Πολιτική αστάθεια και στην Ιρλανδία

Στις 26 Φλε­βά­ρη έγι­ναν οι εθνι­κές εκλο­γές στην Ιρ­λαν­δία. Το εκλο­γι­κό σύ­στη­μα της χώρας είναι τόσο σύν­θε­το (για να δια­σφα­λί­ζει αντι­προ­σώ­πευ­ση) που τα τε­λι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα θα χρεια­στούν μέρες, ενώ η κα­τα­νο­μή των εδρών μπο­ρεί να χρεια­στεί και μία βδο­μά­δα.

Ωστό­σο οι πρώ­τες εκτι­μή­σεις απο­τε­λε­σμά­των έχουν βγει και –πέρα από αλ­λα­γές στη δια­δρο­μή– προ­σφέ­ρο­νται για κα­ταρ­χήν πο­λι­τι­κά συ­μπε­ρά­σμα­τα. Και όλη η αρ­θρο­γρα­φία συμ­φω­νεί ότι η Ιρ­λαν­δία έζησε έναν εκλο­γι­κό σει­σμό.

Τα δύο κόμ­μα­τα του κυ­βερ­νη­τι­κού συ­να­σπι­σμού κα­τα­πο­ντί­ζο­νται. Το Fine Gael πη­γαί­νει από το 36,1% κάπου στο 25-26%. Το Ερ­γα­τι­κό Κόμμα πη­γαί­νει από 19,5% γύρω στο 7,5%.

Ποιά ανά­καμ­ψη; 

Φαί­νε­ται πως οι Ιρ­λαν­δοί ερ­γα­ζό­με­νοι δεν συμ­με­ρί­ζο­νται τους διε­θνείς επαί­νους για το «υπό­δειγ­μα εξό­δου από τα μνη­μό­νια». Γρά­φει ο Peter Geoghegan: «Πολ­λοί Ιρ­λαν­δοί δεν βί­ω­σαν απο­τε­λέ­σμα­τα από την ανά­καμ­ψη ... Πάνω από 1 στους 4 δη­λώ­νει πως η οι­κο­νο­μι­κή του κα­τά­στα­ση χει­ρο­τέ­ρε­ψε πέ­ρυ­σι ενώ 1 στους 2 δη­λώ­νει ότι έμει­νε η ίδια». Με τα λόγια ψη­φο­φό­ρου έξω από εκλο­γι­κό κέ­ντρο», «ήταν μια ανά­καμ­ψη για τους πλού­σιους».

Σε αυτό το φόντο, το μή­νυ­μα των κυ­βερ­νη­τι­κών κομ­μά­των για «συ­νέ­χι­ση των προ­σπα­θειών και της ανά­καμ­ψης» δεν έπια­σε τόπο.

Το Fiana Fail, το άλλο με­γά­λο κόμμα της Ιρ­λαν­δί­ας, ανέ­καμ­ψε σχε­τι­κά, πη­γαί­νο­ντας πε­ρί­που στο 22% από το 17,5%. Οι ηγέ­τες του το θε­ω­ρούν άθλο, μετά την ιστο­ρι­κή συ­ντρι­βή του 2011 (όταν έχα­σαν 12 μο­νά­δες και έπια­σαν ιστο­ρι­κό χα­μη­λό). Είναι εν­δει­κτι­κό της κρί­σης ότι το δεύ­τε­ρο χει­ρό­τε­ρο απο­τέ­λε­σμα από τη δε­κα­ε­τία του ’30 θε­ω­ρεί­ται «άθλος». Κά­πο­τε το Fiana Fail και το Fine Gael κυ­ριαρ­χού­σαν στην πο­λι­τι­κή ζωή, με στα­θε­ρό άθροι­σμα πάνω από 65% που έφτα­νε ως το 80%. Σή­με­ρα τα δύο κά­πο­τε κρα­ταιά κόμ­μα­τα δεν ξε­περ­νούν το 50% και ακόμα και ο «Με­γά­λος Συ­να­σπι­σμός» ίσως δεν αρκεί για να σχη­μα­τι­στεί κυ­βερ­νη­τι­κή πλειο­ψη­φία.

Η πτώση των Ερ­γα­τι­κών συ­μπλη­ρώ­νει την ει­κό­να. Ήταν το κόμμα που λει­τουρ­γού­σε ως βα­σι­κός «μι­κρός εταί­ρος», αυ­ξο­μειώ­νο­ντας τα πο­σο­στά του. Θε­ω­ρού­νταν το βα­σι­κό κόμμα «στα αρι­στε­ρά του δι­κομ­μα­τι­σμού» (μιας και τα δύο με­γά­λα κόμ­μα­τα είναι εξί­σου κε­ντρο­δε­ξιά, με τη βα­σι­κή τους δια­χω­ρι­στι­κή να είναι κα­τά­λοι­πο του πο­λέ­μου και της τότε στά­σης απέ­να­ντι στη βρε­τα­νι­κή αυ­το­κρα­το­ρία). Με αυτήν την ιδιό­τη­τα εκτι­νά­χθη­κε στο 19,5% το 2011 και τον ρόλο του στη συ­γκυ­βέρ­νη­ση πλη­ρώ­νει σή­με­ρα, «μα­τώ­νο­ντας» και χά­νο­ντας 12 μο­νά­δες.

Αυτό το «δυο­μι­σι-κομ­μα­τι­κό» σύ­στη­μα, που για δε­κα­ε­τί­ες συ­γκέ­ντρω­νε άνετα ένα 85-90% των ψήφων, σή­με­ρα συ­γκε­ντρώ­νει το πολύ το 55%.

Το απο­τέ­λε­σμα δεί­χνει μια σο­βα­ρή στρο­φή «ενά­ντια στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα». Κατ’ αρχάς ένα 15% πήγε στους «ανε­ξάρ­τη­τους» (που με βάση το εκλο­γι­κό σύ­στη­μα μπο­ρεί να κα­τα­λά­βουν με­γά­λο αριθ­μό εδρών). Δεί­χνει επί­σης μια στρο­φή ενά­ντια στη λι­τό­τη­τα. Δεν είναι μόνο ότι οι «ανε­ξάρ­τη­τοι» συ­νή­θως το­πο­θε­τού­νται «αρι­στε­ρά του Κέ­ντρου». Είναι και τα απο­τε­λέ­σμα­τα των αρι­στε­ρών κομ­μα­τι­κών σχη­μα­τι­σμών.

Το Σιν Φέιν δεν δι­καί­ω­σε τις με­γά­λες προσ­δο­κί­ες για αλ­μα­τώ­δη άνοδο και δεύ­τε­ρη θέση. Αλλά συ­νε­χί­ζει να ανε­βά­ζει το πο­σο­στό του. Το 2011 έπια­σε το 10% (με άνοδο 3 μο­νά­δων), σή­με­ρα αγ­γί­ζει το 15%. Είναι ση­μα­ντι­κό επί­τευγ­μα για ένα κόμμα που, όσα χρό­νια κι αν πε­ρά­σουν, όσο νερό κι αν ρίξει στο κρασί του, εξα­κο­λου­θεί να αντι­με­τω­πί­ζε­ται από τα ΜΜΕ ως «ο πο­λι­τι­κός βρα­χί­ο­νας των τρο­μο­κρα­τών του IRA».

Οι πρω­το­εμ­φα­νι­ζό­με­νοι Σο­σιαλ­δη­μο­κρά­τες κέρ­δι­σαν ένα πο­σο­στό γύρω στο 3%. Από αρ­κε­τούς συ­ντρό­φους θε­ω­ρού­νται μια αρι­στε­ρή εκ­δο­χή Πο­τα­μιού ή Πο­λι­τών (δη­μιούρ­γη­μα με στόχο να ανα­κό­ψει την Αρι­στε­ρά). Αλλά το ότι είναι «αρι­στε­ρή» εκ­δο­χή (με θέση υπέρ διά­φο­ρων αι­τη­μά­των του κι­νή­μα­τος) κα­τα­τάσ­σει τους ψη­φο­φό­ρους του στο στρα­τό­πε­δο της «αντι-λι­τό­τη­τας».

Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά

Η πιο ση­μα­ντι­κή εί­δη­ση έρ­χε­ται από την «Αρι­στε­ρά της Αρι­στε­ράς». Το κοινό εκλο­γι­κό κα­τέ­βα­σμα της Anti-Austerity Alliance (πρω­το­βου­λία του Σο­σια­λι­στι­κού Κόμ­μα­τος) και του People Before Profit (πρω­το­βου­λία του Σο­σια­λι­στι­κού Ερ­γα­τι­κού Κόμ­μα­τος) ανα­μέ­νε­ται να κερ­δί­σει κάπου ανά­με­σα στο 3,6% και το 5%. Είναι μια καλή άνο­δος από το 2,7% της αντί­στοι­χης πρω­το­βου­λί­ας του 2011 (Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρή Συμ­μα­χία) και οι σύ­ντρο­φοι ελ­πί­ζουν να εκλέ­ξουν 6 ή και 7 βου­λευ­τές.

Όπως εί­πα­με, η κα­τα­νο­μή των εδρών θα χρεια­στεί πολ­λές μέρες κα­τα­μέ­τρη­σης. Αλλά η πο­λι­τι­κή αστά­θεια έφτα­σε και στην Ιρ­λαν­δία. Οι δύο «προ­αιώ­νιοι εχθροί», το Fiana Fail και το Fine Gael, σή­με­ρα ρί­χνουν τους τό­νους και συ­ζη­τούν το εν­δε­χό­με­νο συ­γκυ­βέρ­νη­σης, αλλά ακόμα κι αυτό δεν δεί­χνει εύ­κο­λο.

Το Σιν Φέιν προ­ε­κλο­γι­κά ανα­φε­ρό­ταν σε μια «προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση», εν­νο­ώ­ντας ότι θα μπο­ρού­σε να συμ­μα­χή­σει με το Fiana Fail και τους Ερ­γα­τι­κούς, αν αυτό ήταν η κυ­ρί­αρ­χη δύ­να­μη. Ήταν εξαρ­χής μια προ­βλη­μα­τι­κή στάση, που σή­με­ρα δεί­χνει να ανοί­γει δρό­μους για ακόμα πιο επι­κίν­δυ­νες δια­δρο­μές. Παρά το απο­τέ­λε­σμα, που δεν δι­καιώ­νει ένα τέ­τοιο σε­νά­ριο, ο ηγέ­της του κόμ­μα­τος Τζέρι Άνταμς δη­λώ­νει πως «αν δε­χθεί πρό­σκλη­ση για συμ­με­το­χή σε κυ­βέρ­νη­ση, το κόμμα θα το συ­ζη­τή­σει».

Αν επι­κρα­τή­σει αυτός ο «κυ­βερ­νη­τι­σμός», θα κο­στί­σει. Πόσο μάλ­λον σε μια συ­γκυ­ρία που ο αστι­κός Τύπος, ενώ βλέ­πει τον «Με­γά­λο Συ­να­σπι­σμό» ως μόνη λύση, ανα­γνω­ρί­ζει ότι το βα­σι­κό πρό­βλη­μα αυτού του σε­να­ρί­ου είναι πως με­σο­πρό­θε­σμα «θα στρώ­σει το δρόμο στο Σιν Φέιν»...

Όλα είναι ανοι­χτά μέχρι να ολο­κλη­ρω­θεί η κα­τα­μέ­τρη­ση και οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις, ακόμα και το σε­νά­ριο επα­να­λη­πτι­κών εκλο­γών. Το σί­γου­ρο είναι πως ακόμα και στο «μο­ντέ­λο εξό­δου από τα μνη­μό­νια», η πο­λι­τι­κή κρίση ήρθε για να μεί­νει...

Η Φωτό είναι από το με­γα­λειώ­δες κί­νη­μα για το δι­καί­ω­μα στο νερό, που τρο­φο­δό­τη­σε σε με­γά­λο βαθμό την άνοδο του Σιν Φέιν και της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς.