Η υποκρισία της άρχουσας τάξης μπροστά στον κορονοϊό

Οι μεγάλες φυσικές καταστροφές, π.χ. σεισμοί, πλημμύρες, ή επιδημίες, χρησιμοποιήθηκαν πολλάκις από αυτούς που παρήγαγαν την άρχουσα ιδεολογία, ως επί το πλείστον θρησκευτικά ιερατεία, για να ενισχύσουν την καθεστηκυΐα τάξη. Τέτοια γεγονότα δημιουργούν φόβο. Και οι φοβισμένοι άνθρωποι είναι επιρρεπείς στο να υποταχθούν σε κάθε εξουσία, όσο αυταρχική κι αν είναι, καθώς και να απολέσουν κάθε δικαίωμά τους, επειδή έτσι πιστεύουν (πιστεύουν με τη «βοήθεια» των ιερατείων πάντα) ότι θα διαφύγουν τον κίνδυνο θανάτου.

Μάλιστα τα διαχρονικά αυτά ιερατεία για να αποστρέψουν την προσοχή των μαζών, δηλ. των υποτελών τάξεων, από τις πιθανές ευθύνες της άρχουσας τάξης, συχνά εφεύρισκαν και τα εξιλαστήρια θύματα. Το κυνήγι των μαγισσών ήταν ακόμη υπαρκτό στην αυγή του καπιταλισμού.

Σήμερα, οι πόλεμοι, η τρομοκρατία (ή η «τρομοκρατία») οι πολύ μεγάλες φυσικές καταστροφές και οι επιδημίες χρησιμοποιούνται για τον ίδιο σκοπό, παρότι επιστρατεύονται πολύ λιγότερο μεταφυσικά επιχειρήματα. Ωστόσο αυτό δεν τα κάνει λιγότερο παράλογα. Ο στόχος είναι και πάλι να θωρακιστεί το σύστημα από οικονομικές, νομικές, κοινωνικές, πολιτικές και ηθικές ρωγμές που πιθανόν να προκύψουν από αυτά τα μεγάλα γεγονότα: το ποτάμι του καπιταλισμού –και μαζί όλοι εμείς τα μικρά ψάρια που βρισκόμαστε μέσα του– δεν πρέπει να ξεστρατίσει.  Και επειδή μιλάμε για ένα σύστημα που βρίσκει σε κάθε κατάσταση «ευκαιρίες» (βλ. μνημόνια), οι απολογητές του στοχεύουν στο να βρεθεί η άρχουσα τάξη σε ακόμη καλύτερη θέση την επόμενη μέρα μετά την καταστροφή.

Η ισπανική γρίπη

Αν όμως για το καταστροφικό γεγονός δεν ευθύνεται η φύση, αλλά είναι πέρα από προφανές ότι ευθύνεται η άρχουσα τάξη, τότε το καταστροφικό γεγονός… δεν υπάρχει. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου ξέσπασε η μεγαλύτερη επιδημία που είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα τα τελευταία 500 χρόνια, η γνωστή ως «Ισπανική γρίπη». Ανάλογα με τις πολύ διαφορετικές μετρήσεις που έχουν υπάρξει, οδήγησε στο θάνατο από 17 έως 100 εκατομμύρια ανθρώπους. Όμως τότε υπήρχε ήδη το μεγάλο γεγονός, δηλ. ο ίδιος ο πόλεμος, που κινητοποιούσε τους ανθρώπους και τους έβαζε να θυσιαστούν για τα συμφέροντα της κάθε εθνικής άρχουσας τάξης. Οι άρχουσες τάξεις δεν είχαν λόγο να «επινοήσουν» και να επικαλεστούν έναν άλλον εχθρό για να κηρύξουν πόλεμο, αφού είχαν κηρύξει κανονικό πόλεμο, με όλα τα απαγορευτικά και ανελεύθερα οφέλη έφερνε γι’ αυτούς. Η δημοκρατία, ο συνδικαλισμός, τα ατομικά δικαιώματα καθίσταντο «περιττές πολυτέλειες» μπροστά στον πόλεμο και τους μεγάλους «εθνικούς στόχους». Οι κομμουνιστές ήταν προδότες (κάτι σαν τις μάγισσες). Φυσικά και η ελευθεροτυπία ήταν «πολυτέλεια» κι έτσι υπήρχε παντού λογοκρισία ώστε ο Τύπος να αναφέρεται μόνο σε «εθνικές επιτυχίες» της κάθε χώρας. Στο πλαίσιο αυτής της λογοκρισίας συγκαλύφθηκε και το ξέσπασμα της επιδημίας.

Σήμερα οι ειδικοί λένε ότι ο ίδιος ο ιμπεριαλισμός ήταν αυτός που εξάπλωσε την ασθένεια (φορείς του ιού ήταν οι Αμερικανοί στρατιώτες που ήρθαν στην Ευρώπη, οι Βρετανοί που πήγαιναν στις αποικίες τους, κύρια στην Ινδία κ.λπ.). Επίσης οι ειδικοί λένε ότι ήταν ο ίδιος ο πόλεμος αυτός που επέτρεψε να επικρατήσουν οι φονικές  μεταλλάξεις του ιού: Σε συνθήκες ειρήνης επιβιώνουν τα μη φονικά στελέχη (υποκατηγορίες, απλότυποι ή όπως αλλιώς ονομάζονται) του ιού, καθώς τα φονικά στελέχη σκοτώνουν τους ξενιστές τους (δηλ. τους ανθρώπους) και άρα δυσκολεύονται να μεταδοθούν σε άλλους ανθρώπους –η πορεία τους συνεχώς ανακόπτεται μέχρι που εξαφανίζονται. Αντίθετα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι φαντάροι που υπέφεραν από ήπιες μεταλλάξεις, παρέμεναν στα χαρακώματα για να πολεμήσουν. Η ήπια μετάλλαξη παρέμενε μαζί τους στα χαρακώματα και δεν μεταδιδόταν σε άλλους ανθρώπους. Ακόμη χειρότερα για την ήπια μετάλλαξη οι ξενιστές της πέθαιναν σαν τα κοτόπουλα, όχι από τον ιό, αλλά από τις σφαίρες, τις οβίδες και το κρύο. Αντίθετα όσοι είχαν μολυνθεί από φονικές μεταλλάξεις του ιού, μεταφέρονταν παστωμένοι μέσα σε τρένα, έφταναν στις πολυπληθείς πόλεις, έρχονταν σε επαφή με πάμπολλους ανθρώπους και στοιβάζονταν ο ένας πάνω στον άλλο σε άθλια νοσοκομεία μετατρέποντας σε φορείς όλο το υγειονομικό προσωπικό. Κοντολογίς ο ίδιος ο πόλεμος εμπόδιζε τεχνητά τη φυσική επιλογή δίνοντας στα φονικά στελέχη το ιδανικό περιβάλλον για εξάπλωση, που σε συνθήκες ειρήνης δεν θα είχαν βρει.

Αν δεν υπήρχε η ουδέτερη Ισπανία, οι εφημερίδες της οποίας αναφέρονταν συστηματικά στη γρίπη αυτήν, η μεγαλύτερη επιδημία που έπληξε την ανθρωπότητα τα τελευταία 600 χρόνια δεν θα είχε καν… υπάρξει χάρη στη λογοκρισία. Οι άρχουσες τάξεις όχι μόνον δεν χρειάζονταν τότε άλλον εχθρό, αλλά η αποκάλυψη της αλήθειας θα φανέρωνε τις εγκληματικές δικές τους ευθύνες. Και γι’ αυτό τότε δεν πήραν σχεδόν κανένα μέτρο και δημιούργησαν καμιά υστερία.

Στρατιωτικός νόμος

Σήμερα η υποκρισία και τα κροκοδείλια δάκρυα περισσεύουν. Σήμερα οι άρχουσες τάξεις μπορούν να σημάνουν συναγερμό καθώς σε πρώτη ανάγνωση δεν ευθύνονται αυτές για το ξέσπασμα της επιδημίας (αν και χωρίς την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και χωρίς τις περικοπές στην υγεία, η επιδημία δεν θα είχε αποκτήσει τέτοιους ρυθμούς). Σήμερα αυτός ο νέος εχθρός είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα αυτών των τάξεων.

Ο Εμ. Μακρόν βρήκε τον εξωτερικό εχθρό που επιζητούσε για να απαλλαγεί από την οξύτατη λαϊκή δυσαρέσκεια και από τις κινητοποιήσεις εναντίον του. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές ο Γάλλος πρόεδρος έκανε διάγγελμα συνοψίζοντας σε μερικές λέξεις τη σημερινή στρατηγική του καπιταλισμού: «Βρισκόμαστε σε πόλεμο. Σε πόλεμο κατά της δημόσιας υγείας βέβαια, αλλά ο εχθρός είναι εκεί. Αόρατος, ασύλληπτος».

Ο στρατιωτικός νόμος τέθηκε πρακτικά σε ισχύ, καθώς απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις. Εκατό χιλιάδες στρατιώτες βγαίνουν στους δρόμους της Γαλλίας. Αυτό που ονειρευόταν να κάνει ο Μακρόν και η τάξη που εκπροσωπεί, έρχεται, με τις κατάλληλες περικοκλάδες, σερβιρισμένο στο πιάτο.

Σε αντίστοιχο πόλεμο βρίσκεται και ο Τραμπ, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες, ανάμεσά τους και ο Μητσοτάκης. Σε πόλεμο κατά ενός αόρατου εχθρού, λένε. Αλλά τα χτυπήματά τους είναι πολύ ορατά: Στρατιωτικοποίηση, αστυνομοκρατία, ρατσιστικές διώξεις ενάντια σε πρόσφυγες και μετανάστες, φιλολογία για περιστολή εργατικών, δημοκρατικών και ατομικών δικαιωμάτων. Τώρα, οι Δυτικοί ηγέτες εν χορώ θαυμάζουν τα στρατιωτικά μέτρα καραντίνας που έλαβε η Κίνα. Τα θαυμάζουν γιατί και αυτοί άργησαν να λάβουν μέτρα υγείας όπως ακριβώς και η Κίνα και έτσι τώρα «αναγκάζονται» να καταφύγουν σε μέτρα περιορισμού της ελευθερίας. Βέβαια οι Δυτικοί ηγέτες δεν είχαν συμφέρον να κοιτάξουν προς την Ταϊβάν που δεν πήρε μέτρα περιορισμού της ελευθερίας καθώς έλαβε πολύ έγκαιρα (από τις 5 Γενάρη) μέτρα προστασίας της υγείας. Σήμερα (17/3), παρότι είναι δίπλα στην Κίνα και ανοιχτή στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, η Ταϊβάν έχει μόνον 59 κρούσματα και έναν νεκρό, χωρίς να θυσιάσει τη δημοκρατία και τα εργατικά δικαιώματα.

Εξιλαστήρια θύματα

Τα σημερινά ιερατεία της άρχουσας τάξης (δηλ. κυβέρνηση και ΜΜΕ) φωνάζουν υποκριτικά για τη δημόσια υγεία, ενώ οι ίδιοι την υπονόμευαν με την πολιτική τους και με την ιδεολογία τους εδώ και δεκαετίες. Και όπως και στον μεσαίωνα, ψάχνουν εξιλαστήρια θύματα. Η γενική υποκριτική ιδέα που υποστηρίζει ότι για το πρόβλημα φταίει η ανευθυνότητα των μικρών ανθρώπων, επανέρχεται ατόφια όπως και με τα μνημόνια («μαζί τα φάγαμε») ή με τη ρύπανση του περιβάλλοντος (πλαστικές σακκούλες κ.λπ.). Τρία χρόνια φυλάκισης και χρηματική ποινή επεβλήθη στις 16/3 σε ιδιοκτήτρια καφενείου στην Πρέβεζα επειδή κατηγορήθηκε ότι 5 πελάτες κάθησαν με τα πλαστικά ποτηράκια καφέ που είχαν πάρει από αυτήν σε τραπεζάκια έξω από το μαγαζί της. Το ίδιο επαναλήφθηκε και σε μια σειρά άλλες περιοχές της Ελλάδας. Μέχρι τότε βέβαια η κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να απαγορεύσει τις συναθροίσεις σε μεταφυσικούς και μάλιστα κλειστούς χώρους (στην καθομιλουμένη λέγονται εκκλησιασμοί), επειδή αντλεί εκλογικό κοινό από τους πιστούς.

Το ιερατείο (ΜΜΕ) κατήγγειλε τη μαζική αντιρατσιστική πορεία που έγινε στις 14/3 στη Μυτιλήνη, μετερχόμενη υποκρισία ίδια με την κυβερνητική-δικαστική: Γιατί την ίδια στιγμή λειτουργούσαν κανονικά οι λαϊκές αγορές όπου συνωστίζονται άνθρωποι υψηλού κινδύνου (ηλικιωμένοι) σε πολύ μικρό και σταθερό χώρο, όπου αναπτύσσονται εύκολα διάφοροι παθογόνοι μικροοργανισμοί.

Συνέπειες

Σε κάθε περίπτωση τα περιοριστικά μέτρα έχουν κι άλλες συνέπειες εκτός από αυτό καθ’ αυτόν τον περιορισμό της δημοκρατίας. Όπως αναφέρει ανάλυση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, «μπορεί οι τακτικές αυτές [σ.σ. η καραντίνα και η απομόνωση…] να ελαττώσουν τον αριθμό των ατόμων που θα νοσήσουν ταυτόχρονα, να επιβραδύνουν την κορύφωση της επιδημίας και να δώσουν χρόνο στο υγειονομικό σύστημα να αντεπεξέλθει, όμως σύμφωνα με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Επικοινωνίας και ΜΜΕ στη Δημόσια Υγεία Έφη Σίμου ενδέχεται να προκαλέσουν μια σειρά από προβλήματα τόσο στη λειτουργία του κράτους, όσο και στις κοινωνικές σχέσεις δημιουργώντας επιπρόσθετους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Η καραντίνα, εξηγεί η κ. Σίμου, είναι συχνά μια δυσάρεστη εμπειρία για όσους υποβάλλονται σε αυτήν. Η απώλεια της ελευθερίας, η απομάκρυνση από αγαπημένα άτομα, η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης, ο φόβος και η πλήξη μπορούν, μερικές φορές, να δημιουργήσουν δραματικές επιπτώσεις: «Και όπως καταγράφονται από μελέτες διεθνώς αυτές μπορεί να είναι: ευερεθιστότητα, συναισθηματική εξάντληση, κακή διάθεση, αϋπνία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, κακή διάθεση, άγχος και συμπτώματα μετατραυματικού άγχους, φόβος, νευρικότητα, σύγχυση, θυμός, θλίψη και απογοήτευση».

Αντίσταση στην Ιταλία

Όπως γράφει η Νάντια Ντε Μοντ από την Ιταλία (βλ. «Internationalviewpoint»), το «μένουμε σπίτι» δεν σημαίνει το ίδιο για αυτόν που έχει πέντε σπίτια των 400 τετραγωνικών, ιδιωτικά κότερα και τζετ, με αυτόν ή με αυτήν που μένει μαζί με άλλους τρεις σε ένα σπίτι 50 τετραγωνικών. Ή με μια γυναίκα που βιώνει καθημερινά οικογενειακή βία. Ή με τους πρόσφυγες ή τους άστεγους.

Όπως γράφει η Ντε Μοντ «υπάρχουν αυθόρμητες απεργίες ήδη σε ορισμένες πόλεις της Λομβαρδίας, όπως η Μπρέσια, η Μάντουα και το Μπέργκαμο, όπου οι εργάτες ζητούν να σταματήσει η παραγωγή γιατί στα εργοστάσια κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τις αποστάσεις ασφαλείας. Αυτά τα αιτήματα υποστηρίζονται από τα συνδικάτα μετάλλου, που απαιτούν επίμονα από την κυβέρνηση να σταματήσει την παραγωγή μέχρις ότου τα εργοστάσια καταστούν ασφαλή». «Απαιτούμε», συνεχίζει η Ντε Μοντ «την παύση όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, εκτός από τους βασικούς τομείς, με την διασφάλιση όμως του 100% του εισοδήματος για όλους τους εργάτες που θα αναγκαστούν να μείνουν στο σπίτι».

Στη συνέχεια η Ντε Μοντ παραθέτει τα αιτήματα για αποκατάσταση του συστήματος υγείας, την πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων στα νοσοκομεία, την αποκατάσταση των μισθών των υγειονομικών, την αντιστροφή δηλ. της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού. Επίσης αναφέρεται στις δράσεις αλληλεγγύης που ήδη έχουν αναπτυχθεί στην Ιταλία από οργανώσεις της Αριστεράς.

Στο προφανές δίλημμα που αντιμετωπίζει σε τέτοιες συνθήκες η Αριστερά, η Ντε Μοντ απαντά από την πολύπαθη Ιταλία: «Παρότι δεν μπορούμε παρά να δεχθούμε, για λόγους που προβάλλουν όλοι οι επιστήμονες, τα δρακόντεια μέτρα υγείας που η κυβέρνηση έχει λάβει μέχρι τώρα, έχουμε συνείδηση του κινδύνου της επιβολής –μέσω του επείγοντος της κατάστασης– κανονισμών που περιορίζουν την ελευθερία, κανονισμοί οι οποίοι μπορούν να εισάγουν μια νέα μορφή αυταρχισμού. Άπαξ και λήξει η επείγουσα κατάσταση, θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε αυτή τη νέα πρόκληση».

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά