Μια νέα εποχή πολέμων και επαναστάσεων είναι εδώ

Ο παγκόσμιος χαρακτήρας της κρίσης του καπιταλισμού

Πολλές φορές έχει ειπωθεί ότι αυτή η κρίση του καπιταλισμού είναι συστημική κρίση, του ίδιου του συστήματος δηλαδή, και ότι είναι μια κρίση διεθνής, παγκόσμια, και αυτή είναι η αλήθεια. Από το 2007-2008 με αρχή την κρίση στην αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ, ο παγκόσμιος καπιταλισμός κλυδωνίζεται από τη πιο μεγάλη κρίση που έχει γνωρίσει ποτέ. Φυσικά, οι κρίσεις αυτές δεν εμφανίζονται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε τόπο και την ίδια στιγμή (αυτό θα ήταν ανόητο να το υποστηρίξει κανείς). Στη βάση της ανισόμετρης ανάπτυξης του κάθε εθνικού καπιταλισμού και με τις πολλαπλές διαφορετικές οικονομικές, ιστορικές, πολιτισμικές ή και άλλες διαφορές, καθώς και λόγω των ανταγωνισμών μεταξύ διαφορετικών αστικών τάξεων, η κρίση εμφανίζεται με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορετικό χρόνο στις διάφορες χώρες. Υπάρχει όμως ένα κοινό χαρακτηριστικό. Όλα αυτά συμβαίνουν στο έδαφος της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού και της επιβράδυνσης των ρυθμών ανάπτυξης παγκοσμίως, ακόμα και στις χώρες που μέχρι πριν λίγα χρόνια εμφάνιζαν πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και Μνημόνια λιτότητας

Ένα από τα βασικά στοιχεία αυτής της κρίσης είναι η υπερσυσσώρευση κεφαλαίων τα οποία δεν μπορούν να επενδυθούν ξανά ώστε να παράξουν αρκετά κέρδη για τους καπιταλιστές. Σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία, ο βασικός τρόπος για να ξεπεραστεί αυτή η αντίφαση προς όφελος των κυρίαρχων τάξεων είναι η καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και παραγωγικών μέσων, ή πιο κατανοητά η καταστροφή εργατικού δυναμικού και η καταστροφή πχ εργοστασίων (ή άλλων μέσων παραγωγής). Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι ο πόλεμος. Η κρίση του 1929 στην πραγματικότητα «λύθηκε» με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο -με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειες. Στα ερείπια του πολέμου χτίστηκε η ανάπτυξη της «χρυσής εποχής» του καπιταλισμού. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και οι πόλεμοι σήμερα, με τη διαφορά ότι το έδαφος της κρίσης είναι μια ευκαιρία και για τις ισχυρές άρχουσες τάξεις του πλανήτη να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα και να αυξήσουν τις σφαίρες επιρροής τους.

Στην Ευρώπη (ή στο λεγόμενο «δυτικό κόσμο») όμως, όπου δεν έχουμε πολεμικές συρράξεις, πώς λύνεται η αντίφαση πλεονάζοντος κεφαλαίου και πλεονάζουσας εργασίας; Η απάντηση είναι απλή: με οικονομικό πόλεμο, ή αλλιώς με μνημόνια και λιτότητα. Η δημιουργία στρατιών ανέργων στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από «καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων». Τα άπειρα λουκέτα σε εργοστάσια και επιχειρήσεις ή το ξεπούλημα δημόσιων παραγωγικών μονάδων σε ιδιώτες δεν είναι τίποτε άλλο από «καταστροφή παραγωγικών μέσων», την ίδια στιγμή που εμπλέκονται τα συμφέροντα ξένων επενδυτών, δηλαδή κομματιών της οικονομικής δραστηριότητας ξένων εθνικών καπιταλισμών επεκτείνοντας τις διαδικασίες εκμετάλλευσης σε άλλες χώρες.

Ο «νέος» διεθνισμός (που δεν είναι και τόσο νέος)

Απέναντι στις οικονομικές και πολεμικές επιθέσεις των αρχουσών τάξεων τα τελευταία χρόνια ο κόσμος μας έχει βιώσει ίσως τα μεγαλύτερα και μαζικότερα κοινωνικά κινήματα των τελευταίων δεκαετιών και μεγάλες εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Ξεκινώντας από το 2010 είδαμε ένα ντόμινο μεγαλειωδών κοινωνικών αντιστάσεων από τις επαναστάσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο, στην επανάσταση στη Συρία, στο κίνημα των Indignados στην Ισπανία, στους αγανακτισμένους και τις πλατείες στην Ελλάδα, στο κίνημα Occupy στην Αμερική, στις εξεγέρσεις σε Τουρκία και Βραζιλία. Οι λαοί παραδειγματίζονται από τις αντιστάσεις σε άλλες γωνιές του πλανήτη, με διεθνιστική αλληλεγγύη, διατηρώντας αναμμένη τη φλόγα των εξεγέρσεων και των επαναστάσεων και προκαλώντας τριγμούς στα στρατόπεδα των αρχουσών τάξεων.

Δεν υπήρξε κάποιος οργανωμένος συντονισμός μεταξύ όλων αυτών των αγώνων κι όμως αυτοί ανέπτυξαν βαθιούς δεσμούς αλληλεγγύης μεταξύ τους. Μα αυτή είναι και η ουσία του διεθνισμού. Διεθνισμός δε σημαίνει πρώτα να «συνεννοηθούμε» όλοι οι λαοί μέχρι να είμαστε όλοι έτοιμοι να επιτεθούμε, κάτι τέτοιο θα ήταν και αστείο και ηλίθιο. Διεθνισμός είναι πρώτα να δίνεις τη μάχη ενάντια στη «δική σου» αστική τάξη, στη δικιά σου χώρα, δίνοντας ταυτόχρονα το παράδειγμα του αγώνα, και αξιοποιώντας όλους τους πιθανούς τρόπους διεθνούς δικτύωσης για να μεταφερθεί η φλόγα. Να σπάσουμε δηλαδή τους «αδύναμους κρίκους» της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας (που συνήθως συμπυκνώνουν τις αντιθέσεις όλης της αλυσίδας) για να προκαλέσουμε τριγμούς σε όλη την αλυσίδα. Η ιδέα μιας ταυτόχρονης διεθνούς εξέγερσης δεν μπορεί να είναι παρά μόνο μία καρικατούρα του διεθνισμού.

Μεγάλες εξεγέρσεις, μεγάλες επαναστάσεις αλλά και συνέχιση της εκμετάλλευσης

Όλες αυτές οι εξεγέρσεις και επαναστάσεις που συγκλονίζουν τον κόσμο τα τελευταία χρόνια έχουν καταφέρει να ανατρέψουν τους κοινωνικούς και πολιτικούς συσχετισμούς σε πολλές περιπτώσεις, ακόμα και να ανατρέψουν δικτατορικά καθεστώτα (όπως στην Αίγυπτο) που έμοιαζαν ανίκητα μέχρι χθες. Παρόλα τα ρήγματα που έχουν δημιουργήσει στην αστική εξουσία, σε καμία περίπτωση δεν κατάφεραν να την ανατρέψουν, να ανοίξουν το δρόμο για την εργατική εξουσία και το σοσιαλισμό. Στην πραγματικότητα σε καμία περίπτωση, καμία επαναστατική διαδικασία δεν έφτασε μέχρι το τέλος της διαδρομής, μέχρι την τελική νίκη των εργαζομένων, των φτωχών και όλων των καταπιεσμένων.

Σε όλες τις περιπτώσεις έλειπε ένας μαζικός πολιτικός φορέας που να μπορέσει πολιτικά να οδηγήσει το κίνημα μέχρι τη νίκη. Ένας μαζικός πολιτικός φορέας της επαναστατικής αριστεράς, που θα έδινε αυτή την πολιτική μάχη μέχρι την ανατροπή της εξουσίας των κυρίαρχων τάξεων, χωρίς «ναι μεν αλλά» και χωρίς κανέναν συμβιβασμό. Ένα τέτοιο μαζικό πολιτικό ρεύμα θέλουμε κι εμείς να δημιουργήσουμε. Για να μπορέσουμε να νικήσουμε τους αντιπάλους μας και να οικοδομήσουμε μια σοσιαλιστική διέξοδο από τον καπιταλισμό σε κρίση. Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες.

Ζούμε μια νέα ιστορική εποχή πολέμων και επαναστάσεων, λοιπόν, και πρέπει να την εκμεταλλευτούμε και να μη φτάσουμε μόνο μέχρι τη μέση της «διαδρομής». Γιατί «όποιος κάνει μισή επανάσταση, σκάβει το λάκκο του»...