Βιβλιοκριτική: "Αναμνήσεις για τον Λένιν", της Ν.Κ. Κρούπσκαγια

Υπάρχει μια πληθώρα βιβλιογραφίας και μελετών για τον ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης, τον Βλαντιμίρ Ίλιτς Ολιάνωφ (Λένιν), γραμμένη από αξιόλογους ομολογουμένως ερευνητές και συγγραφείς αλλά και από άλλους, οι οποίοι τον έχουν δαιμονοποιήσει και εφευρίσκουν συνεχώς αρνητικές πλευρές της προσωπικότητας του. Κανείς ωστόσο απ’ όλους αυτούς δεν θα μπορούσε να τον έχει ζήσει από τόσο κοντά και να περιγράψει με ακριβέστερο τρόπο τις σκέψεις και τον πολιτικό βίο του από ότι η, επί πολλά και μέχρι το τέλος της ζωής του χρόνια, όχι απλά και μόνο σύντροφος του αλλά κυρίως συναγωνίστρια, βοηθός και κατά περίσταση γραμματέας του, η Ναντέζντα Κρούπσκαγια!

Η Κρούπσκαγια, παρά το αναπόφευκτο προσωπικό και συναισθηματικό στοιχείο που πιθανά σε επί μέρους σημεία να εισχωρεί στην αφήγηση, επιχειρώντας να περιγράψει την καθημερινότητα  με τον Λένιν στην πραγματικότητα ξεδιπλώνει όλα τα συνταρακτικά γεγονότα της εποχής τους, αναφέρεται διεισδυτικά στα διάφορα πρόσωπα που συμμετείχαν σε αυτά ενώ την ίδια στιγμή σκιαγραφεί με τον καλύτερο τρόπο την πολιτική αλλά και την ανθρώπινη υπόσταση του ανδρός.

« Συχνά μου λένε» αναφέρει στον πρόλογο της, «πως οι αναμνήσεις που έγραψα είναι πολύ φτωχές. Όλοι θέλουν φυσικά να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τον Ίλιτς, μιας και η εποχή στην οποία αναφέρονται είναι εποχή μεγάλης ιστορικής σημασίας...Για την εποχή αυτή και για τον Ίλιτς μπορεί κανείς να γράψει βουνά από εξαιρετικά ενδιαφέροντα άρθρα και βιβλία. Σκοπός των αναμνήσεων μου ήταν να δώσουν μια εικόνα των συνθηκών στις οποίες ήταν υποχρεωμένος να ζει και να δουλεύει ο Βλαντιμίρ Ίλιτς».

Εδώ βρίσκεται και η ιδιαίτερη αξία του βιβλίου. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι καταντάει ασήμαντη και άνευ ουσίας οποιαδήποτε βιογραφία τοποθετείται έξω από τις ιδιαίτερες συνθήκες και τα κοινωνικά γεγονότα της εποχής της. Με αυτή την έννοια λοιπόν, ο αναγνώστης που παρακολουθεί μέσω αυτού του πονήματος τη ζωή του μεγάλου επαναστάτη, έχει τη δυνατότητα να μελετήσει εις βάθος το πολύ ιδιαίτερο και μεγάλαιο κεφάλαιο που λέγεται «χτίσιμο του επαναστατικού κόμματος». Γιατί η Οκτωβριανή Επανάσταση βεβαίως δεν έπεσε από τον ουρανό, ούτε ήταν αποτέλεσμα κάποιας παρθενογένεσης. Ήταν η κορύφωση μιας μακράς και αργόσυρτης διαδικασίας για το χτίσιμο του επαναστατικού παράγοντα. Και πρωταγωνιστής σε αυτή την προσπάθεια δεν ήταν άλλος από τον Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνωφ, που στην Ιστορία έμεινε γνωστός ως Λένιν!

Το βιβλίο δεν επιδιώκει να φτιάξει το προσωπικό πορτραίτο του μεγάλου επαναστάτη, ούτε αναφέρεται ιδιαίτερα στην παιδική του ηλικία ή την πρώιμη επαναστατική του περίοδο. Οι αναμνήσεις της Κρούπκσκαγια επικεντρώνονται κυρίως στα χρόνια πριν την επανάσταση του Οκτώβρη, στα χρόνια της εξορίας που πέρασε μαζί του ζώντας μια κοινή ζωή η οποία της έδινε τη δυνατότητα να παρακολουθεί από κοντά την πορεία, τις συγκρούσεις και τις ανθρώπινες αντιδράσεις του σε εκείνη τη μεγάλη προσπάθεια του χτισίματος του κόμματος των Μπολσεβίκων, στην οποία και η ίδια είχε ένα σημαντικό ρόλο.

Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ

Ο Λένιν λοιδωρήθηκε όσο κανένας άλλος όταν προχώρησε στη διάσπαση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας στο δεύτερο και ουσιαστικά ιδρυτικό συνέδριο του το 1903 (το πρώτο είχε διεξαχθεί το 1898 στο Μινσκ με...8 αντιπροσώπους, χωρίς φυσικά να αφήσει σημαντική οργανωτική παρακαταθήκη), δημιουργώντας τη φράξια των Μπολσεβίκων. Ήταν ο μόνος από τις τότε ηγετικές φυσιογνωμίες του κόμματος που έβλεπε καθαρά ότι σε εκείνη τη φάση αποκλειστικά, μόνο ένα συγκεντρωτικό κόμμα αποτελούμενο από συνειδητούς, πειθαρχημένους, επαγγελματίες επαναστάτες μπορούσε να αντεπεξέλθει στις σκληρές πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής και να αποτελέσει την υλική βάση για τη δημιουργία ενός πραγματικού μαζικού επαναστατικού κόμματος, ικανού όχι μόνο να επιφέρει την ανατροπή του απάνθρωπου τσαρικού καθεστώτος αλλά να προχωρήσει και σε σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις.

Η άλλη άποψη, εκείνη των Μενσεβίκων, μιλούσε για ένα χαλαρό σχήμα με ευέλικτες διαδικασίες όπου «όλοι οι καλοί χωρούσαν», το οποίο έθετε ως προτεραιότητα μετά την ανατροπή του τσάρου και των φεουδαρχικών δομών της αυτοκρατορίας, την εγκαθίδρυση μιας αστικής δημοκρατίας στα πρότυπα των δυτικών χωρών, ως πρώτο και αναπόφευκτο στάδιο για το προχώρημα στο σοσιαλισμό. Για όσους δεν το γνώριζαν, τόσο παλιά και τόσο μενσεβίκικη είναι η περίφημη «θεωρία των σταδίων»!

Ακόμη και ο Τρότσκι που πρώτος, ακόμη και πριν τον Λένιν, είχε αντιληφθεί τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα της επερχόμενης επανάστασης, αντιτάχθηκε σε εκείνη τη διάσπαση, αδυνατώντας να αντιληφθεί τη σημασία της κίνησης του Λένιν. Το συνειδητοποίησε όμως κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης, αναγνώρισε το λάθος του και αντιλήφθηκε πόσο δίκιο είχε ο Ουλιάνοφ. Κάνει μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά στο βιβλίο του «Η ζωή μου» γι αυτό, συνειδητοποιώντας στην πράξη και με βάση τη ζωντανή εμπειρία των επαναστατικών γεγονότων στα περισσότερα από τα οποία υπήρξε πρωταγωνιστής, ότι αν δεν υπήρχε εκείνο το πολιτικά και οργανωτικά πειθαρχημένο κόμμα, όσες λαμπρές επαναστατικές προσωπικότητες κι αν υπήρχαν τότε, η επανάσταση θα ήταν αδύνατη.

Ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ με τον που τρόπο δεν συμβιβάστηκε με ένα χαλαρό κόμμα, με τον ίδιο τρόπο δεν συμβιβάστηκε και με μια ηγεσία αποτελούμενη από πολιτικές προσωπικότητες που δεν τις έδενε η κοινή φλόγα της επαναστατικής ιδεολογίας. Αυτό τον οδήγησε σε σκληρές αντιπαραθέσεις με αγαπητούς συντρόφους όπως ο Πλεχάνωφ, ο «πατριάρχης του ρώσικου μαρξισμού» και ο Μάρτοφ, συναρχηγός και συνοδοιπόρος από τα νιάτα τους στους σοσιαλιστικούς ομίλους στα τέλη του 19ου αιώνα, για τον οποίο έτρεφε ιδιαίτερη πολιτική εκτίμηση αλλά και μεγάλη προσωπική συμπάθεια. Ήταν η πρώιμη εποχή του αγώνα για τον σοσιαλισμό, η εποχή που δίνονταν η μάχη για την διάδοση των μαρξιστικών ιδεών ενάντια στην επικρατούσα τότε άποψη για την ατομική τρομοκρατία, με βασική εκπρόσωπο την οργάνωση  της Ναρότναγια Βόλια (Λαϊκή Θέληση).

Η διάσπαση που επήρθε μετά το συνέδριο και οι συνεχείς προσωπικές αντιπαραθέσεις, έφεραν τον Λένιν σε κατάσταση νευρικής κρίσης. Αποσύρθηκε για ένα μήνα στα ελβετικά βουνά (που τότε δεν αποτελούσαν ακόμη προορισμούς κοσμικών, πολυτελών διακοπών), με συντροφιά την Κρούπσκαγια και ένα σακίδιο στον ώμο γεμάτο βιβλία, «πίνοντας καθαρό βουνίσιο νερό για να μπορέσει να συνέλθει». Ο ατσάλινος και ανυποχώρητος επαναστάτης ήταν τελικά άνθρωπος και μάλιστα με ιδιαίτερα συναισθηματικές πλευρές, οι οποίες δεν άντεξαν τη συντροφική αντιπαράθεση. Αυτό βέβαιο δεν στάθηκε ικανό να τον κάνει να αλλάξει τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Συνήλθε γρήγορα και επανήλθε δριμύτερος για να συνεχίσει ότι ξεκίνησε!

Ο Λένιν έζησε το μεγαλύτερο μέρος της επαναστατικής του ζωής  στην προσφυγιά, σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Πολώνία κλπ), εξ’ αιτίας της απολυταρχικότητας του τσαρικού καθεστώτος που δεν επέτρεπε την πολιτική πάλη σε νόμιμες συνθήκες. Εκεί στο εξωτερικό πρωτοστάτησε στην έκδοση της εφημερίδας Ίσκρα στο Λονδίνο, η συντακτική επιτροπή της οποίας αποτέλεσε εκείνη την περίοδο την άτυπη Κεντρική Επιτροπή του παράνομου κόμματος. Κρατώντας την αλληλογραφία της εφημερίδας με τη βοήθεια της Κρούκσπαγια, σε δύσκολες συνθήκες, έστελνε απεγνωσμένα γράμματα στη Ρωσία ζητώντας συνεχή ενημέρωση για την κατάσταση της εργατικής τάξης από τους συντρόφους που έκαναν δουλειά εκεί.

Όταν έρχονταν σε επαφή με κάποιον εργάτη που κατόρθωνε να φτάσει στο εξωτερικό, τον «ανέκρινε εξονυχιστικά». Τον ενδιέφερε άμεσα τι λένε οι εργάτες στη Ρωσία, πως αντιλαμβάνονταν τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, στην πραγματικότητα προσπαθούσε να καταλάβει σε ποιο επίπεδο βρισκόταν η πολιτική τους συνειδητοποίηση. Αντιλαμβανόταν με πολύ ξεκάθαρο τρόπο ότι χωρίς τη συμμετοχή της μεγάλης εργατικής μάζας, δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει ολοκληρωτική ανατροπή παρά μόνο σποραδικές εξεγέρσεις και πιθανά πρόσκαιρες μικρές νίκες, κάτω από την καθοδήγηση κάποιων ηρωικών επαναστατών. Γι αυτό και απαιτούσε πιεστικά από τις κομματικές οργανώσεις στη Ρωσία να βάζουν εργάτες στις γραμμές τους. Απαιτούσε επίσης συνεχή ραπόρτα για την κατάσταση στη Ρωσία.

1905

Τη ρουτίνα της πρώτης εξορίας διέκοψε η επανάσταση του 1905. Ο Λένιν επέστρεψε στη Ρωσία και άρχισε από κοντά να παρεμβαίνει στα πράγματα, δουλεύοντας πάντα στην παρανομία. Τότε για πρώτη φορά εφαρμόστηκε ο θεσμός των Σοβιέτ στην Πετρούπολη, με πρώτο πρόεδρο του κεντρικού τους οργάνου τον ανεξάρτητο δικηγόρο Νοσάρ-Χρουσταλιόφ και στη συνέχεια, μετά τη σύλληψη του,τον Τρότσκι. Ο Λένιν αμέσως αντιλήφθηκε την τεράστια σημασία τους και τον ρόλο που θα μπορούσαν, αυτά τα όργανα λαίκής εξουσίας, να παίξουν στο μέλλον, κόντρα σε πολλούς συντρόφους του της ΚΕ των Μπολσεβίκων που μαθημένοι σε ένα άλλο τρόπο λειτουργίας, εκείνον της παράνομης δράσης και όχι της νόμιμης δουλειάς που απευθύνεται στις πλατιές μάζες, θεωρούσαν το θεσμό ανταγωνιστικό απέναντι στο κόμμα.

Ο τσάρος και η αστική τάξη της χώρας αναγκάστηκαν, κάτω από την ορμή των επαναστατικών γεγονότων και την πίεση κάποιων φιλελεύθερων κύκλων που έβλεπαν ότι αν το καθεστώς δεν έκανε  κάποιες παραχωρήσεις θα κατέρρεε, να προχωρήσουν σε ένα είδος κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, με συμβουλευτικό κυρίως ρόλο. Δημιουργήθηκε η Ά Δούμα (Βουλή) το 1906, όπου το ΣΔΕΚΡ απόκτησε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση αποτελούμενη από μια μικτή ομάδα Μπολσεβίκων και Μενσεβίκων βουλευτών. Ο Λένιν υπερασπίστηκε τη δουλειά εκεί, στο βαθμό βεβαίως που η δουλειά αυτή γινόταν με τους όρους του κόμματος και προπαγάνδιζε την παρέμβαση στους εργατικούς χώρους, κόντρα στους ¨οτζοβιστές¨  και την υπεραριστερή αντίληψη τους που θεωρούσε ότι οι σοσιαλδημοκράτες, ως μαρξιστές και επαναστάτες, δεν θα έπρεπε να συμμετέχουν στο αστικό κοινοβούλιο.

ΠΙΣΩ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ

Η υποχώρηση της επανάστασης ανάγκασε το ζεύγος Ουλιάνοφ να καταφύγει για μια ακόμη φορά στο εξωτερικό, αρχικά στη γειτονική Φινλανδία και κατόπιν στην Ελβετία. Πλέον άρχιζε η περίοδος της αντίδρασης γνωστή και ως περίοδος Στολύπιν, από του όνομα του διορισμένου από τον τσάρο αντιδραστικού πρωθυπουργού.

Η απογοήτευση που επέφερε η αποτυχία της επανάστασης οδήγησε σε μια γενική αποδιοργάνωση και ένα ιδεολογικό χάος στις γραμμές της σοσιαλδημοκρατίας. «Άρχισαν», αναφέρει η Κρούπσκαγια, «να γίνονται απόπειρες για την αναθεώρηση των ίδιων των βάσεων του μαρξισμού, εμφανίστηκαν φιλοσοφικά ρεύματα που επιχείρησαν να κλονίσουν την υλιστική κοσμοαντίληψη, πάνω στην οποία στηρίζεται όλος ο μαρξισμός».

Η τελική έκφραση όλων αυτών ήταν να ξεπηδήσουν μυστικιστικές και θρησκευτικές αντιλήψεις που αλλοίωναν τον διαλεχτικό υλισμό, κύριος εκπρόσωπος των οποίων υπήρξε ο Μπογκντάνωφ, ηγετική πρωπικότητα του κόμματος τότε. Ο Λένιν δεν άφησε αναπάντητα αυτά τα φαινόμενα και αντιτάχθηκε με σφοδρότητα  στον Μπογντάνωφ και τη σχολή του. Ποτέ δεν υποτίμησε την αξία της θεωρίας και της φιλοσοφίας στην ταξική πάλη, ακόμη και στις πιο σκληρές και αντίξοες συνθήκες.

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

Στη διάρκεια των διαφόρων φάσεων της εξορίας του ο Λένιν ζούσε μια λιτή ζωή σε ένα όσο γίνονταν πιο ήσυχο οικογενειακό περιβάλλον κι αυτό του έδινε το περιθώριο να συζητάει με όσους ήταν απαραίτητο, να σκέφτεται, να γράφει και να μελετάει δίχως να εμπλέκεται στις ατέρμονες πολιτικές αντιπαραθέσεις που λάμβαναν χώρα σε καφενεία και μπυραρίες, τόπους συνάντησης των εξόριστων επαναστατών. Φρόντιζε μάλιστα να το διασφαλίζει αυτό νοικιάζοντας σπίτια κοντά σε δημόσιες βιβλιοθήκες και αναγνωστικά κέντρα της εποχής, μιας και μόνο εκεί έβρισκε το υλικό που χρειαζόταν για τις μελέτες του.Την ίδια ώρα προσπαθούσε με κάθε τρόπο να ανεβάσει το ηθικό των συντρόφων του που επί χρόνια πρόσμεναν, απελπισμένοι και απομονωμένοι στην εσπερία, κάποιο φως από τη μάννα Ρωσία και να κρατήσει ενωμένες τις γραμμές του επαναστατικού κινήματος καλλιεργώντας τις επαφές στο εξωτερικό, χωρίς να παραλείπει ποτέ την παράνομη δουλειά και τη σύνδεση με το εσωτερικό.

Στα 1907 βρέθηκε στο Παρίσι όπου γνωρίζεται με πολλούς αγωνιστές του γαλλικού εργατικού κινήματος αλλά και με Ρώσους εμιγκρέδες. Οι εξόριστοι επαναστάτες δημιουργούν στην περιοχή του Λοζουμό σχολείο θεωρητικής πολιτικής εκπαίδευσης για νεαρούς εργάτες που στέλνονταν από τη Ρωσία, στο οποίο ο Λένιν διδάσκει με ιδιαίτερη χαρά και ενθουσιασμό.

Από τα τέλη του 1910 παρουσιάζονται σημεία νέας επαναστατικής ανόδου στη ρωσική επικράτεια. Γίνονται συνεχείς εξεγέρσεις στις αγροτικές περιοχές ενώ ο αριθμός των απεργιών στους εργατικούς χώρους σημειώνει ανοδική πορεία. Αποκορύφωμα όλων αυτών ήταν η δολοφονία του πρωθυπουργού Στολύπιν από έναν αμφιλεγόμενο αριστερό ριζοσπάστη, τον Ντιμίτρι Μπογκρόφ, στα τέλη του 1911.

Αυτή η περίοδος διακόπτεται στα 1914 με την κήρυξη του Ά Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Λένιν μαζί με την Ναντέζντα βρισκόταν από το 1912 στην Πολωνία, στην πόλη της Κρακοβίας, για να είναι κοντά στις επαναστατικές εστίες της Ρωσίας. Ο εθνικιστικός παροξυσμός που ανέβηκε επικίνδυνα μαζί με την κήρυξη του πολέμου, τον οδήγησαν πρώτα στις πολωνικές και μετά στις αυστριακές φυλακές και στη συνέχεια σε μια καινούργια μετανάστευση, στην ουδέτερη Ελβετία, όπου έφτασε «μετά κόπων και βασάνων» και με τη αποφασιστική βοήθεια του Αυστριακού σοσιαλιστή Βίκτωρα Άντλερ.

ΤΟ ΣΠΑΣΙΜΟ ΑΠΟ ΤΗΝ Β΄ΔΙΕΘΝΗ

Η προδοσία των σοσιαλδημοκρατών που ψήφισαν υπέρ των πολεμικών πιστώσεων στις χώρες τους (κυρίως στη Γερμανία και τη Γαλλία, πρωταγωνιστών της παγκόσμιας σύρραξης), στην πραγματικότητα υπέρ του πολέμου, κινητοποίησε αμέσως τον Λένιν. Με άρθρα, μπροσούρες και ανακοινώσεις ενάντια στον ληστρικό ιμπεριαλιστικό πόλεμο, ξεκαθαρίζει τις θέσεις του κόμματος του απέναντι στους διεθνείς σοσιαλσοβινιστές. Ιδιαίτερα δριμύς είναι απέναντι στον Καρλ Κάουτσκι, τον μέχρι τότε βασικό θεωρητικό του μαρξισμού και μέντορα των απανταχού σοσιαλδημοκρατών, στον οποίο δίνει τον χαρακτηρισμό του αποστάτη.

Μια σειρά προκαταρτικές συσκέψεις που γίνονται με πρωτοβουλία των Ιταλών σοσιαλιστών οδηγούν σ’ εκείνη την τελική του Τσίμερβαλντ, όπου μια μικρή ομάδα ανθρώπων (οι οποίοι όπως χαρακτηριστικά λεγόταν τότε «χωρούσαν σε ένα βαγόνι τραίνου»), υπογράφουν την περίφημη επαναστατική διακήρυξη (την οποία συνέταξε ο Τρότσκι), που τασσόταν κατά του πολέμου καταγγέλοντας το παγκόσμιο μακελιό και η οποία πήρε το όνομα της από το ελβετικό χωριό που φιλοξένησε τους λίγους εκείνους επαναστάτες. Ο Λένιν, εκπροσωπώντας τους Μπολσεβίκους στη σύσκεψη εκείνη, ήταν ο βασικός συντελεστής της μαρξιστικής, επαναστατικής γραμμής που αποτυπωνόταν στο πνεύμα της διακήρυξης.

Αυτή η διακήρυξη  έμελλε να γίνει το βασικό θεωρητικό όπλο των μαρξιστών τα επόμενα χρόνια και με βάση αυτή επιτελέστηκε το σπάσιμο από την αντιδραστική πλέον΄Β Διεθνή. Από εκείνη τη στιγμή  ο Λένιν και ο Τρότσκι ακολουθούν μια πολιτική πορεία που φέρνει τους δύο άνδρες ολοένα και πιο κοντά τον ένα στον άλλον, μέχρι τον Οκτώβρη του 1917, που ξεπερνώντας οριστικά τις διαφορές τους ηγούνται πια μαζί, από το ίδιο μετερίζι, της εργατικής επανάστασης στη Ρωσία.

Στα 1916 το ζεύγος Ουλιάνοφ μετακομίζει από τη Γενεύη στη Ζυρίχη, όπου τα πράγματα ήταν πιο ήσυχα, δεν υπήρχαν οι συνεχείς συντροφικές αντιπαραθέσεις της Γενεύης και αυτό επέτρεπε στον Λένιν να ασχοληθεί απερίσπαστος με τη ρωσική και τη διεθνή κατάσταση.

Η ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Εκεί τον βρίσκει η Φεβρουαριανή επανάσταση στη Ρωσία στα 1917. Στις 22 Γενάρη του ίδιου χρόνου, είχε μιλήσει σε συγκέντρωση της σοσιαλιστικής νεολαίας η οποία πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι του Λαού της Ζυρίχης με θέμα την επανάσταση του 1905, που τη θεωρούσε σαν «πρόλογο της επερχόμενης ευρωπαϊκής επανάστασης». «Είναι αναμφισβήτητο» έλεγε, «πως η επερχόμενη επανάσταση δεν μπορεί να είναι παρά μόνο προλεταριακή, με τη βαθύτερη έννοια της λέξης: προλεταριακή και σοσιαλιστική».

Ο Λένιν δεν αμφέβαλε γι αυτή την εξέλιξη, δεν μπορούσε όμως να ξέρει πόσο γρήγορα θα έλθει η επικείμενη επανάσταση. «Εμείς οι γέροι» ανέφερε με κρυφή θλίψη στο τέλος της ομιλίας του, «ίσως να μη ζήσουμε τις αποφασιστικές μάχες αυτής της επανάστασης που έρχεται».

Αντί γι αυτό όμως σε ένα μήνα είχε γκρεμιστεί το τσαρικό καθεστώς, είχαν δημιουργηθεί τα πρώτα Σοβιέτ των εργατών και αγροτών αντιπροσώπων και σε άλλους δυο μήνες, τον Απρίλη του 1917, ο Λένιν βρισκόταν σ’ ένα σφραγισμένο από τους Γερμανούς τραίνο με κατεύθυνση την επαναστατημένη Ρωσία, πηγαίνοντας να καθοδηγήσει τους Μπολσεβίκους για την πραγματοποίηση της πρώτης μεγάλης εργατικής-σοσιαλιστικής επανάστασης στον κόσμο, της Οκτωβριανής!

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΔΟΥΛΕΙΑ

Τα γεγονότα του Οκτώβρη είναι λίγο-πολύ γνωστά από τις πάμπολες μαρτυρίες και τις ιστορικές μελέτες: εξέγερση, κατάληψη των νευραλγικών σημείων της πρωτεύουσας, κέρδισμα της πλειοψηφίας στα σοβιέτ της Πετρούπολης και των υπόλοιπων μεγάλων βιομηχανικών κέντρων της χώρας, εργατική κυβέρνηση. Επικεντρώνουμε ωστόσο το ενδιαφέρον μας στα προηγούμενα κεφάλαια για να τονίσουμε τη σημασία που είχαν τα χρόνια της οργάνωσης του κόμματος καθώς η μαρτυρία της Ναντέζντα Κρούπσκαγια, σε ότι έχει σχέση με αυτό, αποτελεί μια σπάνια και εξαιρετική αναφορά πάνω στο θέμα.

Οι Μπολσεβίκοι, με την καθοδήγηση του Λένιν, από τη μία παρήγαγαν σοβαρό θεωρητικό έργο και από την άλλη, κάνοντας κυριολεκτικά δουλειά τυφλοπόντικα στα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας, στα εργοστάσια, τα συνδικάτα, τους αγροτικούς συλλόγους, κατάφεραν να κερδίσουν στο κόμμα τις πλατιές μάζες των εργατών, των στρατιωτών και των φτωχών αγροτών και να δημιουργήσουν τη στρατιωτική  ραχοκοκαλιά της επανάστασης, την Κόκκινη Φρουρά. Οι χιλιάδες εργάτες και στρατιώτες που οργανώθηκαν στις γραμμές της ήταν αυτοί που ουσιαστικά, ευθυγραμμισμένοι απόλυτα στην τακτική των Μπολσεβίκων, διέλυσαν τον παλιό κρατικό μηχανισμό και εδραίωσαν την εξουσία των Σοβιέτ!   

ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΩΡΑ;

Σε αυτό το σημείο πιστεύουμε ότι έγκειται η σπουδαιότητα του συγκεκριμένου βιβλίου, το οποίο ακόμη και στις μέρες μας θα μπορούσε να γίνει οδηγός για τις νέες γενιές που σύντομα θα αντικαταστήσουν την παλιά φρουρά, εκείνους δηλαδή που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κατάφεραν μεν να διασώσουν τις μαρξιστικές-λενινιστικές ιδέες, δεν κατάφεραν όμως ακόμη να χτίσουν τη μαζική επαναστατική οργάνωση και να πετύχουν μια πλατιά συσπείρωση των εργατικών μαζών.

 Η εργατική τάξη σήμερα περνάει μέρες σκληρής επίθεσης που καταργούν κάθε δικαίωμα και κεκτημένο που κέρδισε παλαιότερα, δίνοντας σκληρούς αγώνες. Αποκτάει πλέον την αίσθηση του επείγοντος το χτίσιμο των δικών μας ισχυρών μηχανισμών, οι οποίοι θα αντιπαρατεθούν επί ίσοις όροις στους αντίστοιχους, πάνοπλους και επιστημονικά οργανωμένους, μηχανισμούς του αστικού κράτους.

Η μελέτη του συγκεκριμένου βιβλίου, παρ’ ότι αυτό αναφέρεται σε μια άλλη εποχή και μια διαφορετική περίοδο, ειλικρινά θεωρούμε ότι αποτελεί μια πολύ καλή αρχή αλλά και ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο προς την παραπάνω κατεύθυνση.

Σε αυτή την προοπτική, την προοπτική δηλαδή του χτισίματος ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος στην Ελλάδα και διεθνώς που σήμερα ίσως φαίνεται «εκτός κλίματος», είναι σχεδόν βέβαιο ότι πολύ σύντομα θα προσανατολιστούν τα πρωτοπόρα στοιχεία της εργατικής τάξης  αλλά και τα πιο φτωχά στρώματα της κοινωνίας, τα οποία χτυπιούνται ανελέητα από τον ακραία νεοφιλελεύθερο και επιθετικό καπιταλισμό των ημερών μας ενώ την ίδια ώρα  απογοητεύονται όλο και περισσότερο από τα επίσημα κόμματα της Αριστεράς τα οποία τα οδηγούν από ήττα σε ήττα, δίνοντας το περιθώριο σε ακροδεξιά μορφώματα να βγουν στο πολιτικό προσκήνιο.

Η Ιστορία όχι μόνο δεν έφτασε στο τέλος της, όπως ισχυρίζονται  οι εκπρόσωποι του σημερινού νεοφιλελεύθρου καπιταλισμού, όχι μόνο δεν έκλεισε τον κύκλο της προσπερνώντας τη σοσιαλιστική κοσμοθεωρία όπως διατείνονται κάποιοι ανιστόρητοι ψευτοαναλυτές, το αντίθετο, εκτός του ότι θα ξαναπροσφέρει μεγάλες ευκαιρείες στο μέλλον για το εργατικό κίνημα, έχει το επιπλέον προνόμιο να διαθέτει πληθώρα εξαιρετικών πολιτικών μαθημάτων καθώς και λαμπρών επαναστατικών παραδειγμάτων.

Ας ανατρέξουμε σε αυτά, ας τα μελετήσουμε, ας αντλήσουμε εμπειρίες και ας ψάξουμε τις αναλογίες με τη σημερινή εποχή, έτσι ώστε να μπορέσουμε να τα εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο τρόπο, αν πραγματικά επιθυμούμε να βοηθήσουμε την κοινωνία να προχωρήσει στην πραγματική απελευθέρωση της και τον σοσιαλισμό...