Στήνουν ελληνικά Γκουαντάναμο

Η υπουρ­γι­κή εξαγ­γε­λία για φυ­λα­κές τύπου Γ ήρθε σε μια εποχή που τα δι­καιώ­μα­τα των κρα­του­μέ­νων –και όχι μόνο– κα­τα­πα­τώ­νται συ­στη­μα­τι­κά. Οι φυ­λα­κι­σμέ­νοι θε­ω­ρού­νται άν­θρω­ποι δεύ­τε­ρης κα­τη­γο­ρί­ας, που η ποινή τους πε­ρι­λαμ­βά­νει και τη στέ­ρη­ση των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των και της αξιο­πρέ­πειάς τους. Τα πα­ρα­δείγ­μα­τα είναι πολλά. Από την πρό­σφα­τη συ­ζή­τη­ση, με αφορ­μή τη μη επι­στρο­φή του Χρι­στό­δου­λου Ξηρού, για το αν πρέ­πει να παίρ­νουν οι φυ­λα­κι­σμέ­νοι άδειες, τις «κα­ταγ­γε­λί­ες» του STAR για το φη­μο­λο­γού­με­νο πρω­το­χρο­νιά­τι­κο ρε­βε­γιόν του Ξηρού με μέλη της «Συ­νω­μο­σί­ας των Πυ­ρή­νων της Φω­τιάς», μέχρι το βα­σα­νι­σμό και τη δο­λο­φο­νία του κρα­τού­με­νου Ίλι Κα­ρέ­λι από κρα­τι­κούς λει­τουρ­γούς. Για τις άθλιες συν­θή­κες που επι­κρα­τούν στο αναρ­ρω­τή­ριο του Κο­ρυ­δαλ­λού, παρά τις επα­νει­λημ­μέ­νες δια­μαρ­τυ­ρί­ες, αλλά και ερω­τή­σεις στη βουλή από βου­λευ­τές του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, η κυ­βέρ­νη­ση δεν έχει λάβει το πα­ρα­μι­κρό μέτρο. Μόνο μετά την πρό­σφα­τη αυ­το­κτο­νία κρα­τού­με­νου στην Ψυ­χια­τρι­κή Κλι­νι­κή, ένιω­σε ο υπουρ­γός κ. Αθα­να­σί­ου την ανά­γκη να ασχο­λη­θεί με το θέμα, δη­λώ­νο­ντας ότι η κα­τά­στα­ση στο νο­σο­κο­μείο του Κο­ρυ­δαλ­λού «δεν μας τιμά», απο­δί­δο­ντάς την στο συ­νω­στι­σμό των φυ­λα­κών, ενώ για την αυ­το­κτο­νία ευ­θύ­νε­ται μόνο η ψυ­χω­σι­κή δια­τα­ρα­χή του κρα­τού­με­νου. Η δη­μιουρ­γία φυ­λα­κών τύπου Γ είναι η επι­ση­μο­ποί­η­ση της αντι­με­τώ­πι­σης των κρα­του­μέ­νων ως αν­θρώ­πι­νων σκου­πι­διών και της ποι­νής ως εκ­δί­κη­ση από το κρά­τος.

Φυ­λα­κές τύπου Γ
Ως φυ­λα­κή τύπου Γ, υψί­στης ασφα­λεί­ας, προ­ο­ρί­ζε­ται αρ­χι­κά η φυ­λα­κή του Δο­μο­κού, αλλά ανά­λο­γα κελιά πρό­κει­ται να δη­μιουρ­γη­θούν και σε άλλες φυ­λα­κές. Η νο­μο­θε­τι­κή πρω­το­βου­λία του Υπουρ­γεί­ου Δι­καιο­σύ­νης θα αφορά τρεις κα­τη­γο­ρί­ες κρα­του­μέ­νων: τους κα­τα­δι­κα­σμέ­νους ή υπό­δι­κους για πρά­ξεις τρο­μο­κρα­τί­ας, τους κα­τα­δι­κα­σμέ­νους ή υπό­δι­κους για αν­θρω­πο­κτο­νί­ες, λη­στεία ή εκ­βια­σμό στο πλαί­σιο εγκλη­μα­τι­κής ορ­γά­νω­σης και τους απεί­θαρ­χους των φυ­λα­κών.

Οι κα­τη­γο­ρί­ες αυτές μας οδη­γούν σε τρία συ­μπε­ρά­σμα­τα. Πρώτο, ει­σά­γε­ται μία δια­βάθ­μι­ση στις αν­θρω­πο­κτο­νί­ες και τις λη­στεί­ες. Είναι πιο σο­βα­ρές, όταν γί­νο­νται για τους σκο­πούς μιας τρο­μο­κρα­τι­κής ορ­γά­νω­σης, ενώ προ­φα­νώς για το κρά­τος οι δο­λο­φο­νί­ες με άλλα κί­νη­τρα δεν είναι το ίδιο απε­χθείς. Δεύ­τε­ρο, ακόμα και υπό­δι­κοι γι’ αυτά τα αδι­κή­μα­τα θα έχουν την ίδια με­τα­χεί­ρι­ση, κα­ταρ­γώ­ντας στην πράξη το τεκ­μή­ριο της αθω­ό­τη­τας. Τρίτο, η έν­νοια του «απεί­θαρ­χου» είναι γε­νι­κή και χω­ρά­ει πολ­λές ερ­μη­νεί­ες, απο­τρέ­πο­ντας έτσι τους κρα­τού­με­νους να διεκ­δι­κούν τα δι­καιώ­μα­τά τους, από φόβο μη χα­ρα­κτη­ρι­στούν απεί­θαρ­χοι.

Οι ρυθ­μί­σεις του νο­μο­σχε­δί­ου για τα νέα «λευκά κελιά» πε­ρι­λαμ­βά­νουν στέ­ρη­ση του δι­καιώ­μα­τος της άδειας, πε­ριο­ρι­σμό του επι­σκε­πτη­ρί­ου μόνο σε συγ­γε­νείς, απο­μό­νω­ση και πα­ρα­κο­λού­θη­ση, αύ­ξη­ση των ετών από 16 σε 20 για την υπό όρους από­λυ­ση, κα­τάρ­γη­ση του ευ­ερ­γε­τι­κού υπο­λο­γι­σμού ερ­γα­σί­ας και της άδειας σπου­δών. Σύμ­φω­να με το νο­μο­σχέ­διο, οι κα­τά­δι­κοι θα φι­λο­ξε­νού­νται υπο­χρε­ω­τι­κά για δέκα χρό­νια στις φυ­λα­κές αυτού του τύπου και ύστε­ρα η κρά­τη­σή τους εκεί θα επα­νε­ξε­τά­ζε­ται κάθε δύο χρό­νια. Επί­σης, θα είναι πε­ριο­ρι­σμέ­νη πλέον η τη­λε­φω­νι­κή και προ­σω­πι­κή επι­κοι­νω­νία των κρα­του­μέ­νων με τους συγ­γε­νείς τους.

Η εξω­τε­ρι­κή φύ­λα­ξη αυτών των φυ­λα­κών θα ανα­τε­θεί σε ει­δι­κό σώμα που θα υπά­γε­ται στην ΕΛ.ΑΣ. και όχι στο υπουρ­γείο Δι­καιο­σύ­νης, ενώ θα επι­τρέ­πε­ται και η επέμ­βα­ση αυτού του σώ­μα­τος στο εσω­τε­ρι­κό της φυ­λα­κής μετά από από­φα­ση του διευ­θυ­ντή.
Οι συν­θή­κες κρά­τη­σης σε αυτές τις φυ­λα­κές, όπως προ­α­ναγ­γέλ­λο­νται, κα­τα­πα­τούν κα­τά­φω­ρα τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα, οδη­γούν στην ψυ­χι­κή και πνευ­μα­τι­κή εξό­ντω­ση των κρα­του­μέ­νων και σε τε­λι­κή ανά­λυ­ση δεν συμ­φω­νούν με όσα πε­ρι­λαμ­βά­νει ο Σω­φρο­νι­στι­κός Κώ­δι­κας ως δι­καιώ­μα­τα των κρα­του­μέ­νων. Ου­σια­στι­κά το νέο νο­μο­σχέ­διο προσ­δί­δει στην ποινή εκ­δι­κη­τι­κό και όχι σω­φρο­νι­στι­κό χα­ρα­κτή­ρα.

Από αυτή την ακρο­δε­ξιά κυ­βέρ­νη­ση δεν μας κάνει εντύ­πω­ση βέ­βαια ότι δεν σέ­βε­ται βα­σι­κά δι­καιώ­μα­τα. Μια κυ­βέρ­νη­ση που κα­τα­δι­κά­ζει σε 18 μήνες φυ­λά­κι­ση στα κέ­ντρα κρά­τη­σης με­τα­να­στών σε άθλιες συν­θή­κες αν­θρώ­πους που δεν έχουν δια­πρά­ξει κα­νέ­να απο­λύ­τως αδί­κη­μα, μόνο και μόνο γιατί ει­σήλ­θαν στη χώρα χωρίς χαρ­τιά, είναι ανα­με­νό­με­νο να μην ανα­γνω­ρί­ζει σε κρα­τού­με­νους –και μά­λι­στα σε αυ­τούς που θε­ω­ρεί πιο ενο­χλη­τι­κούς– ότι μπο­ρούν να απο­λαμ­βά­νουν οποιο­δή­πο­τε δι­καί­ω­μα.

Η δο­λο­φο­νία του Ιλίρ Κα­ρέ­λι
Και ενώ το νέο νο­μο­σχέ­διο πρό­κει­ται να απα­γο­ρεύ­σει τις άδειες σε με­γά­λη με­ρί­δα κρα­του­μέ­νων, ήδη υπήρ­ξαν δύο δο­λο­φο­νί­ες με αφορ­μή την άδεια. Ο Ιλίρ Κα­ρέ­λι, που ήταν κρα­τού­με­νος στις φυ­λα­κές Μα­λαν­δρί­νου, δο­λο­φό­νη­σε στις 25 Μαρ­τί­ου το σω­φρο­νι­στι­κό υπάλ­λη­λο Γιώρ­γο Τσι­ρώ­νη, ύστε­ρα από την ανα­κοί­νω­ση της αρ­νη­τι­κής απά­ντη­σης στην αί­τη­ση για άδεια που είχε κάνει. Ωστό­σο ο Κα­ρέ­λι δεν ανα­κρί­θη­κε ποτέ γι’ αυτή τη δο­λο­φο­νία, γιατί δύο μέρες αρ­γό­τε­ρα βρέ­θη­κε νε­κρός στο κελί του. 

Ο θά­να­τός του επήλ­θε με­ρι­κές μόνο ώρες μετά τη με­τα­γω­γή του στο θά­λα­μο νε­οει­σερ­χο­μέ­νων στις φυ­λα­κές της Νι­γρί­τας, όπου και κρα­τού­νταν για λό­γους ασφα­λεί­ας, μα­κριά από άλ­λους κρα­τού­με­νους, υπό συ­νε­χή πα­ρα­κο­λού­θη­ση από το προ­σω­πι­κό και ενώ κά­με­ρα κα­τέ­γρα­φε όλες του τις κι­νή­σεις.
Τα ευ­ρή­μα­τα της ια­τρο­δι­κα­στι­κής έκ­θε­σης μαρ­τυ­ρούν πολ­λα­πλά χτυ­πή­μα­τα, εγκαύ­μα­τα και κά­ταγ­μα στο στέρ­νο. Το κά­ταγ­μα και τα χτυ­πή­μα­τα φέ­ρε­ται να έχουν γίνει μία ή δύο ημέ­ρες πριν από το θά­να­το του κρα­τού­με­νου. Τα χτυ­πή­μα­τα μά­λι­στα δεν ταυ­τί­ζο­νται χρο­νι­κά, κάτι που δεί­χνει ότι ο Κα­ρέ­λι βα­σα­νι­ζό­ταν επί δύο μέρες συ­νε­χώς, ενώ η ια­τρο­δι­κα­στι­κή έρευ­να δεί­χνει ότι ο βα­σα­νι­σμός του συ­νε­χί­στη­κε και μετά τη με­τα­γω­γή του στις φυ­λα­κές της Νι­γρί­τας. 

Πρό­κει­ται για μια στυ­γνή εκ­δι­κη­τι­κή δο­λο­φο­νία από κρα­τι­κούς υπαλ­λή­λους, που μετά τις απο­κα­λύ­ψεις της ια­τρο­δι­κα­στι­κής έρευ­νας και την ομο­λο­γία ενός από τους σω­φρο­νι­στι­κούς υπαλ­λή­λους στη Νι­γρί­τα, οδή­γη­σε στην ποι­νι­κή δίωξη υπαλ­λή­λων της Νι­γρί­τας και του Μα­λαν­δρί­νου για τρία κα­κουρ­γή­μα­τα: βα­σα­νι­στή­ρια με απο­τέ­λε­σμα τον θά­να­το, βαριά σκο­πού­με­νη σω­μα­τι­κή βλάβη και βα­σα­νι­σμό. 

Ωστό­σο, η υπό­θε­ση του Κα­ρέ­λι, πα­ρό­τι είναι πρω­το­φα­νούς αγριό­τη­τας, δεν απο­τε­λεί με­μο­νω­μέ­νο πε­ρι­στα­τι­κό. Είναι φυ­σι­κό οι σω­φρο­νι­στι­κοί υπάλ­λη­λοι να θε­ω­ρούν ότι μπο­ρούν να προ­βαί­νουν σε τέ­τοιες ενέρ­γειες και να μέ­νουν ατι­μώ­ρη­τοι, όταν από τις σο­βα­ρό­τα­τες κα­ταγ­γε­λί­ες για βα­σα­νι­σμούς στις φυ­λα­κές των Γρε­βε­νών έχει πε­ρά­σει σχε­δόν ένας χρό­νος και η ολι­γω­ρία της πο­λι­τεί­ας είναι πρω­το­φα­νής. Πα­ρό­τι είχε δια­τα­χθεί ει­σαγ­γε­λι­κή έρευ­να με το χα­ρα­κτή­ρα του κα­τε­πεί­γο­ντος από τον τότε Υπουρ­γό Δι­καιο­σύ­νης Α. Ρου­πα­κιώ­τη, δεν έχει ακόμα ολο­κλη­ρω­θεί, κάτι που δεί­χνει την αδρά­νεια των αρ­μό­διων αρχών.

Η δο­λο­φο­νία του Κα­ρέ­λι δεί­χνει τι συ­νέ­πειες μπο­ρεί να έχει η επα­νει­λημ­μέ­νη και ατι­μώ­ρη­τη κα­τα­πά­τη­ση των δι­καιω­μά­των των κρα­του­μέ­νων. Οι φυ­λα­κές υψί­στης ασφα­λεί­ας, όπως πε­ρι­γρά­φο­νται στο νο­μο­σχέ­διο, ου­σια­στι­κά θε­σμο­θε­τούν και νο­μι­μο­ποιούν την κα­τα­πά­τη­ση των δι­καιω­μά­των αυτών. Η κυ­βέρ­νη­ση που κλεί­νει σχο­λεία και νο­σο­κο­μεία, όταν πρό­κει­ται για φυ­λα­κές και στρα­τό­πε­δα συ­γκέ­ντρω­σης βρί­σκει λεφτά.

Και προ­φα­νώς οι κρα­τού­με­νοι δεν είναι η μόνη κα­τη­γο­ρία πο­λι­τών που υφί­στα­νται την κρα­τι­κή ασυ­δο­σία. Πα­ρό­μοια αντι­με­τώ­πι­ση έχουν οι με­τα­νά­στες, οι δια­δη­λω­τές, οι απερ­γοί, οι απο­λυ­μέ­νοι που δια­μαρ­τύ­ρο­νται. Οι κρα­τού­με­νοι είναι μια από τις πιο ευά­λω­τες ομά­δες και η προ­στα­σία των δι­καιω­μά­των τους μας αφορά όλους. Απο­τε­λεί προ­ϋ­πό­θε­ση απο­τε­λε­σμα­τι­κής απά­ντη­σης στο κα­θε­στώς έκτα­κτης ανά­γκης της κυ­βέρ­νη­σης Σα­μα­ρά-Βε­νι­ζέ­λου, με άμεσο στόχο την ανα­τρο­πή τους.