Κίτρινα Γιλέκα – Πράξη Τέταρτη: Πού βαδίζει η Γαλλία;

Στο Μπορντό, μια τεράστια κοινή διαδήλωση φοιτητών και Κίτρινων Γιλέκων φώναζε «Φοιτητές και Κίτρινα Γιλέκα – κοινός ο Μακρόν, κοινός αγώνας!». Στην Τουλούζ, τη Λιόν, το Σεντ Ετιέν, τη Μασσαλία, την Ντιέπ και δεκάδες άλλες πόλεις διαδήλωσαν πολλές χιλιάδες. 

Ακόμα και σε μικρότερες πόλεις όπως η Albi ή η Auch υπήρξαν αξιοσημείωτες διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων. Στην Sarthe, υπήρξε μια ζωηρή διαμαρτυρία έξω από το εργοστάσιο που παράγει τα δακρυγόνα. Στην Saint-Avold, στην ανατολική Γαλλία, εγκαταστάθηκε ένα ομοίωμα γκιλοτίνας σε κεντρική διασταύρωση. Λίγες μέρες νωρίτερα, στο λιμάνι της Σεντ Ναζέρ στη Βρετάνη, οι διαδηλωτές έβαψαν κίτρινα κτίρια της πόλης, ενώ ένας ζαχαροπλάστης στο Νότο άρχισε να πουλά εκλέρ λεμόνι με τη μορφή διαδηλωτή με κίτρινο γιλέκο!

Ένα τέτοιο λαϊκό κίνημα δεν μπορεί ποτέ να στέκεται ακίνητο: πρέπει να συνεχίσει να προχωρά αλλιώς θα υποχωρήσει. Οι άνθρωποι κάνουν θυσίες για να βγουν στο δρόμο και να καταλάβουν τις κεντρικές διασταυρώσεις και τους σταθμούς διοδίων στις εθνικές οδούς. Βρίσκουν το χρόνο και το χρήμα για να πάνε στο Παρίσι ή την περιφερειακή τους πρωτεύουσα κατά τις διαδηλώσεις του Σαββάτου. Ζουν την γεμάτη ένταση και άγχος ζωή του ακτιβισμού. Αλλά θέλουν αποτελέσματα. Αν και το αίσθημα συλλογικότητας και η αξιοπρέπεια της αντίστασης είναι σημαντικά για τους ανθρώπους, αν δεν βλέπουν να υπάρχει κάποια πρόοδος κάθε βδομάδα, θα τείνει να ενισχύεται ο πειρασμός να γυρίσουν σπίτι, να δουν τηλεόραση, να βάψουν το μπάνιο τους (σσ: αντί για τα δημόσια κτίρια). 

Τη βδομάδα που πέρασε, δεν υπήρξε κανενός είδους τέτοια τάση –υπήρξε ένα τεράστιο προχώρημα. Καταρχήν, εκατοντάδες σχολεία έχουν κλείσει από τους μαθητές που οργανώνουν διαδηλώσεις σε Παρίσι, Λιλ, Μασσαλία και αλλού. Αυτή η κινητοποίηση εμπνέεται από τα Κίτρινα Γιλέκα, αλλά στηρίζεται στα ειδικά αιτήματα της νεολαίας –ενάντια σε πρόσφατες μεταρρυθμίσεις που δυσκολεύουν την πρόσβαση στην  πανεπιστημιακή εκπαίδευση, και ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης να υποχρεώσει τους ξένους φοιτητές να πληρώνουν 3.000 ευρώ δίδακτρα ετησίως (από 300 ως σήμερα).

Σε αρκετά πανεπιστήμια –Ρεν Τουλούζ και Ναντέρ μεταξύ άλλων- μαζικές συνελεύσεις με τη συμμετοχή χιλιάδων ψήφισαν να κλείσουν τα πανεπιστήμιά τους και να ενωθούν με τα Κίτρινα Γιλέκα. Δεκάδες σταθμοί διοδίων παραμένουν κατειλημμένοι από τα Κίτρινα Γιλέκα και αφήνουν τα αυτοκίνητα να περνούν δωρεάν. Μπλόκα συνεχίζουν να υπάρχουν στις υπεραγορές και τις διασταυρώσεις: Έγινε ήδη ορατός ο σοβαρός αντίκτυπος στην εμπορική κίνηση του σαββατοκύριακου. Τουλάχιστον μια υπερ-αγορά ήταν κλειστή εξαιτίας της έλλειψης προμηθειών.

Για αυτή τη βδομάδα, έχουν ανακοινωθεί απεργίες στον τομέα της ενέργειας, κάποια συνδικάτα εκπαιδευτικών καλούν σε απεργίες και ένα κίνημα μικρών αγροτών με σημαντική επιρροή κάλεσε το λαό να συμμετέχει στην εξέγερση. Το Σάββατο, οι διαδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή σε πολλές πόλεις (Παρίσι, Αμιάν, Ναντ) ενώθηκαν με τα Κίτρινα Γιλέκα, καταφέροντας το τελικό πλήγμα στο ψέμα ότι οι φόροι του Μακρόν ήταν με κάποιο τρόπο «πράσινοι», όταν στην πράξη ο ίδιος κλείνει χιλιάδες χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών και αρνείται να υποχρεώσει τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες να πληρώσουν τους φόρους τους. Στο Παρίσι οι νοσηλευτές που αγωνίζονται για προσλήψεις επίσης ενώθηκαν με τα Κίτρινα Γιλέκα, ενώ οι σε εξέλιξη απεργίες στο χάλυβα και το πετρέλαιο ενισχύουν το κλίμα γενικευμένης εξέγερσης. Υπάρχουν κι αρκετές άλλες εξελίξεις, αλλά ας αρκεστούμε να πούμε ότι έχουμε ένα κίνημα το οποίο ακόμα βρίσκεται σε ανοδική φάση.

Ο Μακρόν και η κυβέρνησή του απάντησαν με 3 τρόπους: Καταστολή, προπαγάνδα και παραχωρήσεις. Καμία δεν πέτυχε: το κίνημα συνεχίζει να κλιμακώνεται και η κοινή γνώμη παραμένει συμπαγής στο πλευρό των Κίτρινων Γιλέκων. Στις 5 Δεκέμβρη, οι δημοσκοπήσεις έδιναν 66% «υποστήριξη ή συμπάθεια» στο κίνημα, απέναντι στο 24% «διαφωνίας ή εχθρότητας». Πριν ένα μήνα, αυτά τα ποσοστά ήταν αντίστοιχα 71% και 11%.

Στις πιο μικρές πόλεις, η υποστήριξη είναι ακόμα μεγαλύτερη. Δεν υπάρχει ηλικιακή διαφοροποίηση ως προς τα επίπεδα υποστήριξης. Στους χειρώνακτες εργάτες η υποστήριξη εκτινάσσεται στο 78%. Αυτά τα στοιχεία είναι από μια από τις λιγότερο ευνοϊκές για μας δημοσκοπήσεις. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι το 50% του πληθυσμού θέλει να παραιτηθεί ο Μακρόν. Αισθάνεσαι ότι κάτι συμβαίνει στην ατμόσφαιρα γύρω σου. Η κυρία που καθαρίζει τις σκάλες στο μπλοκ διαμερισμάτων όπου ζω, έχει αναρτήσει περήφανα δύο κίτρινα γιλέκα στις θέσεις του αυτοκινήτου της.

Καταστολή, προπαγάνδα και μικρές παραχωρήσεις

Αφού σπάστηκαν καμιά 20αρια τράπεζες και λίγα καταστήματα στο Παρίσι το Σάββατο 1 Δεκέμβρη, η κυβέρνηση αποφάσισε να θέσει σε κίνηση ένα Σχέδιο Φόβου, σε κλίμακα που δεν έχουμε ξαναζήσει στα Γαλλία τα τελευταία 35 χρόνια. Ο εκπρόσωπος του προέδρου ισχυρίστηκε (χωρίς να παρουσιάσει κανένα στοιχείο) ότι «ένας σκληρός πυρήνας αρκετών χιλιάδων ανθρώπων» κατευθυνόταν στο Παρίσι «για να καταστρέψει και να σκοτώσει».

Ο Πύργος του Άιφελ, το Λούβρο, όλα τα σχολεία στο Παρίσι και μια σειρά άλλα ιδρύματα έκλεισαν για τη μέρα της διαδήλωσης. Έκλεισαν επίσης όλα τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, χάνοντας δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε κέρδη πριν τα Χριστούγεννα. Επιστρατεύτηκαν είκοσι τεθωρακισμένα, ενώ τόσο οι γελοίοι όσο και οι σοβαροφανείς τηλεσχολιαστές όλη μέρα συζητούσαν για το «πώς θα αποφευχθούν τα χειρότερα». (το κατέβασμα του στρατού αποκλείστηκε την τελευταία στιγμή).

Ένας από τους λόγους που ενεργοποιήθηκε το Σχέδιο Φόβος ήταν ώστε τα πιο άγρια τμήματα της αστυνομίας να λάβουν το σήμα πως ό,τι κι αν κάνουν, θα έχουν πλήρη κρατική κάλυψη. Αυτό είχε αποτέλεσμα. Στα κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούν αναρίθμητα βίντεο με έφηβους διαδηλωτές να ξυλοκοπούνται άγρια. Πολλοί μαθητές έχουν τραυματιστεί σοβαρά και κάποιοι έπαθαν μόνιμες βλάβες από πλαστικές σφαίρες ή κάνιστρα δακρυγόνων. Νέα παιδιά κρατήθηκαν στα κελιά για 36 ώρες επειδή έκαναν γκράφιτι.

Ένας ανώνυμος ματατζής είπε σε ένα δημοσιογράφο ότι για πρώτη φορά στην καριέρα του δέχτηκε την (παράνομη) εντολή να σημαδεύει τα δακρυγόνα κατευθείαν πάνω στους διαδηλωτές και όχι πάνω από τα κεφάλια τους. Μια 80χρονη αραβικής καταγωγής στη Μασσαλία πέθανε κατά την εγχείρηση: Είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο αφού χτυπήθηκε από κάνιστρο δακρυγόνου την ώρα που έκλεινε τα πατζούρια της. Όλα δείχνουν ότι η αστυνομία την σημάδεψε σκόπιμα. Δύο φωτογράφοι της Λε Παριζιέν, με τις διαπιστεύσεις τους σε εμφανή θέα, χτυπήθηκαν με πλαστικές σφαίρες. Σε πολλές μεγάλες πόλεις υπήρξαν σοβαροί τραυματισμοί διαδηλωτών. Σε όλη τη Γαλλία συνελήφθησαν 1.700 άνθρωποι στις 8 Δεκέμβρη.

Και βέβαια υπήρξε αυτό το βίντεο, που έγινε viral, με τους δεκάδες μαθητές στην Mantes la Jolie υποχρεωμένους να γονατίζουν με τα χέρια στα κεφάλια τους, όπως σε ένα αστυνομικό κράτος. Η γενική αντίδραση του πληθυσμού ήταν ένα πολύ βαθύ σοκ. Πολλοί συνάδελφοι οι οποίοι ποτέ δεν συζητούσαν πολιτικά ανέφεραν οι ίδιοι διαρκώς το περιστατικό στη δουλειά. Ενώσεις γονέων καταθέτουν μηνύσεις, ενώ περιφερειακοί σύμβουλοι και συνδικαλιστές του ΚΚ έχουν προσφερθεί να οργανώσουν την προστασία των μαθητικών διαδηλώσεων.  

Τα τελευταία 30 χρόνια, η αστυνομική βία ενάντια στις διαδηλώσεις στη Γαλλία επιδεινώνεται (όπως διαπιστώνουν προηγούμενες γενιές που είχαν δράση ως μαθητές). Η σημερινή εμφανής κλιμάκωση θέλει να μας προειδοποιήσει ότι η κρατική εξουσία είναι πρόθυμη να φτάσει σε ακόμα πιο ακραίες πρακτικές στο μέλλον, καθώς συνεχίζει την αγωνιώδη μάχη της να στηρίξει την δικτατορία των κερδών.

Μαζί με το Σχέδιο Φόβος, οι ειδικοί δημοσίων σχέσεων του κράτους, που κάνουν υπερωρίες, έχουν σκεφτεί και κάποια άλλα τρικ. Τα ΜΜΕ παίρνουν συνεντεύξεις μέρα-νύχτα από τα μέλη μιας μικρής ακροδεξιάς διάσπασης των Κίτρινων Γιλέκων (τα λεγόμενα «ελεύθερα Κίτρινα Γιλέκα») που πρακτικά δεν έχει καμιά σημαντική επιρροή. Παίρνουν συνεντεύξεις από ανώνυμους ματατζήδες, οι οποίοι μιλάνε για το πόσο φοβούνται για τις ζωές τους στις διαδηλώσεις. Και κάποια ΜΜΕ επιμένουν να ισχυρίζονται ότι το κίνημα είναι στα χέρια της ακροδεξιάς και ο Μακρόν είναι η μόνη άμυνα απέναντι στο φασισμό.

Στην πραγματικότητα, καθώς τα Κίτρινα Γιλέκα ενώθηκαν με τις διαδηλώσεις για την κλιματική αλλαγή στις 8 Δεκέμβρη, και καθώς το αίτημα για αύξηση στον κατώτερο μισθό γίνεται όλο και πιο κεντρικό, η επιρροή της Μαρίν Λεπέν αργά-αργά αποδυναμώνεται, καθώς η ίδια είναι κάθετα αντίθετη σε κάθε προοδευτικό μέτρο σε αυτά τα ζητήματα. Στο Παρίσι, οι εκκλήσεις των οργανώσεων μαύρων ακτιβιστών για συμμετοχή στις διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων (με τα δικά τους συνθήματα ενάντια στη ρατσιστική αστυνομική βία) έχουν επίσης βοηθήσει να ξεκαθαριστεί η βασική πολιτική φύση του κινήματος.

Ο Μακρόν προσπαθεί να μην υποχωρήσει

Ο Μακρόν στην πραγματικότητα δεν ήθελε με τίποτα να καταργήσει την αύξηση του φόρου στα καύσιμα, γιατί η φήμη του ανυποχώρητου βρίσκεται στην καρδιά της στρατηγικής του. Παρόλα αυτά, ο πρωθυπουργός του, Εντουάρντ Φιλίπ, ανακοίνωσε στις 4 Δεκέμβρη ότι η αύξηση αναβάλλεται.

Η απόφαση καταδικάστηκε καθολικά ως πολύ λίγη και πολύ καθυστερημένη, και την επόμενη μέρα ο ίδιος ο Μακρόν αποφάσισε να ανακοινώσει ότι η αύξηση εγκαταλείπεται οριστικά και δεν αναβάλλεται απλώς. Αυτό το περιστατικό θεωρήθηκε σημάδι έντασης μεταξύ Μακρόν και Φιλίπ, με φήμες να λένε ότι ο Μακρόν θα καθαιρέσει τον πρωθυπουργό του. Το περιστατικό με τον φόρο μεγάλου πλούτου επίσης έδειξε ότι επικρατεί σύγχυση. Μία υπουργός του Μακρόν ισχυρίστηκε την Τετάρτη ότι ίσως επαναφερθεί ένας φόρος πλούτου που είχε πρόσφατα καταργηθεί. Ο Μακρόν την διέψευσε δημόσια λίγες ώρες μετά.

Ο Μακρόν αναζητά άλλες παραχωρήσεις που να μπορούν να γίνουν, να διαιρούν το κίνημα και να μην κοστίζουν πολύ. Μια ιδέα που ακούγεται είναι να δοθεί κίνητρο φοροαπαλλαγών στους εργοδότες με την προϋπόθεση να προσφέρουν ένα ετήσιο μπόνους 1.000 ευρώ στους εργαζόμενούς τους. Σε άλλα πεδία που φαινομενικά δεν έχουν σχέση με το κίνημα, αναζητούνται παραχωρήσεις για να αποτραπεί η εξάπλωσή του κι εκεί. Για παράδειγμα, το υπουργείο Υγείας «ανακάλυψε» ξαφνικά 400 εκατ. ευρώ για τα νοσοκομεία, τα οποία επί μήνες υποτίθεται ότι δεν μπορούσαν να βρεθούν.

Συνδικαλιστικές ηγεσίες

Αν και πολλές τοπικές και περιφερειακές συνδικαλιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, η στάση των πανεθνικών ηγεσιών είναι χειρότερη κι από αντιφατική. Δεν μου αρέσουν οι ρητορικές υπερβολές, αλλά είναι δύσκολο να αποφύγεις τη λέξη «προδοτική», όταν αναφέρεσαι στην ανακοίνωση της περασμένης Πέμπτης, που συνυπογράφεται από όλες τις εθνικές συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες, εκτός από μία (ΣτΜ: Προφανώς τα αριστερά-μαχητικά Sud-Solidaires). Σε αυτήν καταγγέλεται η βία των διαδηλωτών, αλλά δεν αναφέρεται καν η αστυνομική βία. Διακηρύσσεται ότι τα συνδικάτα είναι ανά πάσα στιγμή πρόθυμα για διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση. Δεν καλεί τον κόσμο να ενωθεί με τις διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων ούτε καν εκφράζει την επιθυμία να κερδίσουν τα αιτήματά τους.

Καθώς αυτό το κίνημα δεν έχει ηγεσία, είναι δύσκολο για τους επαγγελματίες διαπραγματευτές να επιχειρήσουν να το κλείσουν με σύνθετες αλλά μικρές παραχωρήσεις (όπως συμβαίνει συχνά με τα απεργιακά κύματα), αλλά η συνδικαλιστική γραφειοκρατία αναζητά απελπισμένα μια ευκαιρία για να πράξει κάτι τέτοιο. Στη δήλωση της Πέμπτης, ο απαράδεκτος ρόλος της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας αποκαλύφτηκε στη χειρότερη μορφή του.

Οι ηγέτες των πανεθνικών συνομοσπονδιών στη Γαλλία κερδίζουν πολύ λιγότερα από τους φουσκωμένους μισθούς των αντίστοιχων Βρετανών, αλλά η θέση τους ως επαγγελματίες διαπραγματευτές εξακολουθεί να τους ωθεί προς την τάση να «εξομαλύνουν» κάθε εξέγερση. Η σοβαρότητα της κρίσης που εξελίσσεται και η μαζική υποστήριξη που απολαμβάνει το κίνημα θα αρκούσε για να δικαιολογήσει την οργάνωση μιας 24ωρης γενικής απεργίας –δεν θα ήταν καθόλου ουτοπικό ένα τέτοιο κάλεσμα. Η στάση των συνδικαλιστών ηγετών δείχνει την αδήριτη ανάγκη για μια εναλλακτική ηγεσία μέσα στην εργατική τάξη.  

Οι αριστερές συνομοσπονδίες όπως η πανίσχυρη CGT, ωστόσο, έχουν πιο αντιφατικές θέσεις. Η εθνική ηγεσία της CGT, ενώ υπέγραψε την κοινή δήλωση, 2 ώρες μετά έβγαλε μια άλλη δική της ανακοίνωση όπου καταδίκαζε την αστυνομική βία και καλούσε σε μεγάλη αύξηση του κατώτερου μισθού. Ενώ ο ηγέτης της Φιλίπ Μαρτίνεζ δήλωσε πρόσφατα ότι το καθήκον της CGT είναι να κατεβάσει τους πάντες σε απεργίες. Σε τοπικό επίπεδο, τα συνδικάτα έχουν προσφερθεί να οργανώσουν την προστασία των διαδηλώσεων των Κίτρινων Γιλέκων ενάντια στην αστυνομία, ενώ περιφερειακές ομοσπονδίες της CGT συχνά υιοθετούν μια πολύ ριζοσπαστική κατεύθυνση. Η CGT έχει καλέσει για πανεθνική απεργιακή δράση την Παρασκευή 14 Δεκέμβρη.

Η ριζοσπαστική Αριστερά

Οι οργανώσεις της ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς έχουν εμπλακεί ακόμα πιο πλήρως στο κίνημα αυτή τη βδομάδα. Στη Βουλή, ο Μελανσόν, πρόεδρος της ΚΟ της Ανυπότακτης Γαλλίας, έβγαλε μια εντυπωσιακή ομιλία που χαιρέτιζε τα Κίτρινα Γιλέκα και προέβλεπε ότι η κυβέρνηση τελειώνει. Αξίζει να τον παραθέσουμε:

«Είναι χαρούμενες αυτές οι μέρες που ζούμε, γιατί επιτέλους η Γαλλία είναι σε γενικευμένη εξέγερση ενάντια σε μια άδικη τάξη πραγμάτων που επιβίωσε για πάρα πολύ καιρό. Έχουμε εκατομμύρια ανθρώπους τους οποίους η ζωή είχε κάνει αόρατους, στην μητροπολιτική Γαλλία και στις υπερπόντιες περιοχές, και τώρα αυτά τα εκατομμύρια, ο λαός, βγαίνουν στο προσκήνιο της ιστορίας της Γαλλίας.

Ως ιστορική ειρωνεία, αυτό το κίτρινο γιλέκο έγινε με μια έννοια ο νέος φρυγικός σκούφος (ΣτΜ: σύμβολο της γαλλικής επανάστασης) για τους Γάλλους, που εγκαταλείπουν την παραίτηση και την απομόνωση, που εγκαταλείπουν την ιδέα ότι θα συνεχίσουν να υποφέρουν σκληρά αε μια αξιοπρεπή σιωπή».

Η Ανυπότακτη Γαλλία απαίτησε δημόσια έρευνα για την αστυνομική βία, και μαζί με το ΚΚΓ και βουλευτές του ΣΚ σχεδιάζουν να καταθέσουν πρόταση μομφής στην κυβέρνηση στις 10 Δεκέμβρη. Το πολύ μικρότερο αλλά καλά ριζωμένο Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα ζητά γενική απεργία.

Πράξη Πέμπτη

Είναι ήδη μια σημαντική νίκη της πλευράς μας ότι ένα πλήθος ανθρώπων που μέχρι πρότινος δεν ασχολούταν με την πολιτική κινείται στη δράση και ότι μια νέα γενιά μαθητών έχει εμπλακεί στον αγώνα για να αλλάξει τις ζωές της. Αυτές είναι εμπειρίες που θα βοηθήσουν θα συγκροτηθούν οι πολιτικές και ψυχολογικές δυνάμεις που θα χρειαστούμε σε μελλοντικές μάχες.

Καθώς γράφεται αυτό το κείμενο (ΣτΜ: την Κυριακή 9 Δεκέμβρη), ο Μακρόν προετοιμάζει μια «Ομιλία προς το Έθνος» για το βράδυ της Δευτέρας. Είναι απίθανο να ανακοινώσει μεγάλες παραχωρήσεις. Θα προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο εις βάρος του κινήματος. Καθώς το βίντεο από το σχολείο στην Mantes la Jolie κυκλοφόρησε Παρασκευή, θα περιμένουμε τη Δευτέρα και την Τρίτη για να δούμε πόσα σχολεία και πανεπιστήμια θα μπουν σε δράση.

Αν και αυτή η ερχόμενη βδομάδα σημαδευτεί από την άνοδο του κινήματος, όπως δείχνει πιθανό, σύντομα μπορεί να έχουμε μπροστά μας ένα πολύ ευρύτερο κίνημα που θα στοχεύει σε μαζικές απεργίες. Η CGT έχει καλέσει για την επόμενη Παρασκευή 14 Δεκέμβρη, που θα είναι η επόμενη μεγάλη ημερομηνία.

Είναι κατανοητό ότι κάποιοι σχολιαστές έχουν παρασυρθεί από τα γεγονότα. Η Γαλλία δεν βρίσκεται στα πρόθυρα επαναστατικής κατάστασης ή εμφυλίου πολέμου. Αλλά το κίνημα ανεβαίνει και είναι πολύ αποφασισμένο. Ένας ματατζής από το Παρίσι που έδωσε συνέντευξη παραπονέθηκε: «Οι άνθρωποι συνήθως μας φοβούνταν, αλλά δεν μας φοβούνται πια. Μας βάζουν στο στόχαστρο, γιατί είμαστε σύμβολα του κράτους». 

Είναι κρίσιμο να κάνουμε την κρατική ηγεσία να μετανιώσει για αυτό που έκανε στους μαθητές της Mantes la Jolie. Και αν το πετύχουμε αυτό, υπάρχει ελπίδα για ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή.

*Φωτό: Photothèque Rouge /Martin Noda