ), που θα τη χρησιμοποιούν για να παρακάμπτουν την πόλη, αφού οι μετακινήσεις τους δεν αφορούν τη Θεσσαλονίκη, θα αποτελέσει μια συμπληρωματική λύση, η οποία εγκαταλείφθηκε προς το παρόν με το σαθρό επιχείρημα ότι είναι ακριβή.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, μια μαζική λαϊκή κινητοποίηση εξελίσσεται ραγδαία στη Θεσσαλονίκη ενάντια στον δρομολογούμενο Flyover και υπέρ των ΜΜΜ. Πάνω από 40 φορείς και συλλογικότητες της πόλης έχουν ήδη τοποθετηθεί κατά του Flyover, ενώ πρωτοστατούν πρωτοβουλίες και σύλλογοι κατοίκων του συνοικισμού Κωνσταντινουπολιτών, του δήμου Πυλαίας, για την προστασία του δάσους Σέιχ Σου, του 4ου και 5ου διαμερίσματος δήμου Θεσσαλονίκης (πρωτοβουλίες υπεράσπισης ρεμάτων Κρυονερίου, Υφανέτ, Δόξας στην Τούμπα, Τροχιοδρομικών και Αλυσίδας στη Χαριλάου).

Έτσι κι αλλιώς αυτός είναι ο δρόμος για τους πολίτες. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει.

*Διδάκτωρας Περιβαλλοντολόγος και συνεταιριστής, Επισκέπτης Καθηγητής ΑΠΘ

**Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά