Φάρμακο: από ποιούς και για ποιούς;

Η επί­θε­ση στις κα­τα­κτή­σεις αυτού που ονο­μά­ζα­με μέχρι τώρα κοι­νω­νι­κο κρά­τος ειναι τε­ρά­στια ενώ είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό οτι σε τέ­τοιο βαθμό πτώση βιο­τι­κού επι­πέ­δου αλλά και πα­ρο­χών υγειας (και αυτό είναι σί­γου­ρα κάτι που έχει επί­πτω­ση στο προσ­δό­κι­μο ζωής), βρί­σκει αντι­στοι­χί­ες μόνο με το τι συμ­βαί­νει καιρό πο­λέ­μου ή για να ανα­φερ­θού­με σε πιο πρό­σφα­τα πα­ρα­δείγ­μα­τα σε αυτό που συ­νέ­βη στις χώρες του υπαρ­κτού σο­σια­λι­σμού.

Εί­μα­στε στην αρχή κι­νη­το­ποι­ή­σε­ων στον χώρο της Υγεί­ας χωρίς αυτό να ση­μαί­νει οτι το προη­γού­με­νο διά­στη­μα υπήρ­χε κι­νη­μα­τι­κή νη­νε­μία. Κι­νη­το­ποι­ή­σεις για την υπε­ρά­σπι­ση των νο­σο­κο­μεί­ων, όπως των Ψυ­χια­τρι­κών Νο­σο­κο­μεί­ων που οδη­γού­νται σε κλεί­σι­μο, αλλά και για την υπε­ρά­σπι­ση του ΕΟΠ­ΠΥΥ και την διά­λυ­ση των δομών του.

Κι­νη­το­ποι­ή­σεις που έρ­χο­νται να απα­ντή­σουν στα νέα μέτρα της κυ­βέρ­νη­σης και της τροι­κας και τα οποία όσον αφορά το χώρο του φαρ­μά­κου προ­βλέ­πουν ακόμα με­γα­λύ­τε­ρη μεί­ω­ση του πρου­πο­λο­γι­σμού για τη φαρ­μα­κευ­τι­κή δα­πά­νη και συ­γκε­κρι­μέ­να μεί­ω­ση από 2,371 δις ευρώ στα 2 δις. Και επεί­δή το νού­με­ρο απο μόνο του μπο­ρεί να μην πε­ρι­γρά­φει την κα­τά­στα­ση, πρα­κτι­κά αυτό ση­μαί­νει οτι ένα ση­μα­ντι­κό πο­σο­στό ασθε­νων παύει να έχει πρό­σβα­ση σε βα­σι­κά φάρ­μα­κα.

Τόσο λοι­πόν η νέα μεί­ω­ση της φαρ­μα­κευ­τι­κής δα­πά­νης, όσο και η πρό­σφα­τη κό­ντρα στη Βουλή με τον Άδωνη Γε­ωρ­γιά­δη για το νέο νο­μο­σχέ­διο για τη μεί­ω­ση των τιμών στα φάρ­μα­κα και τις αλ­λα­γές στην φαρ­μα­κευ­τι­κή πο­λι­τι­κή κα­νουν επί­και­ρη μια συ­ζή­τη­ση για την θέση της Αρι­στε­ράς για την φαρ­μα­κευ­τι­κή δα­πά­νη. Φι­λο­δο­ξού­με αυτό το άρθρο να είναι βοη­θη­τι­κό και να συ­νει­σφέ­ρει στις θέ­σεις του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ για το φάρ­μα­κο, μια και πολύ σύ­ντο­μα θα πραγ­μα­το­ποι­η­θεί η συν­διά­σκε­ψη Υγεί­ας με ση­μα­ντι­κό ζη­τού­με­νο το ξε­κα­θά­ρι­σμα των θέ­σε­ων του τόσο σε σχέση με την τω­ρι­νη αντι­πα­ρά­θε­ση, όσο και για την φαρ­μα­κευ­τι­κή πο­λι­τι­κή μιας μελ­λο­ντι­κής κυ­βέρ­νη­σης της Αρι­στε­ράς.

Φάρ­μα­κο: κοι­νω­νι­κό αγαθο ή εμπό­ρευ­μα;

Σε ποιον ανή­κει ένα φάρ­μα­κο ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας για την αν­θρώ­πι­νη υγεία, - σε εκεί­νον που το εφηύ­ρε, στον ασθε­νή που το χρειά­ζε­ται ή στον με­σά­ζο­ντα που το αγο­ρά­ζει και το με­τα­πω­λεί;

Η λο­γι­κή του συ­στή­μα­τος δια­κί­νη­σης των φαρ­μά­κων υπο­στη­ρί­ζει ότι η ύπαρ­ξη και η εφαρ­μο­γή του συ­στή­μα­τος των δι­πλω­μά­των ευ­ρε­σι­τε­χνί­ας (πα­τέ­ντες) πα­γκο­σμί­ως (τα οποία έχουν διάρ­κεια του­λά­χι­στον εί­κο­σι ετών) και τα οποία επι­βάλ­λο­νται από τη συμ­φω­νία για τα πνευ­μα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα και το εμπό­ριο, είναι ανα­γκαία για να επι­τρέ­ψουν στις ιδιω­τι­κές φαρ­μα­κευ­τι­κές εται­ρεί­ες να εξα­κο­λου­θή­σουν την ερευ­νη­τι­κή τους δρα­στη­ριό­τη­τα.

Με αυτή την πα­ρά­λο­γη λο­γι­κή της προ­στα­σί­ας του κέρ­δους των φαρ­μα­κευ­τι­κών εται­ρειών και των δι­καιω­μά­των τους στο "εμπό­ρευ­μα-φάρ­μα­κο" στις μέν ανα­πτυσ­σό­με­νες χώρες εκα­τομ­μύ­ρια άν­θρω­ποι απο­κλεί­ο­νται από την πρό­σβα­ση σε βα­σι­κά φάρ­μα­κα, στην δε ανε­πτυγ­μέ­νη Δύση η φαρ­μα­κευ­τι­κή δα­πά­νη αυ­ξά­νει με τρο­μα­κτι­κούς ρυθ­μούς οδη­γώ­ντας σε πε­ρι­κο­πές στην φαρ­μα­κευ­τι­κή πε­ρί­θαλ­ψη.

Απο­τε­λεί σκάν­δα­λο το ότι ενώ ανα­ζη­τού­νται πε­ρι­κο­πές και απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τα από τον υγειο­νο­μι­κό τομέα, ποτέ δεν απαι­τή­θη­κε ου­σια­στι­κός έλεγ­χος των τιμών και του κό­στους των φαρ­μά­κων, τη στιγ­μή που οι φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ες σχε­τί­ζο­νται άμεσα με την άγρια συσ­σώ­ρευ­ση στον υγειο­νο­μι­κό τομέα, δια­μορ­φώ­νουν εξω­φρε­νι­κές τιμές στον τρίτο κόσμο και εμπο­δί­ζουν τις πρω­το­βου­λί­ες για ανά­πτυ­ξη εθνι­κών φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νιών.

Όμως εκτός αυτού παί­ζουν διαρ­κώς και με­γα­λύ­τε­ρο ρόλο στον προ­σα­να­το­λι­σμό της έρευ­νας για νέα φάρ­μα­κα και θε­ρα­πεί­ες μια και οι δη­μό­σιες δομες ή υπο­χρη­μα­τό­δο­τού­νται ή κα­ταρ­γού­νται ή χα­ρί­ζο­νται για πλήρη εκ­με­τά­λευ­ση στις ιδιω­τι­κές φαρ­μα­κευ­τι­κές εται­ρεί­ες. Αυτό το τε­λευ­ταίο είναι πολύ σο­βα­ρό μια και η έρευ­να για νέες φαρ­μα­κευ­τι­κές θε­ρα­πεί­ες είναι μα­κρο­χρό­νια δια­δι­κα­σία που απαι­τεί με­γά­λες επεν­δύ­σεις και δεν μπο­ρεί να γίνει με γνώ­μο­να το κέρ­δος.

Το εντυ­πω­σια­κό με τις φαρ­μα­κευ­τι­κές εται­ρεί­ες είναι οτι έχουν κα­τα­φε­ρει να θε­ω­ρεί­ται φυ­σιο­λο­γι­κό να κερ­δο­σκο­πούν με ένα αγοθό τόσο βα­σι­κό για την υγεία όσο το φάρ­μα­κο. Αυτο είναι που ανα­δει­κνύ­ει και ένα ση­μα­ντι­κό κα­θή­κον της Αρι­στε­ράς που είναι η επα­να­φο­ρά στη συ­ζή­τη­ση του δη­μό­σιου-κοι­νω­νι­κού και κα­θο­λι­κού χα­ρα­κτή­ρα που πρέ­πει να έχει τόσο η πρό­σβα­ση στις δομές υγεί­ας υγεί­ας γε­νι­κά, όσο και συ­γκε­κριμ­μέ­να στο φάρ­μα­κο.

Πα­γκό­σμια από τα 10 εκα­τομ­μύ­ρια παι­διά, ηλι­κί­ας μι­κρό­τε­ρης των 5 ετών, που πε­θαί­νουν κάθε χρόνο, το 80% θα μπο­ρού­σε να είχε σωθεί εάν είχε πρό­σβα­ση στα βα­σι­κά φάρ­μα­κα. Και πα­ρό­τι οι υπε­ρα­σπι­στές της αγο­ράς κά­νουν με­γά­λη προ­σπά­θεια για να μας πεί­σουν οτι ο για­λός είναι στρα­βός και δεν αρ­με­νί­ζου­με εμείς στρα­βά, οφεί­λου­με να υπε­ρα­σπί­στού­με το φάρ­μα­κο σαν κοι­νω­νι­κό αγαθό.

Ελ­λη­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα

Βρι­σκό­μα­στε σε μια κα­τά­στα­ση που η μεση κατα κε­φα­λή δα­πά­νη για φάρ­μα­κο στην Ελ­λά­δα βρί­σκε­ται κάτω απο το 65% του ευ­ρω­παι­κού μεσου όρου. Επί­σης σύμ­φω­να με με­λέ­τη της Εθνι­κής Σχο­λής Δη­μό­σιας Υγεί­ας 28% των ασθε­νων δια­κό­πτουν την θε­ρα­πέια τους λογω αδυ­να­μί­ας πλη­ρω­μής.

Αυτό που πα­ρα­τη­ρεί­ται τα τε­λευ­ταία χρό­νια της κρί­σης στην Ελ­λά­δα είναι μια ακόμα με­γα­λύ­τε­ρη σε έντα­ση και βάθος δια­δι­κά­σία φι­λε­λευ­θε­ρο­ποί­η­σης της αγο­ράς του φαρ­μά­κου και της πρό­σβα­σης στο φάρ­μα­κο για τους ασθε­νείς.

Σε σχέση με τις μειώ­σεις τιμών των φαρ­μά­κων. Πράγ­μα­τι τα τε­λευ­ταία χρό­νια μια σειρά απο φάρ­μα­κα έχουν υπο­στεί ση­μα­ντι­κές μειώ­σεις. Πέρα από το γε­γο­νός οτι πολλά απο αυτά βγή­καν από την πα­τέ­ντα και άρα ήταν δρα­στι­κή η μεί­ω­ση της τιμής τους, αυτό που απο­κα­λύ­πτε­ται είναι τα εξω­φρε­νι­κά πε­ρι­θώ­ρια κέρ­δους με τα οποία δού­λευε η αγορά του φαρ­μά­κου τα προη­γού­με­να χρό­νια. Πα­ράλ­λη­λα σε μια σειρά από φάρ­μα­κα που εντε­λώς αυ­θαί­ρε­τα έχουν ονο­μα­στεί lifestyle (παυ­σί­πο­να, φαρ­μα­κα για τη δια­κο­πή του κα­πνί­σμα­τος,βι­τα­μί­νες, φάρ­μα­κα για φλε­βι­κές πα­θή­σεις κλπ) και δεν απο­ζη­μιώ­νται από τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία οι τιμές έχουν ανέ­βει και μά­λι­στα ση­μα­ντι­κά.

Αυτό που κρύ­βε­ται όμως πίσω από το φαι­νο­με­νι­κά θε­τι­κό μέτρο της μεί­ω­σης των τιμων των φαρ­μά­κων είναι πρώ­τον μια τε­ρά­στια με­τα­φο­ρά του κό­στους της φαρ­μα­κευ­τι­κής δα­πά­νης από το κρά­τος και τα ασφα­λι­στι­κά τα­μεία στους ίδιους τους ασθε­νείς, και δεύ­τε­ρο μια μάχη η οποία βρί­σκε­ται σε πλήρη εξέ­λι­ξη για το ποιοι από όσους συμ­με­τέ­χουν στην φαρ­μα­κευ­τι­κή αγορά θα επι­βιώ­σουν.

Όσον αφορά το πρώτο. Η τε­λευ­ταία από­φα­ση του υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας για 100% κα­τα­βο­λή από την πλευ­ρά των ασφα­λι­σμέ­νων της δια­φο­ράς στην τιμή με­τα­ξύ ασφα­λι­στι­κής και λια­νι­κής, έκανε πε­ρί­που 8 στα 10 φάρ­μα­κα πιο ακρι­βά. Επι­πρό­σθε­τα σε αυτό από τις αρχές του επό­με­νου χρό­νου οι ασφα­λι­σμέ­νοι θα πρέ­πει να δί­νουν άλλο ένα ευρώ ανά συ­ντα­γή. Υπο­λο­γί­ζε­ται οτι η μέση συμ­με­το­χή των ασφα­λι­σμέ­νων θα ανέλ­θει στο 24%, αυ­ξη­μέ­νη κατά 10% πε­ρι­που με τα τε­λευ­ταία μέτρα.

Αν αυτά ισχύ­ουν για τους ασφα­λι­σμέ­νους, δεν πρέ­πει να μας δια­φεύ­γει οτι οι ανα­σφά­λι­στοι στην Ελ­λά­δα έχουν φτά­σει στα 3 εκα­το­μύ­ρια και όπως κα­τα­λα­βαί­νου­με για αυ­τούς το κό­στος των φαρ­μά­κων ανέρ­χε­ται στο 100% της αξίας των φαρ­μά­κων.

Για τα φαρ­μα­κεία αλλά και τις μι­κρές φαρ­μα­κα­πο­θή­κες το μελ­λον δια­γρά­φε­ται ζο­φε­ρό. Από τη μία ο διαρ­κώς μι­κρό­τε­ρος τζί­ρος λόγο της κρί­σης αλλά και της μεί­ω­σης των τιμών, και από την άλλη οι κα­θυ­στε­ρή­σεις στις πλη­ρω­μές των τα­μεί­ων και το ψα­λί­δι­σμα του κέρ­δους μέσω rebate. Σε αυτά έρ­χε­ται να προ­στε­θει ο μη­δε­νι­σμός εκ­πτώ­σε­ων απο φαρ­μα­κα­πο­θή­κες & εται­ρεί­ες, αλλά και μια συ­στη­μα­τι­κή προ­σπά­θεια από την μεριά της κυ­βέρ­νη­σης που φαί­νε­ται να επα­νέρ­χε­ται το τε­λευ­ταίο διά­στη­μα και αφορά στο ανοίγ­μα των κα­να­λιών δια­νο­μης (πώ­λη­ση σε Σού­περ Μάρ­κετ) για τα μη συ­ντα­γο­γρα­φού­με­να φάρ­μα­κα (ΜΥ­ΣΥ­ΦΑ) και τα συ­μπλη­ρώ­μα­τα δια­τρο­φής και της απε­λευ­θέ­ρω­σης της τιμής τους. Το τε­λευ­ταίο αν πραγ­μα­το­ποι­η­θεί θα ση­μά­νει και την χα­ρι­στι­κή βολή για ένα με­γά­λο πο­σο­στό των φαρ­μα­κεί­ων στην χώρα, τα οποία αυτή τη στιγ­μή υπο­λο­γί­ζο­νται σε πε­ρί­που 10.000.

ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ

Για το πρό­γραμ­μα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ:

Μπο­ρεί «Στρα­τη­γι­κός μας στό­χος μας (να) είναι η ανά­πτυ­ξη Εθνι­κής Φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ας υπό δη­μό­σιο και κοι­νω­νι­κό έλεγ­χο», όπως γρά­φει ο Αν­δρε­άς Ξαν­θός, βου­λευ­τής ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ Ρε­θύ­μνου, αλλά «Σή­με­ρα όμως προ­έ­χει η δρα­στι­κή αντι­με­τώ­πι­ση της υγειο­νο­μι­κής και φαρ­μα­κευ­τι­κής «φτώ­χειας» . Αυτή θα είναι η πο­λι­τι­κή προ­τε­ραιό­τη­τα για την κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς».

Το ερώ­τη­μα που προ­κύ­πτει όμως είναι με ποιό τρόπο και με ποιά μέσα πί­ε­σης θα κα­τα­φέ­ρει η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς να αντι­με­τω­πί­σει τους εκ­βια­σμούς από τις πο­λυ­ε­θνι­κές και τις εγ­χώ­ριες επι­χει­ρή­σεις του φαρ­μά­κου;

Σε αυτό το ση­μείο πρέ­πει και οφεί­λου­με να ξε­κα­θα­ρί­σου­με οτι στο στόχο μας για «πρό­σβα­ση σε όλους στο φάρ­μα­κο» ει­μα­στε σε θέση και θα το κά­νου­με με όποιο μέσο είναι ανα­γκαίο. Αυτή η διευ­κρί­νι­ση χρειά­ζε­ται γιατί η εκτί­μη­ση μας είναι οτι δεν είναι δυ­να­τό να υπάρ­ξει σε αυτές τις συν­θή­κες ένα κά­ποιο συμ­βό­λαιο με τους βιο­μη­χα­νους στον χώρο του φαρ­μά­κου προ­κει­μέ­νου να ξε­πε­ρα­στεί η κρίση και όλοι να εί­μα­στε οφε­λη­μέ­νοι. Με άλλα λόγια εί­μα­στε υπο­χρε­ω­μέ­νοι να επι­τε­θού­με στην κερ­δο­φο­ρία της φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νί­ας, στις φο­ρο­α­παλ­λα­γές και φο­ρο­ε­λα­φρύν­σεις που αυτή απο­λαμ­βά­νει για χρό­νια και εξα­κο­λου­θεί ακόμα να απο­λαμ­βά­νει.

ΑΡΑ η απά­ντη­ση νο­μί­ζου­με οτι πρέ­πει να είναι ο συν­δυα­σμός ΜΕ­ΤΡΩΝ ΛΑΙ­ΚΩΝ ΑΝΑ­ΓΚΩΝ με στόχο να εξα­σφα­λι­στούν οι απα­ραί­τη­τες ΚΟΙ­ΝΩ­ΝΙ­ΚΕΣ ΣΥΜ­ΜΑ­ΧΙΕΣ και ΕΚΤΑ­ΚΤΩΝ ΜΕ­ΤΡΩΝ απέ­να­ντι στους κε­φα­λαιο­κρά­τες για να μπο­ρέ­σει η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς να προ­χω­ρή­σει σε ρι­ζο­σπα­στι­κές αλ­λα­γές, μέτρα τα οποία θα πε­ρι­λαμ­βά­νουν:

1. Την ρητή δη­μό­σια δέ­σμευ­ση ότι η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς θα αγω­νι­στεί για ΠΡΟ­ΣΒΑ­ΣΗ ΣΤΟ ΦΑΡ­ΜΑ­ΚΟ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ ΛΑΟ επι­διώ­κο­ντας μια πλα­τιά λαική συμ­μα­χία.

2. Την δέ­σμευ­ση για απο­κα­τά­στα­ση και στή­ρι­ξη των ερ­γα­σια­κών δι­καιω­μά­των των ερ­γα­ζο­μέ­νων στο φάρ­μα­κο ενά­ντια στις απο­λύ­σεις και την κα­τάρ­γη­ση των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων και την άμεση ανά­πτυ­ξη των ΔΗ­ΜΟ­ΣΙΩΝ ΔΟΜΩΝ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙ­ΠΕ­ΔΑ (έρευ­να από δη­μό­σιους φο­ρείς, πα­ρα­γω­γή από τον ΕΟΦ/ Δη­μό­σια Φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νία, ΙΦΕΤ/ Δη­μό­σια Φαρ­μα­κα­πο­θή­κη), επι­διώ­κο­ντας την συμ­μα­χία με τους ερ­γα­ζό­με­νους στο φάρ­μα­κο και τους ανέρ­γους.

3. Την εν­θάρ­ρυν­ση δη­μό­σιων εντός του ΕΣΥ και συ­νε­ται­ρι­στι­κών φαρ­μα­κεί­ων επι­διώ­κο­ντας την συμ­μα­χία με τον επι­στη­μο­νι­κό κλάδο των φαρ­μα­κο­ποιών.

4. Τον έλεγ­χο των ντό­πιων επι­χει­ρή­σε­ων του φαρ­μά­κου (λο­γι­στι­κός έλεγ­χος, απο­πλη­ρω­μή χρεών προς το κρά­τος και τα τα­μεία, παύση της φο­ρο­λο­γι­κής ασυ­λί­ας, απα­γό­ρευ­ση των πα­ράλ­λη­λων εξα­γω­γών, έλεγ­χος της κί­νη­σης κε­φα­λαί­ων κλπ)

5. Ρήξη με τις πο­λυ­ε­θνι­κές με βα­σι­κό όπλο την απεύ­θυν­ση αλ­λη­λεγ­γύ­ης στους ερ­γα­ζό­με­νους και τους λαούς της Ευ­ρώ­πης και του κό­σμου για να μην πε­ρά­σουν οι εκ­βια­σμοί και τα σα­μπο­τάζ των μο­νο­πω­λί­ων ενώ η μη ανα­γνώ­ρι­ση και το σπά­σι­μο της πα­τέ­ντας πρέ­πει να είναι μέσα στα σχέ­δια