Με τις πλάτες του Ισραήλ, µπράβος των ΗΠΑ

Η επίσκεψη του Μητσοτάκη στο Ισραήλ και η συζήτησή του µε τους Νετανιάχου και Χέρτσογκ, γίνεται σε µια κρίσιµη και ευµετάβλητη διεθνή αλλά και περιφερειακή συγκυρία.

Ο «τυφώνας» Τραµπ στις διεθνείς γεωπολιτικές σχέσεις δεν επηρεάζει αρνητικά τους «άξονες» που οι ΗΠΑ έχτισαν στην Ανατολική Μεσόγειο κατά την προηγούµενη περίοδο. Όπως υπογράµµισε και πρόσφατα ο πολύπειρος Τζέφρι Πάιατ (ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα κατά την περίοδο της κρίσης και µετέπειτα υφυπουργός Εξωτερικών του Μπάιντεν), το σχήµα Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ + ΗΠΑ είναι «στρατηγικής σηµασίας» και οι Αµερικανοί δεν προτίθενται να υποχωρήσουν από αυτό.

Στο κέντρο των συζητήσεων Μητσοτάκη-Νετανιάχου βρίσκονταν οι εξοπλισµοί και η κοινή στρατιωτική επαγρύπνηση. Στις ανακοινώσεις αυτά περιγράφονται ως κοινές «αµυντικές» δεσµεύσεις. Αλήθεια, ενάντια σε ποιους και µε τι µεθόδους «αµύνεται» σήµερα το Ισραήλ; Η σφαγή των Παλαιστινίων, η άµεση στρατιωτική απειλή κατά του Λιβάνου και της Συρίας, και στο βάθος η απειλή κατά του Ιράν, θα ήταν αρκετά για να καταδικάσει κανείς ως ακραία αντιδραστική την ελληνο-ισραηλινή «συµµαχική σχέση» που στηρίζει ξετσίπωτα ο Μητσοτάκης.

Στη συνάντηση τέθηκαν και πιο φιλόδοξοι σχεδιασµοί, όπως ο οικονοµικός και διπλωµατικός-στρατιωτικός «διάδροµος» IMEC (Ινδία-Μέση Ανατολή-Ευρώπη). Πρόκειται για µια από τις πιο τολµηρές «νέες ιδέες» των ΗΠΑ, µε στόχο να αποσπάσουν την Ινδία του Μόντι από το πλαίσιο των BRICS, να της δώσουν εµπορική-οικονοµική πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές και σε αντάλλαγµα να πάρουν τη διπλωµατική-στρατιωτική στήριξη του Μόντι στον Ινδικό και στην «καυτή» περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας και του Περσικού Κόλπου.

Αυτά τα µεγαλόπνοα σχέδια (όπως και η προθυµία του Μητσοτάκη να λειτουργήσει ως «προξενήτρα» για την εξοµάλυνση των σχέσεων Ισραήλ-Γαλλίας) συνδυάζονται µε πιο χειροπιαστές «δουλειές», µε άµεσο οικονοµικό αντίκτυπο. Δεν είναι τυχαίο ότι αναθερµάνθηκαν έντονα οι διεργασίες για την ηλεκτρική διασύνδεση µεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, µε το διαβόητο υποβρύχιο «καλώδιο», ένα σχέδιο που λίγους µόνο µήνες πριν οι (ευρωπαϊκές αλλά και κυπριακές) «αγορές» έκριναν ως ασύµφορο και έστελναν στον πάγο. Όµως στην οικονοµική και ενεργειακή πολιτική, οι «µεγάλες ειδήσεις» ήρθαν από την εδώ πλευρά της θάλασσας.

Οικόπεδα και εξορύξεις

Ο αµερικανικός κολοσσός Chevron δήλωσε «ξαφνικά» το επείγον ενδιαφέρον του να αναλάβει τις µελέτες και την προοπτική των εξορύξεων σε µια τεράστια θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, που απλώνεται σε µεγάλο τµήµα του Λιβυκού Πελάγους (που, όχι τυχαία, έχει αρχίσει πλέον να αποκαλείται Νότιο Κρητικό Πέλαγος).

Η πολιτική του Τραµπ, που γράφει στα παλιά παπούτσια του την απειλή της κλιµατικής κατάρρευσης, και το σύνθηµα «Εξορύξεις µωρό µου, εξορύξεις!», έχει ενθαρρύνει τις αµερικανικές πετρελαϊκές εταιρίες να «απελευθερώσουν» τεράστια κεφάλαια για να υλοποιήσουν σχεδιασµούς που µέχρι χθες έµεναν στα συρτάρια. Η επιστροφή στην κυβέρνηση Μητσοτάκη του αµερικανοτραφούς Σταύρου Παπασταύρου (στη θέση του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος!) αποδεικνύεται κάθε άλλο παρά τυχαία. Σε συνδυασµό, προκύπτει ένα «χρονοδιάγραµµα» πρωτοφανούς ταχύτητας και αποτελεσµατικότητας: Μέσα στο 2025 (!) θα έχει ολοκληρωθεί, λέει, όλη η διαδικασία διαπραγµάτευσης και διαγωνισµών, και η Chevron θα έχει αποκτήσει την «κυριότητα» για εξορύξεις σε ένα µεγάλο αριθµό θαλάσσιων «οικοπέδων» που ξεπερνούν –κατά πολύ!– το όριο των διεθνώς αναγνωρισµένων ελληνικών χωρικών υδάτων (που, πέρα από τις αµπελοφιλοσοφίες, εξακολουθούν να είναι αναγνωρισµένα µέχρι τα 6 ναυτικά µίλια από την πλησιέστερη ακτή).

Σηµειώνεται ότι ο έτερος αµερικανικός κολοσσός, η Exxon Mobil, έχει κατοχυρώσει τα «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου αλλά και δυτικά-νοτιοδυτικά της Κρήτης. Η Exxon, επίσης, ήδη ελέγχει «οικόπεδα» ανοιχτά της Κύπρου, ενώ σε συνεργασία µε τη BP έχει αρχίσει εξορύξεις στα ανοιχτά των ακτών της Αιγύπτου.

Ο σχεδιασµός της Chevron προκάλεσε ενθουσιασµό στον λεγόµενο «πατριωτικό» πολιτικό χώρο. «Η συµπεριφορά της υπερβαίνει και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις και είναι πιο τολµηρή ακόµα και από αυτήν που ακολουθήσαµε εµείς, όταν οριοθετήσαµε το νότιο όριο των θαλασσοτεµαχίων της Κρήτης» έγραψε ένας από τους χαρακτηριστικούς εκπροσώπους αυτού του ρεύµατος. Πράγµατι. Μόνο που αν δει κανείς στο χάρτη τη διαδοχή των «οικοπέδων» της Chevron και της Exxon Mobil, τότε θα διαπιστώσει ότι ζωγραφίζεται ένα τόξο-φραγής της Ανατολικής Μεσογείου, που θα χαρακτηρίζεται πλέον ως περιουσιακό στοιχείο των δύο µεγαλύτερων αµερικανικών εξορυκτικών κολοσσών. Και είναι γνωστό ότι η οικονοµική «κυριότητα» σε µια θαλάσσια περιοχή είναι ο πρόλογος για τη στρατιωτική κυριαρχία επ’ αυτής. Αν µάλιστα στην Αίγυπτο του φιλο-αµερικανού δικτάτορα Σίσι αναγνωριστεί µια ανάλογη «απλοχεριά», τότε το αµερικανικό τόξο φραγής στην Ανατολική Μεσόγειο θα γίνει κυριολεκτικά αδιαπέραστο. Η Exxon και η Chevron διαθέτοντας τη στρατιωτική οµπρέλα της Σούδας και του 6ου Στόλου, αλλά και τη «φιλική» επαγρύπνηση του Κράτους του Ισραήλ, µετατρέπονται σε «άρχοντες» της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι άγριες συνέπειες των εξορύξεων στο περιβάλλον γενικά και στο θαλάσσιο περιβάλλον ειδικότερα, είναι ένας απολύτως κρίσιµος παράγοντας, αλλά δεν είναι αντικείµενο του παρόντος άρθρου. Όµως οι συνέπειες στη γεωπολιτική της περιοχής και ο κίνδυνος για την ειρήνη, είναι επίσης απολύτως κρίσιµος παράγοντας.

Οι οπαδοί της στρατηγικής επέκτασης µέσω των ΑΟΖ, συνηθίζουν να µιλούν για ένα κάποιο Διεθνές Δίκαιο. Όµως αυτό ορίζει ότι η άσκηση κυριαρχικών δικαιωµάτων σε µια ευρύτερη θαλάσσια ζώνη (ΑΟΖ) µέχρι του ορίου των 200 ν. µιλίων προϋποθέτει διεθνή συµφωνία αναγνώρισης των ΑΟΖ, µεταξύ των χωρών που έχουν αντιτιθέµενα συµφέροντα, συµφωνία που αποκτά ισχύ αφού κατατεθεί στον ΟΗΕ. Αυτή η προϋπόθεση αναδείχθηκε πέρα από κάθε αµφισβήτηση, στις µακρές και περίπλοκες διαπραγµατεύσεις Ελλάδας-Ιταλίας σχετικά µε τις ΑΟΖ στην «εύκολη» θάλασσα του Ιονίου, όπως και στις αποτυχηµένες διαπραγµατεύσεις Ελλάδας και Αλβανίας για τον καθορισµό των µεταξύ τους θαλάσσιων ορίων.

Τι ισχύει αν δεν υπάρχουν ανάλογες συµφωνίες, ή µέχρι αυτές να επιτευχθούν; Η απάντηση είναι απλή: τα διεθνώς αναγνωρισµένα χωρικά ύδατα (στην Ελλάδα τα 6 ν. µίλια). Η συστηµική εφηµερίδα «Το Βήµα» (30/3) φρόντισε να προειδοποιήσει τους θερµοκέφαλους, µε τη γνώµη µιας ελληνίδας καθηγήτριας Δικαίου: «Από τη στιγµή που οι ερευνητικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες των εταιρειών θα είναι εντός των 6 ν.µ. καµία Τρίτη πλευρά δεν νοµιµοποιείται να αντιδράσει». Πράγµατι, αλλά και αντιστρόφως: έξω από τα 6 ν.µ., κάθε τρίτη πλευρά νοµιµοποιείται να αντιδράσει σε πρακτικές κυριαρχίας επί των διεθνών υδάτων.

Η αναφορά µας δεν είναι τυχαία. Στις µελέτες για την πόντιση του υποβρύχιου καλωδίου σύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας (GSI), η Τουρκία αντέδρασε. Έβγαλε πολεµικά πλοία στα διεθνή ύδατα νότια της Κάσου και δέσµευσε µε Navtex τις περιοχές των ερευνών. Η ανάδοχος εταιρεία υποχώρησε και το ιταλικό ερευνητκό πλοίο Ievoli Relume διατάχθηκε να γυρίσει στη βάση του. Μόνο που τα πράγµατα µε το σχεδιασµό της Chevron θα είναι εξαιρετικά πιο σοβαρά.

Δεν υπάρχει αµφιβολία ότι µε το σχεδιασµό της Chevron η κυβέρνηση Τραµπ στέλνει «µήνυµα» εύνοιας προς την ελληνική πλευρά. Το «µήνυµα» έχει επίσης την υποστήριξη του Νετανιάχου. Ακόµα, δεν µπορεί να θεωρηθεί άσχετη η ανακοίνωση της επίσκεψης του υπουργού Άµυνας της Γαλλίας στην Αθήνα, αλλά και η προαναγγελία ότι το γαλλικό πυρηνικό αεροπλανοφόρο Σαρλ Ντε Γκολ θα «επισκεφτεί» τα ελληνικά νερά.

Για την ώρα η Τουρκία του Ερντογάν δεν έχει αντιδράσει. Πιθανότατα γιατί η αστάθεια στο εσωτερικό της κλιµακώνεται, αλλά και γιατί ο συσχετισµός υπέρ των Chevron-Exxon είναι «πειστικός». Όµως τίποτα δεν βεβαιώνει ότι η στάση αυτή θα διατηρηθεί και στο µέλλον.

Ο Μητσοτάκης στηρίζοντας ασύστολα τα σχέδια των Αµερικανών και του Ισραήλ στην Ανατολική Μεσόγειο, επιχειρεί να τα συνδυάσει µε κάποιες «εθνικές επιτυχίες» στην κατανοµή των µεριδίων κυριαρχίας. Είναι ένα παιχνίδι µε τη φωτιά. Ένα παιχνίδι άµεσα δεµένο µε τη διαρκή κλιµάκωση των εξοπλισµών και την ενίσχυση του µιλιταρισµού στο εσωτερικό της χώρας. Όπου δεν πρέπει να υπάρχει καµιά αµφιβολία για το ποιος τελικά θα πληρώσει τον οικονοµικό λογαριασµό για τα όπλα, αλλά και τον πολιτικό λογαριασµό για την υποταγή σε τέρατα όπως η Chevron και η Exxon Mobil.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά