Πρόσφυγες καλοδεχούμενοι!

Το ζήτημα του αντιρατσισμού και της αλληλεγγύης επανέρχεται ως προτεραιότητα για τη ριζοσπαστική Αριστερά, καθώς η ζοφερή εικόνα στο προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα έχει οξυνθεί το τελευταίο διάστημα και η αύξηση των αφίξεων σε συνθήκες πολιτικών αποτροπής οδηγεί σε αβίωτες συνθήκες στα Κέντρα στα νησιά, σε θανάτους στη θάλασσα, αλλά και σε κυβερνητικά μέτρα ρατσιστικής αντιμετώπισης του ζητήματος. 

Την Πέμπτη 31 Οκτώβρη ψηφίστηκε από την κυβέρνηση ο νέος νόμος για το άσυλο, που έχει προκαλέσει ανησυχίες και ενστάσεις σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Παρά την κυβερνητική ρητορική περί «τακτοποίησης», αυτοί οι υπεράνω πάσης υποψίας για «αριστερίστικες ιδεοληψίες» οργανισμοί βλέπουν δραστικό περιορισμό της προστασίας των αιτούντων άσυλο σε όλα τα επίπεδα.  

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου, το νομοσχέδιο κατήγγειλαν και 6 ΜΚΟ: Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Διεθνής Αμνηστία, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων και η HumanRights360. 

Ο εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έκανε λόγο για «απάνθρωπο» νομοσχέδιο και στα ζητήματα υγείας ανέφερε ως προβληματικά τα άρθρα που αφορούν την κατάργηση του μετατραυματικού στρες ως λόγου ευαλωτότητας, την πιστοποίηση των θυμάτων βασανιστηρίων μόνο από τους γιατρούς του Δημοσίου, το ότι μόνο όσοι θα περάσουν την ταχεία διαδικασία θα έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγείας.

Ο διευθυντής του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδης, έθιξε τα μέτρα που εμποδίζουν ουσιαστικά την εξέταση των αιτημάτων ασύλου, τη λογική των «ασφαλών τρίτων χωρών» που εμπεδώθηκε τα τελευταία χρόνια, και «υποσκάπτουν την εξατομικευμένη εξέταση των αιτημάτων ασύλου», αλλά και το γενικότερο κλίμα που διαμορφώνεται στο δημόσιο διάλογο συνοδευτικά με τα μέτρα («εισβολείς»).

Ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Βασίλης Παπαστεργίου, επισήμανε ότι «αυτό που επιδιώκεται στην πραγματικότητα είναι ένας μεγάλος αριθμός αιτούντων άσυλο να χάσει το δικαίωμα εξέτασης του αιτήματός του σε πρώτο ή σε δεύτερο βαθμό», καθώς και ότι «υπάρχει κίνδυνος ένας μεγάλος αριθμός αιτούντων άσυλο να βρεθεί χωρίς χαρτιά, να βρεθεί σε μια γκρίζα ζώνη από τη σκοπιά των δικαιωμάτων, χωρίς να έχει εξεταστεί η αίτησή του στην ουσία της».

Όπως επεσήμαναν στο κάλεσμά τους αντιρατσιστικές και πολιτικές οργανώσεις που διαδήλωσαν στις 30 Οκτώβρη: 

«Πρόκειται για ένα ρατσιστικό τερατούργημα που καταργεί κάθε έννοια προστασίας των προσφύγων και του διεθνούς δικαίου. Αποτελεί συνέχεια και κλιμάκωση της αντιπροσφυγικής διαχείρισης της κυβέρνησης Τσίπρα, που έφτιαξε τις Μόριες και εισήγαγε τον “γεωγραφικό περιορισμό” των προσφύγων και των μεταναστών στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, σε εφαρμογή της απάνθρωπης Συμφωνίας ΕΕ-Ελλάδας-Τουρκίας.

Αν το νέο νομοσχέδιο ψηφιστεί, αντί για την αποσυμφόρηση του κολαστήριου της Μόριας θα έχουμε “Μόριες παντού”. “Προτεραιότητα” των αιτούντων άσυλο με βάση την εθνικότητα. Αιτούντες άσυλο που θα κρατούνται φυλακισμένοι μέχρι και 18 μήνες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της ντροπής και σε αστυνομικά τμήματα και θα απελαύνονται, παρά και πριν την εξέταση της προσφυγής τους στις επιτροπές ασύλου β΄ βαθμού… Επιτροπές που θα απορρίπτουν αιτήματα ασύλου με fast track διαδικασίες, αποτελούμενες αποκλειστικά από τρεις δικαστικούς… Αποπομπή από το σύστημα ασύλου ανθρώπων που οι αρχές των στρατοπέδων κράτησής τους θα αποφαίνονται πως δεν συμμορφώνονται προς... τας υποδείξεις. Απελάσεις σε “ασφαλείς χώρες” –όπως, σύμφωνα με την ΕΕ και την προηγούμενη κυβέρνηση, είναι ήδη το Αφγανιστάν, η Τουρκία και η Λιβύη!– που πλέον θα καθορίζονται με Υπουργική Απόφαση… Άρνηση της πρόσβασης σε εργασία για τους αιτούντες άσυλο τουλάχιστον για 6 μήνες μετά από το αίτημα ασύλου που υποβάλλουν». 

Ξεχωρίζει η τάχα «υποχρεωτική ένταξη» των προσφυγόπουλων στη δημόσια παιδεία. Την ώρα που παιδιά ζουν σε στρατόπεδα εκτός πόλης, μέσα μεταφοράς δεν υπάρχουν, η ίδια η αποδοχή τους παραμένει αντικείμενο κινητοποίησης εκπαιδευτικών-αλληλέγγυων κ.ο.κ., δεν πρόκειται για κάποια κρατική μέριμνα απέναντι σε αυτά τα προβλήματα, αλλά για ποινικές ευθύνες στους γονείς που δεν θα μπορέσουν να στείλουν τα παιδιά τους σε σχολείο.

Στην κυβερνητική τακτική η «αποσυμφόρηση» των νησιών πηγαίνει χέρι-χέρι με την «αποτροπή». Ο Χρυσοχοΐδης σχεδιάζει τη μεταφορά περίπου 20.000 προσφύγων στην ενδοχώρα (στα νησιά του Αιγαίου 35.000 αιτούντες άσυλο βρίσκονται σε δομές χωρητικότητας 9.000 ατόμων), αλλά για να μην… παρεξηγηθούν οι προθέσεις του ελληνικού κράτους, όλα τα συνοδευτικά μέτρα αφορούν το σκέλος της «αποτροπής» και του «βίου αβίωτου». Το νομοσχέδιο για το άσυλο αποτελεί τμήμα αυτού του σχεδιασμού, μαζί με το στόχο 10.000 απελάσεων ως το τέλος του χρόνου, την ακόμα μεγαλύτερη στρατιωτικοποίηση του Αιγαίου και τη δημιουργία κλειστών κέντρων τύπου Αμυγδαλέζας. 

Είναι ενδεικτική η τοποθέτηση του υφυπουργού άμυνας, Αλκιβιάδη Στεφανή (υπεύθυνου στον «σκοτεινό» Έβρο στο παρελθόν) ως υπεύθυνου για τον επιχειρησιακό συντονισμό, με στόχο να ενδυναμωθεί το στρατιωτικό σκέλος της αντιμετώπισης. 

Όσον αφορά το διαβόητη «διεθνοποίηση» του ζητήματος, ο Μητσοτάκης το έκανε σαφές στις πρόσφατες δηλώσεις του. Επιτέθηκε στην Τουρκία για «εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού». Είναι η κλασική μομφή που αποδίδεται στην Άγκυρα, που φέρεται να «ανοιγοκλείνει την κάνουλα» και να «εκβιάζει». Πράγματι ο Ερντογάν αξιοποιεί το ρόλο του «μπράβου-πορτιέρη» της ΕΕ, για να διεκδικεί ανταλλάγματα. Αλλά τίποτε το δημοκρατικό-προοδευτικό δεν έχει η κριτική στον «μπράβο-πορτιέρη» ότι δεν κάνει καλά τη δουλειά του. Το πρόβλημα δεν είναι στο αν συμμορφώνεται η Τουρκία στη συμφωνία με την ΕΕ. Το πρόβλημα είναι η ίδια η ρατσιστική συμφωνία ΕΕ-Ελλάδας-Τουρκίας που πρέπει να σπάσει. Αντίθετα, ο Μητσοτάκης αποδεικνύεται οπαδός της διεύρυνσης της σχετικής ευρωπαϊκής πρακτικής, κάνοντας λόγο για «σοβαρή ενίσχυση στις χώρες προέλευσης και διέλευσης των προσφύγων», για την «αντιμετώπιση των κυκλωμάτων διακίνησης ανθρώπων». Δηλαδή περισσότερα χρήματα και όπλα στους βασανιστές ανθρωποφύλακες της κόλασης της Λιβύης ή σε δυνάμεις όπως οι διαβόητοι ελίτ παραστρατιωτικοί του Σουδάν που με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση «ελέγχουν» τις αφρικανικές προσφυγικές ροές, με στόχο να μη φτάσουν καν ως τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. 

Την ίδια ώρα βέβαια που ο Μητσοτάκης καταγγέλλει τον Ερντογάν για τους «εκβιασμούς» του, ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Γιώργος Κουμουτσάκος, ζητάει τη συνδρομή της ΕΕ με την ψύχραιμη τοποθέτηση: «Αν η Ευρώπη δεν βοηθήσει, θα κατακλυστούν οι ευρωπαϊκές χώρες με πρόσφυγες»… 

Παράλληλα, όπως συνέβαινε κι επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μια ρατσιστική θεσμική πολιτική αντιμετωπίζει και ρατσιστικότερες αντιδράσεις από τα (ακρο)δεξιά της. Γύρω από το σχέδιο της μετεγκατάστασης προσφύγων στην ενδοχώρα οργανώνεται μια νέα ρατσιστική κινητοποίηση σε διάφορους Δήμους και Περιφέρειες. Πολύ συχνά αυτές βρίσκουν κάλυψη ή και οργανώνονται από τις τοπικές Αρχές και αρκετές περιοχές έχουν γίνει πεδίο «μάχης» μεταξύ αριστερών, συνδικαλιστικών κλπ δυνάμεων και ακροδεξιών και δεξιών παραγόντων. Στη ρατσιστική απανθρωπιά επιχειρεί και η Ελληνική Λύση του Βελόπουλου να χτίσει «αντιπολιτευτική» δύναμη, μιας και στα αντεργατικά-φιλοεπιχειρηματικά μέτρα του πολυνομοσχεδίου ψήφισε μια χαρά μαζί με τη ΝΔ. 

Για να αντιμετωπιστεί όλη αυτή η κατάσταση, χρειάζονται απαντήσεις από το κίνημα: Να απαιτήσει να κλείσουν τα κολαστήρια τύπου Μόριας στα νησιά του Αιγαίου, αλλά και οι φυλακές τύπου Αμυγδαλέζας, για να μεταφερθούν οι πρόσφυγες σε ανθρώπινες συνθήκες στις πόλεις, με στεγαστικά προγράμματα (διαμερίσματα κλπ) και διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων σε παιδεία και υγεία. Αυτή η μέθοδος «αποσυμφόρησης», δηλαδή η αρμονική ένταξη κάθε πρόσφυγα και μετανάστη στον αστικό ιστό και σε μια «φυσιολογική» ζωή, είναι η μόνη και ανθρώπινη και ταυτόχρονα αποτελεσματική απέναντι στις δημαγωγίες που συγχέουν σκόπιμα την κριτική στα στρατόπεδα με τη ρατσιστική άρνηση φιλοξενίας. Αλλά πέρα από αυτές τις μάχες που έχουμε να δώσουμε για όσους βρίσκονται ήδη εδώ, πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε κι ενάντια στις καθημερινές δολοφονίες που φέρνει το ανθρωποκυνηγητό στο Αιγαίο και τον Έβρο, ενάντια στη συμφωνία Ελλάδας-ΕΕ-Τουρκίας, ενάντια στην παρουσία της Frontex και την πολιτική κλειστών συνόρων. 

Είναι προφανές ότι πρόκειται για πελώρια καθήκοντα σε έναν αγώνα που θα είναι παρατεταμένος. Για να ανταπεξέλθουμε καλύτερα σε μια τέτοια συνθήκη, θα χρειαστεί πολύ πιο επίμονη και σοβαρή προσπάθεια από όλες και όλους μας. Θα χρειαστεί η συστηματική επιδίωξη της μέγιστης εφικτής συνεννόησης και συσπείρωσης δυνάμεων, αλλά και η μεγαλύτερη δυνατή οργανωτική προσπάθεια προετοιμασίας στις κινηματικές απαντήσεις μας, για να μπορέσει ο «σκληρός πυρήνας» ακτιβιστών-στριών του κινήματος που συμμετέχει με πείσμα σε κάθε κινητοποίηση να διαδηλώνει έχοντας κινητοποιήσει στο πλευρό του και ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις. 

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά