«Αποσυμφόρηση των νησιών» ή hot - spot παντού;

Πολλά γράφτηκαν για τις «αστοχίες», τις «προκλήσεις» και τις «παραβιάσεις πρωτοκόλλου» κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα στις αρχές Δεκέμβρη. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και στα πιο κριτικά για την κυβέρνηση Τσίπρα ρεπορτάζ υπήρχε πάντα ένα θετικό σημείο αναφορικά με τις συνομιλίες Τσιπρα - Ερντογάν, κι’ αυτό ήταν η «καλή συνεργασία» για το προσφυγικό... 

Στο πλαίσιο αυτό, ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για «νέα μέτρα για συνεργασία στο πλαίσιο της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας». Τα μεγάλα ΜΜΕ αναφέρθηκαν σε επικείμενη «αποσυμφόρηση των νησιών». Στην πραγματικότητα πρόκειται για απόπειρα επέκτασης των «ειδικών συνθηκών» περιορισμών και αθλιότητας που επικρατούν στα νησιά προς την ελληνική επικράτεια, με μαζικές απελάσεις προσφύγων στην Τουρκία από ολόκληρη τη χώρα σε συνδυασμό με την παραμονή της πλειονότητας των προσφύγων στην ειδική γεωγραφική ζώνη των νησιών του Αιγαίου επί μακρόν. Κάτι σαν φυλακές 1ου και 2ου βαθμού.

Hot - Spot και στην ενδοχώρα;

Λίγο πριν την επίσκεψη Ερντογάν, ο αρμόδιος υπουργός Γ. Μουζάλας είχε δηλώσει: «Η συμφωνία μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας προβλέπει αυτό τον περιορισμό σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές (σ.σ. στα νησιά). Η συμφωνία είναι δεσμευτική και για τις δυο πλευρές. Θα έπρεπε να διαλύσουμε τους προσφυγικούς καταυλισμούς και να αφήσουμε να καταρρεύσει η συμφωνία με την Τουρκία; Όχι, δεν θα το κάνουμε. Αυτό είναι προς το συμφέρον και της Ε.Ε.». Λίγο μετά από την επίσκεψη Ερντογάν, ο ίδιος υπουργός δήλωνε: «Είναι πολύ πιθανόν από την πλευρά της Τουρκίας να άνοιξε ένα παράθυρο από το αίτημα που είχαμε υποβάλει πέντε φορές στην Ε.Ε., να μπορούμε να μεταφέρουμε σε κλειστά κέντρα στην ενδοχώρα ανθρώπους χωρίς να χάνονται από τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, ώστε όταν τακτοποιηθεί το άσυλό τους, αν πάρουν άσυλο να μείνουν Ελλάδα, αν όχι να επιστραφούν στην Τουρκία. Τις επόμενες ημέρες θα επιδιώξουμε να δούμε εάν αυτό μπορεί να πάρει νομοτεχνική μορφή σε συμφωνία με την Τουρκία». Προφανώς η λέξη κλειδί εδώ είναι ο όρος «κλειστά» ακόμα και για τα προσφυγικά κέντρα της ενδοχώρας, που ως τώρα ήταν ανοιχτά και αφορούσαν αναγνωρισμένους πρόσφυγες. Πρόκειται δηλαδή για επέκταση της αθλιότητας των νησιών στην ενδοχώρα. Από την άλλη μεριά, πιθανότατα θα επιχειρηθεί αύξηση του χρόνου φυλάκισης στα νησιά, ώστε να μην υπάρχει παραθυράκι «απόδρασης» για τους πρόσφυγες.

Μέχρι σήμερα στα νησιά ίσχυε η φυλάκιση των προσφύγων καταρχήν για 25 ημέρες και η επέκταση της φυλάκισης για όσους απορρίπτονταν τα αιτήματα ασύλου στα προαναχωρησιακά τμήματα των hot-spot προς απέλαση. Τα αιτήματα ασύλου απορρίπτονται άμεσα σωρηδόν σε πρώτο βαθμό, όμως ο δεύτερος βαθμός μετά από προσφυγή των ίδιων των αιτούντων καθυστερεί για μήνες, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια μετά και την απόρριψη σε δεύτερο βαθμό. Έτσι, η παραμονή των προσφύγων στα νησιά ισοδυναμεί για πολλούς πρόσφυγες με κανονική φυλάκιση επ’ αόριστο, μέχρι την απέλαση. Για την πλειονότητα είναι εγκλωβισμός στο νησί με ελεγχόμενη είσοδο-έξοδο στο hot spot που διαμένει ο αιτών άσυλο. Με την αύξηση των εισόδων προσφύγων τους τελευταίους μήνες το σύστημα εγκλωβισμού ξεπέρασε τις χειρότερες εκδοχές των ορίων του, με 8.500 πρόσφυγες στη Μόρια των 2.500 θέσεων και 3.000 στη Χίο των 800 θέσεων. Σε συνδυασμό και με το πάνδημο (και όχι μόνο από τους δημάρχους των νησιών) αίτημα απεγκλωβισμού των προσφύγων από τα νησιά για να μην έχουμε κι άλλους νεκρούς από το κρύο, οι κυβερνήσεις Τσίπρα - Ερντογάν επεξεργάζονται νέες «εποικοδομητικές προτάσεις» προς την Ε.Ε.-φρούριο.

Περιορισμός του δικαιώματος ασύλου

Με ποιον τρόπο λοιπόν η Ε.Ε. θα μπορούσε να αποδεχθεί έστω αυτή την αντιδραστική «μεταρρύθμιση» στη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας; Την απάντηση δίνει πάλι ο κ. Μουζάλας σε συνέντευξή του στο ρ/σ Κόκκινο: «Αυτή τη στιγμή, πάρα πολλοί σοβαροί νομικοί, καθηγητές πανεπιστημίων, μελετάνε μια διαδικασία σύντμησης των διαδικασιών ασύλου χωρίς να παραβιαστεί όμως το Δίκαιο, η συνθήκη της Γενεύης. Πιστεύω ότι θα την έχουμε σύντομα». Για τις ιδέες των σοφών νομικών έχουν ακουστεί πολλά: Καταρχήν για το δικαίωμα προσφυγής σε διοικητικό δικαστήριο, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχει ζητήσει επανειλημμένως όσοι προσφεύγουν σε διοικητικό δικαστήριο να τίθενται στο μεταξύ υπό κράτηση, καθώς σε αντίθετη περίπτωση πιθανόν να χρησιμοποιήσουν το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να «εξαφανιστούν». Δεύτερο, το πετσόκομμα των ίδιων των προσφυγών. Για τη διαδικασία επίδοσης της δεύτερης απορριπτικής απόφασης, δεδομένου ότι η προθεσμία (60 ημέρες) για τη νέα προσφυγή ξεκινάει ακριβώς με την επίδοση, εξετάζεται το ενδεχόμενο η επίδοση να γίνεται στο δικηγόρο του αιτούντος ή στο διευθυντή του hot-spot όπου μένει ο αιτών άσυλο και να ισοδυναμεί με επίδοση στον ίδιο τον πρόσφυγα! Τέλος, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, εξετάζεται σοβαρά η πιθανότητα να προβλεφθούν δύο ακόμα ρυθμίσεις: α) να δοθεί η δυνατότητα να αντικαθίστανται οι δικαστικοί λειτουργοί στις επιτροπές εξέτασης των αιτημάτων ασύλου σε β’ βαθμό, όταν κρίνεται ότι καθυστερούν πολύ να εκδώσουν αποφάσεις και β) από το άρθρο 14 παράγραφος 8 του νόμου που ορίζει ποια πρόσωπα ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες (οπότε και εξαιρούνται από τις επιστροφές), σχεδιάζεται να αφαιρεθεί η περίπτωση προσώπων «με σύνδρομο μετατραυματικής διαταραχής»!

Να κλείσουν τα hot-spot φυλακές!

Με δυο λόγια, θα επιχειρηθεί α) η μείωση του χρόνου που απαιτείται για την τελεσίδικη απόφαση/απόρριψη του αιτήματος ασύλου β) η επέκταση της φυλάκισης των προσφύγων σε μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων και για περισσότερο χρόνο και γ) ο περιορισμός «απόδρασης» των προσφύγων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες (πρόσφυγες που χρήζουν συστηματικής ιατρικής παρακολούθησης) και μέχρι σήμερα μεταφέρονται κατ’ εξαίρεση από τα νησιά στην ενδοχώρα, όπως για παράδειγμα η μητέρα του μικρού Αμίρ με τα τρία της παιδιά. 

Με αυτή την κλιμάκωση και σκλήρυνση της απανθρωπιάς Τσίπρα - Ερντογάν σε βάρος των προσφύγων, οι δύο κυβερνήσεις ευελπιστούν στη θετική γνωμοδότηση της Κομισιόν ώστε να μεταφέρουν ένα τμήμα προσφύγων από τα νησιά στην ενδοχώρα σε νέες κλειστές φυλακές. Αν το νέο ρατσιστικό «σύστημα αποσυμφόρησης» ικανοποιεί δημάρχους, ξενοδόχους, δεξιούς και ρατσιστές στα νησιά, ή θεωρείται βελτίωση για τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στο Αιγαίο, για το κίνημα και την πραγματική αριστερά χρειάζεται να σημάνει συναγερμό. Από τη δική μας μεριά, απαιτούμε την άμεση αποφυλάκιση και απεγκλωβισμό όλων των προσφύγων από τα νησιά και τη μεταφορά τους στην ενδοχώρα, σε ανοιχτά ανθρώπινα κέντρα φιλοξενίας και διαμερίσματα στις πόλεις, με επέκταση των υφιστάμενων προγραμμάτων στέγασης. Αυτή είναι η μόνη λύση για να «αποσυμφορηθούν» τα νησιά και όχι να επεκταθεί η φυλάκιση και η αθλιότητα της ζωής των προσφύγων σε όλη την επικράτεια.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά