Τηλεκπαίδευση: Οι πολιτικές παγίδες πίσω από τις νέες τεχνολογίες

Οµι­λη­τές ήταν ο κα­θη­γη­τής δευ­τε­ρο­βά­θµιας εκ­παί­δευ­σης Νίκος Ανα­στα­σιά­δης (Αγω­νι­στι­κή Ρι­ζο­σπα­στι­κή Ενό­τη­τα), η Άννυ Πο­τα­µί­τη (Μα­θη­τές-τριές Ενά­ντια στο σύ­στη­µα), ο µε­τα­πτυ­χια­κός φοι­τη­τής του ΕΜΠ Βα­σί­λης Μπα­νός και ο Θωµάς Λε­ριάς (rproject). Οι ει­ση­γή­σεις ήταν όλες πολύ ου­σια­στι­κές και τρο­φο­δό­τη­σαν τους οµι­λη­τές και το κοινό για να εµβα­θύ­νει η συ­ζή­τη­ση.

O Νίκος Ανα­στα­σιά­δης ξε­κί­νη­σε ανα­φε­ρό­µε­νος στην υπο­κρι­τι­κή στάση της κυ­βέρ­νη­σης και το δήθεν ξαφ­νι­κό εν­δια­φέ­ρον της για τη δη­µό­σια παι­δεία, όταν η ίδια τα προη­γού­µε­να χρό­νια δια­κυ­βέρ­νη­σής της, πέρα από την άρ­νη­ση να κα­λύ­ψει τα κενά της εκ­παί­δευ­σης µε µό­νι­µους διο­ρι­σµούς, είναι υπεύ­θυ­νη και για τη µε­γά­λη κα­θυ­στέ­ρη­ση στην κά­λυ­ψη των κενών µε ανα­πλη­ρω­τές. Η συ­νέ­χι­ση της υπο­χρη­µα­το­δό­τη­σης της παι­δεί­ας στον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σµό απο­δει­κνύ­ει πε­ρί­τρα­να πως η µεί­ω­ση του κό­στους της απο­τε­λεί βα­σι­κό στοι­χείο των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών. Εν συ­νε­χεία ανα­φέρ­θη­κε στο τι συ­µβαί­νει στον υπό­λοι­πο κόσµο και στο πώς εφα­ρµό­ζε­ται η εξ απο­στά­σε­ως εκ­παί­δευ­ση για να κα­τα­λή­ξει στο συ­µπέ­ρα­σµα πως στο σύ­νο­λό της η δια­δι­κα­σία αυτή έχει βοη­θή­σει την εί­σο­δο των ιδιω­τών στην εκ­παί­δευ­ση και έχει αξιο­ποι­η­θεί για το στή­σι­µο ιδιω­τι­κών πα­νε­πι­στη­µί­ων ή την εί­σο­δο ιδιω­τι­κο­οι­κο­νο­µι­κών κρι­τη­ρί­ων στο δη­µό­σιο πα­νε­πι­στή­µιο.

Στη συ­νέ­χεια ανα­φέρ­θη­κε στις στο­χεύ­σεις του υπουρ­γεί­ου παι­δεί­ας. Έδωσε ιδιαί­τε­ρη έµφα­ση στο νο­µο­σχέ­διο που έρ­χε­ται και συ­νέ­δε­σε την εφα­ρµο­γή της τη­λεκ­παί­δευ­σης µε την αξιο­λό­γη­ση και την κα­τη­γο­ριο­ποί­η­ση των σχο­λι­κών µο­νά­δων καθώς και την αξιο­λό­γη­ση των ίδιων των εκ­παι­δευ­τι­κών. Όπως υπο­γρά­µµι­σε, σύ­µφω­να µε το προ­σο­ντο­λό­γιο του πρώην υπουρ­γού παι­δεί­ας Γα­βρό­γλου, ένα µε­γά­λο τµήµα τους έχει πια προ­σω­πι­κή ευ­θύ­νη για την επι­µόρ­φω­σή του. Οι ανα­πλη­ρω­τές, εξα­σφα­λί­ζουν ετή­σια ερ­γα­σία ή και µό­νι­µο διο­ρι­σµό µόνο αν µπο­ρέ­σουν να κρα­τη­θούν ψηλά στους πί­να­κες συ­γκε­ντρώ­νο­ντας µόρια από τί­τλους σπου­δών που απο­κτούν µε δική τους ευ­θύ­νη. Έτσι, όπως µε την κα­τάρ­γη­ση της επε­τη­ρί­δας, ο διο­ρι­σµός έπαψε να είναι ευ­θύ­νη του κρά­τους και έγινε ευ­θύ­νη του κάθε εκ­παι­δευ­τι­κού που έπρε­πε να δώσει ΑΣΕΠ. Και ας µη γε­λιό­µα­στε. Το προ­σο­ντο­λό­γιο τώρα αφορά τους ανα­πλη­ρω­τές και αδιό­ρι­στους εκ­παι­δευ­τι­κούς, αλλά πολύ γρή­γο­ρα, µέσω της αξιο­λό­γη­σης, µπο­ρεί να αφορά όλους µας.

Στη συ­νέ­χεια σχο­λί­α­σε πως βα­σι­κός στό­χος της κυ­βέρ­νη­σης είναι η τη­λεκ­παί­δευ­ση να αξιο­ποι­η­θεί για µια ορµη­τι­κή εί­σο­δο των ιδιω­τών στο χώρο της δευ­τε­ρο­βά­θµιας εκ­παί­δευ­σης είτε κατ’ αρχήν ως πα­ρό­χων υπη­ρε­σιών εξ’ απο­στά­σε­ως εκ­παί­δευ­σης σε σχο­λεία και µα­θη­τές, είτε µε­τα­γε­νέ­στε­ρα µετά από αλ­λα­γή στο νο­µο­θε­τι­κό πλαί­σιο, µέσω της ίδρυ­σης ισό­τι­µων ει­κο­νι­κών σχο­λεί­ων. Όπως και φυ­σι­κά να απο­φύ­γει το υπουρ­γείο διο­ρι­σµό εκ­παι­δευ­τι­κών σε απο­µα­κρυ­σµέ­να σχο­λεία µε λίγα παι­διά και να τους αντι­κα­τα­στή­σει µε  την εξ’ απο­στά­σε­ως εκ­παί­δευ­ση. Υπεν­θύ­µι­σε ότι δεν είναι τυ­χαίο ότι µια τέ­τοια θέση είναι εκ­φρα­σµέ­νη από τον ΟΟΣΑ µε στόχο τη µεί­ω­ση του εκ­παι­δευ­τι­κού προ­σω­πι­κού.

Έπει­τα προ­σπά­θη­σε να απο­δο­µή­σει την κυ­βερ­νη­τι­κή προ­πα­γάν­δα περί ‘’ει­δι­κών συν­θη­κώ­ν’’. Πιο συ­γκε­κρι­µέ­να άνοι­ξε ζη­τή­µα­τα ως προς την απο­τε­λε­σµα­τι­κό­τη­τα της ίδιας της φύσης της δια­δι­κα­σί­ας τη­λεκ­παί­δευ­σης, την αδυ­να­µία των φτω­χό­τε­ρων µα­θη­τών σε πρό­σβα­ση σε υπο­λο­γι­στή και ίντερ­νετ, την έλ­λει­ψη υλι­κο­τε­χνι­κού εξο­πλι­σµού και κα­τάρ­τι­σης από µα­θη­τές και εκ­παι­δευ­τι­κούς ώστε να τον χρη­σι­µο­ποιούν και την επί­δρα­ση στην ψυ­χο­λο­γία των πιο µι­κρών ηλι­κια­κά µα­θη­τών οι οποί­οι ανα­γκά­ζο­νται να περ­νούν ατε­λεί­ω­τες ώρες µπρο­στά σε µία οθόνη.

Τέλος ο Νίκος Ανα­στα­σιά­δης σχο­λιά­ζο­ντας τη στάση των ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, τό­νι­σε ότι ενώ εντο­πί­ζουν σωστά τα διά­φο­ρα προ­βλή­µα­τα που υπάρ­χουν δεν κά­νουν καµία µνεία για τους συ­νο­λι­κό­τε­ρους σχε­δια­σµούς της κυ­βέρ­νη­σης ούτε για τις ευ­θύ­νες της σε ότι αφορά την κα­τά­στα­ση της δη­µό­σιας δω­ρε­άν παι­δεί­ας. Αν θέ­λου­µε να δούµε τι θα µπο­ρού­σαν να πουν και να κά­νουν, αρκεί να επι­χει­ρή­σου­µε µια σύ­γκρι­ση –τη­ρου­µέ­νων των ανα­λο­γιών- µε την στάση της ΟΕΝΓΕ.  

Η Άννυ Πο­τα­µί­τη στην ει­σή­γη­σή της έκανε µια µικρή ανα­φο­ρά στο σε τι κα­τά­στα­ση µας βρήκε ο κο­ρω­νο­ϊ­ός και στο πώς πρέ­πει συλ­λο­γι­κά να διεκ­δι­κή­σου­µε τα συ­µφέ­ρο­ντά µας τη στι­γµή που η κυ­βέρ­νη­ση εκµε­ταλ­λεύ­ε­ται την παν­δη­µία για να απα­ξιώ­σει ακόµη πε­ρισ­σό­τε­ρο το δη­µό­σιο τοµέα και να υπη­ρε­τή­σει τα συ­µφέ­ρο­ντα του κε­φα­λαί­ου. Στη συ­νέ­χεια µί­λη­σε για τα προ­βλή­µα­τα της εκ­παι­δευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας όταν αυτή γί­νε­ται δια­δι­κτυα­κά. Υπο­γρά­µµι­σε το γε­γο­νός πως πολ­λοί µα­θη­τές και µα­θή­τριες δεν έχουν υπο­λο­γι­στή ή σύν­δε­ση ίντερ­νετ στο σπίτι τους, ότι ο υλι­κο­τε­χνι­κός εξο­πλι­σµός και οι γνώ­σεις χρή­σης του είναι ελ­λι­πείς, αλλά και την ψυ­χο­λο­γι­κή κα­τά­στα­ση των µα­θη­τών/τριών και εκ­παι­δευ­τι­κών µέσα σε µια τέ­τοιου µε­γέ­θους υγειο­νο­µι­κή κρίση, δί­νο­ντας ιδιαί­τε­ρη έµφα­ση στην ευ­θύ­νη του υπουρ­γεί­ου που ήταν ανέ­τοι­µο για τέ­τοιες πε­ρι­στά­σεις. Έπει­τα στά­θη­κε στο ζή­τη­µα της ανα­ζή­τη­σης άλλων µορ­φών εξ απο­στά­σε­ως εκ­παί­δευ­σης χωρίς εξα­να­γκα­σµό και πίεση. Στο πλαί­σιο αυτό αντι­πρό­τει­νε ενα­σχό­λη­ση µε εκ­παι­δευ­τι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες που δε θα απαι­τούν ταυ­τό­χρο­νη σύν­δε­ση στο δια­δί­κτυο αλλά ανάρ­τη­ση εκ­παι­δευ­τι­κού υλι­κού σε πλατ­φό­ρµες µε ελεύ­θε­ρη πρό­σβα­ση σε όλους τους µα­θη­τές/τριες. Όπως και την πα­ρο­χή συ­σκευών και δω­ρε­άν µα­θη­µά­των χρή­σης τους σε µα­θη­τές και εκ­παι­δευ­τι­κούς.

Τέλος, η Άννυ Πο­τα­µί­τη υπεν­θύ­µι­σε τον κίν­δυ­νο που εγκυ­µο­νεί η πα­γί­ω­ση της τη­λεκ­παί­δευ­ης ως εκ­παι­δευ­τι­κού µέσου, καθώς όπως υπο­στη­ρί­ζει η συ­γκε­κρι­µέ­νη µορφή δι­δα­σκα­λί­ας γί­νε­ται πει­ρα­µα­τι­κό όπλο στα χέρια του υπουρ­γεί­ου το οποίο θα θε­λή­σει µετά το πέρας την παν­δη­µί­ας να µο­νι­µο­ποι­ή­σει την τη­λεκ­παί­δευ­ση σε πρώτο στά­διο στα απο­µα­κρυ­σµέ­να νησιά και χωριά και στη συ­νέ­χεια σε ολό­κλη­ρη τη χώρα µε σκοπό τη µεί­ω­ση του εκ­παι­δευ­τι­κού προ­σω­πι­κού και του γε­νι­κό­τε­ρου κό­στους στην παι­δεία.

Από την πλευ­ρά του ο Βα­σι­λής Μπα­νός έθιξε πρω­τί­στως το ζή­τη­µα της µε­τα­κύ­λι­σης του κό­στους της τη­λεκ­παί­δευ­σης από το κρά­τος στους µα­θη­τές και τους εκ­παι­δευ­τι­κούς. Τα στοι­χεία για την δυ­να­τό­τη­τα πρό­σβα­σης στο δια­δί­κτυο των ελ­λη­νι­κών νοι­κο­κυ­ριών σε συν­δυα­σµό µε το υψηλό κό­στος αλλά και τη χα­µη­λής ποιό­τη­τας πα­ρο­χή ίντερ­νετ από τους πα­ρό­χους δη­µιουρ­γεί ανι­σό­τη­τες που απο­κλεί­ουν µε­γά­λο µέρος µα­θη­τών από την εκ­παι­δευ­τι­κή δια­δι­κα­σία αυτή τη στι­γµή. Στη συ­νέ­χεια, επε­σή­µα­νε τον κίν­δυ­νο της µο­νι­µο­ποί­η­σης µια τέ­τοιας κα­τά­στα­σης, αφού µελ­λο­ντι­κά θα µπο­ρεί να χρη­σι­µο­ποι­η­θεί αυτή η τε­χνο­λο­γία είτε για να συ­νε­δριά­ζει η σύ­γκλη­τος του πα­νε­πι­στη­µί­ου ηλε­κτρο­νι­κά απο­κλεί­ο­ντας έτσι τους πρα­γµα­τι­κά εν­δια­φε­ρό­µε­νους, είτε για να αντι­κα­τα­στή­σει τις συλ­λο­γι­κές δια­δι­κα­σί­ες των φοι­τη­τών αφαι­ρώ­ντας τους έτσι το βα­σι­κό τους όπλο για την υπε­ρά­σπι­ση των συ­µφε­ρό­ντων τους.  Έπει­τα ανα­φέρ­θη­κε στα προ­βλή­µα­τα της τη­λεκ­παί­δευ­σης ως δια­δι­κα­σία δι­δα­σκα­λί­ας και στα διά­φο­ρα φαι­νό­µε­να κα­θη­γη­τι­κής αυ­θαι­ρε­σί­ας που εν­θαρ­ρύ­νο­νται µέσω της από­στα­σης καθώς επί­σης και στην εντα­τι­κο­ποί­η­ση των σπου­δών και των ρυ­θµών εκ­παί­δευ­σης. Μνεία έκανε και στην αδυ­να­µία της αντι­κα­τά­στα­σης των ερ­γα­στη­ρί­ων που υπάρ­χουν σε πολ­λές σχο­λές τα οποία και απο­τε­λούν ανα­πό­σπα­στο κο­µµά­τι της γνώ­σης του πτυ­χί­ου. Για το Βα­σί­λη Μπανό, είναι ιδιαί­τε­ρα ση­µα­ντι­κό πως σε πολ­λές χώρες στις οποί­ες και πρω­το­ε­µφα­νί­στη­κε η τη­λεκ­παί­δευ­ση υπήρ­ξαν διά­φο­ροι επι­χει­ρη­µα­τι­κοί κύ­κλοι, οι οποί­οι επέν­δυ­σαν σε αυτό, κάτι το οποίο βλέ­που­µε και στις µέρες µας όπου πολλά ιδιω­τι­κά κολ­λέ­για δια­φη­µί­ζουν προ­γρά­µµα­τα εξ απο­στά­σε­ως εκ­παί­δευ­σης µε πολύ αι­σχρό τρόπο που θέτει πολλά ερω­τή­µα­τα γύρω από την ποιό­τη­τα της γνώ­σης και της χρη­µα­τι­κής της αξίας, πρά­γµα που είναι ιδιαί­τε­ρα ση­µα­ντι­κό και ει­δι­κά στην Ελ­λά­δα που τα τε­λευ­ταία χρό­νια γί­νο­νται προ­σπά­θειες εµπο­ρευ­µα­το­ποί­η­σης του δη­µό­σιου πα­νε­πι­στη­µί­ου και της γνώ­σης, αντί να δια­σφα­λι­στεί η εκ­παι­δευ­τι­κή δια­δι­κα­σία και να προ­στα­τευ­τούν οι φοι­τη­τές και οι ερ­γα­ζό­µε­νοι που πλήτ­το­νται. Τέλος επι­σή­µα­νε ότι αυτός ο τρό­πος εκ­παί­δευ­σης και το ιδε­ο­λό­γη­µα περί δια βίου µά­θη­σης, µπο­ρεί να επη­ρε­ά­σει την προ­σω­πι­κή µας ζωή και την ερ­γα­σία µας κά­νο­ντας δυ­στο­πι­κή την κα­θη­µε­ρι­νό­τη­τά µας.

Ο Θωµάς Λε­ριάς από την πλευ­ρά του συ­νο­ψί­ζο­ντας τις προη­γού­µε­νες ει­ση­γή­σεις έθεσε το ζή­τη­µα του κιν­δύ­νου της απο­συλ­λο­γι­κο­ποί­η­σης και της εξα­το­µί­κευ­σης της  εκ­παι­δευ­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας συν­δέ­ο­ντάς την µε την απο­συλ­λο­γι­κο­ποί­η­ση της ίδιας της πο­λι­τι­κής ζωής. Επι­πλέ­ον, επι­σή­µα­νε τους κιν­δύ­νους στην ερ­γα­σία εξ απο­στά­σε­ως αφού µπο­ρεί να εφα­ρµο­στεί από τους ερ­γο­δό­τες για πε­ραι­τέ­ρω εντα­τι­κο­ποί­η­σή της. Ο Θωµάς Λε­ριάς υπο­στή­ρι­ξε την έλ­λει­ψη σχε­δί­ου του υπουρ­γεί­ου για άλλες µορ­φές σύγ­χρο­νης εκ­παί­δευ­σης, όπως οδη­γός επα­να­λή­ψε­ων και αναρ­τη­µέ­νο υλικό ή βι­βλία και συ­µπλή­ρω­σε ότι το νο­µο­σχέ­διο που φέρ­νει η κυ­βέρ­νη­ση για την παι­δεία εν µέσω παν­δη­µί­ας µόνο κακό κάνει στη δη­µό­σια εκ­παί­δευ­ση.

Μετά τις ει­ση­γή­σεις ακο­λού­θη­σε πλού­σια συ­ζή­τη­ση πάνω στις το­πο­θε­τή­σεις που έγι­ναν και στις ερω­τή­σεις του κοι­νού σχε­τι­κά µε το νο­µο­σχέ­διο που έρ­χε­ται. Επει­δή η συ­ζή­τη­ση αυτή έγινε δια­δι­κτυα­κά, µπο­ρεί να µην είχε όλα εκεί­να τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά που θα θέ­λα­µε, ωστό­σο θε­ω­ρού­µε πολύ ση­µα­ντι­κό σε µια τέ­τοια πε­ρί­ο­δο η πο­λι­τι­κή συ­ζή­τη­ση να εν­θαρ­ρύ­νε­ται και να µην αφή­νε­ται για µετά. Το µόνο σί­γου­ρο είναι ότι συ­ζη­τή­σεις σαν αυτή είναι πολύ χρή­σι­µες και ου­σια­στι­κές και θα γίνει προ­σπά­θεια να διορ­γα­νω­θούν και άλλες το προ­σε­χές διά­στη­µα.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά