Ισπανικό κράτος: Το καθεστώς της αστάθειας και οι τρεις κρίσιμες εβδομάδες

H συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φία των ελ­λη­νι­κών Μέσων βιά­ζε­ται να μι­λή­σει για τε­λειω­μέ­νη συμ­φω­νία του Podemos, με τους Σο­σια­λι­στές. Παρ' όλο που ένα τέ­τοιο σε­νά­ριο είναι πι­θα­νό, χρειά­ζε­ται να κά­νου­με μια προ­σε­χτι­κή ανά­γνω­ση του τι συμ­βαί­νει στην Ισπα­νία, μια και η κα­τά­στα­ση εκεί δεν είναι για πα­νη­γυ­ρι­σμούς, αν μι­λά­με από την πλευ­ρά των από κάτω και της Αρι­στε­ράς. 

Πε­ρισ­σό­τε­ρο λοι­πόν θέ­λου­με άλλη μια φορά να δώ­σου­με έμ­φα­ση στην αστά­θεια και όχι στη βε­βαιό­τη­τα, γιατί όπου και αν κα­τα­λή­ξουν τα κυ­βερ­νη­τι­κά μα­γει­ρέ­μα­τα, θα κα­θο­ρί­ζο­νται από το ρευ­στό πο­λι­τι­κό σκη­νι­κό. Το «καλώς όρι­σες αστά­θεια» του πο­λι­τι­κού επι­στή­μο­να και αγω­νι­στή της Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς Χάιμε Πα­στόρ, επι­βε­βαιώ­νε­ται  μέρα με τη μέρα. Επο­μέ­νως, το ζή­τη­μα δεν είναι τόσο να προ­βλέ­ψου­με το απο­τέ­λε­σμα, αλλά κα­ταρ­χήν να  κα­τα­νο­ή­σου­με την κρίση κυ­βερ­νη­σι­μό­τη­τας. Μια κρίση όχι μόνο ισπα­νι­κή αλλά πα­νευ­ρω­παϊ­κή. Το βα­σι­κό ζή­τη­μα  που πα­ρα­μέ­νει άλυτο παρά  τις πο­λύ­μη­νες δια­πραγ­μα­τεύ­σεις είναι ποιά κυ­βέρ­νη­ση θα ανα­λά­βει να εφαρ­μό­σει τα μέτρα που ζητά η Ε.Ε από τους ισπα­νούς. Ανα­ζη­τεί­ται λοι­πόν η κα­τάλ­λη­λη μορφή κυ­βερ­νη­τι­κού σχή­μα­τος που θα μπο­ρέ­σει να εφαρ­μό­σει ένα σκλη­ρό πρό­γραμ­μα λι­τό­τη­τας και που θα αντέ­ξει τις πιέ­σεις μιας ισπα­νι­κής κοι­νω­νί­ας που τα τε­λευ­ταία χρό­νια έδει­ξε ότι αντι­στέ­κε­ται. Μια τέ­τοια συ­ντα­γή όμως δεν έχει βρε­θεί.

Από τις ισπα­νι­κές εκλο­γές της 20ης Δε­κέμ­βρη και ύστε­ρα ζη­τεί­ται κυ­βέρ­νη­ση, αλλά κυ­βέρ­νη­ση δεν βρί­σκε­ται. Οι αρ­χη­γοί των κομ­μά­των της δε­ξιάς (P.P), των σο­σια­λι­στών (PSOE), των Πο­λι­τών (Ciudadanos), και του Podemos παί­ζουν ένα παι­χνί­δι εντυ­πώ­σε­ων, που κι­νεί­ται ορια­κά με­τα­ξύ ψέ­μα­τος και πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, προ­σπα­θώ­ντας να απο­δεί­ξουν ότι χωρίς αυ­τούς δεν μπο­ρεί να κυ­βερ­νη­θεί η χώρα. Την ίδια στιγ­μή, πέρα από τη δια­χεί­ρι­ση της δη­μό­σιας συ­ζή­τη­σης, είναι ανα­γκα­σμέ­νοι να αντι­με­τω­πί­σουν τις εσω­κομ­μα­τι­κές αντι­θέ­σεις, οι οποί­ες επη­ρε­ά­ζουν κα­θο­ρι­στι­κά την κε­ντρι­κή πο­λι­τι­κή αντι­πα­ρά­θε­ση. Για να το πούμε με άλλα λόγια, το σύ­στη­μα στο σύ­νο­λό του βρί­σκε­ται σε βαθιά κρίση, σε με­γά­λη αστά­θεια και αδυ­να­μία να σχη­μα­τί­σει κυ­βέρ­νη­ση, συ­μπα­ρα­σύ­ρο­ντάς όμως και το Podemos και τα υπό­λοι­πα αρι­στε­ρά σχή­μα­τα όπως η Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρά (I.U). Το Ισπα­νι­κό Κρά­τος βρί­σκε­ται σε κα­θε­στώς αστά­θειας.

Τα γε­γο­νό­τα

Λίγο πριν τα με­σά­νυ­χτα της 2 Μάη, το ζή­τη­μα της διε­ρευ­νη­τι­κής εντο­λής θα πρέ­πει να λήξει. Εάν μέχρι τότε δεν έχει βρε­θεί λύση, προ­κη­ρύσ­σο­νται νέες εκλο­γές, με πιο πι­θα­νή ημε­ρο­μη­νία την 26η Ιούνη. Ωστό­σο, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, το αρ­γό­τε­ρο μέχρι την 24η Απρι­λί­ου θα έχει ξε­κα­θα­ρί­σει το τοπίο, αφού έτσι  υπο­λο­γί­ζε­ται ο χρό­νος που χρειά­ζε­ται μέχρι τις 2 Μάη για να διε­ρευ­νη­θούν νέες συμ­φω­νί­ες και να πραγ­μα­το­ποι­η­θούν οι απα­ραι­τή­τες εσω­τε­ρι­κές δια­δι­κα­σί­ες των κομ­μά­των, εάν τε­λι­κά υπάρ­ξει οποιου­δή­πο­τε τύπου συμ­φω­νία. Θυ­μί­ζου­με ότι από τις 350 έδρες του ισπα­νι­κού κοι­νο­βου­λί­ου, οι 123 ανή­κουν στο P.P, οι 90 στο PSOE, οι 69 στο Podemos, οι 40 στους Ciudadanos, οι 2 στην I.U, και οι υπό­λοι­πες σε άλ­λους μι­κρό­τε­ρους σχη­μα­τι­σμούς. To P.P, βυ­θι­σμέ­νο στα σκάν­δα­λα και με αυ­το­νο­μη­μέ­νη ως προς τα συμ­φέ­ρο­ντά της ηγε­σία, δεν ικα­νο­ποί­η­σε την επι­θυ­μία της αστι­κής τάξης για κυ­βέρ­νη­ση του Με­γά­λου Συ­να­σπι­σμού. Απο­σύρ­θη­κε νωρίς από τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις και πε­ρι­μέ­νει να έρ­θουν κα­λύ­τε­ρες μέρες. Το PSOE, σπα­ράσ­σε­ται από τον εσω­τε­ρι­κό εμ­φύ­λιο, με τη δεξιά πτέ­ρυ­γα του πρώην πρω­θυ­πουρ­γού Φε­λί­πε Γκον­ζά­λες να πε­ρι­μέ­νει την απο­τυ­χία του τω­ρι­νού γραμ­μα­τέα Σάν­τσες. Σε μια προ­σπά­θεια να βγει από το αδιέ­ξο­δο, ο Σάν­τσες, κα­τέ­λη­ξε τις τε­λευ­ταί­ες εβδο­μά­δες σε μια συμ­φω­νία με το κόμμα των Πο­λι­τών, θέ­το­ντας τις βά­σεις για μια-εν­δε­χο­μέ­νως-πιο ισχυ­ρή συ­νερ­γα­σία στον επό­με­νο γύρο των εκλο­γών. To Podemos όμως, που επέ­με­νε από την αρχή σε μια προ­ο­δευ­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση και παρά τις κυ­ρί­αρ­χες εκτι­μή­σεις για μια κα­θα­ρά τα­χτι­κού χα­ρα­κτή­ρα επι­μο­νή, φαί­νε­ται να εν­νο­εί την πρό­τα­ση για μια συ­νερ­γα­σία του με το PSOE, απο­σύ­ρο­ντας μά­λι­στα τον αρ­χι­κό όρο για αντι­προ­ε­δρία του ίδιου του Π. Ιγλέ­σιας και ζη­τώ­ντας ταυ­τό­χρο­να την από­συρ­ση των Πο­λι­τών από το κυ­βερ­νη­τι­κό σχήμα, ή την κρι­τι­κή τους στή­ρι­ξη. Για τον ίδιο, που έχει ανα­λά­βει προ­σω­πι­κά τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις πα­ρα­με­ρί­ζο­ντας προς στιγ­μή τη δεξιά πτέ­ρυ­γα του Ινίγο Ερε­χόν, είναι παρά πολύ ση­μα­ντι­κό σε αυτή τη φάση να δη­λώ­νει με όλους τους τρό­πους ότι το Podemos είναι δια­τε­θει­μέ­νο να κυ­βερ­νή­σει, εκτι­μώ­ντας ότι μπο­ρεί να εκ­με­ταλ­λευ­τεί τη συ­στη­μι­κή κρίση. Για αυτό το λόγο, την ίδια στιγ­μή που επι­μέ­νει σε μια κυ­βερ­νη­τι­κή συμ­μα­χία, επι­λέ­γει να αντι­πα­ρα­τε­θεί σκλη­ρά με την πτέ­ρυ­γα του Φε­λί­πε Γκον­ζά­λες, φτά­νο­ντας να θυ­μί­σει τις πα­ρα­στρα­τιω­τι­κές αντι­τρο­μο­κρα­τι­κές ομά­δες που επί ημε­ρών του είχαν βα­σα­νί­σει και δο­λο­φο­νή­σει μέλη της ΕΤΑ. Η ανα­φο­ρά του στο κοι­νο­βού­λιο για το «calviva» και τις με­θό­δους βα­σα­νι­σμού,  προ­κά­λε­σε σοκ στον «καλό κοι­νο­βου­λευ­τι­κό κόσμο». Η Ενω­μέ­νη Αρι­στε­ρά πάλι, βυ­θι­σμέ­νη στα χρέη, και στις συ­γκρού­σεις πα­λαιών και και­νού­ριων, εν­δέ­χε­ται σε επό­με­νο γύρο να μην κα­τορ­θώ­σει να εκλέ­ξει ούτε αυ­τούς τους δύο βου­λευ­τές που κα­τά­φε­ρε στις εκλο­γές της 20ης Δε­κέμ­βρη. Ο ρόλος τους σε αυτή τη φάση πα­ρα­μέ­νει συμ­βο­λι­κός.

Εσω­κομ­μα­τι­κές κό­ντρες

Οι ισορ­ρο­πί­ες μέσα στο Podemos έχουν ανα­τρα­πεί όμως, οδη­γώ­ντας τα συ­στη­μι­κά μέσα να μι­λούν για μια βαθιά κρίση του Podemos. Πράγ­μα­τι, οι σχέ­σεις του Ιγλέ­σιας με τον Ερε­χόν είναι στη χει­ρό­τε­ρη φάση τους. Απο­τέ­λε­σμα αυτής της κρί­σης ήταν η από­φα­ση του Ιγλέ­σιας να ανα­λά­βει ο ίδιος τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με το PSOE, να παύ­σει το δεξί χέρι του Ερ­ρε­χόν, Σέρ­χιο Πα­σκουάλ, από γραμ­μα­τέα του κόμ­μα­τος και να ανα­κοι­νώ­σει ότι προ­τί­θε­ται να δώσει τη θέση του γραμ­μα­τέα στον ιδιαί­τε­ρα αγα­πη­τό Πά­μπλο Ετσε­νί­κε, που κα­τα­γρά­φε­ται στο μέ­τω­πο της Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς. Τα ισπα­νι­κά Μέσα κά­νουν λόγο για τρεις δια­κρι­τές πτέ­ρυ­γες που ανα­δει­κνύ­ο­νται μέσα στο Podemos: τους Πα­μπλί­στας, τους Ερε­χο­νί­στας και τους Αντι­κα­πι­τα­λί­στας. Όσον αφορά τη συμ­μα­χία με το PSOE, βρί­σκει σύμ­φω­νους και τον Ιγλέ­σιας και τον Ερ­ρε­χόν, με τον πρώτο ωστό­σο να χρη­σι­μο­ποιεί ένα μικτό λόγο αρι­στε­ρού λαϊ­κι­σμού και ευ­ρω­κο­μου­νι­σμού και τον δεύ­τε­ρο να βρί­σκε­ται πιο κοντά σε μια σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή αντί­λη­ψη. Στις κρί­σι­μες στιγ­μές, οι δύο πτέ­ρυ­γες συμ­μα­χούν ενά­ντια στον εσω­κομ­μα­τι­κό αρι­στε­ρό εχθρό, μένει να δούμε αν και πότε θα γίνει αυτό.

Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά

Η Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά, στην ανα­κοί­νω­ση της  9ης Μάρτη,   που δη­μο­σιεύ­σα­με επί­σης στα ελ­λη­νι­κά («E.A.» 16/3-φ. 356), παίρ­νει ξε­κά­θα­ρη θέση. Μια κυ­βέρ­νη­ση συ­νερ­γα­σί­ας με το PSOE θα ήταν κα­τα­στρο­φι­κή για τον ισπα­νι­κό λαό και τις ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις, το PSOE δεν ανή­κει στο μέ­τω­πο της αλ­λα­γής, πρό­κει­ται για ένα διε­φθαρ­μέ­νο κομ­μά­τι του συ­στή­μα­τος. Όλες τις προη­γού­με­νες βδο­μά­δες, τα προ­βε­βλη­μέ­να στε­λέ­χη των Αντι­κα­πι­τα­λί­στας, έχουν το­πο­θε­τη­θεί δη­μό­σια ενά­ντια σε μια τέ­τοια συ­νερ­γα­σία. Αυτή η ξε­κά­θα­ρη στάση, ει­δι­κά στην Αν­δα­λου­σία, αλλά και στη Μα­δρί­τη όπου η Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά έχει την πλειο­ψη­φία σε όλα τα όρ­γα­να,  έχει δη­μιουρ­γή­σει μια με­γά­λη συ­σπεί­ρω­ση αγω­νι­στών, που δεν θέ­λουν μια τέ­τοια συμ­μα­χία. Κυ­ρί­ως οι αγω­νι­στές και οι αγω­νί­στριες του Podemos,  δί­νουν έμ­φα­ση στον εκ­δη­μο­κρα­τι­σμό του Podemos και θε­ω­ρούν ότι οι εσω­κομ­μα­τι­κές δια­μά­χες είναι απο­τέ­λε­σμα της λο­γι­κής του «vistalegre» (ιδρυ­τι­κού συ­νε­δρί­ου που έγινε με αντι­δη­μο­κρα­τι­κούς όρους). Μιας λο­γι­κής που έχει χάσει. Σε αυτή τη νέα φάση, συ­σπει­ρώ­νο­ντας κόσμο, ανα­μέ­νουν τις εξε­λί­ξεις καθώς και το εσω­κομ­μα­τι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα που θα γίνει εφό­σον επι­τευ­χθεί συμ­φω­νία, για να αντι­στα­θούν στη  «συ­ρι­ζο­ποί­η­ση» του Podemos.

Εν­δια­φέ­ρον πα­ρου­σιά­ζει για άλλη μια φορά η κά­λυ­ψη των εξε­λί­ξε­ων από την «Αυγή», που κάνει λόγο για «Ισπα­νι­κή Άνοι­ξη» και για μια νέα εποχή που ξε­κι­νά για τους λαούς της Ευ­ρώ­πης κλπ. Για την εσω­τε­ρι­κή προ­πα­γάν­δα είναι κρί­σι­μο να πα­ρου­σια­στεί άλλο ένα αρι­στε­ρό  κόμμα στης Ευ­ρώ­πη να υπο­χω­ρεί. Στην Ισπα­νία ωστό­σο, η απο­τυ­χία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, απο­τε­λεί κοινό μυ­στι­κό, για αυτό απο­φεύ­γο­νται οι  ανα­φο­ρές στον Τσί­πρα και στη μνη­μο­νια­κή κυ­βέρ­νη­σή του. 

Συ­μπε­ρά­σμα­τα

Οι εκτι­μή­σεις είναι ότι δεν θα επι­τευ­χθεί συμ­φω­νία για σχη­μα­τι­σμό κυ­βέρ­νη­σης. Αν επι­τευ­χθεί, οι όροι του Podemos, που συ­νε­χί­ζουν να είναι σκλη­ροί ως προς το πε­ριε­χό­με­νο ενός προ­γράμ­μα­τος ενά­ντια στη λι­τό­τη­τα, δεν θα γί­νουν δε­χτοί από το PSOE, που δεν μπο­ρεί να «αδειά­σει» τους Ciudadanos. Ωστό­σο κα­νείς και καμία δεν μπο­ρεί να είναι σί­γου­ρος για το απο­τέ­λε­σμα και δεν απο­κλεί­ε­ται να βρε­θού­με μπρο­στά σε ένα τέ­τοιο επι­κίν­δυ­νο εν­δε­χό­με­νο. Ακόμα όμως και αν δεν επι­τευ­χθεί, οι επό­με­νες εκλο­γές θα είναι επί­σης ένα ακόμα θρί­λερ για όλες τις δυ­νά­μεις που έχουν πα­γι­δευ­τεί σε μια κυ­βερ­νη­τι­κή λο­γι­κή, αφού δυ­στυ­χώς σε αυτό τον γύρο μπή­καν οι όροι για ανί­ε­ρες συμ­μα­χί­ες που ξε­πλέ­νουν το PSOE.

Σε αυτό το σκη­νι­κό, όπου προ­ε­τοι­μά­ζε­ται μια κυ­βερ­νη­τι­κή πρό­τα­ση που θα δια­χει­ρι­στεί και θα εντεί­νει τη λι­τό­τη­τα στην Ισπα­νία, δε χω­ρά­ει το Podemos. Είναι κρί­σι­μο οι δυ­νά­μεις του να κα­τα­νο­ή­σουν ότι η τυχόν συμ­με­το­χή τους στην κυ­βέρ­νη­ση θα ήταν ολέ­θριο λάθος. Λάθος  που θα πρέ­πει να απο­φευ­χθεί πάση θυσία.

Είναι βα­σι­κό να ανοί­ξει η συ­ζή­τη­ση σε όλα τα μέλη του Podemos, δη­μο­κρα­τι­κά και ει­λι­κρι­νά, να συ­ζη­τη­θεί η ελ­λη­νι­κή τρα­γω­δία,  που του­λά­χι­στον θε­ω­ρη­τι­κά  κα­τα­δι­κά­ζε­ται από όλες τις πλευ­ρές, με βα­σι­κό στόχο να απο­συρ­θεί το Podemos από το συ­στη­μι­κό κάδρο. Όλη αυτή η ενέρ­γεια χρειά­ζε­ται να επα­να-επεν­δυ­θεί σε όποια κι­νη­μα­τι­κή πρω­το­βου­λία υπάρ­χει, έτσι ώστε η έμπνευ­ση και η ρι­ζο­σπα­στι­κο­ποί­η­ση να επι­στρέ­ψουν. Ήδη έχουν λη­φθεί ση­μα­ντι­κές πρω­το­βου­λί­ες ενά­ντια στην Ευ­ρώ­πη-φρού­ριο, με την Αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά να θέτει το προ­σφυ­γι­κό ως πρώτο θέμα στην ατζέ­ντα δρά­σης της.

Ο χρό­νος με­τρά­ει ανά­πο­δα και πλη­σιά­ζει η ώρα όπου όλες ανε­ξαι­ρέ­τως οι δυ­νά­μεις πρέ­πει να πά­ρουν απο­φά­σεις. Για το δικό μας στρα­τό­πε­δο, όσο πιο σύ­ντο­μα έρ­θουν οι ρή­ξεις και ξε­κα­θα­ρί­σει η ήρα από το στάρι, τόσο πιο γρή­γο­ρα θα έρθει η άνοι­ξη στην Ισπα­νία και στην Ευ­ρώ­πη.