Οι πυρκαγιές που κατακαίνε την χώρα μοιάζουν πρωτοφανείς και με μία έννοια είναι καθώς απλώνονται ταυτόχρονα σε όλο τον πλανήτη εναλλασσόμενες με επίσης πρωτοφανείς πλημμύρες και άλλα καταστροφικά φυσικά φαινόμενα.
Για τους κατοίκους της ελληνικής επικράτειας ίσως αυτές οι πυρκαγιές να αποτελούν την πιο ισχυρή μέχρι σήμερα, και πιο μαζική εμπειρία του τί είναι η κλιματική αλλαγή. Εντούτοις δεν είναι στις προθέσεις αυτού του σημειώματος η παρουσίαση και τεκμηρίωση του φαινομένου αλλά μια συνοπτική έκθεση ορισμένων πολιτικών συμπερασμάτων.
Απ’ αυτή την άποψη πρώτα έρχεται η διαπίστωση της κλιματικής αλλαγής ως φαινόμενο σύμφυτο με τον καπιταλισμό, όχι απλώς ως επιστημονικό πόρισμα αλλά πλέον και ως άμεση και μαζική εμπειρία. Ως εκ τούτου αναδεικνύει και αυτή τον στρατηγικό στόχο της ανατροπής του καπιταλισμού, καθώς συγκλίνουν οι άξονες: εργασία, φύλο – φυλή, περιβάλλον.
Just in time
Η κλιματική αλλαγή και εν γένει η καταστροφή του περιβάλλοντος αποτελεί βασική διάσταση του αιτήματος της αντικαπιταλιστικής ανατροπής. Η νεοφιλελεύθερη διαχείριση έρχεται να υπογραμμίσει πολλαπλά την παραπάνω διαπίστωση καθώς όσο το πρόβλημα κλιμακώνεται τόσο η κυρίαρχη αντίληψη διαχείρισης του καπιταλισμού, που το δημιούργησε, το αντιμετωπίζει αντιστρόφως ανάλογα. Η αντίληψη «just in time» (όλα στην ώρα τους – όπερ τίποτα προληπτικά) αντιμετωπίζει τα ζητήματα μόνο όταν αυτά βρεθούν σε πλήρη εξέλιξη και πάντα με απόλυτη προτεραιότητα στην κερδοφορία με αποτέλεσμα την έκθεση της κοινωνίας ως «πόλης ανοχύρωτης» σε μαζικούς ακραίους κινδύνους που το ίδιο το σύστημα, εν πολλοίς, δημιουργεί.
Στην περίπτωση των πυρκαγιών η συντήρηση μέσων και δυνάμεων πυρόσβεσης κρίνεται ως ασύμφορο έξοδο (σε αντίθεση π.χ. με τις δαπάνες για τους μηχανισμούς καταστολής – στρατό, αστυνομία, συνοριοφυλακή – ή τις δαπάνες για υποδομές που αυξάνουν την κερδοφορία του κεφαλαίου), με συνέπεια αυτό που σήμερα ζούμε. Ακόμη και η, ούτως ή άλλως, φειδωλή χρήση εναλλακτικών εφαρμογών - επιστημονικών κατακτήσεων όπως οι ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας), εμπίπτοντας στο ασφυκτικό νεοφιλελεύθερο πλαίσιο της προτεραιότητας της κερδοφορίας, μετατρέπονται συχνά από λύσεις σε επιπλέον επιβάρυνση της κοινωνικής ζωής μα και του πλανήτη συνολικότερα όπως όταν π.χ. στην θέση του καμμένου δάσους «φυτρώνει» δάσος από ανεμογεννήτριες.
Στις μέρες μας «έχουμε την τύχη» να βιώνουμε ταυτόχρονα πλήθος παραδειγμάτων των νεοφιλελεύθερων, καπιταλιστικών αδιεξόδων. Η ίδια (just in time) λογική έχει οδηγήσει στην πενιχρή αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού «παράγοντας» ταυτόχρονα τόσο την διασπορά της (ελέω της «κοστοβόρας» απαιτούμενης στήριξης της κοινωνίας από το κράτος με την ενίσχυση του ΕΣΥ, την δωρεάν διάθεση μέσων προστασίας, την επιδοματική πολιτική έναντι της αναγκαίας «αποστασιοποίησης» κ.λ.π.) όσο και την ελειμματική αντιμετώπισή της (εμβόλια για λίγους σε διεθνή κλίμακα και φάρμακα για λιγώτερους σε κάθε κλίμακα).
Στην περίπτωση της κυβέρνησης Μητσοτάκη έχουμε να κάνουμε με την επιτομή της νεοφιλελεύθερης εμμονής και μάλιστα από ένα πολιτικό προσωπικό που χαρακτηρίζεται από αλαζονία αναμειγμένη με άγνοια για την ζωή της κοινωνικής πλειοψηφίας και ιδιαίτερα των κατώτερων τάξεων και στρωμάτων και πρωτοφανή ανικανότητα σε όλα τα επίπεδα. Ακόμη και σ’ αυτό της λεγόμενης «επικοινωνίας» όπου η μία γκάφα διαδέχεται την άλλη οξύνοντας τις προκλήσεις προς τον δοκιμαζόμενο λαό. Δικαίως μάλιστα όλους/ες αυτούς τους γελοίους μα και επικίδυνους πολιτικούς εκπροσωπεί επάξια ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μια σύγχρονη «Μαρία Αντουανέτα», που μόλις λίγες μέρες μετά την δημοσιοποίηση των περιουσιακών του στοιχείων με τα 36 ακίνητα δήλωσε πως τα σπίτια (και τα δάση) ξαναφτιάχονται λες και οι χιλιάδες που καταστρέφονται αυτές τις μέρες είναι όλοι/ες κάτοικοι της ....Ιπποκρατείου Πολιτείας! Η απουσία μέσων και σχεδίου, πλην της «εκκένωσης», απέναντι στις τεράστιες πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας και μάλλον ακραία εκδοχή της καθώς η ίδια η κυβέρνηση «ξεδόντιασε» όποια πραγματική δυνατότητα αντιμετώπισής της σε μέσα και ανθρώπους,. Προηγήθηκε η τραγική διαχείριση της πανδημίας με αποτέλεσμα μέχρι σήμερα να έχουν πεθάνει πολλοί περισσότεροι από 1/1000 κατοίκους της χώρας και να έχουν «γονατίσει» οικονομικά πολλοί περισσότεροι.
Στον αντίποδα αυτών των, επιεικώς ελλειμματικών πολιτικών αντιμετώπισης μαζικών κοινωνικών κινδύνων και καταστροφών, έχουν γίνει σκληρότατες ταξικές επιλογές νόμων εναντίον του κόσμου της εργασίας και ευρύτερα των φτωχών που διαρκώς διευρύνονται και κάθε αποκλεισμένου/ης. Με ταυτόχρονη ενίσχυση της καταστολής ενάντια σε κάθε μορφή κινήματος που ανέδειξε τις χειρότερες, φασιστικές παραδόσεις των σωμάτων ασφαλείας και απελευθέρωσε τα πλέον «λυσσασμένα» ακροδεξιά στοιχεία, που εξάλλου αφθονούν στην ΕΛΑΣ, να τραμπουκίζουν και να τρομοκρατούν όποιον/α αντιστέκεται ή ακόμα και διαμαρτύρεται με την ...βούλα του κράτους.
Ακόμη και η «έκρηξη» των περιστατικών γυναικοκτονίας η οποία δεν μπορεί να μην συνδεθεί με το γενικό δεξιό/ ακροδεξιό κλίμα της κυβερνητικής εξουσίας που διαχέεται στην κοινωνία, συνοδεύεται, παρά τα «κροκοδείλια δάκρυα» ορισμένων κυβερνητικών και κρατικών παραγόντων, από συγκεκριμένες επιεικώς προκατειλημμένες συμπεριφορές των «οργάνων της τάξης» αλλά και αντίστοιχες δηλώσεις στελεχών της Δεξιάς.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίχτηκε στην πανθομολογημένη αποτυχία της δήθεν «πρώτης φοράς Αριστεράς» του Τσίπρα και την απογοήτευση που σκόρπισε μετά από μια περίοδο όξυνσης της κοινωνικής οργής και αποφασιστικότητας. Ο Μητσοτάκης μάλιστα επιχείρησε μια σαρωτική ιδεολογική επίθεση απ’ τα δεξιά στηριγμένη σε συχνά ακραία, χουντικής και φασίζουσας κοπής στελέχη όπως π.χ. η υπουργός Παιδείας Κεραμέως αλλά και ο προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ, πολιτικός «γενίτσαρος», Χρυσοχοΐδης. Πίστεψε πως θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει την πανδημία ως ευκαιρία για γρήγορη και επιθετική εμβάθυνση των σκληρών ταξικών μέτρων του νεοφιλελεύθερου προγράμματός του αναγιγνώσκοντας ωστόσο την (προσωρινή) εύνοια της τύχης ως δική του επιτυχία. Η Νέα Σμύρνη του έδειξε ότι λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο. Στην συνέχεια, την αποτυχημένη διαχείριση της πανδημίας που έχει καταλήξει σε «εμβόλια και...προσευχές», έμελλε να ακολουθήσει η καταστροφή της πυρκαγιάς που ακόμη δεν έχει λάβει τέλος.
Αριστερή αντιπολίτευση
Το κλίμα μέσα στην κοινωνία έχει αλλάξει! Η οργή και η απελπισία ανεβάζουν εκ νέου την «θερμοκρασία» τόσο στο κινηματικό όσο και στο πολιτικό επίπεδο. Ενδεικτική η πίεση που έχουν δεχτεί τα συστημικά ΜΜΕ που όλα τα τελευταία χρόνια πασχίζουν να δικαιώσουν το σύνθημα που περιγράφει ουσιαστικά το τέλος της «ελευθεροτυπίας». Τα κυβερνητικά στελέχη κυριολεκτικά κρύβονται. Όσο για το διάγγελμα του πρωθυπουργού, όπως αναμενόταν, επιχείρησε να παροσυιάσει «το κρέας σαν ψάρι» και βέβαια να στηριχτεί στο πηγαίο του επιχείρημα ότι, έστω «πάνω – κάτω», δεν μπορούσε και δεν μπορεί να γίνει τίποτα ριζικά διαφορετικό. Παρότι πρέπει να σημειώσουμε το πρωτοφανές γι αυτόν τον αλαζόνα ότι ζήτησε συγγνώμη, ως περίτρανη ένδειξη της κοινωνικής πίεσης, ακόμη αδιαμόρφωτης πολιτικά αλλά πλήρους οργής.
Εντούτοις, δυστυχώς, όλα αυτά δεν αρκούν!
Ζούμε στην εποχή η οποία χαρακτηρίζεται όχι μόνο από τα αδιέξοδα της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής και εν γένει του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, με συνέπειες ολέθριες για την κοινωνική πλειοψηφία, αλλά επίσης και στην εποχή της κλιμακούμενης απαξίωσης της πάλαι ποτέ κραταιάς, σοσιαλδημοκρατικής μαζικής Αριστεράς. Μετά από δεκαετίες άρνησης της ταυτότητάς της και υποταγής στο «ενιαίο δόγμα» δεν εκτελεί τα ρεφορμιστικά της καθήκοντα προς τους «από κάτω» και δικαιολογεί και με το παραπάνω το θλιβερό και επικίνδυνο συμπέρασμα: «όλοι ίδιοι είναι»!
Η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πως ακόμη και με την πιο ριζοσπαστική αφετηρία η αποδοχή του συστημικού «ρεαλισμού» ελέω της απόλυτης προτεραιότητας της κυβέρνησης ή της κυβέρνησης άνευ όρων, οδηγεί στην απόλυτη έλειψη εναλλακτικών και διακριτότητας. Ο Τσίπρας σήμερα και κατ’ επέκταση (δυστυχώς) ο ΣΥΡΙΖΑ, μοιάζει ότι δεν ξέρει τί να κάνει! Σε συνέχεια της αντιπολιτευτικής του ανυπαρξίας απέναντι στο πρόβλημα της πανδημίας με δικαιολογία ότι «θα τα πούμε μετά» συνεχίζει σήμερα στον ίδιο σκοπό. Είναι βέβαια φυσικό καθώς η αντιμετώπιση όλων αυτών των «περιστάσεων» ως «φυσικά φαινόμενα» χωρίς ταξικό πρόσημο οδηγεί, ουσιαστικά, σε πολιτική αφωνία. Έτσι δεν αποτελεί έκπληξη πως ενώ η αξιοπιστία της ΝΔ και του Μητσοτάκη πέφτει και καθώς φαίνεται θα πέσει κι άλλο, αυτή του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ δεν ανακάμπτει.
Η αέναη ταξική πάλη παράγει και θα συνεχίσει να παράγει κινήματα. Σήμερα όμως εγκλωβίζονται και συχνά έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους μέσα στο συστημικό πλαίσιο της «πολιτικής ταυτοτήτων» - έναν ιδιόρυθμο «κρατικό ρεφορμισμό» - λόγω ακριβώς της έλλειψης στρατηγικού στόχου για όλη την κοινωνία που να ορίζει τον κοινό ορίζοντα και να παλεύει για το ίδιο «λυκαυγές». Ελλλείψει ουσιαστικά σύγχρονης και μαζικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς.
Το ευφάνταστο σύνθημα «ο λαός σώζει τον λαό» που ακούγεται συχνά τελευταία, είναι ακατάλληλο! Αναδεικνύει περισσότερο την αδυναμία παρά την δυνατότητα! Το πρόβλημα του κενού πολιτικής εκπροσώπησης των «από κάτω», του κενού της Αριστεράς δεν λύνεται ούτε κατά διάνοια με απολιτίκ, λαϊκιστικά, έστω και αριστερών προθέσων, συνθήματα.
Σήμερα που η θέση του ιδεολογικοπολιτικού «ηγεμόνα» μέσα στους αγώνες του εργατικού κινήματος και των κινημάτων ευρύτερα, χηρεύει, η πρόκληση για την πολιτική Αριστερά και μάλιστα την αντινεοφιλελεύθερη, ριζοσπαστική και αντικαπιταλιστική Αριστερά αφορά στην ανάληψη αυτών των καθηκόντων. Προς κοινωνικά ακροατήρια μαζικής κλίμακας. Όμως η εξυπηρέτηση ενός τέτοιου στόχου απαιτεί καταρχάς την αναγνώριση του πλαισίου λειτουργίας και παρέμβασης της ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς επί δεκαετίες στο παρελθόν, στ’ αριστερά του κύριου σοσιαλδημοκρατικού κορμού των δυνάμεων του κινήματος και στην συνέχεια απαιτεί την αποδοχή της αλλαγής των συνθηκών. Είναι αναγκαία η εξαγωγή συμπερασμάτων με πρώτο απ’ όλα την ανάγκη ριζοσπαστικής και προωθητικής συγκέντρωσης των οργανωμένων δυνάμεων ώστε να αποκτήσουν την αναγκαία ορατότητα και αναγνώριση από τα μαζικά κοινωνικά ακροατήρια. Ταυτόχρονα με την διαμόρφωση τακτικών που να εξυπηρετούν το καίριο αίτημα – σύνθημα: «να πέσει η κυβέρνηση»! Απ’ τα κάτω και απ’ τ΄αριστερά!
Οι φωτιές αυτές μπορούν να «κάψουν» αυτή τη νεοφιλελεύθερη, ακροδεξιά κυβέρνηση αρκεί να υπάρξει «πολιτικός εμπρηστής»!
*Αντικαπιταλιστική Πολιτική Ομάδα
("Η κυρά του δάσους" - 1m Χ 1m - 2021)