Οι κρατούμενοι αντιδρούν στον Νέο Σωφρονιστικό Κώδικα!

Κορωνίδα αυτής της επίθεσης αποτελούν τα μνημόνια και οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται με αμείωτη ένταση, πλήττοντας κατοχυρωμένα δικαιώματα και κεκτημένα. Κατά τη διάρκεια εφαρμογής των μνημονίων οι κυβερνώντες δεν δίστασαν με έντεχνες και μεθοδευμένες κινήσεις να καταστρατηγήσουν και να υπονομεύσουν τη δημοκρατία, στήνοντας ένα κράτος έκτακτης ανάγκης και μία διαρκή κατάσταση εξαίρεσης σε βάρος των υποτελών.

Κινητοποιήσεις και εξεγέρσεις στις φυλακές

Από τον περασμένο Οκτώβριο, όπου κατατέθηκε σε δημόσια διαβούλευση ο νέος σωφρονιστικός κώδικας, συντελούνται κινητοποιήσεις τόσο στις γυναικείες όσο και στις ανδρικές πτέρυγες των φυλακών όλης της χώρας. Κρατούμενοι και κρατούμενες σε κατά τόπους φυλακές άρχισαν να κρατούν ανοιχτούς τους προαύλιους χώρους για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του επιτρεπτού, ως ένδειξη διαμαρτυρίας στα βασικά σημεία και μέτρα που θα επιφέρει ο νέος σωφρονιστικός κώδικας. Σκοπός των κινητοποιήσεων αυτών είναι να δημιουργηθούν γέφυρες επικοινωνίας τόσο με το αγωνιζόμενο κομμάτι της κοινωνίας που αντιπαλεύει τον νέο σωφρονιστικό κώδικα της κυβέρνησης με ταυτόχρονη ενημέρωση του κόσμου, όσο και η αναχαίτιση και απόσυρση του επίμαχου νομοσχεδίου.

Με σύνθημα «Μέσα στις φυλακές δεν υπάρχουν τέρατα, αλλά άνθρωποι», οι κρατούμενοι και οι κρατούμενες κατάφεραν να αναδείξουν την υποκρισία της κυβέρνησης και του υπουργείου δικαιοσύνης που προσπάθησαν με ταχείες διαδικασίες να περάσουν το νέο σωφρονιστικό νομοσχέδιο. Οι κρατούμενοι/ες έδειξαν από την αρχή την πρόθεσή τους να αντιπαλέψουν με όλες τους τις δυνάμεις το νομοσχέδιο-έκτρωμα της κυβέρνησης. Σημείο του αγώνα που συντελείται όλο αυτό το διάστημα «εντός των τειχών» αποτελεί η εξέγερση που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου στις φυλακές Κορυδαλλού.

Οι κρατούμενοι/ες  αντέδρασαν με οργή στη βίαιη επιχείρηση των ΕΚΑΜ για τη μεταγωγή του Κ.Γιαγτζόγλου και έκαναν δικό τους το αίτημά του για μεταφορά από τις φυλακές Λάρισας στις φυλακές Κορυδαλλού. Ακόμη και αν εκ πρώτης όψεως οι καταστάσεις μοιάζουν ασύνδετες, στην πραγματικότητα αναδεικνύουν την αυταρχικότητα της κρατικής καταστολής και του σωφρονιστικού συστήματος στην Ελλάδα. Όπως αναδεικνύεται από κάθε επιλογή της κυβέρνησης, ουσιαστικός στόχος όλης αυτής της προσπάθειας είναι η φίμωση της κοινωνίας των  φυλακισμένων και η επιβολή ενός ολοκληρωτικού μοντέλου που προκρίνει τον «αφοπλισμό» όλων εκείνων που είτε ατομικά είτε συλλογικά επιλέγουν να αγωνίζονται και να αντιστέκονται ακόμα και σε συνθήκες εγκλεισμού.

Ο Νέος Σωφρονιστικός Κώδικας

Παρά τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και του Υπουργού Δικαιοσύνης για την εξυγίανση και βελτίωση των συνθηκών κράτησης που θα φέρει το νέο σωφρονιστικό νομοσχέδιο, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Ο νέος σωφρονιστικός κώδικας είναι το όχημα της βιαιότητας των πολιτικών των νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων και της αναλγησίας της αστικής δικαιοσύνης και των σωφρονιστικών λειτουργών. Το σωφρονιστικό νομοσχέδιο αλλάζει σε μεγάλο βαθμό τις συνθήκες κράτησης, δημιουργώντας αντιδραστικές τομές στο σωφρονιστικό σύστημα. 

Πρώτο βασικό σημείο του νέου σωφρονιστικού κώδικα είναι η δημιουργία ειδικών συνθηκών κράτησης, η επαναφορά των πτερύγων τύπου Γ’ και ο διαχωρισμός των κρατουμένων. Με τον νέο σωφρονιστικό κώδικα εισάγεται, με απόφαση του συμβουλίου της φυλακής, η δυνατότητα ύπαρξης ειδικών συνθηκών κράτησης για οποιονδήποτε κρατούμενο/η, εάν συντρέχουν λόγοι που συνδέονται με την ασφάλεια της χώρας ή τη δημόσια τάξη ή την τάξη και την ασφάλεια στα καταστήματα κράτησης (α.11 παρ.4). Προφανέστατα, σκοπός του νομοθέτη είναι να τρομοκρατήσει όσους/ες βρέθηκαν στη φυλακή, επειδή αγωνίστηκαν ενάντια στο σύστημα και όχι όσους το υπηρετούσαν επί χρόνια και τώρα τυγχάνουν ιδιαίτερης μεταχείρισης μέσα στη φυλακή. Τα παραδείγματα είναι πολλά άλλωστε για τις διαφορετικές συνθήκες εγκλεισμού ανάλογα με την ταξική θέση του κρατούμενου/ης. Επί της ουσίας εισάγεται ο διαχωρισμός των κρατουμένων βάσει των α.187 και 187Α και δικαιολογείται η απομόνωσή τους σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους των αστυνομικών τμημάτων. Ο διαχωρισμός που θα επιβληθεί, πέρα από το ότι συνιστά ξεκάθαρη παρέκβαση από την έννομη κατάσταση, επιβάλλει εξωφρενικούς διαχωρισμούς. Για παράδειγμα, εισάγεται ο διαχωρισμός των κρατουμένων λόγω σεξουαλικότητας, με αποτέλεσμα να κρατούνται ομοφυλόφιλοι μαζί με βιαστές! 

Δεύτερο σημείο άξιο αναφοράς είναι η θεσμοθέτηση και νομιμοποίηση της βίας στους κρατουμένους από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους (α.63 παρ.1). Έτσι για πρώτη φορά θεσμοθετείται η χρήση βίας κατά των κρατουμένων. Σημείο τρίτο αποτελεί η παγίωση της εξουσιαστικής θέσης του εισαγγελέα. Σε διάσπαρτα σημεία του νέου σωφρονιστικού κώδικα εισάγεται ο διαχωρισμός των κρατουμένων και η κατάργηση των ίσων δικαιωμάτων τους. Η χορήγηση των αδειών για τους κρατούμενους θα εμπίπτει πλέον στις υπερεξουσίες του εκάστοτε εισαγγελέα, ο οποίος θα υπάγει τις αιτήσεις χορήγησης αδειών σε καθεστώς «ειδικών» κριτηρίων και ελέγχου και θα παρέχει την εκάστοτε άδεια ανάλογα με την κρίση του. Επιπλέον οι τακτικές και εκπαιδευτικές άδειες, εφόσον αυτές χορηγηθούν, θα συνοδεύονται από όρους κατ’ οίκον περιορισμού και επιτήρησης με ηλεκτρονικό βραχιόλι.

Τέταρτο σημείο είναι το άρθρο που αφορά στις κρατούμενες μητέρες. Με τον νέο σωφρονιστικό κώδικα παύει να είναι δεδομένο ότι τα παιδιά μέχρι τριών ετών θα παραμένουν με την κρατούμενη μητέρα τους. Αυτό, όπως και τα ζητήματα επιμέλειας σε περιπτώσεις που η μητέρα-κρατούμενη εκτίει ποινή άνω των δέκα ετών, θα εξαρτάται από τη δικαστική κρίση. Σημείο πέμπτο είναι η διάταξη που επαναφέρει τον κολπικό έλεγχο στις κρατούμενες (α.21παρ.7), ο οποίος είναι αναμενόμενο ότι θα πραγματοποιείται από όποιον έχει βάρδια. Σημείο έκτο είναι ο έλεγχος της επικοινωνίας των κρατουμένων (α.51) και το «φακέλωμα» των κοινωνικών τους επαφών. Σημείο έβδομο είναι η μείωση των τετραγωνικών μέτρων που αντιστοιχούν σε κάθε κρατούμενο/η. Σημείο όγδοο είναι η θεσμοθέτηση του βασανιστηρίου της υποχρεωτικής σίτισης για τους απεργούς πείνας (α29 και 31).

Για την απάντησή μας

Αν προσπαθούσαμε να ορίσουμε τι είναι η φυλακή και το σύστημα σωφρονισμού μέσα σε ένα αυταρχικό αστικό πλαίσιο, θα λέγαμε ότι είναι η εγκληματοποίηση της φτώχειας, της μετανάστευσης, της περιθωριοποίησης, των αντιστάσεων και των ιδεών. Ο σωφρονιστικός κώδικας δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα της επίθεσης και ούτε μπορεί να αναλυθεί ενδελεχώς μονάχα μέσα από ένα άρθρο. Σε καιρούς  κοινωνικής εξαθλίωσης και οικονομικών κρίσεων το κράτος επιδιώκει την ισοπέδωση των αντιστάσεων και των κοινωνικών αγώνων. Και ξεκινά από τους κρατούμενους.

Η σκλήρυνση της πολιτικής της κυβέρνησης μέσα από το νέο σωφρονιστικό νομοσχέδιο δεν είναι μία απλή εκτροπή από την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων επιλογών. Είναι αναπόσπαστο τμήμα των πολιτικών που υπηρετούνται μέσα στα χρόνια των μνημονίων, που αναδεικνύονται από τα καθεστωτικά ΜΜΕ και υποστηρίζονται από τη συντηρητική δεξιά, ώστε να λάβουν διαστάσεις κοινωνικής αποδοχής.

Με τον νέο σωφρονιστικό κώδικα θεσμοθετείται η αυστηροποίηση της καταστολής και η εντατικοποίηση του ελέγχου μέσα στις φυλακές, ενώ παράλληλα επιδιώκεται να μεταφερθεί αυτό το κλίμα και σε κοινωνικό επίπεδο μέσα από την παραγωγή κανόνων που στοχεύουν στην πειθάρχηση και υποταγή των ανθρώπων μέσα από την ποινικοποίηση των αγώνων και τις διώξεις αγωνιστών και αγωνιστριών. Η εικόνα συμπληρώνεται σταδιακά και καταλήγουμε σήμερα να «διαπραγματευόμαστε» το δικαίωμά μας στις κινητοποιήσεις, τις απεργίες, τις διαδηλώσεις. 

Ο αγώνας λοιπόν ενάντια στον νέο σωφρονιστικό κώδικα είναι ένας αγώνας που αφορά όλο το κίνημα. Η Αριστερά οφείλει να μπει σε αυτή τη μάχη, να υπερασπιστεί τα αιτήματα των κρατουμένων και να αντιπαλέψει το νέο σωφρονιστικό νομοσχέδιο. Ο αγώνας που έχουμε να δώσουμε είναι συνολικός ενάντια στα μνημόνια και τις πολιτικές λιτότητας, την καταστολή των αγώνων, την περιστολή των δικαιωμάτων μας.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά