Είναι προφανές ότι η αστική τάξη θα εξαντλήσει τα περιθώρια για παραμονή στην Ευρωζώνη, αλλά έχει πλέον αρχίσει να συζητάει και το ενδεχόμενο της εξόδου.
«Αν διαιωνιστεί η σημερινή κατάσταση επιτροπείας από ξένους τεχνοκράτες, η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ενωμένη Ευρώπη είτε θα παραμείνει στα χαρτιά, με υποκατάσταση της απουσίας ουσιαστικής συμμετοχής από κάποια ειδική επιτροπεία, είτε θα λυθεί κάποια στιγμή μέσω της αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση».
ΣΕΒ, Εβδομαδιαίο Δελτίο για την ελληνική οικονομία, 4 Ιανουαρίου 2017
Το απόσπασμα αυτό περιέχεται στο πρώτο τεύχος του Εβδομαδιαίου Δελτίου του ΣΕΒ για το 2017, σε βαρυσήμαντο άρθρο με τον εξίσου βαρυσήμαντο τίτλο «2017: Annus Mirabilis ή Horribilis; Η επιλογή είναι στα χέρια μας!» Ουσιαστικά, με το άρθρο αυτό το συνδικάτο της μεγάλης αστικής τάξης «φωνάζει» ότι το 2017 θα είναι έτος κατά το οποίο θα κριθούν οι προοπτικές του ελληνικού καπιταλισμού και η σχέση του με την Ευρωζώνη!
Ένας άλλος εκπρόσωπος της αστικής τάξης, αυτή τη φορά των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος (KEEE) και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (EBEA), Κωνσταντίνος Μίχαλος σε δηλώσεις του στις 16 Δεκεμβρίου με αφορμή το πάγωμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το ελληνικό χρέος και αφού είδε πίσω από την απόφαση «το διαβολικό χέρι του Σόιμπλε», είπε:
«Για πολλοστή φορά θα επαναλάβω ότι στη χώρα μας, όλες οι πολιτικές δυνάμεις θα πρέπει να ομονοήσουν και να συνεργαστούν για να χαράξουν μια εθνική στρατηγική που θα δώσει ηχηρό μήνυμα στους δανειστές ότι οποιαδήποτε κυβέρνηση κι αν διαχειρίζεται τις τύχες αυτής της χώρας, δεν θα υποκύπτει σε ωμούς εκβιασμούς και εχθρικές ενέργειες απέναντί μας».
Τη σκυτάλη πήρε, στην «Καθημερινή της Κυριακής» 8/1/2017 ο διευθυντής της εφημερίδας, γνωστός και μη εξαιρετέος Αλέξης Παπαχελάς, σε άρθρο του το οποίο στην πρώτη έκδοση είχε τίτλο «Ευρωδραχμή» και στη δεύτερη έκδοση «Ευρωδραχμικά», λέγοντας:
«Η συζήτηση γύρω από το θέμα (σ.σ. της πιθανής εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη) δεν πρέπει να είναι ταμπού (…) η συζήτηση διεξάγεται ψιθυριστά γύρω σου και υπάρχει ο κίνδυνος πάντοτε να βρεθείς μπροστά σε απρόοπτα (σ.σ. το απρόοπτο της εξόδου από την Ευρωζώνη;)».
Η συνέχεια είναι απολύτως εντυπωσιακή, αφού εκφράζοντας την ανησυχία του για το τι θα συμβεί σε περίπτωση εξόδου από την Ευρωζώνη (που άρα θεωρεί πως είναι σοβαρή «υπόθεση εργασίας»), γράφει:
«Το πολιτικό μας σύστημα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι ανεύθυνο και ανεπαρκές. Μετά την πρώτη περίοδο ευφορίας (σ.σ. τελικά μπορεί να υπάρξει περίοδος ευφορίας και όχι μόνο Κόλαση επί Γης, με δραχμή;), θα μετέτρεπε τη χώρα σε κράτος χωρίς κανόνες (σ.σ. τώρα είμαστε κράτος με κανόνες, δηλαδή με μνημόνιο), με πληθωρισμό που θα θύμιζε τις παλιές ένδοξες ημέρες μας. Κανένας επενδυτής δεν θα την πλησίαζε γιατί ακόμη και τώρα, που υπάρχει η ευρωπαϊκή ομπρέλα (σ.σ. ακόμη και τώρα, για αύριο, βλέπουμε), η Ελλάδα είναι μια εξαιρετικά δύσκολη χώρα για όποιον θέλει να ρισκάρει εδώ τα χρήματά του».
Πριν απ’ αυτούς, ο Σταύρος Ψυχάρης κήρυξε, από το «Βήμα της Κυριακής» την παραμονή του Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, την… αντίσταση στους «ξένους δυνάστες» (τους δανειστές), ο άνθρωπος που ταυτίστηκε όσο κανένας άλλος με τον «ευρωπαϊσμό», ο Κώστας Σημίτης, με την έκδοση του βιβλίου του «Υπάρχει λύση;» εκτίμησε ότι υπάρχει κίνδυνος η Ελλάδα να μην καταφέρει να βγει στις αγορές, στα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια να μην είναι εφικτή η υπερψήφιση ενός νέου πακέτου βοήθειας στην Ελλάδα, οπότε η Ελλάδα να οδηγηθεί σε χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ το 2018, ενώ τον ίδιο κίνδυνο επέσεισαν και οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Χρυσόγονος και Στέλιος Κούλογλου.
Η «μεγάλη ανατριχίλα»
Ο κατάλογος δεν τελειώνει εδώ, αλλά δεν είναι απαραίτητο να τον συμπληρώσουμε. Είναι φανερό ότι την αστική τάξη και τους πολιτικούς της εκπροσώπους διαπερνάει η «μεγάλη ανατριχίλα» ότι το μνημονιακό πρόγραμμα μπορεί να μπλοκάρει ή και να καταρρεύσει και ότι ο ελληνικός καπιταλισμός μπορεί να γίνει το «περίοπτο» θύμα της σκλήρυνσης των πολιτικών από την πλευρά των δανειστών, που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε έξοδο από το ευρώ και σε χρεοκοπία.
Οι «κραυγές και ψίθυροι» για το ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ εκφράζουν καταρχήν το φόβο για το απευκταίο που γίνεται πλέον πιθανό. Δεν εκφράζουν όμως μόνο αυτό. Στο προαναφερθέν άρθρο του Δελτίου του ΣΕΒ περιέχονται οι απαιτήσεις της αστικής τάξης με τη μορφή μανιφέστου, υπενθυμίζοντας σε ποια Δελτία του 2016 αναλύθηκαν τα επιμέρους θέματα: μείωση εργοδοτικών εισφορών, μείωση τιμών ενέργειας, άρση «ρυθμιστικών εμποδίων» στην αγορά εργασίας, ιδιωτικοποίηση υποδομών ιδιαίτερα στην ενέργεια, επωφελής για τις επιχειρήσεις διαχείριση πτωχεύσεων και μη εξυπηρετούμενων δανείων κ.λπ.
Εδώ δεν υπάρχουν μόνο οι απαιτήσεις των δανειστών προς την κυβέρνηση, αλλά και οι απαιτήσεις της ελληνικής αστικής τάξης προς την κυβέρνηση και τους δανειστές. Σε όλη τη διάρκεια των μνημονίων μέχρι σήμερα, η ελληνική αστική τάξη είδε τις απαιτήσεις της να ενσωματώνονται στα μνημόνια: μείωση μισθών, διάλυση εργασιακών σχέσεων, μείωση εισφορών κ.λπ. Εκτός αυτών, κατάφερε να αποφύγει τον έλεγχο της φοροδιαφυγής αλλά και τις φοροεπιβαρύνσεις. Τα μνημόνια ήταν μνημόνια για τις εργαζόμενες τάξεις και υπέρ της αστικής τάξης. Με το τρίτο μνημόνιο, η αστική τάξη ζητεί να ολοκληρωθούν τα οφέλη γι’ αυτήν με την πλήρη «απελευθέρωση» της αγοράς εργασίας και ίσως νέα μείωση του κατώτατου μισθού (κάτι που δεν μπορεί να απαιτήσει δημόσια), με το πλιάτσικο των ιδιωτικοποιήσεων, με τη μείωση του ενεργειακού κόστους (που σημαίνει ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και «απελευθέρωση» της αγοράς ενέργειας), αλλά και με την επωφελή για τις επιχειρήσεις διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Το νομοσχέδιο που ετοιμάζει ο Γ. Σταθάκης προβλέπει ακριβώς αυτό το «κούρεμα» των επιχειρηματικών χρεών, αλλά σκοντάφτει στις απαιτήσεις των δανειστών για αλλαγή διοικήσεων στις επιχειρήσεις που θα επωφεληθούν από ένα τέτοιο «κούρεμα» και στο φόβο «μεγάλης εκκαθάρισης» επιχειρήσεων με υψηλά χρέη. Το γεγονός επίσης ότι ο έλεγχος των τραπεζών περνάει στα χέρια των ξένων funds, δυσκολεύει τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.
Με τη σκληρή τους τακτική απέναντι στην κυβέρνηση, οι «ξένοι δυνάστες» όχι μόνο αρνούνται το ξεμπλοκάρισμα της ομαλής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις, όχι μόνο απειλούν με έξωση τις διοικήσεις των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, αλλά σπρώχνουν τα πράγματα πέρα από τα όρια αντοχής της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος, φέρνοντας όλο και πιο κοντά το ενδεχόμενο ακόμη και της εξόδου από την Ευρωζώνη. Ο φόβος ότι αυτό μπορεί να μην είναι απλώς σκληρή τακτική αλλά ίσως και σχέδιο αρχίζει να κατατρώει την αυτοπεποίθηση και τον ευρωπαϊκό οίστρο της ελληνικής αστικής τάξης και των εκπροσώπων της. Η συζήτηση για το πώς θα αντιμετωπίσει το -πιθανό πλέον- «απευκταίο» έχει αρχίσει, διότι όπως λέει ο Παπαχελάς «υπάρχει ο κίνδυνος πάντοτε να βρεθείς μπροστά σε απρόοπτα»...
Μνημόνιο για ποιον;
Είναι προφανές ότι η αστική τάξη θα εξαντλήσει τα περιθώρια για παραμονή στην Ευρωζώνη, αλλά έχει πλέον αρχίσει να συζητάει και το ενδεχόμενο της εξόδου. Είναι επίσης προφανές -πρέπει να είναι!- ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο η αστική τάξη θα παλέψει με όλα τα μέσα για να διατηρήσει και να επαυξήσει τα κέρδη που αποκόμισε από την εφαρμογή των μνημονίων, διατηρώντας και κλιμακώνοντας τις πολιτικές λιτότητας. Όπως έλεγε ένα σύνθημα του κινήματος την περίοδο των Φόρουμ, «δεν μπορείς να είσαι υπέρ των φτωχών αν δεν είσαι ενάντια στους πλούσιους». Και με άλλα λόγια: μέσα στην κρίση μπορούν να υπάρξουν πολιτικές επιβολής μνημονίων είτε ενάντια στην εργασία είτε ενάντια στο κεφάλαιο. Τα τρία μέχρι σήμερα μνημόνια υπήρξαν μνημόνια ενάντια στην εργασία και υπέρ του κεφαλαίου. Με πιθανό μπλοκάρισμα του μνημονιακού προγράμματος και έξοδο ή «ειδική σχέση» με το ευρώ, το ίδιο δίλημμα θα τεθεί ξανά. Και η Αριστερά θα πρέπει να έχει ξεκάθαρη ταξική αντίληψη καιν πολιτική: κατάργηση των μνημονίων, αναδιανομή υπέρ των εργαζόμενων τάξεων, μνημόνιο στο κεφάλαιο ως μίνιμουμ βάση για ένα μεταβατικό πρόγραμμα προς το σοσιαλισμό.
*Αναδημοσίευση από την "Εργατική Αριστερά" που κυκλοφορεί
