Διεθνής ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών: Ο σεξισμός στα χρόνια των μνημονίων

Φυσικά η ερώτηση είναι ρητορική. Τη βία την κρατική, την ταξική, τη σεξιστική, τη ρατσιστική, δεν την «βλέπουν» ή την βλέπουν όταν είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα: Καταδικάζουν τους βιασμούς στις Ινδίες, αλλά τι γίνεται με την Ελλάδα και την ΕΕ; Δεν υπάρχουν βιασμοί; Δεν υπάρχει τράφικινγκ; Δεν υπάρχει οικογενειακή και κοινωνική βία; 

Το φαινόμενο

Η βία κατά των γυναικών δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε «τοπικό» φαινόμενο κάποιων υποτίθεται καθυστερημένων κοινωνιών. Αντίθετα, είναι μια παγκόσμια μάστιγα και έρχεται από παλιά. Μπορεί να πάρει πάμπολλες μορφές. Μπορεί να ασκείται στο πλαίσιο της οικογένειας και να είναι λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική και οικονομική. Μπορεί να ασκείται στο πλαίσιο της κοινωνίας (βιασμός, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία και αλλού), καθώς και στο πλαίσιο της άσκησης της κρατικής εξουσίας. Οι γυναίκες είναι τα πρώτα θύματα του πολέμου, της μετανάστευσης, του σύγχρονου δουλεμπορίου με σκοπό είτε την καταναγκαστική εργασία είτε την καταναγκαστική πορνεία (traffiking).

Κρατική βία είναι, π.χ., το να απαιτούν από τις γυναίκες ένα συγκεκριμένο τρόπο που θα ντύνονται ή θα φέρονται. Είναι απαράδεκτος ο καταναγκασμός από μεριάς κρατών και θρησκειών που απαιτούν από τις γυναίκες να φορούν μαντίλα ή μπούργκα. Άλλο τόσο απαράδεκτη, όμως, είναι και η απαίτηση κρατών –όπως είχε συμβεί στη Γαλλία– να μη φορούν μαντίλα στα σχολεία οι μουσουλμάνες κοπέλες –παρά τη θέλησή τους– με ποινή την αποβολή τους από την εκπαίδευση.

Σεξισμός

Στην Ελλάδα, πρόσφατα τρεις γυναίκες βουλευτίνες αντιμετώπισαν άκρατο σεξισμό από τα ΜΜΕ και όχι μόνο. Τα γνωστά σκίτσα του Δ. Χατζόπουλου στη ναυαρχίδα του μνημονιακού Τύπου άνοιξαν το χορό: στις 12/11 παρουσίαζε τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και τη Ραχήλ Μακρή ως στριπτιτζούδες – με «έμπνευση» από το γεγονός ότι την προηγούμενη μέρα ήταν στα κάγκελα της ΕΡΤ και διαμαρτύρονταν έντονα για την εισβολή των ΜΑΤ στο ραδιομέγαρο. Στις 13/11 έκανε «κριτική» στην κ. Τζάκρη που υπερψήφισε την πρόταση μομφής στην κυβέρνηση (και αμέσως διαγράφτηκε από το ΠΑΣΟΚ), με σκίτσο όπου συνδύαζε πανάκριβες πανύψηλες γόβες με τη φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα. Τα ακριβά γούστα της κ. Τζάκρη δεν είχαν απασχολήσει βέβαια τον «γελοιογράφο» και την εφημερίδα του τα 3 χρόνια που αυτή ψήφιζε τα μνημόνια. Από κοντά και ο υπόλοιπος μνημονιακός Τύπος να ασχολείται –όχι με τις απόψεις και τις πράξεις των βουλευτίνων– αλλά με πράγματα που δήθεν είχαν να κάνουν με το φύλο τους («γλωσούδες», «υστερικές», «κοκέτες» κ.λπ.). Τον σεξισμό αυτόν των ΜΜΕ κατήγγειλαν ελάχιστες συλλογικότητες (κυρίως της Αριστεράς), αλλά ανάμεσά τους δεν ήταν καν η Γενική Γραμματεία Ισότητας! 

Και βέβαια, οι επιθέσεις ενάντια στις γυναίκες αυτές δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο φτάνουν στη δημοσιότητα. Αυτό που έχει σημασία να καταλάβουμε είναι ότι, αν αυτά συμβαίνουν στις «επώνυμες», μπορεί κανείς να πάρει μια ιδέα για το τι αντιμετωπίζουν τα εκατομμύρια των «ανώνυμων» γυναικών στις δουλειές τους, στα σπίτια τους, στους χώρους σπουδών, στο δρόμο, στη ζωή τους γενικά. Τα στοιχεία του τελευταίου χρόνου είναι τρομακτικά:

Έρευνα

Για παράδειγμα, έρευνα που δημοσιεύτηκε στην «Ελευθεροτυπία» στις 22/5/2013, έδειξε αύξηση της βίας κατά 47% κατά των γυναικών τον τελευταίο μνημονιακό χρόνο στην Ελλάδα! Μια στις τρεις γυναίκες έχει πέσει θύμα ξυλοδαρμού.  Όσον αφορά τη μορφή βίας που εκδηλώνουν οι άνδρες, είναι: λεκτική (72%), οικονομικός εκβιασμός (59%), σεξουαλική ταπείνωση (55%), ξυλοδαρμοί (23%), βιασμοί (18%), πρόκληση τραυμάτων (8%).  

Εκτός από την κρίση, την ανεργία, την υποχρεωτική επιστροφή χιλιάδων γυναικών στο σπίτι, τη φτώχεια αλλά και την ανεργία των ανδρών που τους κάνει πιο επιρρεπείς στη βία λόγω «ακύρωσης» του «παραδοσιακού» τους ρόλου («κουβαλητές» και άρα αφέντες του σπιτιού), το φαινόμενο είναι άμεσα δεμένο και με την καλλιέργεια τόσο του ρατσισμού όσο και του σεξισμού από τις κυβερνήσεις των μνημονίων ΠΑΣΟΚ-ΝΔ (ας θυμηθούμε τη διαπόμπευση και την καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος που διέπραξε ο κεντροαριστερός Λοβέρδος ενάντια στις οροθετικές γυναίκες, ας θυμηθούμε κάθε απαξίωση των γυναικείων αιτημάτων κ.λπ.). Ο από τα πάνω καλλιεργούμενος σεξισμός συνέβαλε τα μάλλα (μαζί με το ρατσισμό και τον εθνικισμό) στην εκτροφή της ναζιστικής ΧΑ με όλη τη βάρβαρη ιδεολογία που έχει η οργάνωση αυτή για τις γυναίκες.

«Πολιτισμένη» Ευρώπη

Αλλά και σε ολόκληρη την «πολιτισμένη» Ευρώπη η θέση και τα δικαιώματα των γυναικών δεν είναι σε καλύτερη θέση. Σε δηλώσεις της τον Φεβρουάριο του 2013, η Κολέτ ντε Τρόι, διευθύντρια του Παρατηρητηρίου για τη Βία Εναντίον των Γυναικών, ήταν αποκαλυπτική: «Μία γυναίκα στις 5 είναι θύμα βίας στην Ευρώπη. Αλλά ταυτόχρονα 1 γυναίκα στις 5 είναι ή θα πέσει θύμα συζυγικής βίας, δηλαδή από μέρους του συζύγου της, του συντρόφου της ή του πρώην άνδρα ή πρώην συντρόφου της. Στο Βέλγιο υπάρχουν καθημερινά 8 καταγγελίες για βιασμό που καταγράφει η αστυνομία. Για μια μικρή χώρα, είναι τεράστιο νούμερο. Στην Ευρώπη, υπάρχουν κατά μέσο όρο 7 γυναίκες που σκοτώνονται κάθε μέρα από το σύντροφό τους, το σύζυγο ή τον πρώην άνδρα τους»!

Η βία που υφίστανται οι γυναίκες δεν οφείλεται στο ότι «πάνε γυρεύοντας», όπως πολλές φορές ακούμε. Ούτε επίσης, στο ότι οι άνδρες είναι γεννημένοι «βίαιοι» γενικά. Τη βία τη γεννάει και τη θρέφει ο σεξισμός και το σύστημα που τον παράγει. Είναι ένα φαινόμενο που το γεννά ο καπιταλισμός και επιδεινώνεται δραματικά με την οικονομική κρίση και τη σήψη αυτού του συστήματος που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Η βία, αντί να μειωθεί με την «πρόοδο» των κοινωνιών, έφτασε τον 21ο αιώνα να έχει τεράστια έξαρση. 

Θύμα της βίας μπορεί να είναι οποιαδήποτε γυναίκα. Όμως, οι επισφαλώς εργαζόμενες, οι άνεργες και γενικά οι φτωχές είναι αυτές που δύσκολα θα το δημοσιοποιήσουν και ακόμα πιο δύσκολα θα μπορέσουν να αντιδράσουν, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα της οικονομικής ανεξαρτησίας και της κοινωνικής στήριξης. 

Καταπίεση

Οι βιαιότητες είναι αλληλένδετες με τη θέση των γυναικών σ’ αυτή τη κοινωνία και με τις διακρίσεις σε βάρος τους σε όλα τα επίπεδα. Και έχουν να κάνουν με τη διπλή καταπίεση των γυναικών στη δουλειά και την οικογένεια. 

Σήμερα, με τα απανωτά μνημόνια, την επιδείνωση της φτώχειας, την έκρηξη της ανεργίας (που στις γυναίκες έφτασε το 30% και στις νέες το εφιαλτικό 65%), τις περικοπές των κοινωνικών δαπανών και τη διάλυση του κράτους πρόνοιας, η κατάσταση μέσα στην οικογένεια γίνεται όλο και πιο αφόρητη και πιο «βίαιη» για όλους και κυρίως για τις γυναίκες. Το ίδιο βίαιη και βάρβαρη έχει γίνει και η αγορά εργασίας και οι συνθήκες δουλειάς όλων των εργαζόμενων και πολύ περισσότερο των γυναικών και των νέων. Η σεξουαλική παρενόχληση στη δουλειά είναι πια πολύ δύσκολο να καταγγελθεί από τον τρομακτικό φόβο της απόλυσης. 

Γι’ αυτό, ο αγώνας των γυναικών ενάντια στη βία, είναι αγώνας για την οικονομική και κοινωνική τους ανεξαρτησία –απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορούν να αντιδράσουν– είναι κομμάτι του αγώνα τους για να αλλάξουν αυτό το σύστημα που αναπαράγει και επιδεινώνει όλες τις διακρίσεις σε βάρος τους. Είναι αγώνας ενάντια στην κυβέρνηση των μνημονίων, που με τα δολοφονικά μέτρα που συνεχίζει να παίρνει θα κάνει τη ζωή κόλαση για όλες και όλους.