Συνέντευξη με διανομέα της e-food στον απόηχο της μεγάλης νίκης

Πες μας δυο λόγια για την κατάσταση που επικρατεί στον κλάδο όσον αφορά τις απόψεις για την εργοδοσία και τις κινητοποιήσεις.

Στο επάγγελμα υπάρχει ένας κόσμος που έχει κάποια συνείδηση, κάποια αντανακλαστικά. Συχνά όμως μεταξύ των εργαζομένων η συζήτηση που λάμβανε χώρα συνοψιζόταν στο πόσο «καλή» εταιρεία είναι η efood και για το πώς μας παρέχει πράγματα που συνήθως δεν υπάρχουν σε μικρά μαγαζιά. Με αυτό που έγινε, φάνηκε ότι είναι μια μεγαλοεταιρία που όταν της δοθεί η δυνατότητα (όπως για παράδειγμα μέσω του νόμου) να δράσει και να κάνει αυτό που θα μπορούσε, ξεκίνησε να το κάνει. Άρχισε και αυτή σιγά σιγά να λέει ότι θα μπορούμε να είμαστε partners και freelancers κτλ. Αρχικά η εικόνα στον κλάδο για αυτό ήταν ότι θα μπορούσε να είναι κάτι καλό, καθώς πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε να βγάζουμε περισσότερα χρήματα. Γινόντουσαν αρκετές συζητήσεις μεταξύ των συναδέλφων για το τι θα αποφασίσει ο καθένας καθώς ήμασταν οι περισσότεροι με 3μηνιαίες συμβάσεις και υπήρχε ένα άγχος μήπως δεν ανανεωθούν οι συμβάσεις μας και μας πούνε να γίνουμε freelancers. Γενικά γνωρίζαμε ότι η εταιρεία σκόπευε να καλύψει το 90% του στόλου της με freelancers και ένα 10% με συμβασιούχους.

Ποιες ήταν οι προσπάθειες του e-food για να γίνει αυτό και τι αποτέλεσμα είχαν;

Στην αρχή το προσπάθησαν μεμονωμένα με ορισμένα άτομα στα οποία δεν ανανέωναν τη σύμβαση και όταν έπαιρναν εκείνα τηλέφωνο για να ρωτήσουν τι συμβαίνει, τους προτείναν μόνο την επιλογή του να γίνουν freelancers. Κατόπιν, έγινε αντίστοιχη προσπάθεια με άλλους 115 εργαζομένους μέσω αυτού του μηνύματος που έλαβαν το οποίο έγινε γνωστό μέσω δημοσιεύματος στο ίντερνετ. Τότε ήταν που υπήρξε αυτή η αντίδραση της κοινωνίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ποια ήταν η αντίδραση από μέρους των εργαζομένων σε αυτές τις πρακτικές;

Όπως ανέφερα παραπάνω, υπάρχει κόσμος στο σωματείο που δραστηριοποιούταν στον χώρο και μιλούσε με άλλους συναδέλφους που μπορεί να μην έχουν γνώση για τη συνδικαλιστική διαδικασία. Αμέσως ξεκίνησαν συζητήσεις και καλέστηκαν αυθόρμητες συνελεύσεις σε κάποια από τα σημεία εκκίνησης που έχουμε. Το ΣΒΕΟΔ και το σωματείο επισιτισμού, έχοντας ήδη ενεργοποιηθεί, είχαν καλέσει σε δράσεις και είχαν θέσει τους άξονες διεκδίκησης. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι το είδαν αυτό ως κάτι θετικό. Ήταν πολύ μεμονωμένες οι φωνές που έλεγαν ότι δεν θέλουν τα σωματεία και εξέφραζαν μία αντιδραστικότητα.

Η εταιρεία πώς απάντησε στις κινήσεις των εργαζομένων;

Όταν ξεκίνησε η μεγάλη στάση εργασίας και όταν μετά πήραμε απόφαση και για την επόμενη 24ωρη απεργία, η e-food ήδη ήθελε να συσταθεί μία επιτροπή εργαζομένων ώστε αυτοί να είναι οι αποκλειστικοί συνομιλητές μαζί της. Αυτό δεν επετεύχθει και συνέχισε, προσπαθώντας να αποφύγει την άμεση επικοινωνία μαζί μας, στέλνοντας χαμηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας να μας «ακούσουν» ενώ τα αιτήματά μας ήταν ήδη γνωστά. Παράλληλα, ξεκίνησε να παίζει το χαρτί τού να θέλει να μιλήσει μόνο με τους captains (τους προϊστάμενούς μας). Ήθελε να συνομιλεί με αυτούς για δικούς της λόγους. Από όλα αυτά, καταδεικνύεται ότι δεν ήθελε να έχει κάποιον σκληρό συνομιλητή, όπως ήταν τα σωματεία: η εταιρεία έκανε παζάρια μονιμοποίησης λιγότερων, αλλά δεν της πέρασαν· όλοι ή τίποτα ήταν η γραμμή των σωματείων. Οι περισσότεροι συνάδελφοι καταλάβαιναν ότι τα σωματεία ήταν μπροστά. Ακόμα και στο τέλος, αφότου νικήσαμε, παρά το γεγονός ότι πολλοί συγχαίρουν τους captains που εν τέλει μας στήριξαν, πιστεύω ότι είναι ένας συνδυασμός της οργανωμένης δουλειάς του σωματείου και της δουλειάς που είχαν κάνει διάφοροι εργαζόμενοι χωρίς συνδικαλιστική εμπειρία, οι οποίοι είχαν και τη στήριξη πολύ κόσμου.

Στον κλάδο σας υπάρχουν 2 σωματεία: η Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου (Σ.Β.Ε.Ο.Δ.) και το Συνδικάτο Επισιτισμού Τουρισμού και Ξενοδοχείων. Υπήρξε συνεργασία μεταξύ των 2 αυτών σωματείων ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί κοινή δράση;

Επειδή ο πρόεδρος του συνδικάτου επισιτισμού είναι συνάδελφος και επειδή το ΣΒΕΟΔ έχει μεγάλη απήχηση στον κλάδο μας, υπήρξε κατευθείαν συνεννόηση ειδικά επειδή αυτό που έγινε ήταν τόσο χοντρό και κινητοποιήθηκε βασικά όλη η κοινωνία με έναν τρόπο από το ίντερνετ. Υπήρξε μια συνεννόηση αυτών των δύο σωματείων που θα περίμενε κανείς ότι δύσκολα θα συνεργάζονταν. Αντιθέτως, βγήκαν κατευθείαν κοινά καλέσματα, κοινές αποφάσεις και έλαβαν χώρα συνομιλίες, πράγμα που είναι πολύ θετικό.

Πώς πιστεύεις ότι καταγράφηκε στο μυαλό της κοινωνίας η κινητοποίηση των σωματείων;

Πιστεύω ότι και η απήχηση που έχουν τα σωματεία από τη δουλειά τους και το πώς καταγράφηκε στον κόσμο έχει θετικό πρόσημο. Αυτές οι φωνές που μπορεί να έχουν κάποιες ιδεοληψίες για τα σωματεία και ισχυρίζονται ότι τελικά τα καταφέραμε μόνοι μας υπάρχουν αλλά νομίζω είναι λίγες. Αυτό που έγινε φάνηκε ξεκάθαρα ότι έχει να κάνει με όλη αυτή τη δουλειά, όλων αυτών των χρόνων των σωματείων.

Ακόμα και η αλληλεγγύη του κόσμου στην πραγματικότητα υπήρξε γιατί όλα αυτά τα χρόνια έχουν γίνει κινητοποιήσεις και φαίνεται ότι αυτός ο κλάδος, παρά το ότι αντιμετωπίζει δύσκολες εργασιακές συνθήκες, ευελιξία και επισφάλεια, δραστηριοποιείται και αντιδράει. Το ίντερνετ βοήθησε πάρα πολύ και αν δεν υπήρχε η αντίδραση του κόσμου και αυτή η αλληλεγγύη ίσως να μην γινόταν όλο αυτό, αλλά αντιστοίχως να πω εγώ ότι αυτή η αντίδραση από την υπόλοιπη κοινωνία δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε και όλη αυτή η δουλειά του σωματείου τα προηγούμενα χρόνια που έχει γνωστοποιήσει τα προβλήματα του κλάδου μας.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η e-food είναι μια εταιρεία στην οποία η αντιμετώπιση των εργαζομένων είναι εξαίρετη. Ισχύει κατά την άποψη σου αυτό, και αν όχι γιατί;

Υπάρχει μία άποψη που κυκλοφορεί, και είχε βγει μάλιστα και σαν trend, ως απάντηση στο cancel e-food. Ονομαζόταν proud to be e-fooder, δηλαδή μία απάντηση αυτών των ανθρώπων που λέγανε ότι η e-food είναι μία εταιρεία που τα δίνει όλα. Η e-food είναι μία εταιρεία που δίνει «όλα» αυτά τα πράγματα γιατί στην πραγματικότητα δεν μπορεί να κάνει αλλιώς και δεν μπορεί να κάνει αλλιώς γιατί είναι μια μεγάλη εταιρεία που θα ελεγχθεί. Δεν είναι κάποιο μικρομάγαζο, κρυμμένο σε κάποιο στενό, άρα όλο αυτό δεν ισχύει. Φάνηκε και εδώ ότι κατευθείαν, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία με τον νόμο, είπαν να την εκμεταλλευτούν.

Στην πραγματικότητα η e-food όλα αυτά τα χρόνια έχει πλασαριστεί σαν την εταιρεία που προσφέρει παροχές στους εργαζομένους και που τους σέβεται –και για αυτό κέρδιζε ίσως και όλον αυτόν τον κόσμο. Ποιες παροχές δηλαδή; Η βενζίνη, η συντήρηση για το μηχανάκι, ένσημα και δώρα. Δηλαδή τα αυτονόητα. Απλά με όλο αυτό το χάος που επικρατεί στον τομέα, αυτοί τα προβάλανε αυτά σαν «δώρα». Η μόνη προσφορά άλλη που δίνουν είναι μια ιδιωτική ασφάλιση και κάποια bonus που έχουν να κάνουν, ούτως ή άλλως, με κάποιες απίστευτες χιλιομετρικές αποστάσεις εντός Αττικής. Άμα δεν τα έδινε αυτά, απλά δεν θα πήγαινε ο κόσμος να δουλέψει σε αυτές τις συνθήκες, δεν είναι κάτι τρομερό. Όλο αυτό πάντως που έχει χτίσει η e-food, ότι «εμείς σεβόμαστε τον εργαζόμενό μας και προσφέρουμε όλα αυτά τα πράγματα», στην πραγματικότητα ακόμη και αυτό έχει πατήσει πάνω στη δουλειά που έχουν κάνει τα σωματεία όλο αυτό τον καιρό και διεκδικούν όλα αυτά τα πράγματα.

Τα σωματεία του κλάδου έχουν προσελκύσει ανθρώπους;

Ναι, βέβαια, και μάλιστα έχουν προσελκύσει και ανθρώπους που μπορεί να μην είχαν ιδέα για τον συνδικαλισμό.

Περίγραψέ μας συνοπτικά τα όσα έλαβαν χώρα την εβδομάδα των κινητοποιήσεων.

Την Τετάρτη, αφότου μάθαμε για το μήνυμα που στάλθηκε σε εμάς από την e-food, πραγματοποιήσαμε στάση εργασίας. Κατά τη διάρκειά της, ενώ προσπαθούσαμε να επικοινωνήσουμε με τη διοίκηση, αυτή δεν δεχόταν να μας μιλήσει, όπως προείπα. Οπότε τους δώσαμε ένα περιθώριο μέχρι τις 3:30, αλλιώς θα εξαγγέλλαμε 24ωρη την Παρασκευή. Και έτσι και εξαγγέλθηκε, αφού αυτοί δεν επικοινώνησαν ποτέ. Την Πέμπτη, ημέρα εργασίας, όλοι είχαμε στο νου μας ότι την επομένη θα έχουμε τη μεγαλύτερη απεργία που θα υπάρξει ποτέ στον κλάδο και ότι θα τους κατεδαφίζαμε.

Αυτοί το αντιλήφθηκαν, φοβήθηκαν και παρά τις διαπραγματεύσεις τους για μονιμοποίηση κάποιων λίγων, δεν τους πέρασε. Οπότε την Πέμπτη, ενώ εμείς ήδη κολλούσαμε αφίσες και χαρτόνια και προπαγανδίζαμε την απεργία, μας έρχεται σε όλους ένα εσωτερικό μήνυμα στην εφαρμογή του κινητού μας που λέει ότι 2.016 εργαζόμενοι θα γίνουμε αορίστου χρόνου συμβασιούχοι και ότι θα αλλάξει ο τρόπος αξιολόγησης, που ήταν το δεύτερο αίτημά μας. Σε εκείνη τη φάση αυτό που έγινε ήταν ότι κάναμε συνέλευση και το ένα σωματείο και το άλλο και σκεφτόμασταν αν πλέον υπάρχει λόγος για απεργία. Ο λόγος που βρήκαμε για απεργία είναι ότι στην πραγματικότητα αυτό ήταν μία τεράστια νίκη για όλους τους εργαζομένους και θα έπρεπε να το διατυμπανίσουμε και να κάνουμε τον γύρο του θριάμβου. Εξάλλου τίποτα δεν τελείωσε ακόμα, όλα συνεχίζονται και για περαιτέρω διεκδικήσεις.

Στο νούμερο των 2.016 εργαζομένων συμπεριλαμβάνονται όλοι οι εργαζόμενοι της e-food πανελλαδικά;

Ναι, η απεργία μας ήταν από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τα Χανιά. Υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που δουλεύουν στην e-food οι οποίοι δεν θα είναι σε αυτό το καθεστώς, απλά αυτοί είναι που εξαρχής είχαν μπει ως freelancers – όπως δηλαδή μπήκαν όσοι προσλήφθηκαν στη Wolt.

Πιστεύεις πως η νίκη σας θα έχει κάποια επιρροή στη συζήτηση που λαμβάνει χώρα στο πολιτικό σκηνικό για το καθεστώς εργασίας freelancer;

Τώρα με αυτή τη νίκη άνοιξε η κουβέντα. Ακόμα και στη βουλή συζητιέται γενικά για το ποιο είναι αυτό το πλαίσιο του freelancer. Κάποιος που εργάζεται ως freelancer είναι όντως partner (δηλαδή συνεργάτης) ή είναι μια μορφή εξαρτημένης εργασίας; Είναι μία τόσο μεγάλη νίκη, εγώ θεωρώ, γιατί κάπως είναι σαν το πρώτο βήμα για να ξεκουμπιστεί όλη αυτή η λογική από δω, όπως έγινε και στην Ισπανία όπου οι εργαζόμενοι το τελειώσανε αυτό διά νόμου και δεν υπάρχουν πλέον αυτή τη στιγμή οι λογικές του partner εκεί. Οι λογικές αυτές δυστυχώς υφίστανται σήμερα και σε άλλους κλάδους, όπως για παράδειγμα στον κλάδο της πληροφορικής όπου πάρα πολλοί δουλεύουν έτσι.

Υπήρχαν διανομείς που να το προτιμούσαν αυτό το καθεστώς εργασίας; Τι τους οδήγησε στο να υιοθετήσουν αυτή την άποψη και ποια είναι τα κίνητρα που τους δίνονται από την εργοδοσία για να στηρίζουν κάτι τέτοιο;

Υπήρχαν και υπάρχουν συνάδελφοι που το ήθελαν αυτό το καθεστώς και υπάρχουν κάποια «τυράκια» που τους δίνονται. Για παράδειγμα το proud to be efooder, αυτό βγήκε από κάποια «troll» της εταιρείας. Αυτό το καθεστώς εργασίας κατά κύριο λόγο, έτσι όπως το βλέπω εγώ, το θέλουν άνθρωποι που στην πραγματικότητα τους νοιάζει το άμεσο χρήμα, το ρευστό χρήμα τώρα. Δεν κοστολογούν τόσο τον πιθανό κίνδυνο ενός ατυχήματος, και θέλουν να δουλεύουν πολύ γιατί είναι άνθρωποι που έχουν ανάγκη κάποια χρήματα και έχουν βρει αυτό τον τρόπο για να τα βγάλουν. Σε αυτό το καθεστώς θεωρητικά όσο πιο πολύ δουλεύεις, τόσο πιο πολλά χρήματα θα έχεις. Αυτό για παράδειγμα στη Wolt το επιλέγουν κυρίως άνθρωποι που είναι μετανάστες, οι οποίοι έχουν ανάγκη τα χρήματα άμεσα για να τα στείλουν στις οικογένειές τους πίσω στην πατρίδα τους, δεν τους νοιάζει τόσο η ασφάλιση και η συνταξιοδότηση, αφού μπορεί να μην μείνουν καν έδω.

Στην πραγματικότητα ένα τέτοιο μοντέλο, για να λειτουργήσει, προϋποθέτει ότι θα υπάρχει ένας πληθυσμός ο οποίος θα είναι ευέλικτος, επισφαλής, εξαθλιωμένος και συνειδησιακά θα έχει απολέσει εργατικά κεκτημένα. Υπάρχει αυτό το κομμάτι, υπάρχει αυτή η εξαθλίωση, υπάρχει αυτός ο κόσμος.

Επομένως, δεν ισχύουν αυτά τα αφηγήματα που προωθούνται όσον αφορά το καθεστώς freelancer/partner.

Δεν ισχύει τίποτα απ’ όλα αυτά, όσα σου παρέχονται σε αυτό το μοντέλο είναι ψίχουλα. Δεν γίνεται εσύ να είσαι συνεργάτης με κάποιον που βγάζει 46 εκατομμύρια και εσύ να βγάζεις απλά λίγα παραπάνω απ΄ όσα έβγαζες. Αυτό το καθεστώς εργασίας σού αποκρύπτει ότι στην πραγματικότητα οι απολαβές σου πάνω κάτω είναι ίδιες, δεν σου βάζει ασφάλιση, δεν σου καλύπτει πιθανό κίνδυνο για ατύχημα. Μπορεί οι βενζίνες και η συντήρηση της μηχανής να θεωρούνται έξοδα της επιχείρησης αλλά δεν έχεις δώρα, δεν έχεις άδειες. Όσοι υποστηρίζουν αυτό το μοντέλο ισχυρίζονται ότι μπορείς να δουλεύεις όσο θέλεις αλλά ούτε αυτό ισχύει. Κανονικά ένας partner θα έπρεπε να επιλέγει πού θα δουλεύει, να διαλέγει πλατφόρμα και να μη δουλεύει μόνο σε μία. Αυτό που γίνεται είναι ότι στην πραγματικότητα δουλεύει μόνο σε μία. Αυτό περί ελεύθερης επιλογής δεν ισχύει, λοιπόν, γιατί όταν, ας πούμε, θα έχεις 10 παραγγελίες τις οποίες εσύ δεν θα αποδεχτείς συνεχόμενα (που θεωρητικά θα μπορούσες αφού είσαι ελεύθερος να το κάνεις) η εταιρεία σού λέει ότι «δεν γίνεται να το κάνεις αυτό· θα σου κλείσουμε την εφαρμογή άμα το κάνεις». Αυτό σε όλες τις άλλες χώρες που έχουν προσπαθήσει να γίνει, με νόμο αναγνώρισαν ότι είναι απλά ένα κόλπο για να ξεφύγουν από την εργατική νομοθεσία οι εταιρίες, κρατώντας στην ουσία τους εργαζομένους σε εξαρτημένη εργασία. Έχει αποφασιστεί σε αυτές τις χώρες ότι δεν είναι πραγματικοί συνεργάτες, κοροϊδεύουν τον κόσμο και άρα δεν θα υπάρχει αυτό το πλαίσιο. Αυτό μένει να γίνει και εδώ.

Έχετε έρθει σε αντιπαράθεση με τους εργαζόμενους, ίσως λαϊκότερων στρωμάτων, που να το ήθελαν αυτό;

Στην πραγματικότητα υπάρχει πάρα πολύ καιρό αυτή η συζήτηση και σε αυτό το κομμάτι υπήρξε ένας ανταγωνισμός. Αλλά, επειδή έχει συνείδηση, πιστεύω, ο εργάτης, τα πνεύματα ήταν κατά κύριο λόγο πάρα πολύ ήρεμα και γενικά υπήρχε ένα κλίμα του τύπου «παιδιά, να το συζητήσουμε και όποιος θέλει επιλέγει». Τώρα που ήταν και οι απεργίες και ήταν και όλο αυτό το εκβιαστικό τελεσίγραφο της εργοδοσίας, είχε οξυνθεί η κατάσταση ακόμα και μεταξύ των εργαζομένων. Σε μία περιοχή της Αττικής υπήρξε ένα περιστατικό όπου τσακώθηκαν κανονικά αλλά πρέπει να είναι το μοναδικό. Κατά κύριο λόγο, όπως ακριβώς βλέπαμε και τους συνάδελφους από τη Wolt, ξέραμε ότι είμαστε συνάδελφοι και το κατανοούν και οι μεν και οι δε, δηλαδή και οι freelancer και οι μισθωτοί. Το καταλαβαίνουμε πραγματικά ότι είμαστε εργαζόμενοι και ότι είναι ψεύτικο κάπως όλο αυτό. Ο άλλος μπορεί να έχει κάποια ανάγκη για περισσότερα χρήματα, για ένα πιο ευέλικτο ωράριο τελοσπάντων, δεν είναι όμως ο κυρίαρχος παίκτης του παιχνιδιού, δεν φτιάχνει αυτός τους κανόνες και ίσως το ξέρει, αλλά εδώ που έχει φτάσει λέει «εντάξει κάνω και αυτό».

Ήταν ακηδεμόνευτος ο αγώνας σας ή ήταν κάποιου κόμματος;

Ο αγώνας δεν ήταν κάποιου κόμματος, ήταν των εργαζομένων. Υπάρχουν 2 σωματεία που δραστηριοποιούνται σε αυτό τον κλάδο. Το ένα είναι το ΣΒΕΟΔ, που είναι η συνέλευση βάσης εργαζομένων οδηγών δικύκλου που έχει μία δράση που είναι ταξική, έχει εργατική συνείδηση και αντλεί ίσως κάποια επιρροή από τα παλιά ιταλικά σωματεία βάσης, τα αυτόνομα σωματεία δηλαδή και την ιταλική αυτονομία. Δεν έχει δηλαδή κάποιο κομματικό χρωματισμό. Ιδεολογικά οι άνθρωποι εκεί μπορούν να ανήκουν όπου θέλουν, αλλά το σωματείο δουλεύει με αυτό τον τρόπο. Αντίστοιχα, υπάρχει το σωματείο επισιτισμού όπου οι άνθρωποι εκεί μπορεί να εργάζονται στο σέρβις και σε τέτοια πράγματα. Αυτό είναι κανονικά ένα σωματείο, όπου εκεί δραστηριοποιούνται και οργανώσεις που προσπαθούν να περάσουν τα αιτήματά τους, τις θέσεις τους με πλαίσια, χωρίς να είναι κάτι αρνητικό αυτό, απλά είναι κάτι με έναν πιο παραδοσιακό τρόπο.

Με αφορμή το e–food, θα μπορούσαμε να πούμε, σαν μία γενικότερη εκτίμηση, ότι βιώνουμε μία νέα εποχή κινητοποιήσεων και διεκδικήσεων πια η οποία βάζει πολύ μπροστά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Είδαμε ότι η κατακραυγή με το #cancel_efood ήταν αυτή που πυροδότησε και δημιούργησε όλο αυτό το κλίμα και όχι μόνο μία πορεία εργαζομένων, που σίγουρα την κάνατε και παλαιότερα – και που χρόνια συμβαίνουν εξάλλου. Κάτι αντίστοιχο έχουμε δει το προηγούμενο διάστημα με το #metoo που πάλι επρόκειτο για ένα κίνημα που επεκτάθηκε μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και δημιουργήθηκε όλος αυτός ο αναβρασμός. Πιστεύεις στην προοπτική και αυτών των νέων τρόπων διεκδίκησης;

Ναι, βέβαια υπάρχει και έχει αποδειχτεί βασικά ότι είναι και αυτό ένα μέσο για να αντιδράει ο κόσμος και να εκφράζεται άμεσα και με ευθύτητα, καλύτερα τελικά από ένα παλαιού τύπου τρόπο διεκδίκησης όπου πρώτα θα βρεθούμε, θα κάνουμε κάτι κτλ. Υπάρχει και είναι πάρα πολύ ελπιδοφόρο, απλά θεωρώ ότι είναι ένα ακόμη νέο μέσο πάρα πολύ βοηθητικό. Στην πραγματικότητα και αυτή η αντίδραση που υπήρξε σε αυτό το εκβιαστικό γεγονός υπήρξε γιατί υπήρχε ούτως ή άλλως πιο παλιά δουλειά από τα σωματεία με τον παραδοσιακό τρόπο. Υπάρχει ένας συνδυασμός, λοιπόν, αυτών των τρόπων. Είναι μέσο τελικά και είναι απλά ένας άλλος χώρος για να συνομιλούμε οι άνθρωποι –και επειδή ακριβώς είναι ένας άλλος χώρος, σημαίνει αντίστοιχα ότι έχουν υπάρξει κι άλλα γεγονότα που τελικά τα έχουμε δει ότι βγαίνουν από την ανάποδη και μπορεί να μη σχολιάζονται καν. Άρα είναι πάρα πολύ σημαντική ούτως ή άλλως η δουλειά που γίνεται που δεν θα την πω «πραγματική» αλλά είναι η δουλειά που γίνεται διά ζώσης. Αυτό που συμβαίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πυροδοτεί πάρα πολλά, είναι εκρηκτικό αυτό που συμβαίνει και είναι πάρα πολύ βοηθητικό και ίσως άμα δεν είχε υπάρξει αυτή η αντίδραση να μην γινόταν το άλλο, αλλά αντίστοιχα κάποιος μπορεί να πει ότι, αν δεν είχε υπάρξει και όλη αυτή η δουλειά του σωματείου και η αντίδραση των εργαζομένων που μίλησαν τελευταίοι, δεν θα είχε γίνει το παραμικρό.

Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα βήματα από εδώ και πέρα;

Τα επόμενα βήματα είναι ότι τα σωματεία αυτό το θεωρούν νίκη. Ο κόσμος αυτό το θεωρεί νίκη και άρα είδε ότι στην πραγματικότητα δουλεύει. Εγώ προσωπικά έχω καιρό να δω τέτοια νίκη. Εργατική νίκη νομίζω δεν έχω δει ποτέ, δεν μπορώ να θυμηθώ. Και εντάξει ίσως μπορεί να είναι και για λίγο, δεν ξέρουμε, αλλά είναι νίκη. Αυτό κατοχυρώθηκε σαν νίκη, είναι κεκτημένο και δεν τελειώνει εδώ. Υπάρχουν τόσες άλλες επιχειρήσεις που δουλεύουνε με χίλιες δυο συνθήκες άθλιες ή τόσοι άλλοι χώροι. Δεν σημαίνει ότι τελείωσε κάτι, είναι μία νίκη και είναι πάρα πολύ ελπιδοφόρο.

Όταν μας ήρθε αυτό το μήνυμα, ήμασταν όλοι χαρούμενοι. Ζητωκραυγάζαμε και η επόμενη μέρα, που ήταν η μέρα της προγραμματισμένης απεργίας, εξελίχθηκε στην πραγματικότητα σε έναν γύρο του θριάμβου και σε ένα «σας ευχαριστούμε» στην κοινωνία, θέλοντας να πούμε «ακολουθήστε το παράδειγμα αυτό, διεκδικήστε!»

Είπες ότι σε άλλες χώρες αυτό το μοντέλο εργασίας έχει βγει εκτός νόμου για όλες τις επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα συζητιέται έστω κάτι τέτοιο;

Όχι, αργοπορεί κάπως. Είναι ένα περίεργο καθεστώς. Εμείς είχαμε προσληφθεί από τη Manpower, μία εταιρεία που στην πράξη είναι μια δουλεμπορική εταιρεία που νοικιάζει τους εργαζόμενους και άρα ήταν ένα περίεργο τρίγωνο αυτό, το οποίο δεν ξέρω αν υπάρχει αλλού παράδειγμα στο εξωτερικό και μάλλον δεν έχει συζητηθεί επαρκώς εδώ –όταν όμως συζητιέται κάτι στον δημόσιο διάλογο, τότε μπορεί και να αλλάξει.

Πιστεύεις ότι θα μπορούσε στο μέλλον να υπάρξει διά νόμου μια απαγόρευση τέτοιων πρακτικών για όλους τους κλάδους;

Ναι, σίγουρα. Έχει τεθεί ήδη από τα κόμματα της Αριστεράς και τώρα ακούγεται γενικότερα η άποψη ότι «ρε παιδιά, αυτοί είναι εργαζόμενοι, τελοσπάντων, και δεν γίνεται να υπάρχει τέτοια εκμετάλλευση».

Σε ευχαριστούμε!