Ο ιμπεριαλισμός δεν πρόκειται να διορθώσει την κρίση που ο ίδιος προκάλεσε

Για άλλη μια φορά, οι ΗΠΑ και άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις απειλούν με στρατιωτική επέμβαση προκειμένου να επιβάλουν την «τάξη» στην ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης στην Αϊτή. Ισχυρίζονται ότι ανταποκρίνονται στην έκκληση του ντε φάκτο πρωθυπουργού και προέδρου της Αϊτής, Αριέλ Ανρί, για συνδρομή διεθνών δυνάμεων στην καταστολή των συμμοριών που εμποδίζουν την πρόσβαση σε τερματικούς σταθμούς φυσικού αερίου και νερού στο Πορτ-ο-Πρενς. 

Αλλά ο Ανρί δεν εκπροσωπεί τον λαό της Αϊτής. Δεν εξελέγη, αλλά επιλέχθηκε ως πρόεδρος από τις ΗΠΑ. Ο Ανρί διατηρεί την εξουσία μόνο χάρη στην υποστήριξη της Ουάσιγκτον και έχει απέναντί του τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας, απολύτως δικαιολογημένα. Με εντολή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), προώθησε νεοφιλελεύθερες οικονομικές «μεταρρυθμίσεις», συμπεριλαμβανομένου του τερματισμού των επιδοτήσεων στα καύσιμα, οι οποίες έχουν φτωχοποιήσει ακόμα περισσότερο την εργατική τάξη και την αγροτιά της χώρας. 

Ο Ανρί έχει ζητήσει την παρέμβαση των ΗΠΑ προκειμένου να υπερασπιστεί αυτές τις πολιτικές και να καταστείλει και τη λαϊκή αντίσταση και τις συμμορίες που έχουν αναδυθεί μέσα από την κρίση στην κοινωνία της Αϊτής. Ήδη, η Ουάσιγκτον και η λεγόμενη Ομάδα-Πυρήνας, που αποτελείται από τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Ηνωμένα Έθνη και τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών, έχει εξασφαλίσει την ψήφιση μιας απόφασης του ΟΗΕ, η οποία επιβάλλει κυρώσεις σε έναν φερόμενο ως αρχηγό συμμορίας και πρώην αστυνομικό, τον Τζίμι «Μπάρμπεκιου» Σεριζιέ. Αυτή μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μια νέα απόφαση που θα μπορούσε να εγκρίνει την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων εκτός ΟΗΕ στην Αϊτή. 

Ενώ οποιαδήποτε παρέμβαση θα είναι όμορφα ντυμένη με ανθρωπιστική γλώσσα, οι ΗΠΑ, άλλες μεγάλες δυνάμεις και οι πληρεξούσιοί τους δεν θα προσφέρουν καμία λύση στην κρίση στην οποία βρίσκεται η χώρα. Στην πραγματικότητα, όπως πιστοποιεί η προϊστορία των επεμβάσεών τους αλλά και οι τρέχουσες πολιτικές τους, αυτοί βρίσκονται στη ρίζα των προβλημάτων της Αϊτής. Το να τους ζητάει κανείς να λύσουν αυτά τα προβλήματα είναι σαν να ζητάει από εμπρηστές να σβήσουν μια φωτιά την οποία αυτοί άναψαν και συνεχίζουν να τροφοδοτούν με καύσιμη ύλη. 

Οι ιμπεριαλιστές ενάντια στην ελεύθερη Μαύρη δημοκρατία 

Οι ΗΠΑ και άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ήταν οι αφέντες και καταπιεστές της Αϊτής από την εποχή της νικηφόρας επανάστασης της χώρας που ανέτρεψε το γαλλικό αποικιακό καθεστώς και την δουλοκτητική άρχουσα τάξη και τελικά συγκροτήθηκε ως μια ελεύθερη Μαύρη δημοκρατία το 1804. 

Η Γαλλία, η Βρετανία και η Ισπανία προσπάθησαν όλες να ανακαταλάβουν τη χώρα με στρατιωτικές εισβολές, τις οποίες η Αϊτή απέκρουσε. Η Γαλλία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Αϊτής μόνο υπό τον όρο ότι θα αποζημίωνε τους δουλοκτήτες για τις χαμένες «ιδιοκτησίες» τους, παγιδεύοντας έκτοτε τη χώρα σε χρέη. 

Οι ΗΠΑ δεν αναγνώριζαν καν την ανεξαρτησία της Αϊτής μέχρι την ανατροπή της κυριαρχίας των δουλοκτητών του Νότου κατά τον αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Αλλά και μετά από αυτό, η μόνη έγνοια της Ουάσιγκτον σε ό,τι αφορούσε την Αϊτή ήταν ιμπεριαλιστική –η διασφάλιση ότι κανένα άλλο κράτος δεν επρόκειτο να παραβιάσει την ηγεμονία της στο ημισφαίριο και ότι θα έλεγχε την κυβέρνηση της χώρας αποκομίζοντας κέρδη από την οικονομία της. 

Επιδιώκοντας αυτούς τους στόχους, οι ΗΠΑ επενέβησαν επανειλημμένα στη χώρα, με αποκορύφωμα την εισβολή και την κατοχή της χώρας από το 1915 έως το 1934, κατά τη διάρκεια της οποίας εγκατέστησαν ηγέτες της επιλογής τους, δημιούργησαν τον Αϊτινό Στρατό και κατέστειλαν τους μαχητές του αγώνα για απελευθέρωση. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, υποστήριξαν τη στυγνή δικτατορία πατέρα-γιου, πρώτα του Φρανσουά «Πάπα Ντοκ» Ντιβαλιέ και έπειτα του Ζαν Κλοντ «Μπέιμπι Ντοκ» Ντιβαλιέ, στην οποία υπολόγιζαν ως αντεπαναστατικό σύμμαχο ενάντια στην Κούβα στην Καραϊβική. 

Υπό τον «Μπέιμπι Ντοκ», οι ΗΠΑ επέβαλαν ένα νεοφιλελεύθερο σχέδιο διαρθρωτικών προσαρμογών που κατέστρεψε την αγροκαλλιέργεια των χωρικών και άνοιξε τη χώρα σε πολυεθνικές εταιρείες οι οποίες υπερεκμεταλλεύονταν την εργατική τάξη στις πόλεις. Υποστήριξαν τον στρατό, την αστυνομία και το διαβόητο τάγμα θανάτου της δικτατορίας, τους «Τοντόν Μακούτ», που από κοινού δολοφόνησαν έως και 60.000 Αϊτινούς για να επιβάλουν μια οικονομία εργασιακών συνθηκών γαλέρας και υπανάπτυξης, η οποία οδήγησε την Αϊτή στο να γίνει η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου. 

Ωστόσο, μπροστά σε αυτή τη βάναυση καταστολή και εξαθλίωση, οι Αϊτινές μάζες ξεσηκώθηκαν. Οργάνωσαν ένα μαζικό επαναστατικό κίνημα το οποίο ονομάστηκε «Λαβαλάς» και ανέτρεψαν τον «Μπέιμπι Ντοκ» με μια επιτυχημένη πολιτική επανάσταση, η οποία τελικά οδήγησε στις πρώτες ελεύθερες και δίκαιες εκλογές στην ιστορία της χώρας. Το κίνημα ανέβασε στη θέση του προέδρου της χώρας τον Ζαν Μπερτράντ Αριστίντ, έναν ιερέα οπαδό/δάσκαλο της Θεολογίας της Απελευθέρωσης. 

Πραξικοπήματα, κατοχή και α-φυσική καταστροφή 

Αντί να υποστηρίξουν τα σχέδιά του για δημοκρατία, κοινωνική μεταρρύθμιση και ανάπτυξη, οι ΗΠΑ ενίσχυσαν και υπέθαλψαν ένα πραξικόπημα το 1991 και ανέχθηκαν το καθεστώς που προέκυψε για τρία χρόνια. Οι ΗΠΑ αντέστρεψαν την πολιτική τους μόνο όταν αυξήθηκε η αντίσταση στο εσωτερικό της χώρας και όταν η έξοδος των προσφύγων, τους οποίους ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον φυλάκιζε κατά χιλιάδες στο Γκουαντάναμο και στο Κέντρο Κράτησης Κρόμε της Φλόριντα, άρχισε να απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα. 

Οι ΗΠΑ εισέβαλαν στην Αϊτή και επέβαλαν μια κατοχή υπό τον ΟΗΕ. Αποκατέστησαν τον Αριστίντ στην εξουσία υπό τον όρο να υπακούει σε νεοφιλελεύθερες επιταγές για οικονομική «μεταρρύθμιση», να μη διεκδικήσει τα χαμένα χρόνια της θητείας του και άρα να παραιτηθεί το 1996. Αλλά ο Αριστίντ και ο διάδοχός του Ρενέ Πρεβάλ αντιστάθηκαν εν μέρει και όταν ο Αριστίντ επανεξελέγη το 2001, η κυβέρνησή του απαίτησε αποζημιώσεις από τη Γαλλία για το αρχικό χρέος που είχε επιβάλει στην Αϊτή. Σε απάντηση, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος, σε συνεργασία με τον Καναδά και τη Γαλλία, πραγματοποίησε ένα δεύτερο πραξικόπημα, απαγάγοντας και εξορίζοντας τον εκλεγμένο πρόεδρο, που κατέληξε στη Νότια Αφρική. 

Ο Μπους επέβαλε την τάξη μέσω του ΟΗΕ, ο οποίος κατείχε τη χώρα με διάφορες προφάσεις από το 2004 έως το 2019. Η κατοχή εξελίχθηκε σε ένα διεθνές σκάνδαλο, με δυνάμεις του ΟΗΕ να καταστέλλουν τη δημοκρατική αντίσταση, να εκμεταλλεύονται εξαθλιωμένες γυναίκες στη σεξεργασία και να εισάγουν τη χολέρα –μια ασθένεια άγνωστη μέχρι τότε στη χώρα– που σκότωσε περίπου 10.000 ανθρώπους. 

Οι ΗΠΑ και η Ομάδα-Πυρήνας υποστήριξαν μια σειρά από όλο και πιο παράνομες και αντιδημοφιλείς κυβερνήσεις, οι οποίες ακολουθούσαν τις νεοφιλελεύθερες επιταγές τους. Στην πορεία, σακάτεψαν την Αϊτή, ιδιωτικοποιώντας τις κρατικές βιομηχανίες και τις κοινωνικές υπηρεσίες της και μετατρέποντας τη χώρα σε αυτό που οι ακτιβιστές αποκαλούν «Δημοκρατία των ΜΚΟ», των οποίων η αυτοσχέδια και ασυντόνιστη φιλανθρωπία δεν θα μπορούσε ποτέ να αντικαταστήσει το κράτος σε ό,τι αφορά την κάλυψη των αναγκών του λαού. 

Οι μόνοι κρατικοί θεσμοί που υποστηρίχθηκαν από τις ΗΠΑ είναι οι κατασταλτικοί. Με τον παλιό Αϊτινό Στρατό να έχει πάψει να υπάρχει προ πολλού, αφού τον κατάργησε ο Αριστίντ, οι ΗΠΑ και οι συνεργάτες τους έριξαν χρήματα στην αστυνομία της Αϊτής προκειμένου να καταστείλει απελπισμένους ανθρώπους. 

Όλα τα παραπάνω έχουν καταστήσει τη χώρα ευάλωτη σε μια σειρά «φυσικών» καταστροφών, από τον τρομακτικό σεισμό του 2010, που σκότωσε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, μέχρι μια σειρά τυφώνων που σάρωσαν τη χώρα την τελευταία δεκαετία, έναν ακόμη σεισμό το 2021 και στη συνέχεια την πανδημία COVID-19. Χωρίς ένα λειτουργικό κράτος, υποδομές υπαγόμενες σε κανόνες, ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας ή ένα λειτουργικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης –όλα αποτελέσματα της ιμπεριαλιστικής παρέμβασης– η χώρα έχει οδηγηθεί σε μια ατελείωτη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση. 

Όλα αυτά έχουν οδηγήσει την εργατική τάξη της Αϊτής, τους φτωχούς των πόλεων και την αγροτιά στην ανέχεια. Σχεδόν το 60% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας, το 30% βρίσκεται σε επισιτιστική ανασφάλεια και το 50% δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Η Ουάσιγκτον, η οποία κυβερνά την πλουσιότερη χώρα στην ανθρώπινη ιστορία, είναι άμεσα υπεύθυνη για αυτές τις φρικτές συνθήκες. 

Οι ΗΠΑ αστυνομεύουν την δική τους κρίση 

Οι ΗΠΑ υπό τις κυβερνήσεις Ομπάμα, Τραμπ και τώρα Μπάιντεν έχουν υποστηρίξει μια διαδοχή διεφθαρμένων δεξιών κυβερνήσεων, από εκείνη του Μισέλ Μαρτελί έως του Ζοβενέλ Μοΐζ, ο οποίος δολοφονήθηκε το 2021. Έκτοτε, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τον επιλεγμένο από αυτές αλλά μη εκλεγμένο, πρωθυπουργό και ντε φάκτο υπηρεσιακό πρόεδρο Αριέλ Ανρί. 

Χωρίς μια νομιμοποιημένη εκλεγμένη κυβέρνηση και με την κοινωνία της Αϊτής να μαστίζεται από κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις, η λαϊκή οργή έχει ξεσπάσει σε κύματα διαδηλώσεων που απαιτούν την παραίτηση του Ανρί. Ταυτόχρονα, αυτές οι συνθήκες έχουν οδηγήσει κύματα Αϊτινών να εγκαταλείπουν τη χώρα, όπως συνέβη και μετά τον σεισμό. 

Ενώ ο Μπάιντεν ανανέωσε το Προσωρινό Καθεστώς Προστασίας (TPS) για όσους είχαν καταφύγει στις ΗΠΑ μετά τον σεισμό, επέβαλε ένα βάναυσο συνοριακό καθεστώς εναντίον των νεοαφιχθέντων Αϊτινών καθώς και όλων των άλλων μεταναστών, φτάνοντας στο σημείο να χρησιμοποιήσει τον Τίτλο 42 του Τραμπ, το διάταγμα που απαγόρευε την είσοδο στη χώρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτές οι πολιτικές δημιούργησαν τις φρικιαστικές σκηνές απελπισμένων Αϊτινών στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού να κυνηγιούνται, να συλλαμβάνονται και να ξυλοκοπούνται βάναυσα από τη Συνοριακή Περίπολο. 

Προκάλεσαν επίσης πολύ λιγότερο δημοσιοποιημένες φρικαλεότητες, όπως το να αναχαιτίζει η αμερικανική Ακτοφυλακή Αϊτινούς μετανάστες στη θάλασσα πριν καν μπορέσουν να φτάσουν στην ακτή. 

Ως οριστική απόδειξη της ανάλγητης περιφρόνησης του Μπάιντεν για τις ζωές και τα ανθρώπινα δικαιώματα των Αϊτινών, η κυβέρνησή του έχει απελάσει και επαναπατρίσει 20.000 μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων κάποιων που δεν έχουν ζήσει στη χώρα για πάνω από μια δεκαετία, σε φρικτές συνθήκες και χωρίς καμία υποστήριξη. 

Στην Αϊτή, καθώς η χώρα βυθίζεται στο χάος, το οποίο προκλήθηκε εξ ολοκλήρου από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, οι ιδιωτικές και κρατικές ηγεσίες έχουν στραφεί προς τις συμμορίες για να προστατεύσουν την πολιτική και οικονομική τους κυριαρχία. Άλλες συμμορίες έχουν αναδυθεί μέσα στις φτωχές πόλεις και στην ύπαιθρο, κυρίως με τη μορφή μαφιόζικου στυλ «προστασίας», με μερικές όπως αυτή του Σεριζιέ να ισχυρίζονται ότι ηγούνται ενός επαναστατικού πολιτικού σχεδίου. 

Οι δυνάμεις του Σεριζιέ έχουν αποκλείσει τερματικούς σταθμούς φυσικού αερίου και νερού στο κεντρικό λιμάνι του Πορτ-ο-Πρενς, απαιτώντας την παραίτηση του Ανρί. Ως αποτέλεσμα αυτών των αποκλεισμών, οι Αϊτινοί αντιμετωπίζουν την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και την έλλειψη πρόσβασης σε πόσιμο νερό, που προκάλεσε ένα νέο ξέσπασμα χολέρας στη χώρα. 

Άλλες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις της Αϊτής έχουν συνασπισθεί στη «Συμφωνία της Μοντάνα», απαιτώντας την παραίτηση του Ανρί και τη διεξαγωγή νέων εκλογών προκειμένου να δοθεί στους Αϊτινούς η δυνατότητα να επιλέξουν δημοκρατικά τη δική τους κυβέρνηση. Ορισμένοι στην Αριστερά ανησυχούν ότι οι ΗΠΑ μπορεί να προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν αυτόν τον σχηματισμό, με σκοπό να χειραγωγήσουν την Αϊτινή πολιτική σκηνή, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν ένα αποτέλεσμα σύμφωνο προς τα συμφέροντά τους. Ως αποτέλεσμα, το κόμμα του Αριστίντ, «Φανμί Λαβαλάς», αποχώρησε από τη Συμφωνία. 

Για αποζημιώσεις και για την αυτοδιάθεση της Αϊτής

Προς το παρόν, η κυβέρνηση Μπάιντεν εκμεταλλεύτηκε την κρίση που προκάλεσε το κλείσιμο του λιμανιού από τον Σεριζιέ για να ενορχηστρώσει μια ακόμη ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Αϊτή. Ενώ δικαιολογούν την προώθηση μιας επέμβασης με υποτιθέμενες ανησυχίες για τις ζωές, την ασφάλεια και την ευημερία των Αϊτινών, κανείς δεν πρέπει να πάρει αυτούς τους ισχυρισμούς τοις μετρητοίς. 

Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ και η Ομάδα-Πυρήνας έχουν ιμπεριαλιστικούς στόχους ως κίνητρο –την υποστύλωση του Αϊτινού κράτους και των αστυνομικών δυνάμεών του, την ενορχήστρωση μιας πολιτικής επίλυσης κάτω από τους δικούς τους όρους, την καταστολή της λαϊκής αντίστασης, τη σύλληψη ορισμένων αλλά όχι όλων των συμμοριτών και πάνω απ’ όλα τη διακοπή της ροής μεταναστών στις ΗΠΑ. Οι Αϊτινοί το γνωρίζουν καλά αυτό. Γι’ αυτό και διαδηλώνουν ενάντια στην επέμβαση στους δρόμους του Πορτ-ο-Πρενς. 

Οι ΗΠΑ δεν προσφέρουν καμία λύση για την Αϊτή εκτός από την καταστολή. Η διεθνής Αριστερά, τα συνδικάτα και οι ακτιβιστές της αλληλεγγύης στην Αϊτή πρέπει να ενωθούν και να αντιταχθούν σε κάθε πολιτική, οικονομική και στρατιωτική επέμβαση, είτε την ενορχηστρώσει η Ουάσινγκτον είτε την αναλάβει «εξωτερικός συνεργάτης». 

Αντιθέτως, πρέπει να απαιτήσουμε από αυτούς και τους πληρεξουσίους τους να αφήσουν ήσυχη την Αϊτή και να επιτρέψουν στον λαό της να καθορίσει το πεπρωμένο του. 

Το σημαντικότερο είναι ότι πρέπει να ζητήσουμε από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, να καταβάλουν τουλάχιστον 21 δισεκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση στην Αϊτή για τα ιμπεριαλιστικά εγκλήματά τους εναντίον της. Απελευθερωμένοι από την μπότα της Ουάσιγκτον στο λαιμό τους και με αυτά τα χρήματα, οι Αϊτινοί θα είχαν επιτέλους την ευκαιρία να ανοικοδομήσουν τη χώρα τους προς το συμφέρον τους. 

Ετικέτες