Η κατάπαυση του πυρός κρέμεται από μια κλωστή…
Καθώς γράφονταν αυτές οι γραμμές, η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα βρισκόταν στο μεταίχμιο. Η πρώτη φάση είχε λήξει αλλά το Ισραήλ επέμενε στην άρνησή του να προχωρήσει στη δεύτερη. Στις 2 Μάρτη, η κυβέρνηση Νετανιάχου εξέδωσε ανακοίνωση: «Με τον τερματισμό της πρώτης φάσης της συμφωνίας για τους ομήρους, υπό το φως της άρνησης της Χαμάς να αποδεχτεί το πλαίσιο του Γουίτκοφ για τη συνέχιση των συνομιλιών -με το οποίο το Ισραήλ συμφώνησε-, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου αποφάσισε ότι από σήμερα το πρωί θα τερματιστεί κάθε εισαγωγή αγαθών και εφοδίων στη Λωρίδα της Γάζας».
Το σιωνιστικό κράτος είχε αρνηθεί πεισματικά να ξεκινήσουν οι συνομιλίες για τη δεύτερη φάση (η έναρξή τους προβλεπόταν την 16η μέρα της κατάπαυσης πυρός). Έπειτα ανακοίνωσε ότι θα διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στο διάδρομο Φιλαδέλφεια (στα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο) παρότι η συμφωνία προέβλεπε να ξεκινήσει να αποχωρεί από εκεί την 1η Μάρτη. Όταν έσυρε τα πόδια του σε κάποιες συνομιλίες την τελευταία στιγμή, πρότεινε παράταση της πρώτης φάσης (προσωρινή κατάπαυση του πυρός και συνέχεια ανταλλαγών) για άλλες 42 μέρες.
Όταν η Χαμάς απέρριψε αυτήν την πρόταση, επιμένοντας να προχωρήσει η δεύτερη φάση, το Ισραήλ ανακοίνωσε την εγκληματική επιβολή ολοκληρωτικού αποκλεισμού της Γάζας, ενώ κάποιες διαρροές «ανώνυμων αξιωματούχων» αναφέρουν ότι η σιωνιστική κυβέρνηση σκέφτεται να καλέσει 400.000 εφέδρους γιατί «το 2025 θα είναι έτος πολέμου». Τα ηγετικά στελέχη της σιωνιστικής ακροδεξιάς αποθεώνουν τον απάνθρωπο αποκλεισμό της Γάζας ως «πρώτο βήμα» (για νέο πόλεμο), ενώ το κίνημα για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων αντέδρασε στα νέα με άμεσες κινητοποιήσεις έξω από τα σπίτια υπουργών.
Ο Γουίτκοφ, ο Ειδικός Απεσταλμένος του Τραμπ στη Μέση Ανατολή, πρότεινε επέκταση της κατάπαυσης του πυρός για τη διάρκεια του Ραμαζανιού και μέχρι το τέλος του Εβραϊκού Πάσχα (20 Απρίλη) με απελευθέρωση των μισών από τους Ισραηλινούς αιχμαλώτους. Ο μεγαλομεσίτης διαπίστωσε ότι «σε αυτήν τη φάση δεν υπάρχει δυνατότητα να γεφυρωθούν οι απόψεις των μερών για τερματισμό του πολέμου και χρειάζεται περισσότερος χρόνος συνομιλιών για να υπάρξει διαρκής κατάπαυση του πυρός».
Ο Γουίτκοφ εννοεί ότι δεν υπάρχει παλαιστινιακή αποδοχή των μάξιμουμ σιωνιστικών απαιτήσεων και χρειάζεται περισσότερος χρόνος εκβιασμών και απειλών, στη διάρκεια του οποίου θα επιδιωχθεί η απελευθέρωση των ισραηλινών αιχμαλώτων, που αποτελούν το βασικό «φρένο» σε μια νέα σιωνιστική εκστρατεία.
Η σιωνιστική ηγεσία παρουσιάζει τις εξής επιλογές στις «συνομιλίες»: Είτε παράταση της πρώτης φάσης (που αφήνει όλες τις εκκρεμότητες να επιλυθούν αργότερα, ενώ συνεχίζει να ανακτά αιχμαλώτους), είτε αφοπλισμός της Γάζας και έξοδος της Χαμάς από αυτήν, είτε νέος πόλεμος. Στο «κενό» μεταξύ λήξης της πρώτης φάσης και συζητήσεων για την συνέχεια, η απειλή του νέου πολέμου πλανιέται πάνω από το λαό της Γάζας, που με αξιοθαύμαστη επιμονή είχε μόλις στολίσει τα ερείπια και οργάνωνε συλλογικά τραπέζια για την έναρξη του Ραμαζανιού…
Έναρξη του Ραμαζανιού στην ερειπωμένη Γάζα: Σύμβολο ελπίδας.
Πολιτικό ζήτημα
Είναι προφανές ότι το επίδικο παραμένει το μέλλον της Γάζας, καθώς οι 15 μήνες γενοκτονικού πολέμου και καταστροφής δεν κατάφεραν να επιβάλουν μια «λύση» στο πολιτικό ζήτημα.
Η Χαμάς έχει αποδεχθεί εδώ και πάρα πολλούς μήνες την προοπτική απόσυρσής της από τη διακυβέρνηση της Γάζας. Αλλά αρνείται πεισματικά την αυτοεξορία της («είμαστε κομμάτι του κοινωνικού ιστού και της πολιτικής ζωής») και κυρίως θέτει δύο κρίσιμες κόκκινες γραμμές: Θα παραδώσει την εξουσία μόνο σε Παλαιστινιακή διακυβέρνηση (είτε «εθνικής ενότητας», είτε «υπερκομματικών τεχνοκρατών») και δεν θα αποδεχθεί τον αφοπλισμό της Αντίστασης. Είναι μια πρόταση που αποτυπώνει μια ευρύτερη «συναίνεση» της Παλαιστινιακής κοινωνίας της Γάζας αλλά και των πολιτικών παρατάξεων, εκτός της κλίκας του Αμπάς.
Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής θέλει να αναλάβει τη διακυβέρνηση της Γάζας ο ίδιος χωρίς να απεμπολεί το μονοπώλιο της εξουσίας του και με πρόθεση να επιβάλει το μονοπώλιο των όπλων των δυνάμεων ασφαλείας του -οι οποίες δεν προορίζονται για αντίσταση στην Κατοχή αλλά για την καταστολή αυτής της αντίστασης, όπως απέδειξε και τις περασμένες εβδομάδες στην Τζενίν, όπου εξαπέλυσε κυνηγητό κατά των νέων ένοπλων πολιτοφυλακών. Ο Αμπάς πέφτει όλο και πιο χαμηλά στην προσπάθειά του να αποδείξει στην Ουάσινγκτον ότι κάνει για τη δουλειά, όμως οι Σιωνιστές επιμένουν ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουν στην Παλαιστινιακή Αρχή να αναλάβει τον έλεγχο της Γάζας -άλλωστε δεν της επιτρέπουν καν να ελέγξει τη Δυτική Όχθη.
Ο Τραμπ έχει ανακοινώσει την λύση που οραματίζεται, προτείνοντας την μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», η οποία θα γίνει με τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων και την οριστική εξορία όσων διαφωνούν με αυτόν το σχεδιασμό. Το χυδαίο βίντεο που κυκλοφόρησε και αναπαριστά την «Τραμπ Γάζα» (!) αναπαριστά την αθλιότητα αυτής της φαντασίωσης με λεπτομέρειες και συμβολισμούς που ανακατεύουν το στομάχι.
Καρέ από το βίντεο με το «όραμα» του Τραμπ για τη Γάζα: Σύμβολο χυδαιότητας.
Την λύση αυτή συμμερίζεται ο Νετανιάχου που την αντιλαμβάνεται σωστά ως πλήρη αμερικανική ταύτιση με τα σιωνιστικά όνειρα εθνοκάθαρσης.
Οι ρητορικές «βόμβες» Τραμπ ξύπνησαν από τον μακάριο λήθαργο τα αραβικά κράτη που ξεκίνησαν πυκνές επαφές μεταξύ τους για να μπορέσουν να παρουσιάσουν μια κοινή «αραβική πρόταση για τη Γάζα». Μεταξύ των κυβερνήσεων επικρατεί η συναίνεση ότι για να αποκρουστεί το σχέδιο Τραμπ χρειάζεται να παρουσιαστεί αντιπρόταση. Αυτή η προσέγγιση (ανάγκης «θετικής πρότασης» ως προαπαιτούμενο για να αποτραπεί η λύση Τραμπ), όπως και η προϊστορία και η φυσιογνωμία αυτών των κρατών, υπονοεί τη διερεύνηση μιας λύσης που θα προορίζεται να μπορεί να «πουληθεί» στις ΗΠΑ. Μια (σκόπιμη;) παρενέργεια των ωμών παρεμβάσεων Τραμπ είναι η μετατόπιση του άξονα της συζήτησης. Οτιδήποτε διαφοροποιείται από το έκτρωμα της «Τραμπ-Γάζα» μπορεί να παρουσιαστεί ως «καλύτερο», ακόμα κι αν αποτελεί αθλιότητα. Σε κάθε περίπτωση, τη δική του αντιπρόταση θα συζητούσε και θα ανακοίνωνε (;) ο Αραβικός Σύνδεσμος που συνεδρίαζε καθώς η Ε.Α. πήγαινε στο Τυπογραφείο.
Ασφαλώς, ξέρουμε ποιος παραμένει ο «ξενοδόχος» τον οποίο κακώς δεν λογαριάζουν. Ο Παλαιστινιακός Λαός και η επίμονη άρνησή του να υποστεί μια νέα Νάκμπα, να ξαναζήσει το συλλογικό και βαθιά χαραγμένο τραύμα του 1948. Από την φοιτήτρια Ιατρικής, που απευθύνει επιστολή σε ένα δολοφονημένο γιατρό για να του πει ότι οι τελευταίοι 15 μήνες την πείσμωσαν να τελειώσει τις σπουδές της για να μείνει στη Γάζα και να συνεχίσει το έργο του. Ως τον Ναέλ Μπαργούτι, τον άνθρωπο που έχει το «ρεκόρ» παραμονής στις ισραηλινές φυλακές (44 χρόνια), που απελευθερώθηκε στα πλαίσια της συμφωνίας και στα πρώτα του λόγια κάλεσε «να ενώσουμε το αραβικό έθνος και να απελευθερώσουμε την Παλαιστίνη, από το ποτάμι ως την θάλασσα»…
Πέρα από τη Γάζα: Μια νέα κατάσταση
Η Γάζα αποτελεί τον τόπο όπου συμπυκνώνεται ιστορικά το Παλαιστινιακό Ζήτημα. Η σημασία των δηλώσεων του Τραμπ περί μετατροπής της σε «Ριβιέρα» έχουν ευρύτερη σημασία. Διατυπώνοντας ανοιχτά την προοπτική βίαιης μετεγκατάστασης πληθυσμού ως «αμερικανική πολιτική» και προτείνοντας την μετατροπή της Γάζας σε κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που υπήρξε και συμβόλιζε επί δεκαετίες, ο Ντόναλντ Τραμπ υπογράμμισε την γενικότερη σύμπνοιά του με τις ονειρώξεις του Νετανιάχου και των ακροδεξιών συμμάχων του.
Η κλιμάκωση του πολέμου στη Δυτική Όχθη, όπου ο Ισραηλινός Στρατός έχει εκτοπίσει δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους και προχωρά στην κατεδάφιση των καταυλισμών προσφύγων δεν είναι άσχετη με αυτούς τους σχεδιασμούς. Οι Σιωνιστές ξεκινούν από τα προσφυγικά στρατόπεδα που αποτέλεσαν -μαζί με τη Γάζα- τα σύμβολα της Παλαιστινιακής Επανάστασης (ως «επανάσταση προσφύγων») και γέννησαν διαδοχικές γενιές ένοπλης αντίστασης, με στόχο να καταπιούν τη Δυτική Όχθη.
Η ιστορία της «μοναδικής, ξεχωριστής σχέσης» ΗΠΑ-Ισραήλ περιλάμβανε πάντοτε επεισόδια διαφωνιών τακτικής. Οι αμερικανικές κυβερνήσεις ισορροπούσαν τη στρατηγική τους προσήλωση στην «ασφάλεια» (και την ανωτερότητα) του Ισραήλ στην περιοχή με τον ρεαλισμό και τις ανάγκες της συνολικής εξωτερικής τους πολιτικής. Αυτές μερικές φορές έρχονταν σε επιμέρους αντίφαση με το «μάξιμουμ πρόγραμμα» του Σιωνισμού ή/και με τις πιο έξαλλες και παράτολμες παρορμήσεις του Σιωνιστικού Κράτους. Ο Τραμπ δείχνει πρόθυμος να βάλει τέλος σε αυτές τις «αντιφάσεις».
Ακόμα και ο «Γενοκτόνος Τζο» είχε μπλοκάρει την παράδοση των αμερικανικών υπερ-καταστροφικών μεγα-βόμβων στο Ισραήλ, σε μια κίνηση που είχε παρομοιαστεί εύστοχα (για τη σχέση ΗΠΑ-Ισραήλ ακόμα κι εν μέσω διαφωνιών) με τη στιγμή που «παίρνεις με το ζόρι τα κλειδιά του αυτοκινήτου από τον μεθυσμένο φίλο σου». Η πρώτη πράξη της κυβέρνησης Τραμπ ήταν να ξεμπλοκάρει και να επισπεύσει την παράδοση αυτών των εκρηκτικών στο Ισραήλ. Στην αρχή του πολέμου, ο Ζιλμπέρ Ασκάρ είχε παρουσιάσει το δίλημμα «Νεκρανάσταση του Όσλο ή Μεγάλο Ισραήλ», ως την πολιτική διαφορά ΗΠΑ/Ισραήλ που κρυβόταν πίσω από την απόλυτη σύμπνοια στον στόχο στρατιωτικής συντριβής της Αντίστασης. Είναι προφανές ποιο σενάριο προτιμά ο Τραμπ -και οι έξαλλοι Χριστιανοσιωνιστές γύρω του.
Η δεύτερη θητεία του αποτελεί μια πολύ πιο συνεκτική κι αποφασιστική προώθηση της πολιτικής που ακολούθησε και την πρώτη φορά, ντοπαρισμένη πλέον με πολλά αναβολικά. Αυτό έχει φανεί σε κάθε πτυχή του προγράμματός του και θα φανεί και στη Μέση Ανατολή.
Η πρώτη διακυβέρνηση Τραμπ αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, έκοψε τη χρηματοδότηση στην UNRWA, οργάνωσε συνέδρια διαφήμισης (σε επενδυτές και funds…) της «Λύσης του Αιώνα» (εμπορικές συμφωνίες του Ισραήλ με αραβικά κράτη, χωρίς καμιά λύση του Παλαιστινιακού, πέρα από τη… δημιουργία θέσεων εργασίας για τους Παλαιστίνιους) και προώθησε τις «Συμφωνίες του Αβραάμ». Ήταν μια πολιτική μονομερούς ενταφιασμού του Παλαιστινιακού, που περνούσε μέσα από διπλωματικές και οικονομικές πρωτοβουλίες και είχε ως κέντρο την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη.
Ο στόχος ενταφιασμού του παλαιστινιακού παραμένει ίδιος, αλλά η μέθοδος μπορεί να αποδειχθεί πιο βίαιη. Δεν είναι μόνο η δεύτερη θητεία Τραμπ διαφορετική, έχει αλλάξει και ο κόσμος γύρω μας.
Η 7η Οκτώβρη τίναξε στον αέρα την εκτίμηση ότι μπορεί να υπάρξει άδικη ειρήνη που θα περάσει «πάνω από τα κεφάλια των Παλαιστινίων». Όπως έγραφαν τότε διάφοροι Ισραηλινοί επικριτές του Νετανιάχου, αποδείχθηκε αυταπάτη ότι μπορείς να κλείσεις το Παλαιστινιακό «μέσω Ριάντ, παρακάμπτοντας τη Ραμάλα». Για τους οπαδούς της άδικης «ειρήνης», η επίμονη ύπαρξη/αντίσταση των Παλαιστινίων θεωρείται πλέον πρόβλημα που απαιτεί πιο δραστικές λύσεις…
Τα ίδια τα αραβικά καθεστώτα δεν έχουν πλέον «θετικά κίνητρα» να συνεχίσουν να επιδιώκουν την εξομάλυνση και τη στενή σχέση με το Ισραήλ. Ο παράγοντας που ενίσχυε το 2017-20 την επιδίωξη αυτής της ανίερης συμμαχίας ήταν μια «αντι-συσπείρωση» απέναντι στην περιφερειακή διείσδυση και άνοδο του Ιράν. Τα πισωγυρίσματα που υπέστη η Τεχεράνη τους τελευταίους μήνες και η αναδίπλωσή της, υποβαθμίζουν αυτήν την παράμετρο στους υπολογισμούς των αρχουσών τάξεων του αραβικού (και σουνιτικού) κόσμου.
Αν απουσιάζουν τα ισχυρά «θετικά κίνητρα» για τα συμφέροντα των αραβικών αστικών τάξεων, περισσεύουν οι κίνδυνοι για τη σταθερότητά τους. Η σιωπηλή αποδοχή ενός νέου «1948» και η συνεργασία με τον μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων θα αποτελέσει μια σκληρή δοκιμασία για τα όρια ανοχής των αραβικών μαζών που δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να ελέγξει η πολιτική σκληρής καταστολής και καταπίεσης (η κατάρρευση του Άσαντ είναι πολύ νωπή...). Ιδιαίτερα καθώς αυτές οι χώρες θα δεχτούν εκατοντάδες χιλιάδες θυμωμένους κι απελπισμένους Παλαιστίνιους πρόσφυγες, που η ιστορία έχει δείξει πόσο αποσταθεροποιητικά λειτουργεί η παρουσία τους για τα αστικά κράτη της περιοχής…
Αυτή η ιδιοτέλεια εξηγεί τις πρώτες αντιδράσεις. Ο Βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας ταξίδεψε ως την Ουάσινγκτον για να ακούσει το σχέδιο Τραμπ, αλλά δήλωσε ότι είναι πρόθυμος να δεχτεί μόνο 2.000 παιδιά που απαιτούν νοσηλεία και «ούτε έναν παραπάνω». Ο δικτάτορας Σίσι της Αιγύπτου δήλωσε ότι αν η συζήτηση θα αφορά τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων, δεν βρίσκει καν λόγο να ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον. Ο Πρίγκηπας του Στέμματος του Οίκου των Σαούντ, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, θυμήθηκε ξαφνικά την αραβική πρόταση για δύο κράτη στα σύνορα του 1967 ως προαπαιτούμενο για την ειρήνη.
Ο Τραμπ κραδαίνει την διακοπή της αμερικανικής βοήθειας -που θα αποτελέσει σκληρό πλήγμα στην αδύναμη οικονομία της Ιορδανίας και θα κλονίσει την δοκιμαζόμενη από σκληρή κρίση Αίγυπτο. Θα αρκέσουν αυτοί οι εκβιασμοί για να καμφθούν οι αντιρρήσεις ή το παιχνίδι θα χοντρύνει κι άλλο; Τα πρώτα δείγματα του Τραμπ στη νέα θητεία του δείχνουν μια παγερή αδιαφορία για τις ανησυχίες των «συμμάχων», ρισκάροντας να τους χάσει ως τέτοιους και μη διστάζοντας να τους αντιμετωπίσει ως «εχθρούς» αν διαφωνούν με όψεις της «χρυσής εποχής» που θέλει να φέρει.
Τα αραβικά κράτη βρίσκονται «μεταξύ σφύρας και άκμονος». Από τη μια η πίεση να πειθαρχήσουν, καθώς ο «τυφώνας Τραμπ» απειλεί να δώσει το πράσινο φως σε έναν ξεσαλωμένο Νετανιάχο. Από την άλλη ο κίνδυνος μιας αποσταθεροποίησης που μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση αν τελικά πειθαρχήσουν.
Με τον Τραμπ να θέτει υπό αμφισβήτηση όσα ξέραμε για την αμερικανική εξωτερική πολιτική (που περιλάμβανε την επιδίωξη καλών σχέσεων με τους Άραβες συμμάχους των ΗΠΑ και τη σταθερότητα των καθεστώτων τους), ίσως αλλάξει η εξίσωση που γνωρίζαμε.
Το παλιό σχέδιο για ένα ισχυρό Ισραήλ, που καταπατά τα εδάφη της ιστορικής Παλαιστίνης ενώ λειτουργεί ως τοποτηρητής του ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή για να «αστυνομεύει» απείθαρχους γείτονες ή επισφαλείς συμμάχους των ΗΠΑ, μπορεί να αντικατασταθεί από την επιδίωξη ενός «αυτοκρατορικού» Ισραήλ, που θα επιχειρήσει να κυριαρχήσει στη Μέση Ανατολή γονατίζοντας με ωμή στρατιωτική δύναμη γείτονες, εχθρούς και επισφαλείς συμμάχους. Μια ιδέα που ταιριάζει γάντι με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον πλανήτη και την εξωτερική πολιτική ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Βασιλιάς Αμπντάλα δήλωσε ότι κάθε απόπειρα μεταφοράς Παλαιστινίων στα εδάφη της Ιορδανίας θα αντιμετωπιστεί από τον Ιορδανικό στρατό ως κήρυξη πολέμου από το Ισραήλ (το οποίο σε ανύποπτο χρόνο, συγκρότησε ένα νέο σώμα στρατού που έχει αναπτυχθεί στα σύνορα με την Ιορδανία). Ο Σίσι έχει υπονοήσει -πιο δειλά- ότι η εξώθηση Παλαιστινίων στο Σινά τερματίζει την ειρηνευτική συμφωνία. Ο Λίβανος και η Συρία αντιμετωπίζουν τις δικές τους πιέσεις (βλ. «Κι όμως γυρίζει», σελ. 24) και ειδικά στην περίπτωση της νέας Συρίας, η πίεση στη Δαμασκό αφορά εμμέσως πλην σαφώς και την Τουρκία…
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
