Η καπιταλιστική κρίση, ο ιμπεριαλισμός και ο σημερινός ταξικός συσχετισμός

Ελά­χι­στοι πλέον αμ­φι­σβη­τούν το βάθος και τη σο­βα­ρό­τη­τα της πα­γκό­σμιας οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης που βιώ­νου­με σή­με­ρα καθώς και το χα­ρα­κτή­ρα της ως δο­μι­κής  για το κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα. Η συ­ζή­τη­ση που έχει ανοί­ξει εδώ και καιρό αφορά  πια μόνο το αν μπο­ρεί αυτή η κρίση  να ξε­πε­ρα­στεί, τον τρόπο που θα γίνει αυτό και το χρο­νι­κό διά­στη­μα που θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί.

Κα­νείς σο­βα­ρός οι­κο­νο­μο­λό­γος ή πο­λι­τι­κός ανα­λυ­τής δεν ρι­σκά­ρει βε­βαί­ως συ­γκε­κρι­μέ­νες χρο­νι­κές προ­βλέ­ψεις. Και οπωσ­δή­πο­τε κα­νείς δεν μπο­ρεί διαι­σθη­τι­κά να δώσει εμπε­ρι­στα­τω­μέ­νες απα­ντή­σεις. Όποτε έγι­ναν εκτι­μή­σεις σε σχέση με τον ακρι­βή χρόνο των πο­λι­τι­κών και οι­κο­νο­μι­κών εξε­λί­ξε­ων, ποτέ δεν απο­δεί­χτη­καν ακρι­βείς. Είναι βέ­βαιο  όμως ότι ο κα­πι­τα­λι­σμός πάντα βρί­σκει τρό­πους να ξε­περ­νά­ει την κρίση του, αν εν τω με­τα­ξύ δεν ανα­τρα­πεί ολο­κλη­ρω­τι­κά.

Η πε­ρί­ο­δος που μπαί­νου­με θα είναι μια τα­ραγ­μέ­νη πε­ρί­ο­δος πο­λέ­μων, επα­να­στά­σε­ων και αντε­πα­να­στά­σε­ων όπου όπως είπε και ο Ζίζεκ «το παλιό έχει σα­πί­σει και το και­νούρ­γιο δεν είναι ορατό ακόμη, μια εποχή των τε­ρά­των». Αυτό  την κα­θι­στά όμως ιδιαι­τέ­ρως εν­δια­φέ­ρου­σα.

Σε αυτό το πολύ μικρό σε σχέση με τη σπου­δαιό­τη­τα του θέ­μα­τος κεί­με­νο, θα επι­χει­ρή­σου­με να δώ­σου­με μια ελά­χι­στη ει­κό­να της σύγ­χρο­νης πα­γκό­σμιας πο­λι­τι­κής και οι­κο­νο­μι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, βα­σι­σμέ­νη στα υπάρ­χο­ντα στοι­χεία και τον ση­με­ρι­νό  τα­ξι­κό συ­σχε­τι­σμό, λαμ­βά­νο­ντας σο­βα­ρά όμως υπόψη τη σο­σια­λι­στι­κή κο­σμο­θε­ω­ρία καθώς και όλη την προη­γού­με­νη εμπει­ρία των οι­κο­νο­μι­κών κρί­σε­ων και της τα­ξι­κής πάλης.

ΤΟ ΞΕ­ΠΕ­ΡΑ­ΣΜΑ ΤΩΝ ΟΙ­ΚΟ­ΝΟ­ΜΙ­ΚΩΝ ΚΡΙ­ΣΕ­ΩΝ

Κλασ­σι­κός τρό­πος αντι­με­τώ­πι­σης των οι­κο­νο­μι­κών κρί­σε­ων στη γη­ραιά ήπει­ρο κατά το πα­ρελ­θόν υπήρ­ξε «η συ­νή­θης κα­τά­στα­ση στην Ευ­ρώ­πη»  όπως από τότε απο­κα­λέ­στη­κε, δη­λα­δή ο πό­λε­μος. Ο Κλα­ού­ζε­βιτς, βα­σι­κός θε­ω­ρη­τι­κός του πο­λέ­μου, πε­ριέ­γρα­φε την ει­ρή­νη ως «ένα τυ­χαίο διά­λειμ­μα ανά­με­σα σε δυο πο­λέ­μους».

Τα πράγ­μα­τα βε­βαί­ως από την εποχή του Κλα­ού­ζε­βιτς άλ­λα­ξαν ση­μα­ντι­κά με την ανα­κά­λυ­ψη δια­φό­ρων όπλων μα­ζι­κής κα­τα­στρο­φής τα οποία από με­γά­λη από­στα­ση μπο­ρούν να ισο­πε­δώ­σουν  χώρες ολό­κλη­ρες. Ο φόβος ότι μπο­ρεί η κα­τα­στρο­φή αυτή να βρει και τη δική τους χώρα, έχει κάνει πολ­λούς μι­λι­τα­ρι­στές και άλ­λους πο­λε­μο­χα­ρείς να είναι επι­φυ­λα­κτι­κοί σε μια τέ­τοια εξέ­λι­ξη και κάπως έτσι να έχει απο­φευ­κτεί έως τώρα μια πα­γκό­σμια πυ­ρη­νι­κή σύρ­ρα­ξη. Δεν έπαψε όμως ποτέ να υπάρ­χει ο φόβος του «τυ­χαί­ου γε­γο­νό­τος», «του πα­ρα­νοϊ­κού που θα πα­τή­σει το κου­μπί»  ή μιας κο­ρύ­φω­σης του αντα­γω­νι­σμού, όπως έγινε στην πε­ρί­πτω­ση της Κού­βας το 1961, όπου κυ­ριο­λε­κτι­κά την τε­λευ­ταία στιγ­μή απο­φεύ­χθη­κε το πυ­ρη­νι­κό ολο­καύ­τω­μα.

Ου­δέ­πο­τε ωστό­σο, από το τέλος του Β΄ Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου, δεν έχουν πάψει να είναι σε εξέ­λι­ξη  μι­κροί το­πι­κοί πό­λε­μοι, οι οποί­οι υπο­δαυ­λί­ζο­νταν κυ­ρί­ως από τους Αμε­ρι­κά­νους και τη διά­θε­ση τους για τον από­λυ­το έλεγ­χο των πα­γκό­σμιων αγο­ρών. Πάντα υπήρ­χε κά­ποιο ανοι­χτό μέ­τω­πο είτε στην Ασία, είτε στην Αφρι­κή, είτε στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή. Στη δε­κα­ε­τία του 90’,  μετά από πολλά χρό­νια, ο πό­λε­μος ήρθε και στην Ευ­ρώ­πη με τον εμ­φύ­λιο και τον βομ­βαρ­δι­σμό στη συ­νέ­χεια της πρώην Γιου­γκο­σλα­βί­ας.

Σή­με­ρα όμως, ακόμη και σε αυ­τούς τους «μι­κρούς και ακίν­δυ­νους» πο­λέ­μους, έχει αυ­ξη­θεί ση­μα­ντι­κά ο κίν­δυ­νος μιας μα­ζι­κής εξά­πλω­σης τους με πα­ράλ­λη­λη χρήση πυ­ρη­νι­κών όπλων,  εξ’ αι­τί­ας του ανα­πό­φευ­κτου σκλη­ρού αντα­γω­νι­σμού που γεννά η κρίση και του κιν­δύ­νου κα­τάρ­ρευ­σης της αμε­ρι­κα­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας, πάνω στην οποία στη­ρί­ζο­νται όλες οι υπό­λοι­πες.

Η πρό­σφα­τη από­πει­ρα διείσ­δυ­σης των ΗΠΑ στην Ου­κρα­νία και η προ­σπά­θεια απο­μό­νω­σης της Ρω­σί­ας με την το­πο­θέ­τη­ση πυ­ραύ­λων με­γά­λου βε­λη­νε­κούς στα σύ­νο­ρα της καθώς και στα σύ­νο­ρα γει­το­νι­κών χωρών, εκτός από τον απε­χθή εμ­φύ­λιο πό­λε­μο, έχουν φέρει τις δύο πυ­ρη­νι­κές υπερ­δυ­νά­μεις πολύ κοντά στην πι­θα­νό­τη­τα χρή­σης του πυ­ρη­νι­κού τους οπλο­στα­σί­ου.

Η πα­ρού­σα διε­θνής πο­λι­τι­κή και οι­κο­νο­μι­κή κα­τά­στα­ση  θα μπο­ρού­σε να χα­ρα­κτη­ρι­στεί εκρη­κτι­κή. Ο οι­κο­νο­μι­κός προ­στα­τευ­τι­σμός, τον οποίο για χρό­νια οι πα­γκό­σμιες δυ­νά­μεις της αγο­ράς είχαν κα­τα­φέ­ρει να τον εξα­λεί­ψουν ή έστω να τον πε­ριο­ρί­σουν, κα­ταρ­γώ­ντας τους δα­σμούς και ανοί­γο­ντας με αυτόν τον τρόπο τα σύ­νο­ρα στην ελεύ­θε­ρη δια­κί­νη­ση του χρή­μα­τος και τις αγο­ρές, φαί­νε­ται να επα­νέρ­χε­ται στο προ­σκή­νιο, σαν έσχα­τη λύση των ισχυ­ρών κρα­τών απέ­να­ντι στα πιο αδύ­να­τα να προ­στα­τεύ­σουν τις εθνι­κές οι­κο­νο­μί­ες τους από τη ση­με­ρι­νή κρίση.

Είναι γνω­στή η έκ­φρα­ση «ο πό­λε­μος ακο­λου­θεί τον κα­πι­τα­λι­σμό όπως η βροχή ακο­λου­θεί το σύν­νε­φο». Τέ­τοιου εί­δους σύν­νε­φα πο­λέ­μου μα­ζεύ­ο­νται ήδη σε διά­φο­ρες ευαί­σθη­τες πε­ριο­χές του πλα­νή­τη όπως η Νο­τια­να­το­λι­κή Ασία, την ώρα που ήδη ηχούν τα πο­λε­μι­κά τύ­μπα­να στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη, το Αφ­γα­νι­στάν, την Ου­κρα­νία, σε πολ­λές χώρες της Αφρι­κής και όπου αλλού οι Αμε­ρι­κά­νοι ή οι υπό­λοι­ποι Ευ­ρω­παί­οι ιμπε­ρια­λι­στές πά­τη­σαν το πόδι τους, δη­μιουρ­γώ­ντας ανοι­χτά μέ­τω­πα και πλη­γές αγιά­τρευ­τες.

 Όταν η πίτα μι­κραί­νει στον κα­πι­τα­λι­σμό η δι­πλω­μα­τία, οι διε­θνείς συμ­φω­νί­ες και οι πα­γκό­σμιοι ορ­γα­νι­σμοί για την ει­ρή­νη και το διε­θνές εμπό­ριο που οι ίδιοι κα­τα­σκευά­σα­νε πάνε στο πε­ρι­θώ­ριο και τον πρώτο λόγο έχουν η δύ­να­μη και τα όπλα.

ΤΟ ΑΝΩ­ΤΑ­ΤΟ ΣΤΑ­ΔΙΟ ΤΟΥ ¨ΙΜΠΕ­ΡΙΑ­ΛΙ­ΣΜΟΥ¨

Ο Λένιν πριν πε­ρί­που 100 χρό­νια έγρα­ψε ένα βι­βλια­ρά­κι με  τίτλο «Ιμπε­ρια­λι­σμός: το ανώ­τα­το στά­διο του κα­πι­τα­λι­σμού». Σε αυτό πε­ρι­γρά­φει την εξέ­λι­ξη των πραγ­μά­των στην κο­ρύ­φω­ση του κα­πι­τα­λι­σμού, εξη­γώ­ντας ότι ο κα­πι­τα­λι­σμός, ως άναρ­χο και άπλη­στο σύ­στη­μα από τη φύση του το οποίο επι­διώ­κει συ­νε­χώς το μέ­γι­στο κέρ­δος, δεν πρό­κει­ται ποτέ να μοι­ρα­στεί  τα κέρδη του και να οδη­γή­σει την κοι­νω­νία σε μα­κρό­χρο­νη ευ­η­με­ρία, το αντί­θε­το, θα δη­μιουρ­γη­θεί μια κα­τά­στα­ση υπερ­συ­γκέ­ντρω­σης του χρή­μα­τος σε πολύ λίγα χέρια με μο­να­δι­κή εξέ­λι­ξη τον από­λυ­το έλεγ­χο του κε­φα­λαί­ου και τη φτω­χο­ποί­η­ση του με­γα­λύ­τε­ρου μέ­ρους της κοι­νω­νί­ας.

Ο Λένιν επα­λη­θεύ­τη­κε μέχρι «κε­ραί­ας» από τις εξε­λί­ξεις και σή­με­ρα ζούμε αυτό ακρι­βώς το σκη­νι­κό που πε­ριέ­γρα­ψε στο βι­βλίο του. Υπερ­συ­γκέ­ντρω­ση του χρή­μα­τος σε ελά­χι­στα χέρια, μα­ζι­κή εξα­θλί­ω­ση πλα­τιών στρω­μά­των της κοι­νω­νί­ας, εται­ρεί­ες κο­λοσ­σοί με τη μορφή ομί­λων που εξα­γο­ρά­ζουν ο ένας τον άλλον, τρά­πε­ζες και χρη­μα­το­πι­στω­τι­κά ιδρύ­μα­τα που έχουν με­τα­τρέ­ψει την πα­γκό­σμια οι­κο­νο­μία σε κα­ζί­νο επεν­δύ­ο­ντας χρήμα πάνω στο χρήμα αντί για την πα­ρα­γω­γή  και την πραγ­μα­τι­κή οι­κο­νο­μία!

Την ίδια ώρα τα ιδρύ­μα­τα αυτά μέσω του δα­νει­σμού ασκούν τον από­λυ­το έλεγ­χο απέ­να­ντι σε ολό­κλη­ρα κράτη, έχο­ντας το δι­καί­ω­μα να αξιο­λο­γούν τις εθνι­κές οι­κο­νο­μί­ες τους στη βάση των δικών τους συμ­φε­ρό­ντων και των ασύλ­λη­πτων κερ­δών τους και δίχως να νοιά­ζο­νται  για τις κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πειες αυτής της πο­λι­τι­κής, η οποία έχει τρα­γι­κές επι­πτώ­σεις για εκα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πους στον πλα­νή­τη που οδη­γού­νται στη φτώ­χια και την εξα­θλί­ω­ση.

Τα στοι­χεία για την κα­τα­νο­μή του πλού­του σή­με­ρα είναι εντυ­πω­σια­κά. Σύμ­φω­να με την τε­λευ­ταία έκ­θε­ση της Credit Suisse, ο πα­γκό­σμιος πλού­τος πέ­ρυ­σι έφτα­σε σε επί­πε­δα ρε­κόρ-εν μέσω κρί­σης-αγ­γί­ζο­ντας τα 231 τρι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια. Το 2010 ήταν 195 τρι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια, πα­ρου­σί­α­σε δη­λα­δή αύ­ξη­ση της τάξης του 20% σχε­δόν. Η πρό­βλε­ψη είναι ότι θα αυ­ξη­θεί κατά 50% (θα φτά­σει τα 345 τρι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια) μέχρι το τέλος του 2016.

Το εντυ­πω­σια­κό (και τρα­γι­κό συ­νά­μα) είναι ότι το 0,5% του πα­γκό­σμιου πλη­θυ­σμού κα­τέ­χει το 38,5% του συ­νο­λι­κού πλού­του. Την ίδια ώρα οι εκα­τομ­μυ­ριού­χοι και δι­σε­κα­τομ­μυ­ριού­χοι αυ­ξά­νο­νται διαρ­κώς, τόσο σε αριθ­μό όσο και σε μέ­γε­θος πα­ρου­σί­ας.

Το 0,5% λοι­πόν του πα­γκό­σμιου πλη­θυ­σμού κα­τέ­χει το 38,5% του συ­νο­λι­κού πλού­του! Το 8,2% κα­τέ­χει επι­πλέ­ον 43,6% του πλού­του. Δη­λα­δή, το 9% πε­ρί­που κα­τέ­χει το 82% του πλού­του!!!

Τα 2/3 του πα­γκό­σμιου πλη­θυ­σμού αντι­προ­σω­πεύ­ουν μόλις το 3,3% του πλού­του!

Πα­ρό­λο που η Κίνα, η Ινδία, η Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή και η Αφρι­κή αντι­προ­σω­πεύ­ουν το 56% του πα­γκό­σμιου πλη­θυ­σμού, εντού­τοις κα­τέ­χουν μόλις το 16% του πλού­του. Η Ευ­ρώ­πη κα­τέ­χει πε­ρί­που το 1/3.

Στην Αμε­ρι­κή ζει το 21% των αν­θρώ­πων που έχουν πε­ριου­σία με­γα­λύ­τε­ρη από 100.000 δο­λά­ρια. Στην Ια­πω­νία βρί­σκε­ται το 16%, στη Γερ­μα­νία το 7%, στην Ιτα­λία το 8% και στην Κίνα το 6%.

Όσον αφορά τους εκα­τομ­μυ­ριού­χους, υπάρ­χει ακόμη με­γα­λύ­τε­ρη συ­γκέ­ντρω­ση. Το 1/3 από αυ­τούς ζουν στις ΗΠΑ. Η Σου­η­δία και η Ελ­βε­τία έχουν το 20% των εκα­τομ­μυ­ριού­χων, πα­ρό­λο που το με­ρί­διο τους στον πα­γκό­σμιο πλη­θυ­σμό είναι πολύ μι­κρό­τε­ρο. Γερ­μα­νία, Γαλ­λία, Ιτα­λία και Αγ­γλία έχουν συ­νο­λι­κά το 1/4.

Σύμ­φω­να πάντα με την Credit Suisse, «η τε­λευ­ταία δε­κα­ε­τία υπήρ­ξε ιδιαι­τέ­ρως ευ­νοϊ­κή για τη δη­μιουρ­γία με­γά­λων πε­ριου­σιών». Το 2011 η Ευ­ρώ­πη ξε­πέ­ρα­σε την Αμε­ρι­κή ως προς τον αριθ­μό των κα­τοί­κων που κα­τέ­χουν πε­ριου­σία με­τα­ξύ 1 και 50 εκα­τομ­μυ­ρί­ων δο­λα­ρί­ων. Ωστό­σο η Ευ­ρώ­πη είναι η μόνη πε­ριο­χή του κό­σμου όπου ο αριθ­μός αύ­ξη­σης του πλού­του επι­βρα­δύν­θη­κε κατά το προη­γού­με­νο έτος.

Η Αμε­ρι­κή έχει το 32% των δι­σε­κα­τομ­μυ­ριού­χων του κό­σμου και το 41% αυτών που η πε­ριου­σία τους υπερ­βαί­νει τα 10 εκα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια. Το με­ρί­διο της Κίνας αυ­ξά­νε­ται διαρ­κώς. Ο αριθ­μός των εκα­τομ­μυ­ριού­χων στην Κίνα ανα­μέ­νε­ται να δι­πλα­σια­στεί ως το τέλος του 2016.

Γί­νε­ται κα­τα­νοη­τό ασφα­λώς ότι όσο αυ­ξά­νο­νται οι εκα­τομ­μυ­ριού­χοι και δι­σε­κα­τομ­μυ­ριού­χοι στον πλα­νή­τη, τόσο μειώ­νε­ται το με­ρί­διο του πλού­του για τον υπό­λοι­πο πλη­θυ­σμό!

Τα προ­βλή­μα­τα ωστό­σο δεν εξα­λεί­φτη­καν σε ότι αφορά τη λει­τουρ­γία του συ­στή­μα­τος, εντο­πι­ζό­με­να κυ­ρί­ως στην αδυ­να­μία εί­σπρα­ξης των δα­νεί­ων και των υπέ­ρο­γκων τόκων που έχουν επι­βλη­θεί μέσω αυτών σε μια σειρά χώρες,  κα­θι­στώ­ντας τις οι­κο­νο­μί­ες τους, ακόμη και  τις ισχυ­ρές όπως αυτή των ΗΠΑ, υπερ­χρε­ω­μέ­νες.

 Ο Μαρξ έλεγε ότι «ο δα­νει­σμός είναι η Πίστη πέρα από τα όρια της». Οι σύγ­χρο­νοι Μίδες φρό­ντι­σαν να στή­σουν ακρι­βώς επάνω στον δα­νει­σμό  το ση­με­ρι­νό οι­κο­νο­μι­κό οι­κο­δό­μη­μα στο οποίο πα­τά­νε, το οποίο ναι μεν απο­τε­λεί  πηγή γρή­γο­ρων κερ­δών για αυ­τούς, είναι δε χτι­σμέ­νο επάνω στα πιο σαθρά θε­μέ­λια.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα αυτό που  έχουν κα­τορ­θώ­σει να δη­μιουρ­γή­σουν τα τε­λευ­ταία χρό­νια είναι μια πα­γκό­σμια οι­κο­νο­μία-φού­σκα που απει­λεί κάθε ώρα να σκά­σει.

Με αυτή την έν­νοια σή­με­ρα έχου­με μάλ­λον πε­ρά­σει από το «ανώ­τα­το στά­διο του κα­πι­τα­λι­σμού» στο «ανώ­τα­το στά­διο του ιμπε­ρια­λι­σμού».

ΠΟΣΟ ΙΣΧΥ­ΡΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑ­ΠΙ­ΤΑ­ΛΙ­ΣΜΟΣ ΣΗ­ΜΕ­ΡΑ;

Η κα­τάρ­ρευ­ση των χωρών του υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού (πα­ρό­λο  που κατ’ επί­φα­ση μόνο επρό­κει­το για σο­σια­λι­σμό, η ύπαρ­ξη και μόνο του μπλοκ αυτού έδινε από τη μια την αί­σθη­ση ότι υπήρ­χε κάτι άλλο στους ερ­γα­ζό­με­νους σε όλο τον κόσμο και από την άλλη επέ­βαλ­λε κά­ποιες στα­θε­ρές διε­θνείς γε­ω­πο­λι­τι­κές ισορ­ρο­πί­ες), έφερε απο­γο­ή­τευ­ση στις γραμ­μές της πα­γκό­σμιας ερ­γα­τι­κής τάξης και οι επα­να­στα­τι­κές ιδέες άρ­χι­σαν να υπο­χω­ρούν και να τί­θε­νται «γε­νι­κώς εκτός κλί­μα­τος». Πα­ράλ­λη­λα αυ­ξή­θη­κε η επι­θε­τι­κό­τη­τα του αμε­ρι­κά­νι­κου ιμπε­ρια­λι­σμού που θέ­λη­σε να επι­βάλ­λει την άποψη ότι έφτα­σε το ορι­στι­κό «τέλος της ιστο­ρί­ας» και ότι από εδώ και πέρα είναι ελεύ­θε­ρος να κι­νεί­ται με τους δι­κούς του όρους, όσο ακραί­οι κι αν είναι αυτοί.

Εγκα­τέ­λει­ψε έτσι, κάτω και από την πίεση των δια­φό­ρων λόμπι και κυ­ρί­ως εκεί­νων της πο­λε­μι­κής και πε­τρε­λαϊ­κής βιο­μη­χα­νί­ας, την προη­γού­με­νη τα­κτι­κή να δη­μιουρ­γεί δι­κτα­το­ρί­ες εκ των έσω και εγκα­θί­δρυ­σε το σύ­στη­μα των άμε­σων στρα­τιω­τι­κών επεμ­βά­σε­ων. Όμως, όπου κι αν έκανε επέμ­βα­ση (Ιράκ, Αφ­γα­νι­στάν, Λιβύη), άφησε ένα απί­στευ­το χάος που τώρα είναι αδύ­να­τον να το συμ­μα­ζέ­ψει.

Παρά λοι­πόν την τρο­μα­κτι­κή υπε­ρο­πλία του, ο πιο ισχυ­ρός ιμπε­ρια­λι­σμός του πλα­νή­τη, ο αμε­ρι­κα­νι­κός, φαί­νε­ται να είναι σε αδιέ­ξο­δο. Οι πο­λι­τι­κές και στρα­τιω­τι­κές κι­νή­σεις του το αμέ­σως προη­γού­με­νο διά­στη­μα απο­δεί­χτη­καν λαν­θα­σμέ­νες και έτσι τώρα  ανα­θε­ω­ρεί τη διε­θνή πο­λι­τι­κή του ανα­ζη­τώ­ντας συμ­μά­χους σε χώρες όπως το Ιράν και η Συρία, που πριν από ελά­χι­στο χρο­νι­κό διά­στη­μα ήταν έτοι­μος να επι­τε­θεί και να τις ισο­πε­δώ­σει.

Η ΕΥ­ΡΩ­ΠΑΪ­ΚΗ ΚΡΙΣΗ

Πα­ράλ­λη­λα μια και­νούρ­για ευ­ρω­παϊ­κή ύφεση ελ­λο­χεύ­ει στον ορί­ζο­ντα. Ο Ντρά­γκι, πρό­ε­δρος της ΕΚΤ (Ευ­ρω­παϊ­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα), μη έχο­ντας άλλη λύση μπρο­στά στη στα­σι­μό­τη­τα των ευ­ρω­παϊ­κών οι­κο­νο­μιών, εφάρ­μο­σε με­θό­δους της Αμε­ρι­κα­νι­κής Ομο­σπον­δια­κής Τρά­πε­ζας (FED) τις οποί­ες πει­σμα­τι­κά αρ­νιό­ταν έως τώρα, μειώ­νο­ντας τα τρα­πε­ζι­κά επι­τό­κια.

Σε μια τέ­τοια κρίση όμως, ακόμη κι αν μη­δε­νί­σει τε­λεί­ως τα επι­τό­κια όπως έκανε η FED, το μέτρο θα είναι ασπι­ρί­νη στον καρ­κί­νο. Η οι­κο­νο­μία των ΗΠΑ βα­σί­ζε­ται σε εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κούς πα­ρά­γο­ντες από αυ­τούς που βα­σί­ζο­νται οι ευ­ρω­παϊ­κές οι­κο­νο­μί­ες. Για να υπάρ­ξει ανά­καμ­ψη στην ευ­ρω­παϊ­κή ήπει­ρο θα πρέ­πει να ανα­στυ­λω­θεί από τη βάση της η πραγ­μα­τι­κή οι­κο­νο­μία και αυτό απαι­τεί κρα­τι­κό πα­ρεμ­βα­τι­σμό και οι­κο­νο­μι­κές θυ­σί­ες που ούτε και ο πιο πε­φω­τι­σμέ­νος  κα­πι­τα­λι­στής (αν υπάρ­χει τέ­τοιος), είναι δια­τε­θει­μέ­νος να κάνει.

Πρό­σφα­τα ο Economist, που θε­ω­ρεί­ται ένα από τα πιο έγκυ­ρα οι­κο­νο­μι­κά έντυ­πα και τα δη­μο­σιεύ­μα­τα του απο­τε­λούν προ­πο­μπό δια­φό­ρων εξε­λί­ξε­ων,  είχε στο εξώ­φυλ­λο του τους ηγέ­τες των ισχυ­ρών χωρών της Ευ­ρώ­πης σε μια βάρκα η οποία βυ­θι­ζό­ταν, προει­δο­ποί­η­ση και πα­ράλ­λη­λα σχό­λιο βα­σι­ζό­με­να προ­φα­νώς στα νέα από τους ρυθ­μούς ανά­πτυ­ξης των ισχυ­ρών ευ­ρω­παϊ­κών κρα­τών, τα οποία απ’ ότι φαί­νε­ται δεν είναι κα­θό­λου ευ­χά­ρι­στα.

Η Γερ­μα­νία και η Γαλ­λία κα­τέ­χουν την 8η και 11η θέση αντί­στοι­χα στον φε­τι­νό πί­να­κα, πράγ­μα που με­τα­φρά­ζε­ται ως σο­βα­ρή επι­βρά­δυν­ση των ρυθ­μών των οι­κο­νο­μιών τους, με πρώ­τες στον πί­να­κα τις Σκαν­δι­να­βι­κές χώρες και τε­λευ­ταί­ες βε­βαί­ως τις χώρες του νότου (Ελ­λά­δα, Πορ­το­γα­λία, Ισπα­νία).

Ο ΤΑ­ΞΙ­ΚΟΣ ΣΥ­ΣΧΕ­ΤΙ­ΣΜΟΣ

Ο κα­πι­τα­λι­σμός δια­χρο­νι­κά χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται από μια βα­σι­κή αντί­φα­ση από την οποία  αδυ­να­τεί να ξε­φύ­γει, ει­δι­κό­τε­ρα στη ση­με­ρι­νή εποχή όπου η ερ­γα­τι­κή τάξη έχει ανα­πτυ­χθεί τόσο ώστε να απο­τε­λεί το κυ­ριό­τε­ρο κα­τα­να­λω­τή των προ­ϊ­ό­ντων που η ίδια πα­ρά­γει. Όσο μειώ­νε­ται, μέσα από τα αντερ­γα­τι­κά μέτρα και τη μεί­ω­ση  μι­σθών και συ­ντά­ξε­ων, η αγο­ρα­στι­κή δύ­να­μη της, τόσο τα προ­ϊ­ό­ντα που πα­ρά­γο­νται μέ­νουν αδιά­θε­τα, δη­μιουρ­γώ­ντας τη ση­με­ρι­νή κρίση υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης.

Μο­να­δι­κή λύση του κα­πι­τα­λι­σμού σε αυτή την κα­τά­στα­ση είναι η κα­τα­στρο­φή με­γά­λου μέ­ρους των πα­ρα­γω­γι­κών δυ­νά­με­ων του, για να μπο­ρέ­σουν να επι­ζή­σουν οι υπό­λοι­πες. Αυτό στην πράξη με­τα­φρά­ζε­ται σε κλεί­σι­μο χι­λιά­δων μι­κρών και με­γά­λων επι­χει­ρή­σε­ων και στη δη­μιουρ­γία στρα­τιών ανέρ­γων, πράγ­μα που έχει ακόμη με­γα­λύ­τε­ρο αντί­κτυ­πο στη λει­τουρ­γία της αγο­ράς. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ο κα­πι­τα­λι­σμός βρί­σκε­ται σε ένα τρο­με­ρό αδιέ­ξο­δο, ένα αδιέ­ξο­δο που αυτός ο ίδιος δη­μιούρ­γη­σε και η μόνη λύση που έχει βρει είναι να προ­σπα­θεί να το ξε­πε­ρά­σει φορ­τώ­νο­ντας όλες τις επι­πτώ­σεις της κρί­σης στις πλά­τες των ερ­γα­ζο­μέ­νων.

Παρά τις γε­νι­κό­τε­ρα  δυ­σμε­νείς εξε­λί­ξεις για την ερ­γα­τι­κή τάξη, σή­με­ρα αυτή είναι πιο ισχυ­ρή από οποιο­δή­πο­τε προη­γού­με­νο στά­διο της ύπαρ­ξης της. Πριν λίγες δε­κα­ε­τί­ες απο­τε­λού­σε μια ελά­χι­στη μειο­ψη­φία σε σχέση με την αγρο­τιά και  τις υπό­λοι­πες τά­ξεις. Σή­με­ρα  είναι πολύ πιο μα­ζι­κή, πολύ πιο μορ­φω­μέ­νη και με απεί­ρως κα­λύ­τε­ρες δυ­να­τό­τη­τες ορ­γά­νω­σης.

Αν και ιδε­ο­λο­γι­κά λα­βω­μέ­νη, ο ίδιος ο κα­πι­τα­λι­σμός με την πο­λι­τι­κή του θα τη υπο­χρε­ώ­σει να ανα­ζη­τή­σει ρι­ζι­κές λύ­σεις για την επι­βί­ω­ση της και τη βελ­τί­ω­ση του επι­πέ­δου ζωής της. Κι εδώ είναι που πρέ­πει κι εμείς ως αρι­στε­ροί και ως μαρ­ξι­στές να πα­ρέμ­βου­με και να δια­μορ­φώ­σου­με το πρό­γραμ­μα και τις προ­τά­σεις εκεί­νες με τις οποί­ες  θα την πεί­σου­με ότι αξί­ζει να μπει στην πρω­το­πο­ρία των αγώ­νων για τη δική της κοι­νω­νι­κή απε­λευ­θέ­ρω­ση και για μια κοι­νω­νία δι­καιό­τε­ρη για όλους.

Σε αυτή τη δια­δι­κα­σία λοι­πόν, με­γά­λες μάχες είναι προ των πυλών. Μπρο­στά μας ανοί­γε­ται πεδίο δόξης και τα­ξι­κής πάλης λα­μπρό. Επει­δή τί­πο­τε δεν έχει κρι­θεί ακόμη σε αυτή την ανα­μέ­τρη­ση, όλοι εμείς που πι­στεύ­ου­με σε μια δια­φο­ρε­τι­κή κοι­νω­νία, ας σφί­ξου­με τις γραμ­μές μας και ας προ­ε­τοι­μα­στού­με σωστά και με­θο­δι­κά, θε­ω­ρη­τι­κά και ορ­γα­νω­τι­κά, να ση­κώ­σου­με το γάντι που μας ρί­χνει ο κα­πι­τα­λι­σμός και οι δυ­νά­μεις που τον στη­ρί­ζουν για να αντι­με­τω­πί­σου­με απο­τε­λε­σμα­τι­κά και νι­κη­φό­ρα την ιστο­ρι­κή αυτή πρό­κλη­ση!